Dagur - 14.05.1958, Blaðsíða 4

4
D A G U R
Miðvikudaginn 14. maí 1958
DAGUR
ASalritstjóri og ábyrðarmaður:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Meðritstjóri:
INGVAR GÍSLASON
Auglýsingastjóri:
Þorkell Björnsson
Skrifstofa í Hafnarstræti 90 — Sími 1166
Árgangurinn kostar kr. 75.00
Blaðið kemur út á miðvikudögum
og laugardögum, þegar efni standa til
Gjalddagi er 1. júlí
Prentverk Odds Björnssonar h.f.
Hvers vegna vilja þeir ekki
„hlunnindi“?
ENN ERU SKATTAMÁL samvinnufélaga á
dagskrá. Málgögn íhaldsins halda uppi skæru-
hernaði gegn SÍS og kaupfélögunum í skattamál-
um og vilja íþyngja þeim frá því sem verið hefur.
Andstæðingar samvinnufélaga hafa aldrei getað
borið fram þau rök í þessu máli, sem nokkuð hef-
ur kveðið að, en þeir hafa hins vegar þrástagast á
orðum eins og „skattfrelsi", „skattaívilnanir" og
fl. slagorðum, sem í krafti endurtekninganna eiga
að ná eyrum fólksins. Sú skylda hefur hvílt á
samvinnufélögum að leggja 1% af veltu sinni í
varasjóð og eru 2/3 hlutar þess skattskyldir til
ríkissjóðs. Þetta ákvæði hefur verið baggi á fé-
lögunum í seinni tíð. Hins vegar hefur engin slík
skylda hvílt á hlutafélögum og ráða þau því sjálf
enn í dag, hvað mikið þau leggja í varasjóð. Þeg-
ar núna er lagt til að þessi skylda samvinnufélaga,
sem þau ein allra félaga bera, sé breytt á þann
hátt, að þau þurfi aldrei að leggja meira í vara-
sjóð en nemur hagnaði af utanfélagsmannavið-
skiptum, ætlar íhaldið að ærast. Og þegar sam-
vinnumenn hafa verið svo ónærgætnir að leggja
þá spurningu fram, hvort íhaldið vilji sömu
ákvæði hlutafélögum til handa, fást engin svör.
Sú regla er viðurkennd í flestum löndum, að
ekki sé hægt að skattleggja það fé, sem sam-
vinnufélög endurgreiða félagsmönnum sínum
heint í reikninga þeirra eða á þeirra nafn í stofn-
sjóð. Þetta viðurkenna líka margir Sjálfstæðis-
menn, og yfirleitt allir þeir, sem eitthvert skyn-
bragð bera á samvinnumál og skattamál.
Nú er því haldið fram af hinum óprúttnari
andstæðingum, að það séu „skattfríðindi“ að
sainvinnufélögum sé ekki gert skylt að greiða
skatta af því fé, sem þau endurgreiða félags-
mönnum sínum. Þetta er hinn mesti mis-
skilningur og sitja bæði önnur félög og ein-
staklingar alveg við sama borð í þessu efni.
Ef kaupmcnn t. d. vilja skila viðskiptavinum
verzlunarhagnaðinum, ætlast enginn til þess
að þeir greiði skatta af því fé. En með því að
gera það nytu þcir hinna umtöluðu „hlunn-
inda“ og „skattaívilnana“ og samvinnufélög.
En eiiunitt liér skilja leiðir samvinnumanna
og kaupmanna. Fram að þessu hafa kaup-
menn frcmur tckið þann kostinn að stinga
gróðanum í eigin vasa. Og hvernig stendur á
því að hlutafélögin vilja ekki fara að dærni
samvinnufélaga og gcra þau hreinlcga að
samvinnufélögum og njóta með því allra
fríðindannaa“? Ef þau endurgreiða tekjuaf-
ganginn til þess fólks, sem hann er tekinn af,
cins og samvinnufélögin gera, þá er öðrum
atriðum auðbreytt að íslenzkum lögum og
þau eru komin í paradís „skattfríðindanna",
svo að notuð séu orð íhaldsins.
En þegar svarað er árásum um skattamál, er
ekki úr vegi að minna íhaldið á, að til skamms
tíma greiddi Eimskipafélagið enga skatta. Inn-
kaupasamband heildsala í Rvík, Impuni, greiðir
enga skatta. SÍF lagði fé í Morgunblaðshöllina á
ólögmætan hátt í stað þess að greiða ríkinu það,
sem ríkisins er. Þessum fyrirtækjum stjórna
Sjálfstæðismenn.
Ávarp frá Skógrækfarféíagi Ak.
Þar sem vér teljum þjóðþrifa-
mál, eins og skógræktarmálin,
engum góðum borgara, eða góð-
um félagsskap óviðkomandi,
mælumst vér til þess, að þér, fé-
lag yðar eða starfsmannahópur
sá, er þér teljist til, leggi skóg-
ræktarmálinu lið, með því að
mæta a. m. k. einu sinni til gróð-
ursetningarstarfs á þessu vori.
1 því trausti, að þáttakan verði
almenn höfum vér raðað niður
vinnuferðum, sem hér segir:
Fimmtudaginn 15. maí: Skátar.
Mánudaginn 19. maí: Starfs-
menn Akureyrarbæjar.
Þriðjudaginn 20. maí, Kennar-
ar og skógræktardeild barna-
skólanna.
Fimmtudaginn 22. maí: Starfs-
menn SÍS.
Þriðjudaginn 27. maí: Æsku-
Iýðsfélag Akureyrarkirkju.
Fimmtudaginn 29. maí: íþrótta-
félögin.
Mánudaginn 2. júní: Skátar.
Þriðjudaginn 3. júní: Zonta-
klúbburinn.
Fimmtudaginn 5. júní: Starfs-
fólk POB.
Jón Skrifar blaðinu eftirfar-
andi:
„ALDREI HEF EG skilið,
hvernig á því stóð, að Reykvík-
ingar skyldu glopra Sements-
verksm.ðjunni úr höndum sér
alla leið upp á Akranes. Það
hlýtur að hafa verið einhver
slysni. Þeir urðu ókvæða við, er
Vilhjálmi Þór datt í hug hér á
árunum að staðsetja Áburðar-
verksmiðjuna hér á Akureyri. —
Svæfðu þeir þá hugmynd ræki-
lega og nutu til þess aðstoðar
ýmissa góðra manna, sem kosnir
voru á þing utan af landsbyggð-
inni. Stendur nú verksmiðja
þessi eins nálægt höfuðborginni
og unnt var að setja hana, og
greiðir Reykvíkingum kaup.
HÚSMÆÐRAKENARASKÓLI
ÍSLANDS hrekst milli húsa í
húsa í Reykjavík og á eiginlega
hvergi inni. Þessari góðu stofnun
hefur verið boðið hús og ágæt
aðstaða hér á Akureyri, en auð-
vitað dettur Reykxíkingum ekki
í hug, að slíkur skóli geti átt
annars staðar heima en undir
handarjaðri þeirra, blessaðra, og
heldur munu þeim líklega láta
reka hann í hænsnahúsi í einu
úthverfinu í Rvík, en þiggja gott
boð um gott húsnæði á Akur-
eyri. — Ekki hef eg heldur mikla
trú á, að þeir samþykki með
glöðu geði, að biskupinn flytji
frá þei mupp í Skálholt, en vera
má þó, að sterkt almenningsálit
utan af landi geti beygt þá í
þessu máli, og hollt væri þeim að
beygja sig. Aðeins eina stofnun
vilja þeir hingað, og það er geð-
veikrahæli.
ÍELENZAR FERÐ ASKRIF -
STOFUR beina skemmtiferða-
skipuum og ferðamönnum til
Reykjavíkur eingöngu, og reyk-
vískir bílstjórar • aka fólkinu
austur í sveitir. Margt og merki-
legt er þar auðvitað að sjá, en
ekki væri til einskis unnið að
Mánudaginn 9. júní: Starfsfólk
KEA.
Þriðjudaginn 10. júní: Skóg-
ræktarfélag Tjarnargerðis.
Fimmtudaginn 12. júní: Iðnað-
armenn.
Mánudaginn 16. júní: Stúk-
urnar.
Þótt þessi áætlun sé gerð, ér
aðstoð allra kærkimin, hverra
sem er. Allar þessar ferðir verða
farnar í Kjarnaskóg (skógrækt-
arland Akureyrar). Lagt af stað
frá Hótel KE Akl. 7.20 e. h.
Mjög gott væri að fá upplýs-
ingar um þátttöku hverju sinni
daginn áður en farið verður.
Þurfa þær að berast til Ármanns
Dalmannssonar, sími 1464, eða til
undirritaðs.
Vinnuferðir út í héraðið verða
á: laugardögum og munu þær
auglýstar sérstaklega í blöðum
bæjarins. Með þökk fyrir góða
aðstoð við skógræktina á undan-
förnum árum og fyrirfram þökk
fyrir aðstoð á þessu vori.
Virðingarfyllst.
F. h. Skógræktarfél. Akureyrar.
Tryggvi Þorsteinsson,
sími 128Í.
skipuleggja ferðir þessa fólks
flugleiðis hingað og svo til Mý-
vatnssveitar, því að ísland er
víðar en í grennd við Reykjavík.
En gerið ykkur þó engar vonir
um slíkar ökuferðir, Akureyrar-
bílstjórar. Reykvíkingar munu
sjá um, að þeir missi ekki þennan
spón úr askinum.
OG SVO ER NÚ TEKIÐ AÐ
ATHUGA, hvar heppilegast
muni vera að framleiða þungt
vatn við hverahita. Hvert var
farið með hina erlendu sérfræð-
inga? Til Hveragerðis og Krýsu-
víkur. Engir frambærilegir staðir
voru til nær höfuðborginni. En
var þeim sýnt Námaskarð eða
hverasvæðið í Reykjahverfi?
Ekki svo að vitað sé. Á Suðvest-
urlandi skal verksmiðjan standa.
Að mínu áliti ætti þessi verk-
smiðja reyndar að standa sem
lengst frá mannabyggðum, t. d. á
Hveravöllum við Langjökul, því
að í styrjöld yrði kapp lagt á að
jafnajafna hana við jörðu. Eg vil
Reykvíkingum ekki svo illt, að
þeir staðsetji hana í grennd við
sig, og ekkert hefur hún að gera
norður. Upp á Hveravelli með
hana!“
Næturfrost
Utan-kuldi andar
inn að hverjum bæ.
Gróðurnálum grandar >
grimmdarfrost í mæ. *
Máttug maí-frostin
margra nótta í röð,
setja mark á sveitir.
Svellar lind og tröð. —
Verður vor í lofti
varla ennþá greint.
Liggur hjarn á landi.
Leysing kemur seint.
G. S. H.
Hvers vegna nöldrar konan?
Eftir dr. BRIAN WELBECIv.
Nú á dögum virðast allir beina skeytum sínum
að nöldrunarsömum eiginkonum. Þær eru af mörg-
um taldar ein versta plága mannkynsins um þessar
mundir, enda fá þær margar sneiðar vel útilátnar
hjá hjónabandssérfræðingum — og gamanvísnahöf-
undum. Það er líka ótrúlegt, hvað nöldrunarsöm
eiginkona getur leitt illt af sér.
Enskur dómari, Mr. Wilmer, sagði eigi alls fyrir
löngu í réttarsal í skilnaðarmáli:
„Nöldur er það orð, sem oftast hefur verið nefnt
hér í þessum dómsal. Það merkir, að sífellt er ver-
ið að jagast, kvarta, gagnrýna og deila daginn út og
daginn inn, allan ársins hring, þar til fó.rnarlambið,
hvort heldur sem það er eiginmaðurinn eða eigin-
konan, er algerlega búið að missa heilsuna." Eg er
sammála dómaranum.
Jagandi eiginkona getur að lokum gengið svo
nærri taugakerfi eiginmannsins, að hann breytist
úr grandvörum og skikkanlegum manni í hreint
villidýr, sem veit ekkert hvað hann gerir. Oft endar
með því, að hann ræðst á konuna og beitir hana
líkamlegu ofbeldi, eða hann flýr heimilið og krefst
skilnaðar.
Eigi að síður er mér farið að leiðast þetta nöldur
hjónabandssérfræðinganna um, að konur eigi ekki
að nöldra. Mér virðist miklu eðlilegra að reyna að
leita orsakarinnar fyrir því, að konur jagast.
Sannleikurinn er sá, að konan gerir sig að ill-
virkjanum í leiknum, án þess að vita af því sjálf.
Og þó er hún alltaf fús til þess að viðurkenna sinn
hlut, því að hún veit, að tunga hennar er hvöss og
vill í raun og veru ekki beita henni á þann hátt,
sem hún gerir, en hún fær ekki við það ráðið. Allir
ámæla henni fyrir hegðun hennar, og, enginn hefur
samúð með henni, og hún ásakar sig hvað mest
sjálf.
Það er því gagnslaust að vera að ámæla konun-
um fyrir nöldrið. Þær hefðu aldrei byrjað á að jag-
ast, ef þær hefðu haft það á valdi sínu að láta það
ógert. Nöldrið er ekkert annað en viðbrögð ör-
væntingarfullrar konu. Þess vegna hvílir sú ábyrgð
á eiginmanninum, öllum öðrum fremur, að leita
uppi orsakirnar fyrir örvæntingu konunnar, hvern-
ig stendur á því, að konan er hætt að hafa trú á
hjónabandinu og hætt að virða eiginmann sinn.
Nöldrandi eiginkona er búin að missa alla von og
getur ekki af sjálfsdáðum bætt úr því, sem aflaga
fer. Það hættulega við örvæntinguna er það, að
þeir, sem henni eru haldnir, grípa oftast til þess,
sem síður skyldi. Þegar kona nöldrar um eitt og
annað við eiginmanninn, t. d., að hann eigi úð koma
fyrr heim á kvöldin eða fara oftar út að skemmta
sér með henni o. s. frv., þá er það raunar ekkerí
annað en ytri merki þess, að hún sé farin að óttast,
að hann sé hættur að sýna henni ást, umhyggju og
samúð. Þessu blandast auðvitað að meira eða
minna leyti óvild og hefnigirni, sem stafar af því að
viðkomandi finnst hún vera afrækt. Eg hef talað
við þúsundir hjóna, sem voru komin að því að
skilja, en yfirleitt hef eg aldrei orðið var við, að
aggið og nagið, sem allt var að keyra út í ófæru,
væri algerlega að ástæðulausu. Það er óþarfi að
taka það fram, að margar konur sýna eiginmönnum
sínum fullkomið miskunnarleysi með jagi og ónot-
um, og hið sama er að segja um marga eiginmenn.
En undir niðri er þó ætlunin með þessum óskapa-
ganga, að gera fórnarlambinu skiljanlegt, að ör-
væntingin hefur haldið innreið sína. Og sá, sem
fyrir þessu verður, bindur sig fyrst og fremst í orð-
in, sem sögð eru, en reynir ekki að geta sér til um
það, sem viðkomandi ætlaði að segja.
Kona, .sem jagast og nöldrar, meinar raunveru-
lega ekkert annað en það, sem felst í þessum orð-
um: „Eg vildi, að eg gæti gengið út frá því sera
vísu, að þér þyki vænt um mig, — jafnvel þótt það
væri ekki nema örlítið!“