Dagur - 19.03.1955, Síða 5

Laugardaginn 19. marz 1955
DAGUR
5
V- Æ" >
&r % ■ -% •*'*,
|r „’i C'- •rrsS-;
■^llteSÉ
||| •■ ,,
Tamningamennirnir með hestahópinn suður í Fjöru. ýmsir hcstamenn bæjarins slást gjarnan í íör með
þeim á sunnudögum og þá er stundum sprett úr spori.
kir vilja
og virSingar í nýju f
Tveir tamnmgamenn að starfi i tamningastöð
Hestamannafélagsins Léttis á Akureyri - 24
hestar á stöðinni í vetur
" r
m
hressingarheimiii
í orð í tilefni af grein S. H. í Degi
Hestamannafélagið Léttir á
Akureyri auglýsti tamningastöð
sína laust eftir áramótin í vetur.
Efndi þao til tamningar unghesta
og þjálfunar eldri hesta í fyrra.
Þótti sú íiiraun takast svo vel, að
aftur var ákveðið að hafa tamn-
ingastöð.
Hóf hún starf 1. febrúar og
mun standa til maíloka. Tamn-
ingagjald er 265:00 kr. á mánuði
og eigendur leggi til fóður.
24 hross „á stöðinni“.
Akureyringar munu fæstir
fylgjast með þessari starfsemi. En
þegar komið er út fyrir bæinn má
daglega sjá hesta og reiðmenn frá
tamningastöð Léttis. Tamninga-
mennirnir eru tveir, þeir Þor-
steinn Jónsson, er stjórnaði henni
einnig í fyrra, og með honum
Þorvaldur Pétursson, báðir þaul-
vanir hestamenn. Aðsóknin er
mikil cg eru nú 24 hross á stöð-
inni. En takmarkað húsrúm
sníður þessari starfsemi nokkuð
þröngan stakk. Þó sýnist fara vel
um ungviðin og árangur furðu-
lega góður. Ekki verða þó allir
hestar gæðingar, sem þangað
koma, enda „misjafn sauður í
. mörgu fé“.
Daglegar æfingarferðir.
Daglega fara þeir Þorsteinn og
Þorvaldur með 10—12 hross í
smáferðir í nágrenni bæjarins. Á
sunnudögum slást fleiri í hópinn.
Það er kærkomið tækifæri hesta-
manna í'bænum að taka hest sinn
og hnakk og blanda geði við
tamningamennina og njóta yndis
í nálægð 24 ungra hrossa, sem
enn eru eins og óráðin gáta.
Lagt er af stað laust eftir há-
degi. Folarnir tínast út úr hest-
húsum, einn og einn, með upp-
bundinn taum. Þeir bregða á leik
er þeir kcma undir bert loft og
innan stundar er allur hópurinn
kominn ,út og leikur sér á litlu,
afgirtu svæði framan við húsið.
Það er eins og ferðahugurinn hafi
gripið um sig, eða ef til vill bara
ungdómsærsl. Hrossin hlaupa
fram og aftur og folarnir taka
eina og eina bröndótta. Stundum
hleypur þeim kapp í kinn og leik-
urinn verður harður. Þá verður
að gapga á milli, því að illt getur
hlotist af áflogum he3ta, sem eru
járnaðir oddhvössum skaflaskeif-
um. — Hestamennirnir stíga nú
á bak og tamningamennirnir
velja sér fararskjóta. Fara þeir
sér að engu Óðslega og láta sér
ekki bregðá vanstilling og kunn-
áttuleysi hinrra ungu hestsefna.
Þorsteinn er fararstjórinn og
ríður fyrstur út um hliðið. Hross-
in í girðingunni reisa hausinn og
áður en varir taka þau sprettinn
á eftir með glampandi augum og
æfintýri dagsins framundan. Á
annað hunch'að skaflajárnaðir
hófar meitla ísinn með braki og
brestum og þyrla honum eins og
stórgerðu hagléli, sem umlykur
hópinn.
Hestamenn slást í förina.
Hestamennirnir er slegist hafa
í förina, til að liðka hesta sína og
eiga með þeim ánægjustund, taka
eftir mörgu á þessum ferðum.
Þar fá fallegir folar stundum sína
fyrstu aðdáondur. Talað er um
ætt og uppruna, útlit og gang-"
hæfni, auk óráðinna og lítt
þekktra skapjmuna. Það er hesta
manna gaman og íþrótt, að
þekkja hest án þess að reyna
hann.
Með stuttu millibili er áð og
hnakkur lagður á nýjan reið-
skjóta. Oft er gaman að sjá ung-
viðin stíga sín fyrstu spor með
hnakk og mann á baki. Mistök
við þetta tækifæri geta ráðið úr-
slitum um framtíð hestanna. —
Tamningamaðurinn verður að
vera gæddur. þolgæði og vask-
leika, og hann verður að vei'a við
öllu búinn. 'En oftast gengur
þetta árekstralaust. Tíminn líður
fljótt og degi tekur að halla fyrr
en varir, Hér lítur enginn á
klukku, og ekkert er eftir henni
farið. Hér er komið út fyrir hin
vanabundnu^ störf, er bundið
hafa okkur; við klukkuna frá
morgni til kvölds. — Þó líður
dagur að kveldi, og heim er
haldið. Menn eru þreyttir og
hestahópurinn auðsveipur og
feginn grænni tuggu og aðhlynn-
ingu.
Hesturinn á marga aðdáendur.
Þess sjást nú nokkur merki að
hesturinn, hinn gamli og góði fé-
legi íslendinga frá fyrstu tíð. hef-
ur ekki að fullu gengið séi til
húðar éða að Öllu lokið hlutverki
sínu. En segjamá að hann hafi að
nokkru skipt um hlutverk. Góð-
hestar eða sporthestar eru víða
eftirsóttir og í miklum metum.
Hér á Akureyri er fjöldi af slík-
um hestum. En i mörgum sveit-
um landsins hafa þeir þokað fyr-
ir vélunum í þann flokk er nær
eingöngu er metinn á blóðvelli.
Sem betur fer eru bó undantekn-
ingar frá þessu.
Saga drengjanna á Suðurlardi.
Kunnur bóndi á Suðurlandi,
sem jafnan hefur metið hestana
að miklu, á tvo sonu á fermingar-
aldri. Þeir voru alteknir véla-
dýrkun og vildu öllum stundum
aka heimilisdráttarvélinni eða
vera í bílnum. Þeim fannst hest-
arnir tilheyra fortíðinni. Var þó
stóð á bænum. Bóndinn vildi ekki
láta syni sína fara á mis við þá
hamingju, er góðhestar hafa veitt
forfeðrum þeirra og þau uppeld-
isáhrif er „samskipti manns og
hests“ veita.
Hann gekk til stóðsins og valdi
þar tvo fola er hann fór með heim
og gaf sonum sínum. Hann setti
þó að skilyrði, að drengirnir sæju
um þá frá þeirri stundu, hirtu þá
og temdu sjálfir. Þetta var góð
gjöf og vel þegin.
Nú standa þessir ungu héstar
stroknir við stall og veita eigend-
um sínum yndisstundir og hafa
opnað þeim nýjan heim.
Hesturinn hafinn til virðingar
á ný.
Sunnlenzki bóndinn og aðrir
þeir er á svipaðan hátt hafa lagt
hinni fornu og göfugu íþrótt lið,
eiga, eins og félagssamtök á borð
við Hestamannafélagið Létti á
Akureyri, viðurkenningu skilið.
Við eigum að hefja íslenzka
hestinn, hinn gamla og góða föru-
naut frá fyrstu íslandsbyggð, til
vegs og virðingar í hinu nýja
hlutverki.
Fyrir skömmti birtist eftirtekt-
arverð grein í ,.Degi“ undir nafn-
inu: „Hér þarf hjúkrunar- og
hressingarhæli“, eftir S. H.
Minnist liöf. í upphafi greinar
sinnar á þær umræður, sem fram
haía komið í blöðum nú undan-
farið viðvíkjandi Kristneshæli og
þarf ekki að rekja þær hér. —
Ástæðan fyrir því, að eg minnist
á þessa grein er sú, að mér finnst
hún þess verð að henni sé gaum-
ur gefinn. En ef til vill fer hér
sem oftar, að góð ráð og leiðbein-
ingar eru látnar sem vind um
eyrun þjóta, ekki sízt ef röddin
er ekki hávær, og hefur orðið að
kveða sér hljóðs af ÞÖRF, vegna
kærleika til meðbræðra og systra.
En er ekki varasamt að þagga
niður slíkar raddir með tómlæti?
Eru þeir ekki oft skyggnastir á
umbótaþörfina, sem sitja hljóð-
asti og hlusta eftir andvörpum
sem ekki eru heyrð af þeim. er
ekki hafa tíma nema fyrir sjálfa
sig?
Þörf fyrir hressingarhæli.
Eg er greinarhöf. sammála um,
að hér er full þörf fyrir hjúkrun-
ar- og hressingafhæli, ekki sízt
eftir að eg sjálf hef átt þess kost
að dvelja á einu hæli erlendis á
síðastliðnu sumri. Það væri mik-
ill ávinningur fyrir íslenzku
þjóðina að eiga hæli, sem væri
eitthvað í líkingu við Skodsborg
bað- og hressingarheimilið á Sjá-
landi. Það byrjaði smátt. en iiú er
það orðið blómleg, eftirsótt stofn-
un. Þangað streyma gestix- og
sjúklingar víðs vegar að úr beim-
inum sér til hressingar og heilsu-
bótar, og margir fá undraveiðan
bata á skömmum tíma, en auðvit-
að fer það eftir því, hver sjúk-
dómurinn er. Margir eru undr-
andi yfir þeim glæsibrag, sem yfir
stofnuninni hvílir, en í raun og
veru er ekki ástæða til að undr-
ast þar sem hælið er reist á kristi
legum grundvelli, og hver starfs-
dagur helgaður Guði með bæn.
Því miður er oft byggt á sandi og
undirstaðan því ótrygg, árangur
erfiðisins fer þá eftir því. Það
kostar mikið fé að þurfa að leita
sér heilsubótar erlendis, og geta
því fæstir veitt sér þann ,.lúxus“,
eins og sumir munu telja það
vera, en það eru þá helzt þeir,
sem ekki vita hvað er að bera
byrðar heilsuleysisins, ef til vill
meiri part æfi sinnar, en þurfa
samt að vinna og láta sem ekkert
sé að. Skyldi vera nokkur furða,
þótt taugakerfið bíði tjón af slíkri
ofraun, þar sem svo bætist oft við
skilningsleysi samferðamann-
anna ,og margs konar raunir. sem
lífið sjálft réttir einstaklingnum?
Ef þetta fólk missir svo jafnvæg-
ið, verður bara að senda það á
geðveikrahæli? Eftir það er það
stimplað sérstökum stimpli, jafn-
vel þótt það sleppi þaðan út citt-
hvað hressara en áður, eftir
skamman tíma.
Þjóðin getur hjálpað þeim,
sem þiást.
Margir eru það einnig, sem eiga
erfitt uppdráttar vegna lömunar
eða gigtar. Á Skodsborg fá slíkir
sjúklingar sérstaka meðferð. —
Slíka hjálp gæti íslenzka þjóðin
veitt sínum eigin þegnum með
því að koma á stofn hæli fyrir
þá, þar sem þeir gætu fengið ljós,
margs konar böð og nudd, heppi-
legt fæði og aðra aðhlynningu, er
með þyrfti. Það er ekki hægt að
neita því að fæðið á sinn ríka þátt
í heilsufari manna, og mætti gefa
meiri gaum en gert er þeirri
stefnu í mataræði sem er að
ryðja sér til rúms hér, en það er
meiri neyzla jarðarávaxta og
grænmetis, en það skal gert á
öðrum vettvangi.
Umgengni við þá, sem eru
vanmáttugir.
Greinarhöfundur segir: „Það
er mikið verkefni fyrir þá, sem
vilja líkna þeim sem líða,“ og á
þar við viðhorfið til öryrkianna.
Svo bætir höfundur við: „Við
þurfum margt að læra í sambandi
við daglega umgengni við þá, sem
eru vanmáttugir.“ Þetta vil eg
sérstaklega undirstrika. Okkur
hættir víst meira til að dæma en
líkna, og gleymum að bera hvers
annars byrðar.
Að endingu vil eg þakka S H.
fyrir grein hans, og vona að þær
ágætu tillögur. sem í henni felast,
verði teknar til greina svo fljótt
sem auðið er.
F. K.
Pétur Jónsson bóndi
Árhvammi 55 ára
Hinn 28. f. m. varð Pétur Jóns-
son bóndi í Árhvammi, Laxárdal,
55 ára. Hann er sonur Hildar
Benediktsdóttur og Jóns Péturs-
sonar á Auðnum. Pétur hóf bú-
skap í húsmennsku á Þverá voj'ið
1926, en fluttist á hálfan Kast-
hvamm vorið 1928 og byggði ný-
býlið Árhvamm á þeim hluta
1939. 1952 var byggt fjós og hest-
hús og tilheyrandi hlaða. 1953
viðbót við íbúðina, og nú er búið
að grafa fyrir 300 kinda húsum og
hlöðu og votheysgeymslu. Túnið
hefur og þanist út, og heyvinnu-
vélar komi til heyskaparins, og
dráttarvél á síðastliðnu vori. Pét-
ur hefur ekki notið skólagöngu,
en er greindur maður og víðles-
inn og á ágætt bókasafn. Pétur er
mjög listfengur stangveiðimað-
ur, og hefur hann margan góðan
drátt fengið á stöngina, og einnig
við annan veiðiskap, sem hann er
mjög hneigður fyrir. Hann er
hinn ágætasti verkmaður og
fjöíhæfur á verk, meðal annars
frábær sláttumaður. Pétur er
maður bóngóður og greiðvikinn
og hinn hjálpsamasti er á þarf að
halda Pétur hefur veiúð grenja-
skytta í Reykdælahreppi í 30 ár
og fengsæll við þann veiðiskap,
sem annan, og átt við það marga
kalda nótt. Kona Péturs er Re-
gína Frímannsdóttir, Þórðarsonar
bónda á Kvistarhóli og síðar
verkamanns í Húsavík. Hún er
starfsöm kona og hin ágætasta
húsmóðir. Þau hafa átt 11 börn
og eru 8 þeirra á lífi, öll hin
mannvænlegustu.
Sveitrmgi.
Jeppafæri á Vaðlaheiði
Jeppafæri er allgott á Vaðla-
heiði, og mun ekki ráðgert að
opna veginn fyrir aðra bíla að
sinni. í gær var talið sæmilegt
að aka á jeppa yfir heiðina nema
hvað nokkur þyngsli af völdum
nýsnævis voru uppi á heiðinni.
Akfæri um sveitir Þingeyjarsýslu
mun golt.