Dagur - 14.10.1959, Qupperneq 4

4
D A G U R
Miðvikudaginn 14. október 1959
Skril.sKilii i ll;iliiiirsir;«ii ‘III — sími 1 llifi
UITSTJÓRI:
E R L 1 \ (. l! R i> A V í !) S S O \
Auglysingastim'i:
JÓN S V M l' I. l.SSO N
Átgiingiiriiui iiiisiar kr. 75.00
lilaíiirt kt'irnir út ii itiiAvikmlíignm og
lattganlíígum, [irgar cftii stantla til
Cjaltklai’i i'v I. júlí
RRENTVERK Oi)l)S UJÖRNSSONAR H.F.
Þegar „sérréitindin”
voru afnumin
ÞÉSSAR VÍKUR stendur höfuðbarátta
stjómmálanria á mlli tveggja stjórnmála
liokka í landinu, FramsóknárflokksinS og
Sjálfstæðisflokksins. Sjálfstæðisflokkurinn
hafði lengi orðið að sætta sig við minna fylgi
í flestum kjördæmum landsins utan höfuð-
staðarins, en víða munaði litlu um úrslitin.
En loksins þraut þolinmæðin og þessi flokk
ur leitaði annarra úrræða en að berjast um
fylgi kjósenda á jafnréttisgmndvelli á hverj-
um stað.
Þá var fundið upp það slagorð, að Fram-
sóknarflokkurinn nyti „sérréttinda“, sem lag
færa þyrfti. Auðvitað var þetta hin mesta
rökvilla. Framsóknarflokkurinn keppti
fullkomnum jáfnréttisgrundvelli og hafði t
engu betri aðstöðu í kjördæmum landsins,
nema málstaðinn. Fólkið trúði honurii hezt
fyrir málefnum sínum á löggjafarþinginu og
studdist þar að sjálfsögðu við langa reynslu.
í pólitísku hefndarskyni var kjördæma-
byltingih fundin upp og framkvæmd til þess
að lækka gengi Framsóknarflokksins. En sú
tilraun misheppnaðist, svo sem kosningarnar
í vör sýndu glögglega. Þá sópaði Framsóknar
flokkurinn til sín £ylgi, verkalýðsflokkamir
töpuðu stórlega og Sjálfstæðisflokkurinn
stóð í stað. Þá þegar var sýnt, að þetta her-
bragð Sjálfstæðisflokksins og lrinna kaup-
staðaflokkanna ,að afncma kjördæmin, hafði
algerlega mistekizt. En hvað þá um „sérrétt-
:indi“ Framsóknarflokksins? Ekki hefur verið
hægt að benda á það í nokkru einasta kjör-
dæmi landsins, að einn stjórnmálaflokkur
hefði sérréttindi umfram annan. Fólksflutn-
ingar til ákveðinna staða landsins kröfðust
hins vegar breyttrar þingmannatölu þar, svo
sem allir viðurkenna og hægt var að bæta úr
án kjördæmabyltingar.
En eins og það er víst, að það er ekki hægt
að knésetja rótgróinn og vinsælan stjórn-
málaflokk með lagaboði einu saman, þótt
hát't sé hrópuð Sú falskenriing, áð flókkurinn
njóti „sérréttinda", þá er rétt að athuga nán-
ar um „sérréttindi“.
Héruðin nutu þeirra „sérréttinda", eða
fólkið sem í þeim bjó, að hafa sinn sérstaka
fulltrúa á Alþingi. Það var hinn sögulegi,
náttúrlegi og víðast landfræðilegi réttur liér-
aðanna að kjósa sinn eiginn þingmann, sem
einn bar ábyrgð gerða sinna á Alþingi gagn-
vart kjósendum. Ekkert einasta hérað eða
kjördæmi í landinu hafði óskað eftir því, að
þessu yrði breytt, enda óafsakanlegt glap-
ræði. Þetta sjá menn æ skýrar, sem lengra líð-
ur. Þau einu sérréttindi, sem afnumin voru
með kjördæmabyltingunni, vom þati rétt-
indi héraðanna að hafa sérstakan þingmann,
hvert fyrir sig.
Eftir kjördæmabreytinguna raskast enn
valdahlutfallið í þjóðfélaginu á kostnað
landsbyggðarinnar.
Sfuðningsmenn B-lisfans
Óðum stvttist nú tíminn til undirbúnings
kosninganna 24. okt. n. k. — Eru allir stuðn-
ingsmenn B listans hvattir til að gefa sig fram
við kosningaskrifstofuna í Hafnarstræti 99
(Hótel Goðafoss) og láta henni í té upplýsing-
ar, sem að gagni mættu koma.
Símar Framsóknarskrifstofunnar em
1443 og 2406
Náimkeið í „hjálp í viðlögum”
Guðm. Pétursson erindreki stjórnar því, lieim-
sækir slysavarnardeildir, skóla og vinnustaði
Guðmundur Pétursson, full-
trúi hjá Slysavarnafélagi íslands,
er staddur hér um þessar mund-
ir. Hann hefur heimsótt slysa-
varnadeildirnar hér við Eyja-
Guðmundur Pétursson.
fjörð, sýnt fræðslumyndir í
slysavörnum og „Björgunaraf-
rekið við Látrabjarg“, hvarvetna
við húsfylli og ágætar viðtökur.
í fýrradag hófst svo námskeið
í íþróttahúsinu hér á Akureyri í
„hjálp í viðlögum", og geta þeir
komist þar að, sem vilja, á með-
an húsrúm leyfir.
Ennfremur - heimsækir Guð-
mundur Pétursson barnaskólana
og fjölmennustu vinnustaðina.
Á morgun, fimmtudag, sýnir
hann svo kvikmyndir í Nýja-
Bíó og fjalla þær um slysavarn-
ir, og ennfremur sýnir hann þá
einnig „Björgunarafrekið við
Látrabjarg". Fólk ér hvatt til að
sækja námskeið óg sýningar Guð
murídar Péturssonar.
Bókasaín
Einkabókasafn, um 1000 bindi, bækur og rit, verður
til söíu í dag og næstu daga. í safni þessu eru m. a. And-
vari, Blanda, Ársrit Fræðafélagsins, Skagfirzk fræði, 1.—
10., fjöldi af þjóðsögum, sagnaþáttum og ævisögum, t.
d. Gráskinna 1.^-4, samstæð, Rauðskinna; samstæð,
Þjóðsögur Sigf. Sigfúss. o. fl. o. fl. — Auk þessa mörg
hundruð skáldsögur, þýddar og frumsamdar, mjög
ódýrar. Einnig bækur um margvísleg efni og smápésar.
BÓKAVERZL. EDDA,
Strandgötu 19 (Brattahlíð). — Sími 1366.
Þakjárn
Allir þeir, sem pantað hafa þakjárn hjá oss, eru vin-
samlegast beðnir að endurnýja' pantanir sínar íyrir 25.
þessa mánaðar.
BYGGIN G AV ORUDEILD
Appelsínu-Marmelade
(Assis)
Kr. 16.50 glasið.
NYLENDUVORUDEILD QG UTIBUIN
ÞANKÁR OG ÞÝÐINGAR
FERDINAND SAUERBRUCH
(1875—1956) þýzkur prófessor í skurðlækningum.
Er Sauerbruch var ungur maður, var hann um
skeið tímakennari í bekkjardeild, þar sem hegðun
og námsáhugi var ekki upp á það bezta.
Hinn ungi doktor missti að lokum þolinmæðina,
og þá sagði hann nokkur vel valin orð, sem ekki
hafa týnzt aftur úr þýzkri skólasögu:
— Ef hinir háttvirtu nemendur aftast í stofunni
vildu nú bara vera eins þöglir og herrarnir í miðj-
unni, sem eru að lesa rómana, þá gætu hinir hæst-
virtu nemendur á fremstu bekkjunum haldið áfram
að sofa í friði.
Eitt sinn í prófi spurði Sauerbruch stúdentinn,
hvað hann vissi um starf miltisins. Stúdentinn
komst eitthvað úr jafnvægi og svaraði:
— Eg get ekki skýrt frá því núna, því að eg hef
því miður rétt gleymt því."
— Það var mikill skaði, sagði Sauerbruch. Þér
eruð áreiðanlegi eini maðurinn, sem eitthvað hefur
vitað um starf miltisins, og svo leyfið þér yður að
gleyma því!
Sauerbruch var maður fámáll og stuttorður, og
eitt sinn kom á lækninoastofuna til hans kona: sem
O ’ ■
var lík honum að þessu leyti.
Er hún kom inn í lækningastofuna, sagði hún
ekkert, heldur lét sér nægja að rétta fram höndina,
sem var mjög bólgin.
— Bruni? spurði læknirinn.
— Högg! !
— Grautarbakstur!
Sjúklingurinn kom daginn eftir, og var samtalið
á þessa leið:
— Skárra?
— Verra!
— Meiri bakstur!
Nokkrum dögum seinna kom konan svo í þriðja
sinn.
— Betra? spurði læknirinn.
— Já. Reikninginn!
— Ókeypis, sagði læknirinn, Skynsamasta kona,
sem eg hef hitt!
BERTRAND RUSSEL
(f. 1872) enskur heimspekingur.
— Það er undarlegt misræmi á milli hinnar
heilbrigðu tortryggni mannskepnunnar gagnvart
sínu daglega umhverfi og hinnar blindu trúar á
öllu, sem snertir vísindin, sagði Bretrand Russel
eitt sinn í fyrirlestri, og bætti við:
— Segið fólkinu, að það séu 180.802.635.409
stjörnur í himingeimnum, og það trúir því eins og
nýju neti, en hengið skilti, sem á stendur: „Ný-
málað“ á einhvern bekk, og það fer strax að þukla
til þess að vita, hvort það sé nú rétt!
CHRISTIAN JERNTOFT
(1858—1931) danskur yfirkennari.
Jerntoft yfirkennari kenndi latínu og leikfimi.
Þegar nemendurnir gátu ekki beygt rétt latnesku
sagnirnar, var hann vanur að kasta viðarbútum í
hausinn á þeim. Hann fékk umsjónarmanninum í
bekknum það starf fyrir hvern latínutíma að taka
búta úr eldiviðarkassanum og setja á kennaraborð-
ið, svo að þeir væru til taks.
Bache rektor var hið mesta prúðmenni í öllum
sínum háttum. Honum líkaði illa þetta framferði
yfirkennarans og fann oft að því við hann.
Eitt sinn, er rektor átti að kenna í næstu skóla-
stofu, hafði yfirkennarjnn gert samning við einn
nemanda sinn áður en tíminn byrjaði. Er tíminn
var um það bil hálfnaður, tók hann þennan nem-
anda sinn upp, og er honum fataðist í latínunni,
tók yfirkennarinn skammbyssu upp úr vasa sín-
um, miðaði á hann og hleypti af. Nemandinn féll
á gólfið.
Þegar rektor heyrði skothvellinn, kom hann
hlaupandi ir.n í stofuna, horfði skelfingu kostinn á
kennarann með rjúkandi skammbyssuna og nem-
adann, sem lá eins og liðið lík á gólfinu.
— Hvað hefur komið fyrir? hrópaði hann.
— Eg skaut hann, sagði yfirkennarinn.