Dagur - 16.06.1956, Qupperneq 2

o
D A G U R
Laugardaginn 16. júní 1956
Framboðsræða Bernliarðs Stefáns-
sonar, alþingismanns, flutt í
Ólafsfirði 8. júní sL
24. júní cr þetta vald lagt í hendur íslenzkra kjósenda. Þið
ákveðið J)á hverjir eiga að stjói
með hverjir eiga að stjórna. -
niikil ábyrgð.
Of margir flokkar viila
um fyrir kjósendum
Oft hefur verið örðugt fyrir
kjósandann að áttá sig á því til
fulís, hvaða stjórnarstefnu hann
styddi með atkvæði sínu, sökum
þess að margir flokkar hafa veriö
í kjöri og vitað var fyrirfram, að
enginn þeirra fengi meirihluta á
Alþingi. Samsteypustjórn tveggja
eða fleiri flokka hafa því verið
eina úræðið til myndunar þing-
ræðisstjórna undanfarið.
Enginn flokkur gaf
fengið meirihluta
Og það sem verst er, kjósendur
hafa ekki vitað fyrirfram, hvaða
flokkar mundu mynda stjórn og
hvernig málefnasamning þeir
myndu gera. Þannig var t. d. ástatt
eftir síðustu kosningar. Sex flokk-
ar voru í kjöri og hver otaði sín-
um tota, og ekkert Iá fyrir um það,
hvaða flokkar myndu vinna sam-
an. Hitt vissu allir, að enginn
þeirra mundi fá meirihluta. Sam-
starf tveggja eða fleiri flokka yrði
því nauðsynlegt, ef ekki ætti að
stefna út í sjtjórnleysi.
Um fvo kosfi að velja
Framsóknarflokkurinn stakk
þá upp á því, að mynduð yrði
þriggja flokka stjórn, Framssókn-
arílokksins, Alþýðuflokksins og
Sjálfstæðisflokksins, og að þeir
reyndu að koma sér samgn um
stjórnarstefnu. Þessir flokkar áttu
það allir sameiginlegt að byggja
stefnu sína á sjálfræðisgrundvelli,
eða ekki var annað vitað þá. Þó
það sé að verða vafasamt, að því
er Sjálfstæðisflokkinn snertir.
Þessari uppástungu var hafnað,
bæði af Sjálfstæðisflokknum og
Alþýðuflokknum. Atti þá Fram-
■ sóknarflokkurinn aðeins um 2
kosti að velja: Fára í stjórn með
Sjálfstæðisflokknum eða að er.gri
þinugræðisstjórn j'rði komið á, en
af því hefði óhjákvsemilfega leitt
. glundroði og upplausn.
Framsóknarflokkurinn kaus fyrri
kostinn. Hann hafði lýst því yfir í
kosningunum, að það færi oftir
mélefnum, hvort har.r. tr&ki þátt í
stjórn og meo hverjum og hann
náði þeim málefnasamningi við
Sjálfstæðisfiokkinn, að helztu
á'nugamál hans voru tekin ti!
greina: Hallalaus ríkisbúskapur,
sem er undirtíaða þess ao ríkið
framfarir í landinu.
na næstu árin, oftast 4, og þar
■ Kosningaréttinum fylgir J>ví
Rafvæðing landsins á 10 árum,
sem eg hef áður lýst minu mesta
áhugamáli. Aukin framlög til
landbúnaðarins og stofnlánadeilda
hans. Þar hefur þó einn þátturinn
orðið eftir, sem eg hef þó barizt
fyrir á Alþingi og mun enn gera,
en það er lánastarfsemi til frum-
býlinga. .
»
„Alil er þeíía okkur
að þakka”
Margt hefur núverandi stjórn vel
gert, þess vegna hef eg stutt þessa
stjórn. Sjálfstæðisflokkurinn, eða
málpípur hans, segja: „Allt er
þetta okkur að þakka“, og hann
lét „landsfund" sinn samþykkja að :
þetta væri satt og rétt! En ein-
kennilegt er það þó, að það sem
þeir sjálfir og aðrir hæla stjórn-
inni mest fyrir, eru allt mál, sem
heyrt hafa undir ráðherra Fram-
sóknarflokksins.
Frjáls verzlun í orði
Aðalmál Sjálfstæðisflokksins í
samningunum var frjáls verzlun.
Framsóknarflokkurinn vill hana
líka, þegar efnahagur þjóðarinnar
leyfir. Það varð því að samning-
um að innleiða frjálsa verzlun og
ráðherra Sjálfstæðisflokksins fal-
in framkvæmd þeirra mála. Ingólfi
Jónssyni viðskitamálaráðherra.
En hvernig hefur svo frjáls
verzlun verið í framkvæmdinni?
Og er nú frjáls verzlun? Höftin
voru að mestu afnumin með lög-
um, en í frainkvæmd eru þau
komin í hendur bankanna, vegna
gjaldeyrisskorts. Sjálfstæðismenn
ráða yfir bönkunum og þeir eru
því ánægðir.
r
Ohe!!laþróun eína-
hagsmáSanna
Þróunin í efnahagsmálunum hof-
ur verið: Vaxandi dýrtíð, atvinnu-
vegunum haldið á floti meg styrkj
um, verkföil og verkböm, sem
beinzt hafa gegn ríkinu. Þetta náði
svo Kámarki í vetur, þegar gera
þurfti ráðstafanir, sern áætlað er
cð kosti muni þjóðina 180 milljón-
ir í auknum sköttum, en þau gjöid
hafa svo þegar ieitt til nýrrar
verðbólgu. Þó yoru. þetta aðeins
bráðabirgðaráðstafanir. Veröbólg-
an kallar auðvitað á ný útgjöld, ef
haidið verður áfram á sömu braut.
Getur þessi þróun haidið áfram, án
þess aö það leiði til algers hruns?
Framsó.knarflokkurinn áiítur það
ekki. Hann telur að það verði r.ð
skipta urn stefnu í efnahags- og
atvinnumáium. Þess vegna s agði
hann upp stjórnarsamstarfinu og
lurn kjósenda
knúði fram þessar kosningar og
mun þjóðin nú innan fárra daga
kveða upp sinn dóm.
Línurnar eru skýrar nú
Þessar kosningar eru með öðr-
um hætti en áður, og í 20 ár hafa
ekki verið jafn skýrar línur í
kosningum. Þjóðin gengur nú til
kosninga x tveimur aðalfylkingum.
Annars vegar er bandalag Fram-
sóknarflokksins og Alþýðuflokks-
ins. Þeir flokkar haía gert með sér
máleínasamniné iyrir kosningar,
svo að þjóðin veit að hverju hún
ger.gur, ef hún veitir þessu banda-
lagi meirihluta á Alþingi, en
bandalagið berst fyrir því, að fá
þann meirihluta, og miklar líkur
benda til að það takizt. Eg skal
ekki rekja þennan málefnasamn-
ing. Hann hefur verið birtur í
blöðum og útvarpi.
En aðaleíni lians og til-
gangur bandalagsins er sá,
að gera ráðstafanir til að
forða Jjjóðarskútunni frá
strandi. Að stöðva J)á
óheilla{)róun, sem ríkt hef-
ur í efnahagsmálunum og
koma J)eim á réttan kjöl. —
Það getur að vísu kostað
fórnir, en J)ær fórnir verður
að færa.
AndsíæSingarni.r
Andstæðingar Framsóknar- og
Alþýðuflokksins er Spjálfstæðis-
flokkurinn og fylgifiskar hans. —
Þessir fylgifiskar eru Alþýðu-
bandalagið og Þjóðvarnarflokkur-
inn. Þessir flokkar eru að vísu
ekki í opir.beru kosningabandalagi
og hafa engan málefnasamning
gert, nema ef vera skyldi um eitt
mál.
En b æði A1 býðubandalag-
ið og I ’jóé Var narflolckurinn
stySja þó s3 álfstæðisflokk-
inn cft ir r rsf'cr & ni, mcð ])ví að
sundra an w ds ti eðin um hans.
Og ful lar líícur virðast
bcnda til ao kom mtin is tar,
se meru aoalkjarni Aljtýðu-
haudalagsins, muni veita
sem h«ft:r gerzt tvisvar,
getur liæglega gerzt í Jn iðja
sinn. Auk J)ess bendir fleira
í J)essa átt, og ekki hvað sízt
samstaða })eirra og Þjóð-
varnarflokksins um að
svifta Alj)ýðuflokkinn lög-
mætum uppbótarj)ingsæt-
um.
Hinn raunverulegi foringi Þjóð-
varnarmanna, Vilmundur Jóns-
son, fann upp þá kenningu, að
skoða bæri Alþýðuflokkinn og
Framsóknarflokkinn sem einn
flokk, af því að þeir væru í kosn-
ingabandalagi og hefðu gert með
sér málefnasamning fyrir kosning-
ar. Sjálfstæðisflokkurinn og Þjóð-
vörn voru ekki lengi að bíta á
agnið og hugðust úrskurða Fram-
sókn og Alþ.fl. einn flokk til þess
að koma í veg fyrir að Alþ.flokk-
urinn fengi uppbótarþingsæti. Er
þetta alveg furðulegt um Sjálf-
stæðisflokkinn, sem sjálfur hafði
gert sams konar bandalag við
Bændafiokkinn 1937.
Það sem var löglegt
1937 ólöglegt nú
Um uppbótarsætin giltu sömu
lög þá og nú. Hvernig má það ske,
að það sem var löglegt 1937, sé
óiöglegt nú? En Sjálfstæðisflokk-
urinn hafði kosið eiðsvarinn hæsta
réttardómara í landkjörstjórn, sem
auk þess er heiðursmaður. Á hon-
um valt úrskurðurinn um þessa
fáránlegu kæru. Og hann setti lög
og rétt ofar flokkshagsmunum og
úrskurðaði að taka iandslista bæði
Framsóknar- og Alþýðuflokksins
gilda.
Síðan hafa allar raddir um
ólögmæti framboða þessara
fiokka þagnað. En þá er annað
fundið upp, að það sé ekki lýð-
ræði, ef þessir flokkar fái meiri-
hluta þingmanna, án þess að fá
meirihluta kjósenda. Stjórn þeirra
ætti því ekki rétt á sér. En hefur
Sjálfstæðisflokkurinn alltaf verið
viðkvæmur fyrir slíku?
I síðustu kosningum barð-
ist hann fyrir })ví að íá
meirililuta á Alþingi, eirdc-
um með J)ví að vinua fá-
mennustu kjördæmin. —
Hann ssjálfur og allir aðrir
vissu J)é), að liann mundi
ekki fá meirihluta kjós-
enda, enda hlaut hann ekki
nema rúm 37%.
Eftir kosningarnar voru
svo blöð Sjálfstæðismanna
með harmtölur yfir j)ví að
floklcurinn skyldi ekki fá
450 atkvæðum meira í 6 fá-
mennustu kjördæmunum
og Jiannig skipt, að hann
fengi út á |>au 6 }>ingmenn
til viðbótar, og þar með
meirihluta á Afþingi með
rúmlcga einn j>riðja kjós-
enda á bak við sig!
Hvað ætlaði Sjáífstæðis-
flokkurmn að gera með
Jicnnan meirihluta? Auð-
vitað að rnynda stióm oe
ráða einn Iögum og lofum
í landinu.
Með öðrum orðum að
g?ra hað sem hann telur
Um kjördæmaskipun
Hitt er svo annað mál, að kjör-
dæmaskipun og kosningafyrir-
komulagi kann að vera rétt að
breyta. Eg hef aldrei verið hrifinn
af því kosningafyrirkomulági sem
nú er, og Frámsóknarflokkurinn
óskaði aldrei eftir því. Heldur
voru það andstæðingar hans, sem
komu því á og kölluðu „réttlætis-
mál“.
En kosninar til Alþingis verða
auðvitað að fara eftir lögum lands
ins eins og þau eru á hverjum
tíma, og löglega kosinn meirihluti
á Alþingi hefur bæði rétt og
skyidu til að mynda stjórn.
Bandalag Framsóknar- og Al-
þýðuflokksins biður þjóðina um
þann meirihluta og er reiðu'oúið
að taka á sig þær skyldur er því
fyigja.
Kosningin í Eyjaíirði
Samstaða Sjálfstæðisflokksins,
kommúnista og Þjóðvarnar lcemur
skýrt í ijós í þessum kosningum í
Eyjafirði, því að framboð Aþýðu-
bandalagsins, þar sem kommúnist-
ar eru aðalkjarninn, og Þjóðvarn-
arflokksins, getur litla eða enga
þýðingu haft, aðra en þá, að
tryggja frambjóðanda Sjáfstæðis-
flokksins í héraðinu þingsæti.
Ekkí verður Kristinn Jónsson
þingmaður.. Eg trúi því að hann sé
ekki kommúnisti, en hann er einn
af hinum „nytsömu sakleysingjum
þeirra“. Slíkir menn eru gjarnan
hafðir í kjöri á vegum hins svo-
kallaða Alþýðubandalags, þar sem
engin von- er um að þeir nái þing-
sæíi. Hannibal Vaidimarsson hafa
þeir og neyðst til að tryggja
þingsæti, en alls staðar annars
staðar hafa þeir kommúnista í
kjöri, þar sem nokkur von er um
þingsæti.
Enn síður verður Stefán Hall-
dó.rsson þingmaður. Er framboð
hans og Þjóðvarnar raunar óskilj-
anlegt nú, þegar Alþingi hefur
samþykkt að láta varnarliðið
hverfa úr landi og þingmenn
þeirra stóðu að þeirri samþykkt.
Sjálfstæðisflokkurinn var eini
flokkurinn, sem var mótfallinn
þeirri samþykkt. Samt getur fram-
boð Þjóðvarnarmanna ekki orðið
til annars en styrkja hann og ef til
viil tryggja honum þingsæti. —
Þannig vinnur Þjóðvarnarflokkur-
inn beiniínis á móti sínum eigin
málstað. Hann getur það eitt að
vera eins konar fimmta herdeiid
Sjálfstæðisflokksins.
En þrátt fyrir sundrungarslarf
kommúnista, með gerfinafninu, og
Þjóðvarnarmanna, getur aiþýða
landsins til sjávar og sveita, tryggt
sér glæsilegan sigur í þessum
kosningum, með því að kjóSa
bandalag Framsóknar- og Alþýðu-
íloliksins. En í þessu kjördæmi
iista Framsknarflokksins.
Tll SÖlll
sláttuvél, scm ný (Deering)
og snúningsvé).
Afgr. vísar á.
geti stutt