Dagur - 13.06.1959, Blaðsíða 5

Laugardaginn 13. júní 1959
D A G U R
5
Gamia konan sem beið
Þýdd smásaga úr Tlie Weeldy News
gÍLLlNN, SEM STANZAÐI fyrir framan húsamiðlunar-
skrifstofu Jim Hackers, bar merki New Yorkborgar. Jim
þurfti aðeins að líta sem snöggvast á farartækið til þess að sjá,
að eigandinn var ókunnur skuggsælum götum Bergfléttubæj-
ar. Þetta var stór, rauður bíll. Enginn slíkur var til í bænum.
Maðurinn steig út úr bifreiðinni.
„Sally," sagði Jim við ungu stúlk-
una, sem sat geispandi og tyggjandi
eitthvað við ritvélarborðið. „Láttu
eins og þú bafir eitthvað að gera.“
„Já já, herra Hacker.“
„Það er viðskiptavinur á leið-
inni,“ sagði Jim.
„Já já,“ sagffi Sally og setti papp-
írsörk í vélina.
Já, ekki var efi á Jrví, að þarna fór
viðskiptavinur tilvonandi. Hann
stefndi beint á dyrnar, og hann hélt
á samanbrotnu blaði í heridinni.
Jim sagði seinna, að hann liefði
veriff dálítið Jréttvaxinn, en hann
var í rauninni talsvert feitur.
Hann ieit út, eins og hann væri
um fimmtugt, en hann hafði ekkert
misst af hári sínu. Það var dökkt og
lirokkið. Hann var rjóður í andliti.
Augun voru Jnirrleg og köld.
Hann opnaði dyrnar og gekk inn.
Hann leit á stúlkuna, sem hamaðist
við ritvélina. Svo leit hann á Jim.
„Eruð þér herra Hacker?“
„Já, herra ntinn," sagffi Jim og
brosti. „Hvað get ég gert fyrir yð-
ur?“
Sá feiti sveiflaði blaðinu. „Ég sá
frá yður auglýsingu um húsakaup."
Fín borg, maður.
„Já,“ sagði Jim. „Ég auglýsi allt-
af. Ymsir peningamenn í stórborg-
unum hafa áhuga á ]>ví, hr...?“
„Waterbury," sagði maðurinn.
Hann tók upp hvítan vasakhit og
Jjurrkaði sér í framan. „Það er heitt
í dag.“
„Já, Jtaff er óvenjulega heitt í
dag,“ sagði Jim. „Jæja, viljið J)ér
ckki fá yður sæti, lierra Water-
bury?“
„Þakka yffur fyrir." Maðurinn
stundi við og settist á stólinn. „Mér
fannst sjálfsagt að athuga málið,
áður en ég ákvæði nokkuð. Ljóm-
andi bær.“
„Já,“ sagffi Jim, ,,}>að finnst okk-
ur. Má bjóða yður vindil?" Hann
opnaði vindlakassa á skrifborðinu.
„Nei, þakka yffur fyrir, herra
Hacker. Ég hef í rauninni ekki
mikinnn tíma aflögu. Ætli ]>að sé
ekki bezt að við snúum okkur að
viðskiptunum?"
’ „Já, allt í lagi mín vegna," sagffi
Jim. „Hættu Jjessu ritvélarskrölti,
Sally."
„Já, herra Hacker." Hún Iét nú
hendur hvíla í kjöltu sér og starði
á meiningarlausu stafakássuna á
örkinni.
„Jæja þá," sagði Jim svo. „Var
}>að eitthvert sérstakt hús eða stað-
ur, sem ]>ér liafið áhuga á, hcrra
Waterbury?"
„Já, í rauninni er J)að. Það var
hús í úthverfi bæjarins, handan við
veginn, ekki langt frá stórri og
gamalli byggingu."
„Er Jkiö húsið með súlunum?"
spurði J im.
Tilfinningasemi.
„Já, það er Jxið hús. Er það ckki
á lista hjá yður? Mig minnir, að ég
hafi séð þar auglýsingu um, að ]>að
væri til siilu, en ég er ekki viss.“
Jim hristi höfuðið og hló kulda-
lega: „Jú, það er svo sem á lista hjá
okkur." Hann fletti bók með laus-
um blöðum og benti á vélritaða
blaðsíðu. „Þessi áhugi yðar verður
ekki langlífur."
„Nú, hvi Jjaff'?"
Jim rétti honum bókina. „Lesið
J>að, sem þarna stendur."
Feiti maðurinn gerði það.
„Traust, gamalt hús, 8 herbergi,
2 baðherbergi, sjálfvirk olíukynd-
ing, súlnagöng, skógi vaxin lóð,
skólar og verzlanir ekki langt frá,
75 }>ús. dollarar."
„Er áhuginn enn við lýði?“
Hr. Waterbury ók sér vandræða-
lega. „Hví ekki ]>að? Eru þetta
skakkar upplýsingar?"
„Já,“ sagði Jim og klóraði sér í
höfðinu. „Hún gamla frú Grimes
bauð húsið til sölu fyrir fimm árum,
þegar sonur hennar dó. Hún fc>l
mér að selja það, en ég kærði mig
ekkert um það, og það sagði ég
henni. Húsið er nefnilega alls ekki
þeirra peninga virði, sem hún vill
hafa fyrir það. Fjandakornið ef það
er einu sinni kaupandi fyrir 10
þúsund!"
Sá feiti gapti: „Tíul Og hún vill
fá sjötiu og fimm!“
„Já já. Og spyrjið mig ekki um
ástæðuna. Húsinu hefur ekki verið
haldið við árum saman. Þetta er lík-
lega einliver tilfinningasemi. Hún
veður nefnilega alls ekki í pening-
um. Sonurinn var fyrirvinnan, og
þegar hann dó, þá vissi hún vel, að
skynsamlegast myndi að selja húsið.
En einhvern veginn gat hún ekki
fengið af sér að skiljast við það.
Þess vegna heimtaði hún þaff verð
fyrir það, að enginn vildi líta við
því. Það var eins og hún væri að
létta einhverju af samvizkunni."
Hann .hristi höfuðið, dapur í
Itragði: „Já, það er einkennilegur
heimur, sém við lifum í.“
„Ojá,“ sagði Waterbury annars
hugar.
Því næst stóð hann á fætur.
„Ég skal nú segja yður, hr. Hack-
er, að ég er nú að hugsa um að fara
og spjalla viff frú Grimes. Ég get
kannske fcngið hana til þess að
lækka verðið."
„Það er ekki til neins, hr. Water-
bury. Ég hef nú reynt það án ár-
ángurs í fimm ár.“
„Jæja, ég ætla nú samt að reyna."
Of gömul til að breyta
um skoðun.
Waterbury ók út að húsi Sadic
Grimes, og hann mætti engu farar-
tæki á leiðinni. Hann skildi bílinn
eftir við ftnu rimlagirðinguna.
Rimlarnir stóðu með ójöfnum
bilum eiris og verðir fyrir utan
skuggalegt og gamalt húsið. Lóffin
var í órækt. lllgresi óx upp með
súlunum.
Konan, sem kom til dyra, var lág
og þéttvaxin. Það vortt rauðir dílar
í hvítu hárinu. Drættirnir í andlit-
inu vortt festulegir. Hún var í ull-
arpeysu þrátt fyrir hitann.
„Þér munið vera hr. Waterbury,"
sagði hún. „Jim Hacker hringdi og
sagði, að þér væruð á leiðinni."
„Já,“ sagði sá feiti og brosti.
„Hvernig líðtir yðttr, frú Grimes?"
„O, svona sæmilega. Ég býst við,
aff þér viljið konta inn fyrir.“
„Já, það er heitt úti,“ sagði Wa-
terbury og hló við.
„Já, kömið þá inn. Ég á límonaði
í ísskápnum. En reynið ekki að
þrúkka við mig, hr. Waterbury. Það
er gagnslaust við manneskju eins og
mig.“
„Auðvitað förum við ekki út í þá
sálma,“ sagði Waterbury vinsam-
lega og gekk inn i húsið.
Gatrila konan gekk beint að
ruggustólnum, settist þar og spennti
greipar, alvarleg á svip.
„Jæja, herra Waterbury," sagði
hún. „Ef yður liggur eitthvað á
hjarta, þá er bezt, að þér komið
með það strax."
Feiti maðurinn ræksti sig. „Frú
Grimes. Ég hef nú rætt við fast-
eignamiðlarann yðar.
„Já, já. Það veit ég allt saman.
Jim er hálfgerður asni. Það var ó-
tækt af honum að láta yður koma
hingaff í ]>eirri trú, að þér gætuð
fengið mig til að breyta um skoðun.
Ég er of gömul til þess að breyta
um skoðun, herra Waterbury."
„Ja, hm, ég veit nú ekki, hvort ég
kont nú hingað bemlínis til þess að
fá yður til þess að breyta um skoð-
un, frú Grimes. Ég vildi aðeins
svona spjaíla við yður.“
Hún hallaði sér aftur í stólnum
og ruggaði sér. „Já, það er ódýrt að
spjalla. Spjallið við mig. Gerið þér
svo vel.“
„Ég greiði það, sem þér setjið
upp.“
„Já.“ Hann þurrkaði svitann af
andlitinu- og setti vasaklútinn að-
eins hálfan í vasann aftur.
„Já, frú Grimes, málið er þannig
vaxið, að ég hef fengizt við ýmis
viðskrpti, ég hef auðgazt talsvert, og
nú er ég að draga mig i hlé. Ég vil
setjast að einhvers staðar þar, sem
ró er og kvrrð.'Mér gezt vel að Berg-
fléttubæ. Nú, þegar ég ók í gegnum
bæinn í dag og sá þetta Inis, þá
fannst mér það vera einmitt hús
fyrir mig.“
„Já, mér líkar Ifka vel við þetta
hús, hr. Waterbury. Það er þess
vegna, að ég vil fá sanngjarnt verð
fyrir það.“
Waterbury deplaði augunum á-
kaft. „Sanngjarnt verð? ei, Sjáið
þér nú til, fr úGrimes. Þér verðið
nú að viðurkenna, að hús eins og
þetta ætti eiginlega ekki að kosta
meira en..."
„Nei, það þarf nú ekki að tala
meira ttm þetta," hrópaði sú gamla.
„Ég sagði yður það strax, hr. Water-
bury. Ég kæri mig ekkert um að
sitja hér í allan dag og þrúkka við
yður um verðið. Ef þér viljið ekki
borga það, sem ég set upp, ]>á skul-
um við bara hætta að ræða um mál-
ið.“
„Nei, heyrið þér mig nú, frú
Grimes...“
„Verið þér nú sælir, hr. Water-
bury,“ sagði gamla konan og stóð
á fætur. Svipurinn gaf til kynna, að
hún bjóst við, að hann gerði slíkt
hið sama.
En hann sat kyrr. „Nei, bíöið nú
andartak, frú Grimes. Það er auð-
vitað mesta vitleysa af mér, en þá
það. Ég greiði það, sem þér setjið
upp.“
Hún horfði lengi á hann. „Er
yffur alvara, hr. Waterbury?"
„Já, fullkomlega. Ég á næga pen-
inga. Ef ekki er hægt að gera kaup-
in öðruvísi, þá verður þetta bara
að hafa sinn gang.“
Hún brosti dauflega. „Nú býst ég
við að límonaðið sé orðið vel kalt
og svalandi. Þa ðer bezt að ég nái
í það, og svo get ég sagt yður ýmis-
legt um húsið.“
Hann var að þttrrka sér í framan
með vasaklútnum, er hún kom með
drykkinn. Hann tók stóra sopa úr
glasinu.
„Þetta hús,“ sagði liún, „liefur
verið í eigu sömu fjölskyldunnar
síðan 1802.“
„Drengurinn minn varð
hálfgerður villingur.“
„Ég veit, að þetta er svo sem ekki
bezt byggða húsið í Bergfléttubæ.
Eftir að Mikael sonur minn fæcld-
ist, þá flæddi inn í kjallarann, og
síðan ltefur eiginlega aldrei verið
þurrt þarna niðri. En ntér þykir
samt vænt um húsið. Ég vona, að
þér skiljið ]>að.“
„Auðvitað," sagði Waterbury.
„Maðurinn minn dó, þegar Mik-
ael var níu ára gamall. Hann sakn-
aði föður síns, ef til vill meira en
ég. Er hann óx upp, ja, ]>á fór nú
verr en skyldi. Drengurintl minn
varð hálfgerður villingur. Það verð-
ur að segjast, því miður.“
Feiti maðurinn hló, lágum og
skilningsríkum hlátri.
„Þegar Mikael útskrifaffist úr
gagnfræðaskóla, þá fór hann til
New York. Honum hlýtur að hafa
gengið vel að komast áfram þar,
því að hann sendi mér peninga
reglulega." Hún varð diipur á svip.
„En ég sá hann ekki í níu ár.“
„Einmitt það, já,“ sagði maður-
inii samúðarfullri röddu.
„Já, það var ekki skemmtilegt
fyrir ntig. En verra var þó, þegar
Mikael kom loks hingað heim, því
að þá var hann kominn í einhverja
alvarlega klípu.“
„Nei, var það?“
„Ég vissi ekki, hve alvarlegt þetta
var allt saman. Hann kom hingað
um míðja nótt, og hann var svo
horaður og ellilegur, að mér kross-
brá. Hann hafði engan farangur
meðferffis, aðeins eina litla svarta
tösku. Þegar ég ætlaði að taka tösk-
una af honum, þá varð hann því
nær óður, og það munaði minnstu,
að ltann berði mig, sína eigin móð-
ur! Ég hjálpaði honum í rúmið,
alveg eins og ltann væri aftur orð-
inn lítill drengur. Hann svaf óró-
lega og var að kalla uþp úr svefn-
inum annað slagið um nóttina."
Taskan, sem livarf.
„Daginn eftir bað liann mig að
yfirgefa húsið og lofa sér að vera
einum nokkrar klukkustundir.
Hann sagffist þurfa að gera dálítið.
Hann gaf engar aðrar skýringar.
Þegar ég kom aftur urn kvöldið var
svarta taskan hvergi sjáanleg."
Augu feita mannsins ljómuðu af
áhuga ofan við límonaðiglasið.
„Hvernig stóð á því?“ spurði
hann.
„Ég vissi það ekki þá. En ég
komst að því seinna, því miður,
allt of snemma. Næstu nótt kom
einhver maður hingað í lnisið. Ég
veit ekkert, hvernig hann helur
komizt inn. Ég heyrði allt í einu
hávært samtal uppi í herbergi Mika-
els, og svo skothvell. Þegar ég kom
upp í herbergið, var glugginn op-
inn og ókunni maðurinn horfinn.
Mikael var á gólfinu. Hann var
dáinn."
Það brakaði í ruggustólnum.
„Þetta var fyrir fimm árum,“ hélt
luin áfram. „Það eru fimm löng ár
síðan. Það leið talsverffur tími áður
en ég gat áttað mig á því, hvað
raunverulega hafði skeð. Lögreglan
sagði mér, að Mikael og hinn mað-
urrnn hefðu verið viðriðnir glæp,
hræðilegan glæp. Þeir ltefðu stolið
mörg hundruð þúsundum dollara."
Síðustu orðin.
„Mikael hafði víst tekið þessa
peninga alla og flúið með þá hing-
aff. Hann hafði ætlað að njóta
þeirra einn. Svo veit ég nú, að hann
hefur falið peningana • einhvers
staðar hérna í húsinu, og ég hef
enn ekki minnstu hugmynd um,
hvar hann faldi þá. Svo kom hinn
maðurinn. Hann elti son minn
hingað og heimtaði sinn hlut. Er
hann sá, að peningarnir voru horfn-
ir, og Mikael vildi ekki segja hon-
um, hvar þeir væru, þá drap hann
son minn.“
Hún leit upp.
„Þetta er orsökin til þess, að ég
bauð húsið mitt til kaups fyrir 75
þúsuncl dollara. Ég var viss um, að
morðingi sonar míns myndi koma
aftur. Ég var sannfærð um, að hann
myndi koma aftur og reyna að kom-
ast yfir húsið, hversu dýrt sem það
væri. Ég vissi, að ég þyrfti ekki ann-
að en bíða, þar til einhver kæmi,
sem vildi greiða okurverð til þess
að eignast liús gamallar konu.“
Hún ruggaði sér í stólnum.
Waterbury setti tómt glasið frá
sér á borðið og sleikti varirnar með
tungunni. Augun Ijómuðu nú ekki
lengur, þau voru sljó, og höfuðið
var valt.
Síðustu orðin, sem hann sagði,
voru þessi: „Þetta límonaði er
beiskt á bragðið."
ÞANKAR OG ÞYÐINGAR
Spurningar og svör.
Lútherskur söfnuður í Alrnelo í
Hollandi hefur gert tilraun með
breytingar á messugerð.
A meðan presturinn flytur pre-
dikun sína, er safnaðarmeðlimum
leyfilegt að grípa fram í og spyrja,
og svarar þá prestur um leið.
Vel liefur þessi háttur reynzt, að
því er kirkjusókn varðar, og hafa
guffsþjónustur þessar reynzt lær-
dómsríkar íyrir söfnuff og prest.
Vill nokkur söfnuður fá slíka
messugerð hér á landi?
Týnl og fundið.
Dag nokkurn árið 1953 kom 8 ára
drengur til lögreglustöðvarinnar í
Duisburg í Þýzkalandi með hlaupa-
hjól, sem hann hafði fundið, en
langaði þó auðsjáanlega til að eiga
sjálfan.
Lögreglufulltrúinn varð hrifinn
af skilvísinni, og nú satndi hann um
það við dagblöð borgarinnar, að
þau birtu framvegis nafnalista allra
skilvísra finnenda tvisvar í viku.
Til þessa ltafa komið á prenti
nöfn meira en 3 þús. skilvísra finn-
enda, og uppátæki þetta er talið
hafa haft talsverð áhrif í rétta átt.
Stærsta „tillagið" kom frá fátækum
11 ára dreng. Hann fann 10 þús.
mörk, sem fátækur innheimtumað-
ur hafði týnt. Innheimtumaðurinn
var svo snauður, að hann hafði ekki
ráð á því að greiða fundarlaun, en
þá hlupu nágrannarnir undir bagga
og skutu saman í reiðhjól handa
drengnum.
Það gæti áreiðanlega haft góð
áhrif viffar en í Duisbttrg að birta
nöfn skilvísra finnenda.
Degi væri það kært að birta nöfn
skilvísra finnenda hér í bæ, ef lög-
reglaii og fleiri aðilar vildu gela
honum nöfn þeirra og ef til vill
nánari atvik.
Fullgild afsökun.
Englandsbanki í London er göm-
ttl og hátíðleg stofnun, og þar ríkja
fastar reglur um marga hluti.
Ein reglan er sú, að þeir, sem
mæta of seint til vinnu sinnar á
morgnana, skrifa nöfn sín í sér-
staka bók og greina um leið frá or-
sök óstundvísinnar.
En starfsmenn bankans eru
stundvísir, og það er raunar aðeins
ein ástæða tilgreind í bókinni,
nefnilega þoka, en hún er oft bik-
svört í London og tefur alla um-
ferð. Skrifar þá sá fyrsti af hinum
óstundvísu: „Þoka,“ og hinir allir
„ditto“ fyrir neðan.
Einn þokumorgun um dagiun
sþrifaði sá fyrsti, sem of seint kom:
Framhald á 7. siðiL,
. K*iRSg&XWtít>
-----—____________a