Dagur - 18.04.1956, Blaðsíða 7

Dagur - 18.04.1956, Blaðsíða 7
Miðvikudaginn 18. apríl 1956 DAGUR 7 Björgviii Guðmundsson: StjÓFiimálaþáttur „Blessaðir glókollarn- ír rnmir að njóta þess að staðaldri eða hætta alveg, og það geta tiltölu- lega fáir. Að likindum væri affara- sælast að engin nautnalyf væru til. Samt halda margir því fram, að þau hafi sína þýðingu fyrir líf- ið, sem friðandi orkugjafi, og er eg ekki frá að svo lcunni að vera. Notað tóbak frá barnsaldri. Hef eg þó talsverða reynslu í þeim efnum, þar sem eg hef notað munntóbak svo að segja stöðugt síðan innan við fermingu, og sér þó ekki á heilsu minni, því að eg mun vera hraustari en flestir jafn- aldrar mínir, nema hvað eg á stundum bágt með svefn, en það hef eg alltaf átt. Hins vegar hefur tóbakið vissulega veitt mér marga róandi stund, og ekki treysti eg mér til að hætta við það. Um áfengið er öðru máli að gegna. Eg hygg að allir, sem á annað borð vilja, geti hætt við það hvenær sem er, enda þótt um fullkomna drykkjusjúklinga sé að ræða. Það hefur A.A., félagsskapur ofdrykkjumanna, sannað greini- lea, og er það félagsskapur, sem veit hvað til sinnar velferðar heyr- ir og kann tökin á viðfangsefninu, því að honum stendur einungis fólk, sem hefur reynsluna á bak við sig og byggir starfsemi sína á henni. Kynntist eg nokkru af því vestan hafs í sumar eð var og geðjaðist vel að. Er áfengi nautnalyf? Raunar getur áfengi varla talizt til nautnalyfja ,en það er hressing- arlyf þeim, sem kunna með að fara. Og að því lúta sennilega þau ummæli, sem höfð eru eftir amer- ískum lifeðilsfræðingi, að þeir sem néyti áfengis að staðaldri fyrri hluta ævi sinnar séu flón, en þeir sem geri það síðari hlutann séu erki-flón. Þvx eins og kunnut er verða þáttaskil í lífi allra á aldr- inum frá 45 til 55 ára. Ur því eru ménn ekki lengur fullveðja eða fullgildir (normal). Starfsorkan og viljaþrekið tekur þá að láta sig, en starfsþráin heldur áfram að vera hin sama, a. m. k. hjá sumum, eða jafnvel meiri, því að það er svo margt, sem ljúka þarf undir sól- setrið. En til að geta haldið áfram að vera normal, þarf einhver lyf, sem fólk geti haft við hendina og notað eftir þeim reglum, sem það finnur sér bezt henta, en slík lyf eru ófundin enn, og hafa þó læknavísindin ekki látið sitt eftir liggja með að finna meðöl við ell- inni. Fjörefnasamsetning alls kon- ar, hormónar og jafnvel upþskurð- ir ásamt sjálfsagt mörgu fleiru, hefur verið reynt, en allt komð til lítils í reyndinni. Orkugjafi elliþungans. Að ,svo komnu, og þar til hóg- látara og hættuminna lyf verður uppgötvað, mun því áfengið, eink- um góð yín, þyí að það á ekki saman nema að nafninu, vera helzta hressingar- og orkulyf elli- þungans. Og eg er sannfærður um, að ef aldrei hefði vei'ið hróflað við áfengismálunum hér á landi, væri ástandið allt annað en það er, að þá væru menn komnir upp á að neyta þess sem meðals, sér til hressingar og heilsubótar, en ekki til lömunar og heilsutjóns eins og nú tíokast. Og eg er enn- fremur þeirrar skoðunar, að enn gæti.sigið.í það hórf, og það kann- ske fyrr. en varir, ef áfengið yrði gefið algerlega frjálst eins og tó- bak pða hver önnur munaðarvara, enda er ekki nenia um tvennt að gera, annað hvort það eða alls- herjar.bann, sem hvarvetna hefur reynzt óframkvæmanlegt. Eg trúi á eintsaklingseðlið, að það sjái sér farborða, svo fremi að það sé látið óáreitt af utanaðkomandi áróðri og íhlutun. Jafnframt trúi eg því, að hvérs konar slettirekumennska í tíma og ótíma, leiði einungis af sér ringulreið, heimóttarhátt og ósjálfstæði, bæði einstaklinga og heildar, og raunar helzt alla þá bölvun, sem líklegust er til að stofna heilum þjóðum í „bráða hættu“. Akureyri 9. apríl 1956. Eitt kvöld fyrir skömmu labb- stjórn uppreisnarmanna í Algier, Mér er það í rauninni ljúft og skylt, að þakka honum þarna vini mínum, A. G., fyrir Ijóðagerðina í Degi, sko til, frá 42. martus 6591. 1 fyrsta lagi vegna þess, að hún er þó orð í belg, og gefur greiðara tækifæri til frekari umræðna, í öðru lagi fyrir óbeinan stuðning við fyrri grein mína, vegna aug- ljósrar hræðslu höfundarins, þess- arar hræðslu, sem er farin að nálg- ast það, að gera sig að eins konar þjóðar-einkenni okkar, og í þriðja lagi, fyrir þá, raunar dálítið sér- stæðu vináttu, sem mjög hefur færzt í aukana, a. m. k. hér um slóðir, hin síðari ár, þess innrætis, að ef maður hoppar ögn út af snúru meðalmennsku-flatneskj- unnar, veður hún uppi með um- hyggjuna fyrir skýluklút, svo flumósa, að nálega getur hún í hvoruga löppina stigið, en stingur hins vegar umhyggjunni óðar í vasa sinn, ef til þess kemur að verja þurfi, og enda krefjast rétt- mættrar viðurkenningar vinunum til handa. Þá hefur enginn vit á neinu, þó að menn hins vegar þykist hafa heimild til að valsa á hjartarótum hvors annars eins og hörðu steingólfi, með broddstaf sleggjudómanna til að styðjast við. Þannig er mörg vináttan, þar sem andrúmslofti múgsefjaðrar klíku- mennsku hefur verið hleypt inn um strompinn. Hins vegar finnst mér hvorki framsetning vinar míns, A. G., né innihaldið neitt þakkarvert, svona frá listrænu sjónarmiði skoðað. En þar eð eg þykist sjá hvert A. G. miðar sínu vinsamlega skeyti, þykist eg þeim mun betur settur, að ger@ hér bannmálið að umtalsefni í grundvallaratriðum. Umræður um þau mál hafa hingað til orðið báðum aðilum til minnk- unar, bannmönnum fyrir dólgsleg- an og hlutdrægan málflutning, að ekki sé fleira nefnt í bili, og and- banningum fyrir heimóttarhátt og loðmollu. Þessi mál eiga það áreiðanlega skilið, að vera rædd í bróðerni og í fullri hreinskilni. — Hér er um miklu stærra mál að ræða en það, að „Björgvin sé í bráðri hættu“, enda kannske full snemmt að fagna því, en þarna vælir grýluhræðslan gamla, sem mun hafa fylgt okkur síðan á Þjóðveldistimum, þó að hún hafi ekki notið beinlínis lögverndar fyrr en nú á 20. öldinni. Og nú er það fyrst og fremst áfengisgrýlan, sem er í móð, svona eitthvað svip- að og hrossakjötsgrýlan hérna á árunum, þegar það kostaði fólk, já heilar fjölskyldur, ef ekki skyldmenni utar af, ekkert minna en mannorðið, ef það lagði sér hrossakjöt til munns. Ögn skot- hent við skrum-auglýsingarnar núna: „Folaldakjöt, tryppakjöt, tryppakjöt, folaldakjöt. Allt í mat- inn“, og hananú. Tízkugrýlur. — Afengisgrýlur. En þannig hafa allar tízkugrýlur látið sér til skammar verða, og þannig mun einnig fara með áfengisgrýluna. Því að enda þótt hún hafi verið fóðruð á gagnsókn- arlausum, einhliða áróðri ofbeldis- hneigðrar klíku í hartnær þrjá ald- arfjórðunga, og þó að hræðslan við hana sé í sumu falli tekin að jaðra við illkynjaða taugabilun og mest öll þjóðin skjálfi þannig á nástráum óttans, er samt ekki svo illa komið, að allir séu ginnkeyptir fyrir að flatmaga undir smásjá forheimskaðrar tízku, sem hefur það einkum sér til skemmtunar að búa til syndir handa náunganum til að drýgja, og hneykslast svo á honum eítir á. Mundi margur feg- inn vilja losna undan slíku fargi, >ví að ekki munu þeir mikið færri, sem verða a. m. k., éins drukknir af taugaóstyrk og hræðslu við þetta ólííræna aldar- far, og áfenginu sjálfu. En þessi óheilla-andi er nálega allt, sem liggur eftir bindindis- hreyfinguna hér á landi og fer það raunar mjög að vonum, eins og allt hefur verið í pottinn búið. Fæstir af þeim mönnum, sem þar koma við sögu, hafa nokkurn við- hlítandi skilning á því málefni, sem um er að ræða. Sú fylking samanstendur mestmegnis, ýmist af fólki, sem aldrei hefur bragðað áfengi og þekkir ekkert inn á áhrif þess annað en, ao það getur gert menn drukkna, og suma hart- nær brjálaða um stundarsakir, eða fyrrverandi ofdrykkjumenn, sem svo allt i einu hafa söðlað yf- ir í gagnstæðar öfgar, þvi að allt cfstæki stendur nákvæmlega á sömu tröppunni. Og á slíkum of- stækis-forsendum ' hefur þessi starfsemi verið rekin, með tilheyr- andi munnklökkva og farisea- hætti. Þess vegna hefur starf þeirra mistekist og runnið út í sandinn. Leiðinlegra en verst getur orðið. I stað þess að drága úr áfengis- bölinu hafa þeir aulcið það, eða í það minnsta gert það hálfu leiðin- legra en verst getur orðið, með alls konar ofbeldis-aðgerðum, höftum, bönnum og hálfbönnum, sem er líkast til versta fyrirkomu- lagið af því öllu saman, enda verkar allt slíkt nsikvætt við það sem þvi er ætlað, því að þar. ér sjálfu mann- eða lífseðlinu að mæta, þessu eðli, sem í rauninni hefur gert manninn að manni, eða a. m. k. frábi'ugðinn öðrum skepn- um. Eg h^'gg að banndýrkendur og annað ofbeldissinnað fólk hefði gott af að hugleiða alvarlega sög- una um Skilningstréð, því að hvergi veit eg komið hafa fram dýpri skilning á lífrænu manneðli en þar. Innan um þúsundir aldin- trjáa, sem einar tvær manneskjur hafa fuliar nytjar af, er aðeins eitt, sem þeim er bannað að taka ávexti af. En einungis bannið gerir þetta. ti'é, eða ávextina á því, svo girnilega og freistandi, að þau fá ekki rönd við reist og setjast þar að snæðingi. Nei. Það verður aldr- ei ofbeldissinnuð klíkumenning með vesælmennsku í rassvasan- um, er ræður r.iðurlögum nautna- lyfjanna, verði það einhvern tíma gert, heldur læknavísindin á sín- um tima, vinnandi fyrr en varir og kem eg að því bráðum. En fyrst held eg að sé ómaksins vert að gera tilraun með að leggja niður fyrir okkur, hvað nautnalyf eigin- Iega þýða og hvers eðlis þau eru. Nautnalyf eru róandi. Flest nautnalyf munu vera hvort tveggja í senn, örfandi og deyf— andi, en umfram allt róandi. Það er því sízt furðulegt þótt þau séu eftirsótt af nútímafólki, sem verð- ur að lifa og hrærast innan um all- an þann múgsefjaða skarkala sem nú geisar um veröldina. Eigi að síður held eg það óráð, einkum fyrir unglinga, að venja sig á nautnalyf, bæði vegna þess að þeir þurfa þeirra síður með en aldrað fólk og slitið, og svo eru líklega flest eða öll nautnalyf við- sjál vara, m. a. vegna þess, að sá sem einu sinni venur sig á þau, einkum tóbak, verður annað hvort aði Múhameð Belkacem inn í ] kaffihús í Arabahverfinu í Lille í Frakklandi, eftir að hafa unnið um daginn að námagreftri. Mú- hameð var einn af 300 þús. Al- giermönnum, sem vinna í Frakk- landi. Hann var ólæs, en þó skildi hann auðveldlega skeytið, sem kaffihúseigandinn rétti honum. Það hljóðaði þannig: „Mamma þín er veik, komdu strax.“ Daginn eftir fékk Múhameð greitt kaup sitt, tók saman pjönkur sínar og sigldi af stað heim — til Algier. En það, sem eftirtektarverðast er við sögu þessa er það, að Mú- hameð þessi átti alls enga veika móður, og þúsundir af Algier- mönnum í Frakklandi hafa fengið svipuð skilaboð og hlýtt kallinu. Um 250 þeirra yfirgefa nú Frakk- land daglega og sigla heim. Franska leyniþjónustan veit gjörla, að skilaboð þessi koma frá það er verið að kveðja þá til vopna, en hún getur ekki sannað það og ekki stöðvað mennina, sem eru franskir ríkisborgarar. Mennirnir, sem frömdu „Tyrkja- ránið“ hér forðum, voru frá þessu landi, Algier, og við Islendingar erum búnir að fyrirgefa þær mót- gerðir. Nú óskum við afkomend- um þeirra frelsis, og okkur þykir leitt, að það skuli vera vestræn vinaþjóð okkar, sem ekki vill veita þeim það. Enn er talað um Mossadagh. Múhameð Mossadegh hinn „tárablauti" (sbr. „meyjunni tára- blautu", í ástarljóði hjá núlifandi skáldi), fyrrum forsætisráðherra í Iran, er nú að verða áttræður, en ekki er óhugsandi, að enn eigi hann eftir að láta að sér kveða. Hann situr nú í fangelsi og afplán- (Framhald á bls. 11.) Sú saga gengur manna á milli og höfð fyrir satt, að eitt sinn hafi Ólafur Thors komið þar að, sem menn ræddu um Þjóðvarnarílokkinn, og þá sem hann skipa, og féllu orð- ræður ekki sérlega vinsamlega í garð Ljóðvarnarmanna. Varð þá Ólafi að orði: „Talið varlega, mér er að mæta, þeg- ar í hlut eiga blessaðir gló- kollamir mínir.“ Formaður Sjálfstæðisflokks- ins er viðurkenndur leikari og hefur stundum gaman af því að segja hug sinn allan í skjóli leikaraskapar. Finnst þá sumum flokksbræðrum hans, sem varfæmir eru og þögulir um leyndarmál flokks ins, glannalega mælt af for- manninum. Svo mun þeim hafa þótt að þessu sinni. Eitt af því, sem Sjálfstæðis- flokkuiinn vill halda leyndu, er það, hvað honum þykir undur vænt um Þjóðvarnar- flokkinn. -~ Þjóðvainarmenn eru „blessaðir glókollarnir hans“. í kosningabaráttunni 1953 tókst Þjóðvarnarflokknum að fella fulltrúa Framsóknar- flokksins í Reykjavík og draga fylgi frá Alþýðuflokkn- um. I Vestur-Skaftafellssýslu lagði hann Ihaldinu hald- kvæmt lið, til þess að fella fulltrúa Framsóknar. Á Alþingi hefur hann alls engu áorkað, sem gagnlegt er, í nokkru máli. Sú er saga hans. í kosningum þeim til Al- þingis, er í hönd fara, liggur ljóst fyrir, að hann getur engu öðru til leiðar komið en að trufla samstöðu lýðræðissinn- uðu vinstri aflanna, kljúfa þau, sundra þeim, og styrkja þannig Ihaldið. Framboð Þjóðvarnarflokks- ins, sein tilkynnt liafa verið, t. d. í Barðastrandasýslu, Borg- arfjarðarsýslu og á Akureyri, eru hvalrekar fyrir þá íhalds- menn, sem þar eru í kjöri. íhaldið lítur um þessar mundir á Sigurð Elíasson, Jón Helgason og Bárð Daní- clsson, sem ljúflinga sína. — Þótt þeir séu dökkliærðir, ljóma þeir sem „blessaðir gló- kollar“ í föðurlegri kærleiks- vitund formanns Sjálfstæðis- flokksins. En vel á minnst „blessaðir glókollar“, ætlið þið að veita Sjálfstæðisflokknum hinn mikilsverða, óbeina stuðning í kosningunum, til að tryggja áframhald hersetunnar á Is- landi? Eða er það hæsta hugsjónin að tryggja formanni yklcar, Valdimar, lán hjá Sjálfstæð- inu til bókaútgáfu lians — framhald hersetunnar fæst svo í leiðinni? B r a n d u r.

x

Dagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagur
https://timarit.is/publication/256

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.