Dagur - 25.10.1958, Blaðsíða 2

2
D A G U R
Laugardaginn 25. október 1958
/ Nokkrar ályktanir frá ársfundi þingsins
Sarnb. dýraverndunarfél. sfofnað
Fimm félög með yfir 300 félaga
Laiidhelgismál.
„Fjórðungsþing Austfirðinga,
haldið að Egilsstöðum 6. og 7.
september 1958, lýsir ánægju
sinni yfir þeim mikilvæga ár-
angri, sem náðst hefur í land-
helgismáli þjóðarinnar með út-
íærslu fiskveiðilögsögunnar í 12
sjómílur og þakkar ríkisstjórn-
inni og öilum þeim aðilum, sem
að því máli hafa unnið fyrr og
síðar. Skorar þingið á ríkis-
stjórnina og alla íslendinga, að
standa sem einn maður í móli
þessu og hvika hvergi frá settu
rnarki. Þá vill þingið bera fram
sérstakar þakkir fyrir hinn mik-
ilsverða stuðning, sem fraendþjóð
vor, Færeyingar, hafa svo drengi
lega veitt oss í þessu mikla
velferðarmáli þjóðarinnar. Þingið
virðir og mikils hinn óbeina
stuðning, sem margar aðrar fisk-
veiðiþjóðir hafa veitt í málinu
:með því að virða í verki hina
:nýju fiskveiðilandhelgi.
Loks getur þingið ekki látið
hjá líða, að lýsa vanþóknun sinni
á framferði hins brezka herveld-
:is í landhelgismálinu, en þakkar
hins vegar óhöfnurn íslenzku
varðskipanna einarða framgöngu
við gæzlustörfin.
Treystir þingið ríkisstjórninni,
að hún haldi framvegis á máli
þessu með fullri einurð, gætni og
Æestu.V
Samþykkt með öllum atkv.
Ycgamál.
„1. Fjórðungsþing Austfirðinga
Ælytur vegamálastjóra þakkir fyr-
:ir, hve vel hann hefur brugðizt
við áskorun um viðgerð á
!Eyvindarárbrú. Telur þingið við-
gerð þá, sem fram hefur farið
góða úrlausn til bráðabirgða.
2. Fjórðungsþing Austfirðinga
’beinir því til alþingis'manna af
Austfjörðum, að þeir vinni á
.næstu árum að því, að eftnrfar-
andi framkvæmdir í vegamálum
yerði af hendi leystar:
a. Að vegur frá Reyðarfirði um
Fáskrúðsfjörð og Stöðvarfjörð til
fBreiðdalsvíkur verði fullgerður.
b. Að lokið verði vegargerð frá
Hallormsstað að Hrafnkelsstöð-
'um.
c. Að Vopnafjörður verði
tengdur vio Fljótsdalshérað með
vegi um Hellisheiði.
d. Að lagt verði svo ríflegt fé
iil Austurlandsvegar, frá Víðidal
að Jökulsárbrú hjá Fossvöllum,
að þeirri vegarlagningu verði
lokið á 8 árum.
e. Að tekinn verði í vegalög
vegur frá Seyðisfirði um Loð-
mundarfjörð og Húsavík til Borg
aríjarðar.
f. Fjórðungsþingið lítur svo á,
áð vegur yfir Oxi verði mikil
samgöngubót fyrir byggðarlög
sunnan Berufjarðar og skorar á
Alþingi, að veita fé til þess, að
ruddur verði vegur þessa leið og
koma þannig til móts við þá, sem
heima fyrir safna fé til þessarar
framkvæmdar."
Stafliðirnir e. og f. viru sam-
þykktir með 8:2 og 7,1 atkv. Að
öðru leyti var ályktunin sam-
þykkt samhljóða.
Flugmál.
„Fjórðungsþing Austfirðinga
bendir Flugfélagi íslands á, að
mjög er óheppilegt, að flugvélum
skuli að jafnaði ætlað að lenda á
Egilsstöðum eftir kl. 4 á daginn.
Margir farþegar eiga langa
leið heim til sín frá flugvelli, og
auk þess er veðri þannig farið á
Fljótsdalshéraði, að oft þyngir í
lofti eða leggur yfir lágþoku sío-
degis, og vcrður þá ekki lend-
andi fyrir flugvélar, þó að bjart
sé fram undir miðaftan.1
Samþykkt samhljóða.
Kornrækt.
„Fjórðungsþing Austfii-ðinga
vill vekja athygli alþjóðar á hin-
um merkilega árangri, sem
Sveinn bóndi á Egilsstöðum hef-
ur náð í kornrækt, en hann hef-
ur nú í byrjun september nær
því fullþroska bygg á fimm
hekturum lands, og mun það
vafalaust vera stærsti kornakur
á landi hér, utan tilraunastöðva.
Um leið og Fjórðungsþingið
þakkar Sveini bónda Jónssyni
framtak hans í þessu efni, beinir
það eindreginni áskorun til
þeirra bænda í landinu, sem hafa
aðstöðu til þess, að þeir feti í
fótspor hans, og hefji sem fyrst
ræktun á byggi og höfrum í hæfi
Iega stórum stíl til fóðurbætis-
öflunar alls staðar á landinu, þar
sem ætla má, að skilyrði séu fyr-
ir hendi. Jafnframt beinir þingið
þeirri áskorun til Alþingis, að
lóta ekki dragast lengur að sam-
þykkja lög um eðlilegan og full-
nægjandi fjórhagsstuðning til
þeirra bænda, sem vinna vilja
brautryðjendastarf á sviði korn-
ræktarinnar."
Samþykkt samhljóða.
Stjórnarsferármálið.
„Fjórðungsþing Austfirðinga
minnir ríkisstjórn og Alþingi ó,
að enn hefur ekki verið samin
stjórnarskrá fyrir lýðveldið. Tel-
ur þingið enn sem fyrr, að þá
stjórnarskrá eigi að setja á sér-
stöku stjórnlagaþingi og skorar á
Alþingi og ríkisstjórn, að hefja
þegar undirbúning að kosningu
slíks stjórnlagaþings."
Samþykkt samhljóða.
Síma- og útvarpsmál.
„Fjórðungsþing Austfirðinga
lýsir ánægju sinni yfir þeim fyr-
irætlunum, sem stjórn Lands-
símans og Ríkisútvarpsins hafa
nú á prjónunum og miða eiga að
því, að stórbæta símasamband
frá Reykjavík til Austurlands og
flutning á útvarpi hingað austur.
Væntir þingið þess, að þessar
fyrirheittnu umbætur komizt
sem allra fyrst í framkvæmd og
heitir á fyrirsvarsmenn þessara
stofnana, að vinna sleitulaust að
framgangi þeirra.
Þingið telur enn sem fyrr, að
taxtar fyrir símtöl séu óþarílega
margir og væntir þess, að með
fjölgun símasambanda út um
land skapizt möguleikar til þess,
að einn og sami gjaldtaxti gildi
fyrir símtöl um allt land.“
Samþykkt samhljóða.
(Meira.)
Kjötát.
í Frakklandi neytir hver íbúi
landsins að meðaltali um 71 kg.
af kjöti á ári hverju, og eru þeir
methafar Norðurálfu á þeim
vettvangi. Danir eru næstir í
röðinni ásamt Bretum með 60 kg.
Hvorugt þessara landa getur þó
staðið Argentínu, Úruguay og
Nýja Sjálandi á sporði, þar sem
hver íbúi hámar í sig um 100 kg.
kjöts árlega að meðaltali. —
Minnstu kjötæturnar eru Ind-
verjar með 1 kg. og Japanir með
5 kg. kjötneyzlu að meðaltali ár-
lega á hvern landsmann.
Geysimikil smásíldveiði
hefur undanfarið verið með vest-
urströnd Noregs, og hafa þús-
undir „lása“ staðið með strönd-
um fram allt fram til september-
loka. En þá tók móttökugeta
verksmiðjanna að þveiTa. En
smásíld þessi er mjög eftirsótt
niðursuðu-hráefni. í Noregi er
smásíld þessi kölluð mússa og er
af áþekkri stærð og norskur
brislingur („sardínur").
Ljót skýrsla.
Opinber sakamálaskýrsla í
Noregi birtir um 24% aukningu
afbrota og glæpa í fyrra. Vél-
hjólastuldur jókst um 180%, og
bílastuldur um 180%. Af glæpum
alls nam þjófnaður 65%. Og af
sakborningum voru 52% undir
21 á:rs aldri, og af þeim 24%
innan fermingaraldurs (14 ára).
Norðri hefur nýlega sent frá
sér tvær góðar bækur: Virka
daga eftir Guðmund G. Ilagalín
og Eiðasögu eftir Benedikt Gísla-
son frá Hofteigi.
Eiðasaga Benedikts Gíslasonar
kom út í tilefni af 75 ára afmæli
Eiðaskóla. Þetta er mikil bók og
ýtarleg. Ilún skiptist í þrjá aðal-
kafla: Sögu stóls og kirkju, sem
er um 80 bls., og segir þar m. a.
frá því er Eiðar voru goðasetur
og með kirkjuskyldu eftir að
kristni var lögtekin. Höf. skýrir
það, hvers vegna kirkjuvaldið
náði ekki öllum kirkjustöðum á
sitt vald, er Staðarmálum lauk
um 1300. Kirkjan á staðnum varð
bændakirkja „og staðurinn stóll,
sem er heill, og óbrotinn enn í
dag, þótt allir kirkju- og bisk-
Sunnudaginn 28. sept. sl. komu
saman í Reykjavík fulltrúar
þeirra fimm dýraverndunar-
félaga, sem nú eru starfandi hér
á landi, til þess að stofna sam-
band sín á milli.
Til þessa stofnfundar boðaði
stjórn Dýraverndunarfélags Is-
lands, samkvæmt ákvörðun síð-
asta aðalfundar félagsins. For-
maður Dýraverndunarfélags -ís-
lands, Þorbjörn Jóhannesson,
setti fundinn og bauð fulltrúa
velkomna. Gat formaður þess, að
allt frá stofnun félagsins, 1914,
hefði það verið markmið þess, að
stuðla að stofnun samtaka meðal
landsmanna um dýravernd, og
þar sem litið væri oft á Dýra-
verndunarfélagið sem heildar-
félags allra landsmanna, en önn-
ur dýraverndunarfélög væru
starfandi, þá vildi félagið afnema
þennan misskilning og taka upp
náið samstarf við hin félögin, til
þess að efla dýraverndunar-
störfin.
Borið var undir atkvæði, hvort
það væri vilji fundarmanna að
stofna samband dýraverndunar-
félaga. Samþykktu allir fulltrúar
félaganna að stofna sambandið.
Var þá kosinn fundarstjóri Þor-
björn Jóhannesson og ritari Þor-
gils Guðmundsson. Ritari Dýra-
yerndunarfélags íslands, Þor-
steinn Einarsson, las og skýrði
drög að lögum sambandsins, sem
hann og ritstjóri Dýraverndarins,
Guðmundur Gslason Hagalín,
höfðu samið að tilhlutan stjórnar
Dýraverndunarfélags íslands.
Við umræður um lagauppkast-
ið komu fram ýmsar breytingar-
tillögur.
Fundurinn samþykkti lög fyrir
sambandið. í lögunum er gert
ráð fyrir að dýraverndunarfélög
séu starfandi í hverju sveitar- og
bæjarfélagi, en meðan svo er, að
í flestum þeirra eru engin slík
upsstólar séu nú úr sögunni, að
því er var í hinum fornu liáttum
kristnihalds í landinu."
Næsti kafli er um búnaðar-
skólann og nær hann yfir tíma-
bilið frá 1885—1918, sem síðar
breyttist í alþýðuskóla. Þessi
kafli er hinn fróðlegasti og sýnir
mikla þrautseigju við að halda
uppi merki menntunar og menn-
ingar með almennri fræðslu og
búmenntun að Eiðum.
Þriðji kaflinn er svo saga al-
þýðuskólans, og er frásögs sú
nútímasaga og fleirum kunn en
hinir kaflar bókarinnar.
Margar myndir prýða bókina.
Eiðasaga er stór bók og mikið
verk og gildi hennar varanlegt.
Virkir dagar eru mörgum
kunnii' ,því að þeir komu út í
tveim bindum fyrir 20 árum og
félög, þá geti einstaklingar í
byggðarlögum, þar sem dýra-
verndunarfélög starfa ekki, ver-
ið félagar í sambandinu. Sam-
þykkt var að sambandið léti
einnig náttúruvernd til sín taka.
Nafn félagsins var samþykkt að
skyldi vera Samband Dýra-
verndunarfélaga íslands. í stjórn
sambandsins voru kosnir sjö
fulltrúar. Þótti fundinum rétt, að
fyrst um sinn, meðan störf sam-
bandsins væru að mótast, ætti öll
stjórn Dýraverndunarfélags ís-
lands sæti í stjórninni, ásamt
tveim fulltrúum úr nágrenni
Reykjavíkur. í fyrstu stjórn
Sambands Dýraverndunarfélaga
íslands eiga sæti:
Þorbjörn Jóhannesson,
Þorsteinn Einarsson,
Björn Gunnlaugsson,
Þorbjörg Bjarnar,
Skúli Sveinsson,
Þórður Þórðarson,
Vagn Jóhannsson.
í varastjórn voru kosnir: Tóm-
as Tómasson og Björn Jóhanns-
son.
í lok fundarins viru rædd ýmis
málefni dýraverndunar.
Þau félög, sem standa að stofn-
un Sambands Dýraverndunarfé-
laga íslands, eru:
Dýraverndunarfélag Akureyrar,
Dýraverndunarfélag Garðahr.,
Dýraverndunarfélag Hafnarfj.,
Dýraverndunarfélag Rvíkur,
Dýraverndunarféilag Skagafj.
Félagar í þessum dýravernd-
unarfélögum eru alls rúml. 300.
Happdrætti Fram-
sóknarflokksins
Þeir, sem liafa fengið senda
miða til sölu í happdrætti
Framsóknarflokksins, eru vin-
samlegast beðnir að gera ski!
til Ingvars Gíslasonar í skrif-
stofu Framsóknarflokksins fyr
ir mánaðainótin nóv.-des.
juku fi-ama Hagalíns, sem með
þessu verki lagði inn á nýjar
brautir og tókst með ágætum. —
Virkir dagar er ævisaga Sæ-
mundar skipstjóra Sæmundsson-
ar frá Stærra-Árskógi á Ár-
skógsströnd og rituð eftir frásögn
hans sjálfs. Bókin er íslendinga-
saga í nýjum stíl. Fer þar saman
viðburðarík ævi hinnar kunnu
sjóhetju, einstök frásagnarlist
höfundar og hinir sögulegu tím-
ar í atvinnuþróun og lífsvenju-
breytingum.
Bókin Virkir dagar er mjög
skemmtileg aflestrar, hefur mik-
ið, bókmenntagildi og er jafn-
framt ágæt heimild um sjósókn
og aðra atvinnuhætti við Eyja-
fjörð og á Norðurlandi á dögum
Sæmundar skipstjóra.
Bæði Eiðasaga og Virkir dag-
ar eru prentaðar með góðum
frágangi í Prentsmiðjunni Eddu,
Reykjavík.
ívær góðar Norðrabækur