Dagur - 07.09.1955, Blaðsíða 6

6
DAGUR
MiSvikudaginn 7. seplember 1955
DAGUR
Kitstjóri: HAUKUR SNOKRASON.
Afgreiðsla, auglýsingar, innheimta:
Erlingur Davíðsson.
Skrifstofa í Hafnarstræti 90. — Sími 1166.
Argangurinn kostar kr. 75.00.
Blaðið kemur út á.hverjum miðvikudegi
og á laugardögum þegar ástæða þykir til.
Gjalddagi er 1. júlL
PRENTVERK ODDS BJÖRNSSONAR H.F.
W$$$$$$$$$$$$$$$$S$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$'-
Alrnenn iðnstefna á Akureyri
KAUPFÉLAG EYFIRÐINGA og Sámband ísl.
samvinnufélaga Iiafa stofnað til markverðrar nýjung-
ar með iðnstefnu samvinnumanna, sem haldin var
hér í sl. viku. Hér komu fulltrúar kaupfélaganna víðs
vegar á landinu til þcss að sjá iðnsýningu, sem verk-
smiðjur samvinumanna efndu til og ti) þcss að kynna
sér nýjungar í framleiðslu þeirra. Það kom í 1 jós, áð
nýjungar cru sífellt að íæðast í þessum iönaði. Vör-
urnar verða fjölbreyttari og fallegri með hverju ári
sem líður. Akureyri er sífellt að færast í aukana sem
iðnaðarbær. Vörurnar, sem hér eru framleiddar, njóta
líka vaxandi hylli.
FYRIR BÆJARFÉLAGIÐ allt hefur þessi þróun
mikla og vaxandi þýðingu. Aukin eftirspurn eftir
iðnaðarvörunum jafngildir aukinni atvinnu og meira
fjármagni í höndum bæjarmanna. Samvinnuverk-
smiðjurnar hafa verið svo vel og myndarlega úr garði
gerðar, að þær eru færar urn að skila miklu méira
magni af iðnaðarvörum en nú er framleitt þar. Það,
sem skortir til að framleiðslugeta þeirra sé fullnýtt,
er aukinn markaður fyrir vörurnar, en hann er til i
þjóðfélaginu. Fólkið þarf aðeins að átta sig á því
betur en það gerir í dag, að þessar vörur eru ágætlega
samkeppnishæfar við sambærilegar erlendar vörur,
bæði um verð og gæði. Innlendu vörurnar auk held-
ur oft á tíðum mun ódýrari en hliðstæðar erlendar
vörur.
FRAMLEIÐSLUAUKNING samvinnuverksmiðj-
anna er mikið hagsmunamál fyrir þetta bæjarfélag,
og efling alls heilbrigðs iðnaðar í landinu er hið
mesta keppikefli fyrir þjóðfélagið í lieild. Iðnstefna
samvinnumanna, sem hér er nú nýlokið, miðar að
því að kynna landsfólkinu iðnaðarvarninginn og
auka þar með eftirspurnina og framleiðslumagn verk-
smiðjanna. Mun iðnstefnan og hafa gefið góða raun.
Fulltrúar kaupfélaganna munu hafa komizt að þeirri
niðurstöðu, eftir að hafa kynnt sér rækilega frarn-
Iciðsluna, að það sé hagkvæmt að auka kaup á þess-
um vörum og keppa að því, að kynna verð og gæði
sem allra víðast.
ÞESSI REYNSLA bcndir til þess, að æskilegt væri
að gera iðnstefnur á Akureyri að árvissum viðburði
í þjóðlífinu. Mætti hugsa sér, að verksvið þeirra væri
aukið í framtíðinni og næðu þær til alls iðnaðar a
Akureyri, og væru haldnar jöfnum höndum til fróð-
leiks og hagræðis fyrir kaupsýslumenn og allan al-
menning. Að slíkum stefnum stæðu Jj.á verksmiðjur
samvinnumanna og önnur iðnaðarfyrirtæki í bæn-
um. Bæjarfélagið sjálft greiddi fyrir Jjví eftir megni,
að slík sýning og iðnstefna nyti heppilcgrar aðstöðu.
Gæti iðnstefna af Jressu tagi orðið tilbreyting í bæn-
um að sumrinu og haft gildi fyrir ferðamannamálin,
auk þess sem lnin þjónaði þeim höfuðtilgangi, að efla
og kynna iðnað á Akureyri og hlut hans í heildar-
iðnaðarframleiðslu Jijóðarinnar.
Iðnstefna samvinnumanna, sem nú er nýlega lok-
ið, hcfur Jjví opnað sýn til mikilla möguleika, scm
rétt er og skylt að athugaðir séu nánara.
Við sama heygarðshornið!
Hér á Akureyri hófst í vor bygging hraðfrystihúss
og togarabryggju. Verkið hefur sótzt allvel, jiótt enn
þá sé langt í land að því sé lokið. Unnið hefur verið
að fjáröflun til fyrirtækisins, og hafa þau mál einnig
sótzt vonum framar, eins og ástatt
er nú á lánamarkaðinum. Upphaf-
lega var gert ráð fyrir Jiýzku láni,
cnda var Jjá ekki talið mögulegt að
fá innlent lánsfé að svo komnu
máli. Nú hafa málin hins vegar
ráðizt þannig, að innlent lánsfé
mun standa undir framkvæmdun-
um, auk Jiess fjármagns, sem bæjar-
búar og fyrirtæki þeirra hafa lagt
fram seni lilutafé í Utgerðarfélagi
Akureyringa. Stjórnarvöld landsins
ktisu heldur, er á liólminn kom, að
sú leið yrði farin, en að hið er-
lenda lán yrði tekið. Geta bæjar-
búar vel unað við Jtau málalok. Er-
lenda lánið var ævinlega neyðarúr-
ræði, og Jió einkum á tímum reik-
uls gengis.
En Jregar unnið er að því að leiða
Jiessi mál lil lykta sem hagfelldast
fyrir bæjarfélagið, ganga fram fyrir
skjöldu blöð jafnaðarmanna og
kommúnista með hnútukast í stjórn
arvöld og banka, og dylgjur um
skemmdarverk. I Alþm. í gær er
t. d. svo að orði komizt, að „grunur
leiki á, að andstæð ötl frystihúsbygg-
ingunni hér í bænum muni eiga
einhverja sök á, livernig komið er.“
Þessu er bæjarbúum ætlað að trúa!
Hér í bæ eiga að vcra til „andstæð
öfl hraðfrystihússbyggingu", sem
vinna það til að spilla lánveiting-
um, þegar verkið nálgast að vera
hálfnað, og koma J)ar með öllu í
strand! Það hlýtur að vera fallegt
útsýni í hugarlieimum þeirra
manna, sem J>annig hugsa til sam-
borgara sinna og samstarfsmanna.
Engin ástæða er til að ætla, að
framkvæmdirnar á Oddeyri tefjist
neitt, þótt skipt sé um lánveitend-
ur. En rnálinu verður enn sem fyrr
þörf á stuðningi og samheldni bæj-
arbúa. Að Jreirri undirstöðu vinna
kommúnistar og jafnaðarmenn ekki
með skrifum sínum. Þeir eru alltaf
við sama heygarðshornið. Hjá þeim
koma flokkshagsmunirnir fyrst, en
stuðningur við heildina síðar. Mál
eru metin eftir áróðursgildi fyrir
flokkinn en ekki eftir gagnsemi
þeirra. I þessu máli er sú starísað-
ferð augljós.
„Átján barna faðir í álfheinrum“
í Lystigaiðinum.
„S.“, borgari í bænúm, skrifar
blaðinu:
„EITT AF ÞVÍ, sem mest prýð-
ir bæinn okkar, er Lystigarðurinn.
I sumar er hann að vanda vel hirt-
ur og fallegur og bænum til sóma.
En þeir, sem heimsótt hafa garð-
inn í sumar, munu vafalaust hafa
tekið eftir breytingu þeirri, sem
orðin er á gosbrunninum í miðju
garðsins. I stað gosbrunnsins, sem
áður var þarna, látlaus og í fullu
samræmi við umhverfi sitt, er nú
kominn standmynd lítil, vægast
sagt herfilega ljót, illa steypt,
ófrumleg, og særandi fyrir fegurð-
arsmekk allra venjulegra manna.
Styttan er af manni, eða þó öllu
heldur dverg — þó ef til vill eigi
hún að tákna barn — og heldur
liann í fjóra tauma, sem hnýttir
eru upp í fjögur lagardýr, senni-
lega hvali, sem vatnsbunann stend-
ur upp úr. Sjálf mannveran minnir
einna helzt á „átján barna föður í
álfheimum", svo kýttur og afkára-
legur er hann í vexti. Karlkyns á
hann vafalaust að vera, þó að
holdmikil brjóstin gætu minnt á
eitthvað annað. Kviðurinn er fer-
legur og mjög framstandandi.
Vöðvarnir í bakinu eru ýktir mjög
og likjast meir bringuvöðvuin karl-
manns en bakvöðvum á dreng eða
barni. Með annari hendinni held-
ur drengurinn upp um sig klæði,
sem hylur nekt hans framanverða,
en með hinni heldur hann í taum
an fjóra, sem eru ryðgaðar járn-
stengur, annað hvort steypujárn
eða vatnsrör, til að brynna fiskun-
um. Oll er styttan svo lág, að hún
nær varla upp úr steinsteyptri
skálinni, sem tilheyrði öðru fyrir-
komulagi. Vatnssúlurnar eru lág-
ar og tilkomulitlar, kraftlausar og
líkastar bunu úr eldhúskrana.
Hugdettan að láta vatnið koma
úr fiskum, eða hvölum, — er fjarri
því að vera frumleg, því að slíkt
höfum við áður séð, þó miklu bet-
ur gert, í Hellisgerði í Hafnarfirði.
Þar að auki er henni ekki fylgt til
fullnustu, heldur bætt við bunum,
í bilunum milli hvalanna.
EKKI GET EG annað en kennt
í brjósti um listamanninn, sem
þessa ómynd hefur skapað. Trúi
eg varla því sem mér er sagt, að
þarna sé Jónas Jakobsson mynd-
höggvari að verki, því að hann
hefur margt gott gert og er lærður
í listinni. En hver, sem gert hefur
styttuna, verður að fjarlægja hana
hið bráðasta, og láta hana ekki
koma fyrir augu fleiri gesta bæjar-
ins.
Án efa verður vandalítið að fá
aðra styttu í staðinn. Til dæmis er
inni í Fjöru forkunnarfagurt kven-
líkan eftir listakonuna Elísabetu
Geirmundsdóttur. Akureyrarbær
ætti að gera henni viðunandi til-
boð í styttuna og flytja hana upp
í Lystigarð, ef hún reynist föl.
Mætti setja litlan hring gosopa á
fótstall hennar, og fer vel á því,
þar sem myndin er af hafgyðju.
Sé styttan ekki fáanleg, trúi eg
ekki öðru, en að Jónas Jakobsson
— hvort sem hann er höfundur
dvergsins eða ekki — gæti gert
aðra í staðinn, sem bæri af þeirri,
sem nú er Akureyri til skammar í
Lystigarðinum.
Einhverjum mun kannske finn-
ast greinarstúfur þessi nokkuð
harðorður, en svona er þetta, því
miður.
Labbið upp í Lystigarð og lít-
ið á. — S.“
Ódáðahrami eða eldstöðvar
bæjarins?
ÞEGAR brennisteinsdauninn
lagði hér yfir bvggðina ofan af ör-
æfum upp úr hádegi sl. laugarclag,
ræddu menn fyrst mjög, hvernig
stæði á lyktinni. Fjöldi bæjar-
manna taldi þá skýringu líklegasta,
að venju fremur logaði í haugum
bæjarins í Glerárgili, og væru bæj-
aryfirvöldin enn að minna á sig og
forsjálni sína og snyrtimennsku í
suðvestanblænum. Nokkru seinna
bárust þær fregnir, að daunninn
fyndist svo víða í byggðinni, jafn-
vel í öðrum sýslum, að eldstöðv-
arnar í bæjarlandinu hlytu að hafa
fengið aðstoð í Vatnajökli eða
Dyngjufjöllum. Utvarps- og síma-
fregnir urðu til þess að leiða
hið sanna í ljós. Af sjálfsdáðum
hefðu bæjarmenn hér trauðla get-
að um það dæmt, hvort logaði í
Odáðahrauni eða uppáhaldsmann-
virkjum bæjaryfirvaldanan í Gler-
árgili.
250 konur á fundi
Sl. sunnudag var minnst með
hátíðlegum hætti að Laugum 50
ára afmælis Kvenfélagasambands
Suður-Þingeyinga. Komu til há-
tíðahaldanna um 250 konur víðs
vegar úr sýslunni. Fóru fram fjöl-
breytt hátíðahöld. Meðal gesta
voru 3 af stofnendum félagsins,
m. a. fyrsti formaður þess, Jón-
inna Sigurðardótitr, Akureyri. —
Nánar verður sagt frá fundinum
síðar.
Loðkápur úr íslenzkum skinnum!
Á meðal nýjunga, sem athygli vöktu á Iðnstefnu
samvinnumanna, sem hér var haldin í sl. viku, voru
lallegir stuttpelsar, sem gcrðir eru úr íslenzkum skinn-
um, nánar tiltekið úr gærutn al dilkum. Það er Skinna-
verksmiðjan lðunn, sem hefur gert Jressa nýjung mögú-
lega. Byrjaði verk-
smiðjan að króm-
súta skinn til þess-
ara nota á sl. vetri
í'tilraunaskyni. Til
sútunar eru skinn-
in valin sérstaklega,
og síðan eru skinn í
hvern pels valin
saman, eftir hára-
lagi og áferð, til
þess að flíkin fái
sem samfelldast út-
lit. I hvern stutt-
pcls eru notaðar 5
6 gærur, I’elsar
þeir, sém hér voru
til sýnis, voru allir
saumaðir í Reykja-
vík af Oskari Sól-
bergs, feldskera, og
var fallegt liandbragð á þeim. Luku menn upp eínuin
munni um, að þetta væri harla markverð nýjung og
líkleg til að vekja atlivgli og vcrða vinsal.
Þorstelnn Davíðsson, verksmiðjuStjóri á Iðunni,
skýrir þættinum svo lrá, að haldið verði áfram að
súta skinn í þcssu augnamiði. FramuííVþessu hafa að-
eiiís’ verið gerðir einir 6 pelsar, og-verlfar >þéiin stillt
út í Reykjavík og þeir seldir þar nacsUi><lagá..En von
er á fleirum, og væntanlega gefst; tæk'ifenbtjl þess að
sjá J)á í verzlunargluggum hér.
Sti var tíðin, sagði Þorsteinn Daviðsson, að. pclsar úr
sauðskinnum voru í tízku og mikið notaðir. Jafnvel
svo, að áhrif haföi á verðlag á ull og gærum hér heima.
Það voru Þjóðverjar, sem llófu að framléiða slíka.pelsa
á árúiium 1927—1930, en sú tízkubýígja'Téfð J)á" líjá’, ög
hefur ekki verið endurvakin erlendisÁíðan.YEn eitt-
hv,að raunu sauðskinn hafa verið noíuSyerlentlis í k-áp-
ur nú á síðustu árum. ...
Hér heiina er þetta nýjung. Hér'h'áfa''áézt>þélsáF úr
sauðskinnum, en Jreir hafa verið,“álúnssút:tðir og
klipptir, og er J)að önnur lramleiðsla en sú, sem nú
er völ á.
• Blaðiö hefur J)að fyrir satt, að verð hinna liýju stutt-
pelsa muni verða röskar 2000 krónur.
Vegurinn fil hamingjunnar?
Brezkt blað birti fyrir skönnnu eítirtaldar ráðlegg-
ingar til manna, sem eru í hjúskaparhugleiðingum:
1. Skýrðu konu ])inni ævinlega rétt og satt frá tckj-
um þínum. Hún á íullan rétt á að íylgjast með.
2. Eí þú notar 10 kr. á dag — eða viku — til vind-
lingakaupa, þá minnztu ]>ess, að hún á fullan rétt á
að nota sömu upphæð í sama tilgangi.
3. Gerðu konu |)íná aldrei að fótbolta-, bridge-,
golf- eða laxveiðiekkju. Deildu með henni áhugamál-
um þínum.
4. Farðu annað slagið í búðir með konu þinni, þeg-
ar innkaup þarf að gera, því að hcnni Jjykir gaman
að J)ví að J)ú sért með.
Svo mörg eru þau orð. Og athugasemdir eða útlegg-
ingar eru ójtarfar.
Sitrónu-te.
Gott er að láta sítrónu- eða appelsínubörk í bakara-
ofn og þurrka liann þar. Þegar hann er vel Jnirr orð-
inn, er hann settur í dósina, sem Jiúsfreyjan geymir
te í, og gerir hann }>á bæði ilm og bragð að teinu.
Blöðin d stofujurtunum.
Margar húsmæður vilja gjarnan að blöðin á stofu-
plöntunum þeirra glansi eins og þau væru gljáborin,
og stundum hendir, að þær sjást lítt íyrir, og bera vase-
lín eða bón á blöðin, en þá getur plantán hæglega
veslast upp og dáið. Betri árangur næst með því að
J)vo blöðin úrvatni og mjólk. Blandan sé 1 : 1. Blöðin
fá fallegan og eðlilegan glans, þegar þau eru þvegin
upp úr blöndunni.