Dagur - 06.05.1959, Blaðsíða 2

2
D A G U R
Miðvikudaginn 6. maí 1959
HERJÓLFUR SKRIFAR HRINGSJÁ
Efnahagsaðgerðir ríkisstjórnarinnar
Aðalúrræði stjómarinnar að eyða framkvæmdafé ríkissjóðs í
botnlausa hít niðurgreiðslu og uppbóta án þess að trvggja
stöðvun dýrtíðarinnar.
Áðalúrræði minnihluta-
stjórnar Alþýðuflokksins í
efnahagsmálum er að greiða
niður verð á vísitöluvörum til
þess að draga úr dýrtíðinni
fram eftir hausti. Hefur
stjórnin þegar áætlað að verja
til niðurgreiðslna einna á ann-
að hundrað milljónum króna,
og eykst fjármagnsþörf út-
flutningssjóðs sem því nemur,
svo sem gefur að skilja. Auk
niðurgreiðslnanna hefur stjórn
in samið um auknar uppbætur
til útgerðarinnar, og nema
Raforkumálin
Eitt gleggsta dæmið um
þann hug, sem núv. ríkisstjórn
ber til landsbyggðarinnar er
áreiðanlega sú mikla kúvend-
ing í raforkumálum,sem ríkis-
stjórnin hefur tekið. Árið 1954
fengu Framsóknarmenn því
áorkað í þeirri ríkisstjórn, sem
Framsóknarflokkurinn þá stóð
að, að lögfest var 10 ára áætl-
un um rafvæðingu Iandsins.
Framsóknarmenn tryggðu
strax í upphafi, að áætlun
þessi yrði framkvæmd jafnt og
þétt, og hefur ekkert lát oiðið
á raforkuframkvæmdum fyrr
en sú ríkisstjórn tók við, sem
nú situr, en hún hefur á prjón
unum að draga verulcga úr
raforkuframkvæmdum í anda
10 ára áætlunarinnar. Ske-
legglega var að raforkufram-
kvæmdum unnið í tíð vinstri
stjórnarinnar og aldrei meira
en á sl. ári, og nú er fram-
kvæmd áætlunarinnar meira
en hálfnuð. Hefur að þessu
máli verið unnið með það fyrir
augum að bæta lífskjör fólks-
ins, hvar sem það býr á land-
inu og jafna aðstöðu þess til
lífsþæginda. En ríkisstjórn
Alþýðuflokksins ætlar að
skjóta sér undan að halda
fram þessu mikla hagsmuna-
máli landsbyggðarinnar, og
þarf kannske ekki að undra,
þótt óbyrlega blási úr þeirri
átt, en mörgum Sjálfstæðis-
manni hlýtur að þykja það
furðu sæta, að Sjálfstæðis-
flokkurinn skuli leggja bless-
un yfir þessar aðgerðir, þegar
þéss er gætt, að flokkurinn
stóð í fyrstu að samning áætl-
unaririnar, þegar harin var í
stjóm með Framsóknar-
flokknum, og hefur oft við há-
tíðleg tækifæri eignað sér
bæði hugmyndina og fram-
kvæmd hennar. En skyldi
ekki þessi nýja barátta Sjálf-
stæðisflokksins í raforkumál-
unum opna augun á þeim, sem
trúað hafa fagurgala hans?
Það er vissulega fróðlegt fyrir
kjósendur Sjálfstæðisflokksins
að kynnast hinni nýju stefnu.
þær fullum 80 millj. króna. —
Utgjaldaaukningin í tíð
minnihlutastjórnar Alþýðu-
flokksins er því talsvert yfir
200 millj. króna.
FRAMKVÆMDAFÉ SÓAÐ.
Framsóknarmenn bentu á
strax í vetur, þegar séð varð
að hverju fór, að efnahagsað-
gerðir ríkisstjórnarinnar hlytu
að Ieiða til verulegs niður-
skurðar verklegra fram-
kvæmda og alveg sérstaklega
þeirra framkvæmda, sem
unnið er að í þágu lands-
byggðarinnaar. Þessi spádóm-
ur hefur reynzt réttur. Stjórn-
in fleygir í hina botnlausu hít
niðurgreiðslu og uppbóta
stórum hluta þess fjár, sem
nota átti til uppbyggingar-
starfa og áframhaldandi fram-
kvæmda hinna margvíslegustu
nauðsynjamála, sem unnið
hefur verið að á undanfömum
árum.
GREIÐSLUAFGANGUR
ÉTINN UPP.
Þegar fráfarandi stjórn
skilaði af sér fjármáíum ríkis-
ins, voru í sjóði 25 millj.
króna sem greiðsluafgangur
síðasta árs. Alþýðuflokks-
stjórnin sá sér leik á borði að
taka allan greiðsluafganginn
og fleygja honum í niður-
greiðsluhítina. Þá gerir
stjórnin ráð fyrir, að 30 millj.
kr. verði innheimtar í tollum
vegna Sogsvirkjunar, en sú
upphæð cr óinnheimt frá
fyrra ári, og skal veria hemii
á sama liátt. Þá hyggst stjórn-
in afla 30 milljóna króna með
því að hækka leyfisgjald af
bifreiðum og með hækkun á
áfengi og tóbaki 20 millj. Til
þess enn að efla ríkissjóðs-
tekjurnar hefur ríkisstjórnin
íhyggju að auka að mun inn-
flutning hátollavarnings, en
það merkir sama og minni inn
flutningur nauðsynja, og getur
því svo farið, að meðan búðar-
hillur svigna undan glerkúm
og öðru glingri, verði ekki til
nauðsynlcgustu nýlenduvörur.
Allár eru þessar ráðstafanir
kák citt, sem við það eitt mið-
ast að fleyta ríkisstjórninni á
hálfsökkvandi skipi sínu fram
yfir næstu kosningar. Sem
kóróna hinnar fráleitu fjár-
lagaafgreiðslu er sú aðferð að
hækka tekjuáætlun ríkissjóðs
í algerri blindni til þess að fá
jöfnuð á milli útgjalda og
tekna á því óraunhæfa papp-
írsgagni, sem síðustu fjárlög
eru. Óvissan, sem ríkir um af-
komu ríkissjóðs á þessu ári, er
gott dæmi um það, á hverju
menn geta átt von, ef þeir,
sem nú fara með vandasöm-
ustu mál landsins, halda þeirri
stöðu sinni lengi. Ekkert
nema kraftaverk getur bjarg-
að landinu frá þeim voða, sem
stefnt er út í með þessum
fjármálaaðgerðum.
ÍBÚÐALÁNIN.
Þingmenn Framsóknar-
flokksins fluttu tillögu um
það, að greiðsluafgangi ríkis-
sjóðs 1958, eða 25 milljónum
króna, yrði varið til húsbygg-
ingamála, þar af 15 milljónum
til húsbyggingalána í kaup-
stöðum. Svo sem kunnugt er
bíða hátt á þriðja þúsund
manns eftir úrlausn frá hús-
næðismálastjórn, og með nú-
verandi gjaldgetu byggingar-
sjóðs ríkisins eru cngar líkur
til þess að hægt sé að sinna
nema örlitlu broti af láns-
beiðnum. Stendur fjöldi
manna algerlega fjárvana með
íbúðir sínar hálfkaraðar, en
ekki sýnilegt, að ríkisstjórnin
hafi nokkur ráð til þess að afla
fjár til þessara framkvæmda.
Tillaga Framsóknarmanna
miðaðist því við það að gera
nokkra úrlausn í þessu efni.
Hefur svo oftar verið á und-
anförnum árum, að grciðslu-
afgangi hefur að nokkru
verið varið í sama skyni, og
vildu Framsóknarmenn halda
sömu stefnu, enda er óhjá-
kvæmileg nauðsyn að tryggja
íbúðalánastofnuninni vissar
tekjur, ef hún á að koma að
gagni. Það er líka vafasamur
ávinningur fyrir einstaklinga
og þjóðina í heild að láta hús
standa ófullgerð árum saman,
og hlýtur aö vera meira vit í
að Ijúka því sem byrjað er á,
því að það er í alla staði óarð-
bær fjárfesting að fleygja
peningum í framkvæmdir,
sem aðeins eru unnar til hálfs,
festa þar fjármuni, sem engum
verða að gagni, nema cf vera
skyldu nokkrir auðugir brask-
arar, sem gína yfir húsum fá-
tækra fjölsskyldumanna, þeg-
ar þau eru slegin á nauðung-
aruppboði vegna greiðsluþrota
og úrræðaleysis urn útvegun
fastra lána.
ATVINNU AUKNIN G ARFÉÐ
SKERT.
Alþýðuflokksstjórninni þyk-
ir meira um vert að éta upp
þá peninga, sém afgangs verða
hjá ríkissjóði, en leggja þá til
framkvæmda, sem ekki þola
bið. Á sama hátt fer um mikið
af öðru framkvæmdafé ríkis-
ins og þó fyrst og fremst það
fé, sem ætlað er til uppbygg-
ingar og framfara úti um land.
Eins og greiðsluafgangurinn
verður étinri upp af fjár-
stjórnarófreskju Alþýðuflokks
ins og íhaldsins, á að skerða
Framhald á 7. siðu.
- Félagsheimilid Laugarborg
Framhald aj 1. síðu.
En fyrst hefði því verið hreyft að
byggja samkoniuhús í sveitinni árið
1899. Byggingameistari gantla sant-
komuhússins var Jónas Kristjáns-
son, nú samlagsstjóri á Akureyri.
Bygging hins nýja félagsheimilis
var ákveðin 26. júlí 1956, en fyrsta
dag októbermánaðar þá urn haustið
voru framkvæmdir hafnar.
Eigendur eru: Hrafriágilshrepp-
ur, Hluti lians er 60%, Ungmenna-
félagið Framtíð og Kvenfélagið
Iðunn, með 20% hvort.
Byggingarnefnd skipuðu: Aðal-
steina Magnúsdóttir, Svanhildur
Eggertsdóttir, Jón Heiðar Kristins-
son, Óttar Skjóldal, Hallgrímur
Indriðason, Snæbjiirn Sigurðsson,
Frímann Karlesson og Halldór Guð
laugsson. Reikningshaldari var Jón
Hallgrímsson í Reykhúsum. Hólm-
geir Þorsteinsson, fyrrum bóndi að
I-Irafnagili, seldi hreppnum land
undir félagsheimilið, og í rúmlcga
80 m fjarlægð frá liúsinu eru laug-
ar, sem notaðar eru til upphitunar.
Grunnflötur hússins er 350 nr og
fullnýtt rúmmál 2220 m3. Aðálsam-
komusalur er 120 m2. Fyrir öðrum
enda hans er veitingastofa, 40 nt*
en leiksvið fyrir hinum, 60 nr með
forsenu. Forsalur, fatageymsía, ánd-
'dyri og snyrtingar 83 m2. Eldhús,
búr og fleira 42 nr. Eldhúsið er
mjög til fyrirmyndar, eftir því scm
séð verður í fljótu bragði. Ylir veit-
ingastofu er fundarsalur, og þar
mun bókasafni lestrarfélagsins einn-
ig ætlaður staður. Yfir suðurálm-
unni er íbúð húsvarðar, 83 nr'.
I kjallara undir leiksviði eru bún-
ingsherbergi o. fl., og undir veit-
ingastofu er loftræstingarkerfi og
þvottaherbergi og geymslur.
Arkitekt var Gisli Halldórsson,
en teikninguna gerði Ólafur Júlíus-
son. Sigurður Thorlacius gerði
tcikningar af járnalögn, miðstöð og
loftræstingu. Ólafur Gestsson ann-
aðist teiknun raflagna.
Yfirsmiður hússins var Þórður
Friðbjarnarson frá Akureyri, og er
þetta Jiriðja fclagsheimilið, sem
hann byggir af sínum alkunna
dugnaði.
Múrarameistari var Jón Bach-
mann fónsson.
Fyrirtæki KEA á Akureyri sáu
um raflagnir og niðursetningu mið-
stöðvar og vatnsleiöslu. Þorvaldur
Sriæbjönisson rafvirki og Ólafur
Magnússon pípúlagningam. önnuð-
ust Jtær framkvæmdir. Slippstöðin
smíðaði útihurðir, glugga, eldhús-
innréttinar o. 11. Friðrik Kristjáns-
son, Kristnesi, smíðaði einnig hurð-
ir og flcira, Jjar á meðal innrétting-
ar í íbúð húsvarðar.
Alla málningu önnuðust bræð-
urnir Kristján og Hannes Vigfús-
syriir frá Litla-Árskógi.
Öllum þessum aðilum, svo og
öllum öðrum, sem unnu við hús-
bygginguna og stuðluðu að fram-
kvæmdum á annan hátt, jjakkaði
Halldór Guðlaugsson'og lauk á ]>á
lofsorði. Ennfremur þakkaði hann
íþróttafujltrúa Þorsteini Einarssyni
ágætt samstarf og ýmsa fyrirgreiðslu
og síðast en ekki sízt Jtakkaði hann
Snæbirni Sigurðssyni á Grund fyrir
forsjá hans við bygginguna á Jréim
tíma, sem verið var að gera húsið
fokhelt. En síðan hefur Halldór
veriff formaður bygginganefndar.
Þá gat Halldór Jjess, að konur
sveitarinnar hefðu fært húsinu upp-
sett gluggatjöld að gjiif og smiðirnir
lýsingu á veitingastofu.
Hólmgeir Þorsteinsson afhenti
peningaupphæð, sem gamlir sveit-
ungar og fleiri gestir gáfu, og á
hún að renna til hljófffæriskaupa.
Og öldungurinn Guðjón á Finna-
stöðum afhenti aðra peningagjöf.
Halldór Jjakkaði allar [teásar
'góðu gjaíir og aflienti húsið fyrir
hörid byggingarnefndar eigendum
Jjess, Jteim er áður getur.
Avörp fluttu frú Aðalsteina
Magnúsdóttir, Grnnd, formaður
kvenfélágsins, Óttar Skjóldal, Ytra-
Gili, förmaður ungrriennafélagsins,
Hrciðar Eiríksson, garðyrkjubóndi
í Laugarbrekku, og Kristjári Vigfús-
son málari.
Veizlustjóri var Ragnar hrepp-
stjóri á Grund.
Milli ræðanna söng 20 mariria
karlakór undir stjórn frú Sigríðar
Schiöth, ríkulegar veitingar voru
fram bornar, og að lokum var stig-
inn dans af miklu fjöri.
Mörg heillaskeyti bárust.
Húsvörður er Bernharð Pálsson,
bifreiðarstjóri.
Vígsla félagsheintilisins er mikill
viðburður og rnarkar þáttaskil í fé-
lagslífi viðkomandi sveitar. Bygg-
ing félagsheimilis er Jjví aðeins
framkvæmanleg, að allir vinni satri-
an og neyti orku sinnar. Félags-
heimilið er eins konar tákn um Jjað,
hverju grettistaki er hægt að lyfta
með sameiginlegu átaki.
Og eftir mikið átak vilja rnenn
gjarnan „slappa af“ og hvílast. En
bygging húss er J>ó aðeins áfangi
en ekkert lokatakmark. Félagsheim-
ilið Jjarf að eignast „sál sveitarinn-
ar“ og ást og umhyggju hennar um
langa framtíð til Jjcss að verða Jjví
hlutverki vaxið að cffa félagsdáðir
til gleði og gagns.
Blaðið óskar íbúum Hrafnagils-
hrepps og héraðinu öllu til ham-
ingju með liið glæsilega félagsheim-
ili Laugarborg.
Vígsluhátíðin fé>r að öllu leyti
fram af hinurn mesta myndarbrag.
ED.
Norskur selfangari
á lieimleið
HingaS kom í gærmorgun
norski selfangarinn Sjannöy frá
Álasundi. Hann er hættur veið-
um og er með lítinn afla. Skip-
stjórinn, Jón Hamar, telur sel-
veiðina í ár aðeins þriðjung með-
alveiði.
Hingað til Akureyrar kom
skipið til að sækja frú Þorgerði
Brynjólfsdóttur frá Krossanesi,
en hún er kona Gaarnes eiganda
þessa selfangara. Frúin hefur
dvalið hér um skeið, en er nú á
förum heim til manns síns. Mun
Sjannöy hafa lagt af stað heim-
leiðis í gærkveldi.
Heimsókn frá Noregi
Kommandör Em. Sundin um-
dæmisstjóri, og í fylgd með hon-
.um ofursti Johs. Kristiansen,
dvelja á Akureyri 5. og 6. maí.
Miðvikud. kl. 20.30: Hátíða-
samkoma í kirkjunni. Kirkju-
kórinn syngur, Jóhann Konráðs-
son syngur einsöng, Lúðrasveit
Akureyrar spilar. — Prestarnir
verða viðstaddir, einnig deildar-
stjóri Hjálpræðishersins og fleiri
foringjar.
Verið velkomin!
/