Dagur - 12.11.1958, Page 1

Fylgist með því, sem gerist
hér í kringum okkur.
Kaupið Dag. — Sími 116G.
Dagur
DAGUR
kemur næst út miðviku-
daginn 19. nóvember.
XLI. árg.
Akureyri, miðvikudaginn 12. nóvember 1958
55. tbl.
Tillaga um niSursuðuverksmiðju á Ak.
Frá vinstri: Jóhanli Ögmundsson, Björg Baldvinsdóttir, Elín Guð-
mundsdóttir. — (Ljósmynd: Edvard Sigurgeirsson.)
fonn
Kemur liingað til lands um næstu mánaðamót
M.s. Selloss, hið nýja 3500
tonna skip Eimskipafélags ís-
lands, fór í reynsluför fyrir
nokkrum dögum og var síðan af-
hent hinum nýju eigendum. —
Ganghraði reyndist nær 15,4 sjó-
mílur.
M.s. Selfoss fór frá Álaborg 8.
þ. m. og fermir vörur í Kaup-
mannahöfn og Hamborg. Skipið
er væntanlegt til Reykjavíkur
síðari hluta mánaðarins. Lengd
skipsins er 334’10” eða 102.05 m.
(álíka og m.s. Tröllafoss), en
brúttó-tonnatala þess er 2339
tonn. Burðarmagn skipsins er um
3500 tonn. Nánari lýsing á skip-
inu mun verða gefin eftir að það
er komið til Reykjavíkur.
Skipstjóri á m.s. Selfossi er
Jónas Böðvarsson, 1. stýrimaður
er Magnús Þorsteinsson og 1.
vélstjóri Jón Aðalsteinn Sveins-
son.
Vítavert athæfi
A laugardaginn var eitt ís-
lenzka fiskiskipið staðið að ólög-
lcgum veiðum í landhelgi. Það
var frá Vestmannaeyjum og heit-
ir Víkingur. Varðskipið Albert
fór með sökudólginn til lands og
mun dómsúrskurður hafa fallið
í gær.
Þctta atvik cr mjög athyglis-
vert og vítaverðara en svo, að því
yrði að óreyndu trúað um ís-
lenzka sjómamiastétt eins og nú
'stándá sakir.
AHir íslendingar hljóta að for-
dæma landhelgisbrot íslenzkra
sjómanna mjög hart. Getur það
veikt málstað okkar í fiskveiði-
dcilunni við Breta, ef það sýnir
sig að við virðum ekki eigin lög
og reglur. — Þetta er harla lítil
þjóðhollusta.
Norðurlandaráðið á fundi í Osló
Norðurlandaráðið heldur fundi
í Osló þessa dagana. Hófust þeir
á sunnudaginn var og munu
standa þessa viku.
Fimm íslenzkir þingmenn eiga
sæti í ráðinu, en hvert hinna
Norðurlandanna hefur 16 þing-
menn. Þessir þingmenn eru full-
trúar íslands: Emil Jónsson, Ein-
ar Olgeirsson, Bernharð Stefáns-
Geislavirkni f ífaidast á tveim mán.
Þetta eru afleiðingar af kjarnorkutihcaunum
stórveldanna. Mæling á strontíum 90 ekki liafin
í hvert sinn, sem fréttir berast
um kjarnoirkusprengingar í til-
raunaskyni, magnast ótti manna
við hættuleg, geislavirk efni. —
Þeirra hættulegast er strontí-
um 90.
Prófessor Þorbjörn Sigurgeirs-
son hefur skýrt svo frá, að mæl-
ingar geislavirkra efna í ryki
andrúmsloftsins hefðu farið fram
víða í októberbyrjun með nýjum
tækjum. Samkvæmt þeim reynd-
ist geislavirkni lítil fyrri hluta
okt., en tók þá að vaxa ört og er
orðin tífalt meiri en í okt.byrjun.
En nú í haust er kjarnorkutil-
raunum haldið áfram af fullum
krafti, eins og fréttir herma og
mun hin aukna geislavirkni í
beinu samhengi við þær. Talið er
að enn sé geislavirkni minni en
svo, að tjón hljótist af. En erfða-
fræðingar eru þó ekki á einu
máli um það atriði.
Ef stórveldunum tekst ekki
mjög bráðlega að semja um al-
gert bann við áframhaldandi til-
raunum og notkun kjarnorku-
sprengja vofir hin ægilegasta
hætta yfir mannkyninu og öllu
lífi á jörðinni, að áliti margra
sérfróðra manna.
son, Bjarni Benediktsson og
Sigurður Bjarnason.
Talið er, að einkum verði rætt
um efnahagsmál, svo og norræna
samvinnu.
Frækileg björgun
Sá atburður gerðist á hafinu
milli Grímseyjar og Kolbeins-
eyjar, að maður að nafni Guð-
mundur Ilólm, féll fyrir borð
af mótorbátnum Björgu, EA
212. Sjór var þungur. — Bróðir
Guðmundar, og bátsformaður,
Ilaraldur að nafni, stakk sér
þcgar til sunds og bjargaði
bróður sínum. Guðmundur var
orðinn meðvitundarlaus, en
liresstist brátt.
Björn Jónsson og Friðjón Skarphéðinsson fluttu
á Alþingi tillögu til þingsályktunar um að athug-
aðir verði möguleikar á byggingu og rekstri nið-
ursuðuverksmiðju á Akurevri til nýtingar á
smásíldinni hér í Eyjafirðinum
Þingsályktunartillagan.
Alþingi ályktar að skora á rík-
isstjórnina að skipa 3 manna
nefnd til að gera áætlanir um
stofnkostnað og rekstur hæfi-
lcgrar niðursuðuverksmiðju á
Akurcyri, er einkum yrði ætlað
að nýta smásíld þá, sem veiðist í
Eyjafirði. Einnig skal nefndin
gera athuganir á öðrum vinnslu-
aðferðum, sem til greina gætu
komið til nýtingar á þessari
veiði. Leiði athuganir nefndar-
innar í Ijós, að hagkvæmt sé að
byggja slíka niðursuðuverk-
smiðju sem að framan greinir,
Björn Jónsson.
skal hún cinnig gera tillögur um
þá fyrirgreiðslu, sem hún teldi
nauðsynlega af opinberri hálfu,
ef í frainkvæmdir yrði ráðizt.
FF
imeus
sýndur í Ak.kirkju
Þessi helgileikur eftir séra Jakob Jónsson verð-
ur fluttur á 18 ára afmælisdegi kirkjunnar þann
r
17. þ. m. - Leikstjóri er Agúst Kvaran
Hinn 17. nóvember n.k. verður
Akureyrarkirkja 18 ára. — Af
því tilefni verður sýndur helgi-
leikur í kirkjunni þá um kvöld-
ið, og ei' það í fyrsta sinn, sem
slíkur atburður skeðui' hér í bæ.
Leikui' sá, er fluttur verður,
nefnist „Bartimeus blindi“ eftir
séra Jakob Jónsson. Leikur þessi
var fyrst sýndur í Bessastaða-
kirkju á síðastl. vori.
Hér á Akureyri mun Ágúst
Kvaran hafa leikstjórn á hendi,
en flytjendur eru alls 12, auk
lesara og prests, sem aðstoða við
sýninguna. Árni Jónsson mun
fara með aðalhlutverk leiksins.
— Við sýninguna, sem fram fer í
kór kirkjunnar, mun kirkjukór-
inn aðstoða með sálmasöng undir
stjórn Jakobs Tryggvasonar org-
anleikara. Búningar í leikinn eru
fengnir frá Þjóðleikhúsinu.
Gert er ráð fyrir að aðgangur
að þessum sýningum verði annað
hvort seldur vægu verði eða
fram fari samskot í fordyri kirkj-
unnar. Ágóða öllum vei'ður varið
til orgelsjóðs kirkjunnar. Allir
þeir, er að sýningu þessa helgi-
leiks vinna, munu gera það end-
urgjaldslaust.
Sýningar vcrða sennilega tvær.
Þessi helgileikur séra Jakobs
Jónssonar, sem hér verður flutt-
ur, þótti takast mjög vel í Bessa-
staðakii'kju. Þar flutti m. a.
biskupinn yfir íslandi ávarp, en
höfundurinn fór sjálfur með
hlutverk prestsins í leiknum. —
Hér mun séra Kristján Róberts-
son annast það, en séra Pétur
Sigurgeirsson flytur ávarp og
skýringar á undan sýningu. —
Höfundur verður sennilega við-
staddur frumsýninguna.
Hér á landi eru helgileikir
óþekktir og er þetta fyrsti ísl.
helgileikurinn, sem fluttur er. —
Erlendis munu þeir tíðkast víða,
og eru þeirra kunnastir helgi-
leikirnir í bænum Oberammergau
í Suður-Þýzkalandi, en þar er
píslarsagan sýnd 10. hvert ár.
Þess er að vænta að Akureyr-
ingar sýni þessu málefni athygli
og styrki um leið orgelsjóð
kirkju sinnar.
Friðjón Skarphéðinsson.
Greinargerð:
Akureyringar hafa um langan
aldur stundað síldveiðar á Eyja-
firði. Upphaflega voru veiðar-
færin landnætur, en síðar komu
herpinætur til sögunnar og þar
með hin svonefndu „nótabrúk",
en þau hafa um árattuga skeið
verið fastur þáttur í atvinnulífi
kaupstaðarinns og hafa aflað nær
allrar þeirrar beitu, sem ver-
stöðvarnar við Eyjafjörð hafa
þarfnazt, og einnig að nokkru
fyrir fjarlægari staði.
Vitneskja manna um árlegar
síldargöngur á Eyjafirði er því
engan veginn ný. En það er þó
ekki fyrr en á allra síðustu ár-
um, að ljóst verður, að um mjög
mikið síldarmagn er að ræða, og
að því er margir telja óbrigðult
mestan hluta árs eða jafnvel árið
um kring. Með þeim veiðarfær-
um, sem bezt þekkjast nú, eru
veiðimöguleikar á þessu sildar-
magni orðnir mjög miklir, enda
öll aðstaða til veiðanna hin
ákjósanlegasta.
(Framhald á 2. síðu.)
Ný málefni kirkjunnar
Auk þess að sýna helgileikinn,
sem annars staðar er frá sagt hér
í blaðinu, mun safnaðarfundur
hér á Akureyri, sem haldinn
verður á sunnudaginn kemur,
fjalla um tvö ný málefni Krists
og kirkju.
Ráðgert er að hér verði í vetur
kirkjuvika, sem felst í því að
ræða kirkjuleg og trúarleg mál-
efni safnaðarins. Ennfremur
verður um það rætt á safnaðar-
fundinum á sunnudaginn, að
kom námskeiði í helgisiðafræð-
um. Verður væntanlega hægt að
segja nánar frá þessu síðar.