Dagur - 14.09.1960, Blaðsíða 4

4
5
Baghjk
Bera kápu á báðum öxlum
BÆNDUR ÞEIR, sem styðja Sjálf-
stæðisflokkinn, hafa löngurn verið
undarlegir í háttum og borið kápu á
báðum öxlum, bændastéttinni til hins
mesta tjóns. Þeir hafa margir þótzt
vera einlægir samvinnumenn og e. t.
v. viljað vera það, en greitt andstæð-
ingum samvinnufélaganna atkvæði
til þingsetu og iátið þá fara með um-
boð sitt gegn samvinnufélögunum,
að því er lög og rétt snertir. Heima í
héruðum sínum krefjast þessir menn
réttinda eins og aðrir vegna stéttar
sinnar, en veita þeim flokki brautar-
gengi til að fara með völd í landinu,
sem metur annað meira en velgengni
þeirrar stéttar.
Nú er aðalfundi Stéttarsambands
bænda nýlega lokið. Aðalfundurinn
lýsir því yfir að efnahagsaðgerðir nú-
verandi stjómar komi „mjög hart nið-
ur á bændastéttinni“. Ekki verður
annað séð en bændur þeir, sem sæti
áttu á fundinum, séu allir samþykkir
þeirri ályktun — Sjálfstæðisbændurn-
ir einnig. — Sú ályktun er Iíka á rök-
um reist. En mcga kjósendur Sjálf-
stæðisflokksins ekki sjálfum sér um
kenna? Kusu þeir ekki yfir sig þessar
aðgerðir?
Á aðalfundi Stéttarsambandsins var
samþykkt samhljóða, „að fela stjórn
Stéttarsambandsins að vinna ötullega
að því við Alþingi og ríkisstjórn að
vaxtahækkkuninni verði aflétt, og
aðrar verðhækkanir, svo sem á
rekstrarvörum, vélum og byggingar-
efni, mildaðar svo að bændur geti
óhindrað haldið áfram búskap.“ Þá
var samþykkt sambljóða áskorun á
Alþingi og ríkisstjóm, um „að ríkis-
sjóður taki að sér greiðslu hinna er-
lendu lána, er Byggingarsjóður og
Ræktunarsjóður hafa fengið.“ Einnig
skoraði aðalfundurinn „á Alþingi og
ríkisstjórn að taka nú þegar upp nægj
anlcga fjárveitingu til vélasjóðs ríkis-
ins og ræktunarsambandanna, svo að
ekki komi til þess, að alger stöðvun
verði á ræktun Iandsins.“ Enn skoraði
Stéttarsambandsfundurinn „á stjóm
sambandsins að vinna að því við Al-
þingi og ríkisstjóm, að ræktunarsam-
bönd og búnaðarfélög verði undan-
þegin söluskatti af þjónustu, sem þau
veita bændum. Ennfremur verði inn-
flutningur landbúnaðarvéla látinn
njóta sömu kjara í þessu efni og skip
og veiðarfæri.“ Loks má benda á
ályktun fundarins um rafvæðingu
dreifbýlisins. Allt þetta, sem fundur-
inn samþykkti samhljóða, er í sam-
ræmi við tillögur Framsóknarflokks-
ins á síðasta Alþingi. En þær tillögur
voru drepnar þar af Sjálfstæðis-
flokknum. Bændur Sjálfstæðisflokks-
ins finna auðvitað, eins og aðrir, sem
í sveitum búa, að efnahagsaðgerðir
ríkisstjórnarinnar gera ólíft við bú-
skap stundinni lengur. Efnahagsmála-
ótíð sú, sem ríkisstjórnin hefur leitt
yfir landið, vegur miklu meira en ár-
gæzka náttúrunnar. Og nú hrópa
Sjálfstæðisbændur, sem aðrir, mót-
mæli gegn efnahagsaðgerðum mann-
anna, sem þeir kusu til Alþingis fyrir
ári síðan. Finnst ekki þessum mönn-
um tími til kominn að hætta að bera
kápuna á báðum öxlum? Hætta að
kjósa flokkinn, sem þeir vita í hópi
stéttarbræðra sinna, er þeir standa
andspænis verkum flokksins.
v___________________________________J
Árangur af fluor-blöndun
í Bandaríkjunum
í Bandaríkjum Norður-Amer-
íku hefur fluor verið blandað í
drykkjarvatn sem vörn gegn
gegn tannskemmdum í um það
bil 1850 héruðum, þar sem íbú-
ar eru alls um 36 milljónir. —
Skýrt hefur verið frá því, sam-
kvæmt áreiðanlegum heimild-
um, að meðal barna, sem átt
hafa heima í þessum héruðum,
hafi tannskemmdir minnkað
um að minnsta kosti 50%. Allir
ábyrgir aðilar, sem hafa haft
nákvæmt eftirlit með flour-
blönduðu drykkjarvatni, neita
afdráttarlaust, að neyzla slíks
drykkjarvatns geti haft nokkur
skaðleg áhrif í för með sér. —
Fram til þessa hefur ekki
reynzt kleift að fluor-blanda
drykkjarvatn í Evrópu í svo
ríkum mæli, að það gæti talizt
nokkur vörn gegn tann-
skemmdum, af því að hér í álfu
hafa menn dregið mjög í efa
árangur slíkra aðgerða og ekki
talið þær með öllu hættulausar.
Þessar staðreyndir fengu vakið
hjá mér áhuga á því að rann-
saka sjálfur það, sem Banda-
ríkjamenn hafa gert í þessum
efnum, og kynna mér til hlítar
þann árangur, sem þar hefur
fengizt af neyzlu fluor-bland-
aðs drykkjarvatns.
Fækkun tannskemmda 78,84%.
Newburgh og Kingston heita
bæir tveir, mjög svipaðir að
stærð. Vegalengdin milli þeirra
er um það bil 60 km. og íbúar
hvors um sig nálægt 30.000. í
þessum tveim bæjum er lofts-
lag hið sama og allar aðstæður
mjög svo áþekkar. Árið 1945
var tekið að fluor-blanda
drykkjarvatn í Newburgh, en
drykkjarvatnið í Kingston er
hins vegar svo að segja fluor-
laust. Eg rannsakaði ýtarlega
tvo stóra hópa af skólabörnum,
6—8 ára og 12—15 ára. Árang-
urinn af þessum rannsóknum
mínum var sá, að meðal barna
6—8 ára, voru tannskemmdir í
Newburgh, sem hefur fluoor-
blandað drykkjarvatn, 0,80, en
3,75 í Kingston, þar sem vatnið
er fluorsnautt. Fækkun tann-
skemmda samkvæmt þessu
78,84%, þar sem neyzluvatn er
fluor-blandað. Grand Rapis og
Muskegon eru tveir bæir við
strönd Michigan-vatnsins. Er
skammt í milli þeirra og íbúar
hvors um sig um það bil 17.500.
Þeir hófust handa.
Árið 1945 var byrjað á því að
fluor-blanda drykkjarvatnið í
Grand Rapids og eftir 6'/2 ár
hafði svo mjög dregið þar úr
tannskemmdum hjá börnum, að
ráðamenn í Muskegon sáu sitt
óvænna og hófust þegar handa
um að auka fluor-innihald
neyzluvatnsins í bæ sínum til
þess að forða börnunum frá
frekari tannskemmdum. Eg
rannsakaði nú hóp skólabarnp
frá Grand Rapids og nálægum
bæ, sem Cannonsburgh heitir,
og varð árangurinn mjög svip-
aður og í þeim tveim bæjum,
sem áður voru nefndir, þ. e. a.
s. Newburgh og Kingston.
Engin skaðleg áhrif.
í Evanston (111.), sem er há-
skólabær skammt frá Chicago,
hefur neyzluvatn verið fluor-
blandað síðan árið 1947. í þess-
ari borg framkvæmdi eg engar
rannsóknir sjálfur, en átti marg-
ar og ýtarlegar viðræður við
ýmsa merka menn, sem hafa á
hendi umsjón og eftirlit með
fluor-blöndun vatnsins. í Evan-
ston hafa læknar, tannlæknar,
efnafræðingar og gerlafræðing-
ar unnið lengi að rannsóknum
á um það bil 23.000 börnum. —
Þessar rannsóknir hafa leitt í
ljós, að eftir 10 ár hafa tann-
skemmdir minnkað um því sem
næst 60%, án þess að vart hafi
orðið við nokkur skaðleg áhrif.
Sérfræðingar þeir, sem bezt
þekkja til þessara mála, telja
með öllu útilokað, að nokkurra
skaðlegra áhrifa verði vart
síðar.
í Brantford, Ontario, eru
50.000 íbúar, sem nota fluor-
blandað neyzluvatn. Nokkurra
ára rannsóknir þar hafa alls
náð til um 26.000 barna og hafa
þær óvírætt leitt í ljós, að tann-
skemmdum hefur fækkað þar
um 54%.
Grunsemdir ástæðulausar.
Heilbrigðismálastofnun Banda
ríkjanna leggur mikið kapp á
að finna varnir gegn tann-
skemmdum, og hefur einmitt á
prjónunum víðtækar áætlanir
um fluor-blöndun drykkjar-
vatns í því augnamiði. Mér lék
því hugur á að ná tali af ýms-
um ráðandi mönnum á sviði
heilbrigðismála í Bandaríkjun-
um, svo og stjórnendur hinnar
Síðustu átökin við 200 metrana.
I DAG OG A MORGUN eru
síðustu tækifærin til að vera
með í norrænu sundkeppninni
að þessu sinni og synda 200
metrana. Þeir, sem dálítið
kunna að synda, geta fleytt sér
bæði á baki og bringusundi,
eiga létt með að Ijúka þessu, —
þar sem aðferðin er frjáls og
tíminn ekki takmarkaður meira
en það, að komið sé að marki
fyrir miðnætti á fimmtudaginn!
En við heyrum suma segja á
þá leið, að þeim detti ekki í
hug að synda 200 metrana, hve
auðvelt sem það sé. Það sé bara
vitleysa að vera enn og aftur
með þessa sundkeppni! En þeir
hinir sömu geta þó staðið æp-
andi úti við völl og annálað leti
og skeytingarleysi knattspyrnu-
manna okkar að koma boltan-
um í mark hjá KR eða Keflvík-
ingum. Bæði knattspyrnan og
sundið eru góðar íþróttir, þótt
keppni í hvorri fyrir sig sýni
ekki fegurð eða færi ánægju
einvörðungu. En hvort tveggja
veltur á þátttöku og vilja hvers
neyzluvafns Akureyri - ferðamannabær
risavöxnu rannsóknarstofnunar,
The National Institute of
Health, en við þá stofnun starfa
72.000 manns á um það bil 1100
rannsóknarstofum. 1 þessum
viðræðum okkar komu fram m.
a. eftirfarandi atriði: Áratugum
saman hafa vísindamenn gefið
því nánar gætur, hvort hugsan-
legt sé, að neyzluvatn blandað
fluor geti haft í för með sér
nokkur skaðleg áhrif. í hvert
sinn, er grunur lék á, að um
slíkt gæti verið að ræða, voru
framkvæmdar ýtarlegustu rann
sóknir. Niðurstaða þeirra varð
ætíð sú, að þessar grunsemdir
væru með öllu ástæðulausar. —
Af fluor-blönduðu neyzluvatni
hefur til þessa engra skaðlegra
áhrifa orðið vart.
Ekki trú, heldur staðreynd.
Þeir eru margir, sem eru
andvígir notkun fluors til varn-
ar tannskemmdum, og beita þá
gjarnan fáránlegum röksemd-
um, til þess að fá aðra til fylgis
við sig. Aðstæður okkar vís-
indamannanna eru þá miður
góðar. Við skírskotum aðeins til
skynsemi og skilnings, hvers
og eins, og viljum við ekki
glata virðingu okkar eigum við
ekki annarra kosta völ en end-
urtaka óhrekjandi staðreyndir.
Bandarískur vísindamaður,
Charles A. Metzner að nafni,
komst svo að orði á 100 ára af-
mæli ameríska tannlæknafélags-
insi Við trúum á nytsemi fluors
ins og skaðleysi þess sem varn-
armeðals gegn tannskemmdum.
En það er ekki trú eins og trúin
á Guð eða trúin á drauga. Sem
vísindamenn verðum við að
trúa á nytsemi þess. Þekking
okkar og niðurstöður vísinda-
legra rannsókna á þessu sviði
víðs vegar að úr heiminum eru
grundvöllurinn að þessari trú
okkar. — (Þýtt.)
Theo Hurny, Bern.
Um fyrri helgi var meiri
mannfjöldi á íþróttavellinum
en nokkru sinni áður, að 17.
júní undanskildum. Þar fór
fram knattspyrnukeppni. Akur-
eyringar vöknuðu af dvalanum,
fjölmenntu og fylgdust með af
lífi og sál. íþróttavöllurinn ætti
að vera fjölsóttur staður að
jafnaði. Fyrr um daginn var þar
háð fjögurra-band^laga-keppni
í mörgum greinum frjálsra
íþrótta. Enn virðist nokkuð
langt í land, að undirbúningur
íþróttamóta sé nægilegur. —
Áhorfendur hafa ekkert gaman
af að sjá starfsmenn mótanna
snúast um sjálfa sig á vellinum,
í leit að hinu og þessu, sem
nauðsynlegt er að hafa við
hendina, en vantar þegar til á
að taka. íþróttavöllinn þarf að
reka sem eftirsóttan skemmti-
stað, en ekki sem barnaheimili.
Margt að sjá á Akureyri.
Reykvískir skákmenn kepptu
um þá helgi við Norðlend-
inga, rafvirkjameistarar héldu
sinn fyrsta aðalfund utan
Reykjavíkur og völdu Akureyri
sem fundarstað, kennarar fjöl-
menntu hingað á þing og nám-
skeið sem voru fjölsótt. Akur-
eyri var þannig eins konar
brennipunktur margþættra fé-
lags- og íþróttamála um síðustu
helgi og til bæjarins. lágu
straumar úr öllum áttum. En
það. er vandi fyrir bæjarfélagið
að. taka á móti fjölda gesta, og
enn er langt í land, að fyrir
þeim málum sé nægilega vel
séð. En höfuðstaður Norður-
lands hefur margt það til að
bera, sem laðar ferðamenn, ef
á er .minnt og áróður hafinn til
að gera bæinn að mjög mikl-
um ferðamannabæ. Náttúrufeg-
urð er bæði mikil og óvenjuleg,
bæði hér og víða annars staðar
á Norðurlandi, af mannaverk-
um má minna á Akureyrar-
kirkju, Nonnahús, Matthíasar-
og eins — í 11 manna liðinu á
vellinum, og allra sundfærra
bæjarbúa annars vegar.
Starfsmaður við fyrirtæki,
sem lætur sig engu varða um
sundkeppnina, þótt vel sé fær
«tiiiMiiimiimimiMiiiiiiimtiiiMimiiimiiimiiiiiiiit»
| SYNDIÐ |
200 metrana
•MmimmimiiiMiMimmMiiimimmimiMiiMiiiiim*
um að synda, metur einskis,
hvort bær okkar sigrar í sínum
hópi, eða þjóðin sjálf í aljri
keppninni, hann mun og láta
sig litlu varða um framgang og
upphefð fyrirtækis þess, er
hann vinnur við. Hann sýnir
óbeinlínis, að hann er ekki eins
safn, náttúrugripasafn, Amts-
bókasafn, mikla togaraútgerð,
nýtízku hraðfrystihús, stórkost-
legan iðnað, góð en lítil gisti-
hús, stórmerka skóla, listasafn,
einn bezta íþróttavöll landsins,
fagra sundhöll og margt fleira.
Hér er eitt bezta skíðaland, sem
þekkist á landinu og fjörðurinn
vel fallinn til sportveiða og
siglinga.
Fyrir nokkru var stofnað
ferðamálafélag hér í bæ, til þess
fyrst og fremst að gera Akur-
eyri að ferðamannabæ og gera
bæinn færan um að taka á móti
vaxandi ferðamannastraumi. —
Félagið dottar og er févana. —
Það bíður þess að einhver leggi
gull í lófa þess, í stað að koma
af stað verulegri, almennri
vakningu og sameina hin ýmsu
öfl bæjarins til þegnlegra
átaka.
Akureyri hefur fjölmörg skil-
yrði til að laða til sín ferðafólk,
innlent og erlent. Ferðamálafé-
lagið hefur mörg verkefni, sem
flest bíða óleyst.
heilhuga starfsmaður sem hinn,
er vill taka á sig ómak, jafnvel
þótt ekki sé honum ánægja að,
beinlínis, ef hann ''Jeit, að á
hans litlu aðstoð getur oltið,
hvort bær hans og þjóð hlýtur
sigur og heiður af þátttöku í
mikilli keppni. En kæruleysi er
eitt af einkennum hnignunar,
sem til staðar er á okkar íram-
faraöld.
Forstjórar og vinnuveitendur
gerðu vel, ef þeir fylgdust með
því, hvort starfsfólk þeirra hef-
ur synt 200 metrana, hvort það
er ófært til keppninnar, eða
hirðir ekki um — og hvettu
liðið!
Aðstaða Akureyringa er
ágæt, sundlaugin er nú opin
allan daginn og allt til mið-
nættis þessa tvo síðustu daga.
Láti nú enginn sinn hlut eftir
liggja, hvetjið þá, sem þið
þekkið og eiga eftir að leggja
fram sinn skerf, og sigurinn er
okkur tryggður. Og haldið svo
áfram að synda, því að sundið,
sú góða íþrótt, er gulli betri. —
J. J.
Samvinnan
Ágústhefti Samvinnunnar
flytur fréttaþætti um samvinnu
mál, Skúli H. Norðdal skrifar
greinina Pier Luigi Nervi og
Ólafur Ólafsson greinina Súdan.
Þá er í heftinu framhaldssaga
fyrir börn, smásagan Kosninga-
dagur eftir Friðjón Stefánsson
o. fl. Fréttablað fylgir þessu
efti eins og áður.
•IIIIIMIIIH11111111111111111111111111111111111111111IIII llllllll*
| HEIMA ER BEZT |
Septemberheftið, sem er ný-
komið, flytur grein um Guð-
mund Einarsson eftir Theodór
Gunnlaugsson, Brot úr ævisögu
Guðmundar Einarssonar eftir
sama, Klipping og höfuðbað
eftir Rósberg G. Snædal, Tvær
sjóferðir eftir Guðm. B. Árna-
son, Hugurinn bar mig hálfa
leið eftir Halldór Ármannsson,
og Halldór Stefánsson skrifar
um Þórð Pálsson og Björgu
Halldórsdóttur á Kjarna. Margt
fleira er í ritinu, m. a. Þáttur
unga fólksins eftir Stefán Jóns-
son, framhaldssögurnar o. fl. —
Um kennaraskorfinn og byggðasöfnin
Snorri Sigfússon segir álit sitt á þessum málum
Snorri Sigfússon, fyrrverandi
námsstjóri var hér nýlega á
ferð. Blaðið notaði tækifærið
og spurði hann um álit hans á
hinum tilfinnanlega kennara-
skorti, sem nú ógnar barna-
fræðslunni í skólum landsins,
og í öðru lagi um byggðasafn
Eyfirðinga. En Snorri hóf fyrst-
ur munasöfnun fyrir væntan-
legt safn og varð vel ágengt.
Þú munt hafa verið hér á
þingi bamakennara?
Eg sat 19. þing norðlenzkra
barnakennara, sem gestur. Það
heldur þeirri góðu venju, að
hafa nokkurra daga námskeið í
sambandi við aðalfundi sína.
Og þessi námskeið eru bráð-
nauðsynleg til að halda vakandi
starfi. En því miður eru þessi
vekjandi og fræðandi námskeið
allt of fátíð hér á landi. Og
veitti þó ekki af að Kennara-
skólinn gengist fyrir slíkum
námskeiðum, þar sem því fclki
Frá átfunda þingi norðlenzkra barnakennara
8. þing Sambands norðlenzkra
barnakennara var haldið á Ak-
ureyri, i Barnaskóla Akureyr-
ar, dagana 1.—3. sept.
Sambaridið var stofnað 8. okt.
1942 í sambandi við námsskeið,
sem haldið var á vegum Kenn-
arafélags Eyjafjarðar, og áttu
þingeyskir kennarar frum-
kvæðið að stofnun sambandsins.
Stjórn sambandsins flytzt milli
sýslna, og er kjöi-tímabilið 2 ár.
Fi-áfárandi stjórri skipa: Þór-
arinn GuðmUndssön, form.,
Svava Skaptadóttir, ritari, og
Theódór Daníelsson, féhirðir.
Varastjórn: Tryggvi Þorsteins-
son, varaform., Sigurður G. Jó-
hannesson og Ihdriði Úlfsson.
Milli 80 og 90 kennarar og
gestir sátu þingið, og þau náms-
skeið, sem haldin voru í sam-
bandi við það.
Þingforsetar voru kjörnir
Hannes J. Magnússon, skóla-
stjóri og Jón Kristjánsson, Víði-
völlum. Fundarritarar voru:
Páll Jónsson og Sigurður Flosa-
son. Gestir mótsins voru: Dr.
Broddi Jóhannesson, Þorsteinn
Einarsson, íþróttafulltrúi, Stef-
án Kristjánsson, íþróttakennari,
Gestur Þorgrímson, kennari og
starfsmaður við Kennslukvik-
myndasafn ríkisins, Guðrún P.
Helgadóttir, skólastjóri, Skúli
Þorsteinsson, form. S. í. B., og
Snorri Sigfússon, fyrrverandi
námsstjóri, sem er heiðursfé-
lagi.
Dr. Broddi flutti erindi og
ræddi um hlutverk kennarans
og þarfir. Þorsteinn Einarsson
íþróttafulltrúi um leiki og
stöðu mannsins, og að því loknu
sýndi hann kvikmynd gerða af
búnaðarsamtökum Norðmanna
um vinnutækni mannslikam-
ans við hin daglegu störf. Gest-
ur Þorgrímsson flutti erindi
um kennslukvikmyndir, gildi
þeirra og notkun í kennslu.
Hann var einnig til viðtals í
skólanum föstudag og laugar-
dag fyrir þá, sem óskuðu eftir
upplýsingum um kvikmyndir
og skuggamyndir.
Frú Guðrún P. Helgadóttir,
skólastjóri, flutti erindi um
móðurmálskennslu í skólum. —
Ræddi hún einkum um ritgerð-
arkennslu og gildi móðurmáls-
ins fyrir þjóðina. Skúli Þor-
steinsson, form. S. í. B., flutti
fréttir frá fulltrúaþingi S. í. B.
og ræddi auk þess við norð-
lenzka fulltrúa um launamál
kennara. Snorri Sigfússon
ávarpaði þingið og ræddi um
framtíðarhorfur í skólamálum
þjóðarinnar og sparifjársöfnun
skólabarna. Þórarinn Guð-
mundsson ræddi um byrjunar-
kennslu í reikningi og studdist
þar við nýútkomna bók, „Leik-
ið og reiknið“.
Stefán Jónsson, námsstjóri,
sem tók virkan þátt í störfum
og undirbúningi þingsins, flutti
erindi um athygli og gleymsku
og áhrif þeirra á skólastarf og
menntun. Hannes J. Magnús-
son, skólastjóri, flutti framsögu-
erindi um framtíð sambandsins,
vegna lagabreytinga, sem gerð-
ar voru á síðasta þingi S. í. B.,
um skiptingu á kjörsvæðum.
Leikjanámsskeið, og náms-
skeið í teiknun og meðferð lita
voru alla mótsdagana. Stefán
Kristjánsson, íþróttakennari,
leiðbeindi á leikjanámsskeiðinu
og Einar Helgason, kennari,
kenndi teiknun og meðferð
lita.
Skólavörubúðin sýndi þann
velvilja að senda sýnishorn af
bókum og áhöldum. Var sýning
þessi sölusýning og var opin
þinggestum alla daga mótsins.
Valgarður Haraldsson, kennari,
sá um sýninguna.
Þinggestir sátu hádegisverð-
arboð bæjarstjórnar Akureyrar
á laugardag, og um kvöldið var
kvöldvaka og kaffiboð S. N. B.
að Freyvangi.
í stjórn S. N. B. næsta kjör-
tímabil eru þessir menn:
Páll Jónsson, skólastjóri,
Höfðakaupstað, Þorsteinn Matt-
híasson, skólastj., Blönduósi, og
Björn Bergmann, kennari,
Blönduósi.
Varastjórn: Lára Inga Lárus-
dóttir, kennari, Ólafur Krist-
jánsson, skólastjóri, og Jóhann
Björnsson, kennari.
Eftirfarandi ályktanir og til-
lögur voru samþykktar á þing-
inu:
1. Þrátt fyrir lagabreytingu
S. í. B., sem felur í sér að Norð-
urland verði tvö kjörsvæði með
sambandi á hvoru svæði fyrir
sig, leggur þingið til, að Sam-
band norðlenzkra barnakenn-
ara starfi áfram með sama
hætti og verið hefur, en kenn-
arafélög hvors kjörsvæðis sjái
um kosningu fulltrúa á þing
S. í. B.
2. Aðalfundur S. N. B., hald-
inn á Akureyri 1.—4. sept.
1960, beinir þeirri ósk til stjórn-
ar S. í. B., að hún hlutist til um,
að erindi um skóla og uppeldis-
mál verði flutt í Ríkisútvarpið
í byrjun þessa skólaárs.
3. Aðalfundur Sambands
norðlenzkra bai'nakennara,
haldinn á Akureyri 3. sept.
1960, skorar eindregið á hið háa
Alþingi að hækka stórlega fjár-
veitingu til námskeiða, sem
haldin eru á vegum félagssam-
taka kennara.
4. Aðalfundur S. N. B., hald-
inn á Akureyri 1.—4. sept. 1960,
lýsir megnustu óánægju á þeim
launakjörum, sem kennarar
eiga við að búa og skorar á
stjórn S. í. B. að vinna ötullega
að bættum kjörum stéttarinnar
á þeim grundvelli, sem lagður
var á fulltrúaþingi S. í. B., sem
haldið var í Reykjavík á síðast-
liðnu vori.
fjölgar, er við kennslu fæst,
og engrar kennaramenntunar
hefur notið. Hvatning til nám-
skeiðshalda og fjárstyrkur ætti
vitanlega að koma ofan frá. —
Ríkið á vitanlega að styrkja
námskeiðin með fjárframlögum.
Það hefur það oft gert, og sjald-
an hefur verið meiri þörf á því
en nú.
En hvað segirðu unt kennara-
skortinn?
Eg skil af langri reynslu,
hversu mikilvægt það er, að
kennarar séu hæfir menn. —
Kennarastarfið er miklu örlaga-
rikara fyrir þjóðina en menn
almennt hyggja. Það er geysi-
lega mikilsvert að til þessa
starfs veljist hæfileikamenn og
manndómsmenn. En til þess
þarf að gera vel við þá og
miklu betur en nú. Nú eru þeir
hraklega launaðir og Kennara-
skólinn í niðurníðslu. Þetta
hlýtur að hefna sín, ef ekki er
þegar bætt verulega úr. Nú í
haust verður sjálfsagt reynt að
skrapa einhverju kennaraliði
inn í skólana. Sumt af þvi kann
að reynast vel. En eg óttast að
æði marga í þeim hópi skorti
vald á því mikilsverða verkefni,
og þá er illa farið. Annars held
eg að kennslumálastjórnjn ætti
að fá alla sjötuga, sem hætta
eiga og taldir eru vel starfhæf-
ir, til þess að halda áfram
kennslu. Og eins ætti að fá þá
sextugu, sem minnka á kennslu
við samkv. lögum, að sinna
fullri kennslu. Sums staðar
gæti þetta orðið nokkur úrbót.
Og eitt mætti enn reyna, þar
sem svo hagar til að kennara
vantar að heimangönguskóla, t.
d. annan af tveim kennurum,
og það er, að hvert barn verði
í skóla aðeins annan hvorn dag.
Hinn svonefndi annarsdagsskóli
er ágætt fyrirkomulag, þar sem
það á við. Og það getur átt
miklu víðar við en menn halda.
Og það er mín skoðun, að betra
sé fyrir barn að vera aðeins
annan hvern dag í skóla hjá
góðum kennara, en hvern dag
hjá lélegum kennara.
En sem sagt, Kennaraskólinn
þarf að rísa úr þeirri vesöld,
sem hann nú er í, og launa þarf
kennurunum mun betur en nú
er gert. Þetta eru ófrávíkjanleg
skilyrði þess að ungir menn og
hæfir vilji gerast kennarar. Já,
svo mikilsvert er þetta, að kalla
má lífsnauðsyn að sem flestir
úrvalsmenn gefi sig að uppeld-
isstörfum í skólunum, sem stöð-
ugt fá aukið verkefni og vanda-
samara.
Þú hófst fyrst munasöfnun á
vegum KEA?
Já, og eg þakka Degi fyrir
greinar hans um byggðasöfnin.
Þær eru orð í tíma töluð. Eg, og
við fleiri, söfnuðum gömlum
munum eftir mætti fyrir mörg-
um árum — söfnuðum mörg
hundruð munum og fengum
mikil loforð um meira. Þá
gekkst KEA fyrir þessu starfi,
og seinna kom sýsla og bær inn
í starfið. En svo kom kyrrstaða
í málið. Nú eru munirnir lok-
aðir inni og fáu eða engu við
bætt. Einn minntist nýlega á
það við mig, að fá muni sína
aftur, þeir gætu alveg eins legið
hjá sér eins og einhvers staðar
annars staðar, ef þeir þá ekki
týndust með öllu.
Eg skil ekki þessa deyfð,
heldur Snorri áfram, nema þá
sem umhugsunarfrest. Og trúa
má svo sem Eyfirðingum til
þess. En ekki má nú öllu lengur
dragast, bæði að safnað sé því,
sem enn er til og ósótt út um
héraðið og hér á Akureyri, og
svo það, að reynt sé að koma
þessum munum fyrir og stand-
setja það, sem viðgerðar þarf.
Eg held, að þetta þoli vart
langa bið héðan af, ef koma á
safninu á fót, safni, sem vitan-
lega á að vera á Akureyri.
— Og hin sjálfsagðasta
hjálparhella þessara hluta er
Ragnar Ásgeirsson ráðunautur,
sem Búnaðarfélag Islands lánar
víðs vegar til að koma þessum
söfnum á fót. Hann var með
okkur á sinni tíð og skrásetti
safnmunina og mundi vissulega
hjálpa til að koma safninu á fót,
ef til hans væri leitað. Dagur
hefur minnzt á söfnin á Grenj-
aðarstað og Glaumbæ. En eitt
hið allra merkasta byggðasafn
og stærsta, sem eg hef séð hér.
er i Skógum undir Eyjafjöllum,
Byggðasafn Árnes- og Rangár-
vallasýslu. Þar hefur verið
byggt heilt hús yfir það, m. a.
er þar heilt áraskip, teinæring-
ur, með öllu tilheyrandi, far-
viði og áhöldum, sem til veiði-
skapar þurfti fyrr á tíð. Og enn
mun það mikið stækka og
verða fjölbreyttara. Þetta safn
er mjög fjölsótt og nýtur ágætr-
ar umönnunar.
Já, þetta gera hinir. Og ekki
trúi eg því, að Kaupfélag Ey-
firðinga, Akureyrarkaupstaður
og Eyjafjarðarsýsla láti það
lengur dragast að hrinda þessu
máli fram og geri það myndar-
lega, segir Snorri Sigfússon að
lokum, og þakkar blaðið fyrir
viðtalið og sívökulan áhuga
hans á menningarmálum lands
og þjóðar.
• iiiiiiimmmmiiimimmiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiimmmmmim;
E “
I GAMLA FÓLLKIÐ )
I GLEYMIST |
Kórar, söngvarar, einsöngv-
rar, hljómsveitir, hljóðfæraleik-
arar, leikarar, upplesarar, sýn-
endur kvikmynda og þeir aðrir,
sem upp á eitthvað hafa að
bjóða almenningi til skemmtun-
ar og fróðleiks og setja ekki
Ijós sitt undir mæliker, ættu að
minnast sjúkra og gamalla.
Á Elliheimilinu í Skjaldarvík
er fátt til dægradvalar og
mörgum leiðist þar tilbreyting-
arleysið. Minnast ekki of fáir
þess, hve þakksamlega yrðu
þegnar heimsóknir hvers konar
skemmtikrafta þangað, og hver
gleði það væri hinu gamla fólki
elliheimilisins, að oftar væri
munað eftir því á þessum vetL
vangi?