Dagur - 18.10.1961, Blaðsíða 5

Dagur - 18.10.1961, Blaðsíða 5
4 GREIÐSLUHALLINN 704 MILLJÓNIR KRÓNA í GREINARGERÐ með frumvarpi Fram sóknarmanna í neðri deild um afnám vaxtaokurs segir svo m. a.: „Haustið 1959 var um tvær meginlciðir valið í efnahagsmálum. Aamiars vegar var sú Ieið, sem Fram- sóknarflokkurinn vildi fara og barðist fyrir: Ilalda áfram framfarasókninni og leggja höfuðáherzlu á að auka framleiðsl una og koma í veg fyrir kjaraskerðingu. Jafna hallann í efnahags- og framleiðslu kerfinu, sem af forustumönnum stjómar liðsins var metin 250 millj. eða svo, með því að skattleggja eyðsluna og með hóf- legri hækkxm yfirfærslugjaldsins. Draga þannig úr uppbótakerfinu í áföngum. Halda fjárfestingunni hæfilegri með þvi að velja úr og láta þær framkvæmdir bíða, sem minnsta almenna þj’ðingu höfðu, en hafna með öllu þeirri Ieið, að gera framkvæmdir almennings svo dýr- ar, að menn fengju með engu móti við þær ráðið .... Hins vegar var sú leið, sem ríkisstjórn in beitti sér fyrir: Samdrátar- og kjara- skerðingarleiðin. Sú leið að magna dýr- tíðina og rýra þannig kaupmátt og fram kvæmdamátt. Gengið var fellt og mörg hundruð milljóna króna nýjar álögur lög festar með almemiuin neyzlusköttum. Of an á þetta var svo bætt stórfelldari vaxta hækkun en dæmi munu til úr nálægum löndum a. m. k. og er þar á ofan beitt mörgum ráðum til þess að draga saman lánastarfsemi í landinu, þ.á.m. lán til framleiðslunnar. Það er fyrirsjáanlegt að þessar ráð- stafanir hlytu að leiða til mikilla crfið- leika. Nú liggur það fyrir, að liægt er að gera sér nokkra grein fyrir áhrifum þessarar stefnu á árinu 1960 og á sumum sviðum það sem af er þessu ári. Gjaldeyrisstaða bankanna batnaði að vísu um 239 millj. kr. á árinu 1960, en á móti varð skulda- aukning, sem nam rúmlega 200 millj. kr. á árinu. Greiðsluhalli varð 704 millj., reiknaði greiðsluhalla fyrri ára í grein- reiknaði greiðsluhalla fy/ ri ára í grein- argerð „viðreisnarinnar“. Gjaldeyris- staða bankanna segir hér aðeins hálfa sögu, þar sem hún hcfur aðallega verið bætt með því að leyfa einkaaðilum stór- fellda skuldasöfnun erlendis til stutts tíma. Afleiðing samdráttarstefnunnar fyr ir ríkissjóð var sú, að greiðsluafgangur hans var nær enginn á árinu þrátt fyrir hinar miklu skattahækkanir. Útgj. fjár- laga eru áætluð 443 milljónir króna eða nálægt 40% hærri á árinu 1961 en þau voru ætluð á árinu 1959, og sparnaður er enn á loforðastigi. Enn fer því auð- vitað fjarri, að menn séu frjálsir að því að fá erlendan gjaldeyri keyptan eftir vild við afgreiðsluborð bankanna. Það er nú staðfest, að „viðreisnin“ nægði ekki til að leysa vanda útflutningsfram- leiðslunnar og koma henni á „traustan“ grundvöll. Innlánsfé í viðskiptabönkum og sparisjóðum í sparisjóðs-, ávísana- og hlaupareikningum jókst að vísu á árinu 1960, en þó minna en á árunum 1958 og 1959. Samkvæmt Hagtíðindum í apríl sl. var aukningin árið 1958 15.8% og árið 1959 13.8%, en árið 1960 12%, og þó ckki nema 9%, ef frá er dregin vaxta- hækkun innlánsfjár, sem bókfærð var í desember." □ BEZT AÐ VER& MEÐ UNGU FÚLKI segir Oddur Kristjánsson byggingameistari Oddur Kristjánsson húsasmiður á Akureyri varð sextugur 3. október sl. Ekki veit eg hvað stjörnuspár segja um giftu hans eða gengi, en fæddur mun hann undir óhverflyndri heilla- stjörnu, því að æskugleði sinni heldur hann ennþá, nýtur lífs- ins, sem ungur væri og bezt meðal æskufólks. Sumir menn verða fljótt gamlir og saddir líf- daga, aðrir eru ungir i anda hversu aldnir sem þeir verða að árum og einn þeirra er Oddur. Hann er fæddur í Saurbæ í Eyjafirði. Foreldrar hans voru Sigríður Grímsdóttir og Krist- ján Friðfinnsson. Hvenær fórstu úr föðurgarði? Þegar eg var 12 ára réðist eg í vinnumennsku að Hleiðargarði til Randvers Jóhannessonar og hafði 25 kx-ónur í kaup yfir ár- iið. Það þótti nokkuð gott árið fyrir ferminguna. Fyrir helm- ing árskaupsins keypti eg mér hnakk og beizli, gamla gi'ipi, a. m. k. eldri en eg var. Síðan hefur maður baslað á eigin spýtur, segir Oddur og hugsar sig eitt andartak um, það er að segja þangað til eg gifti mig og fékk lífsförunaut mér til að- stoðar í blíðu og stríðu, því að eftir það stóð eg ekki einn. Hvað lengi varstu í sveitinni? Eg var í kaupavinnu og vinnumennsku fx'am yfir tvít- ugt. Til Akureyrar fór eg til að læra húsasmíði þegar eg var 27 ára og var hjá Eggert Melstað. Hvernig var félagslífið í Eyja- firði? Heldur gott. Unga fólkið dansaði 8—10 klukkustundir í lotu og þá var nú líf í tuskun- um, en böllin voi'u nú heldur ekki um hvei'ja helgi. Ung- mennafélögin héldu uppi ýmiss konar félagsskap og skemmtun- um. Einnig voru iðkaðar íþrótt- ir. Mikið drukkið? Menn voru ofurlítið við skál stundum, en aðeins kai'lmenn, aldrei konur. Menn komu sam- an til að skemmta sér og gerðu það svikalaust. Þú varst hlaupagarpur á þeim árum? Onei, en eg var léttur á mér. Maður fékk ekki tilsögn og æf- ingarnar voru þær að hlaupa við fé og hross. Það þótti ekki viðeigandi að hlaupa eins og halaklipptur hundui', nema gera eitthvað gagn um leið. Eg keppti í hlaupum ásamt fleiri strákum, bæði frammi í Eyja- firði og hér á Akureyri. Til dæmis man eg það, að eitt vorið var eg í vegavinnu frammi í Öxnadal og hljóp þaðan til Ak- ureyrar á laugardagskvöld. Það var nú síðasta æfingin undir keppni í 5 þús. meti'a hlaupi daginn eftir. Meðal keppenda var Guðm. Karl Pétursson og bar hann sigur af hólmi. Komstu nokkum tíma í hann krappann á þessum ármn? Nei, nei, blessaður vei'tu. Það kom sjaldan mikið fyrir. Einu sinni álpaðist eg á skíðum yfir Eyjafjarðará, á meðan hún ruddi sig. Það var ekki skynsam legt, en eg þui'fti að skreppa yf- ir í Æsustaði. Eg flýtti mér eins og eg gat og slapp. Einu sinni var eg að heimsækja foreldra mína að Miklagarði. Djúpadalsá var að leggja, en ísinn ótraust- ur. En jaki var úti í ánni traust- legur að sjá. Eg hljóp til og stökk út á jakann, en hann brotnaði, og ég í ána. Til allrar lukku var mjótt á milli skara og náði eg hinni skörinni og komst upp úr við illan leik. Nú, svo lenti eg einu sinni í snjó- flóði í Hleiðai'garðsfjalli. Eg var að skjóta rjúpur. Þetta var lítið snjóflóð, er stöðvaðist á hjalla einum, og eg ki-aflaði mig upp, ómeiddur. Ekki hirti eg um að skjóta meira þann daginn, en hélt heim. Ekki fann eg til hræðslu fyrr en eg var að korna heim, þá fóru að koma í mig hræðsluónot. Eg lét rjúpurnar í friði næsta dag. En þegar þú hafðir lokið smíðanáminu? Þá fór eg austur á Iiérað og byggði hús. Fyrst byggði eg á Hafursá, svo hingað og þang- að, t. d. á Skriðuklaustri, hið margumtalaða og reyndar merkilega hús Gunnars Gunn- arssonar skálds, sem þá var rétt kominn þangað. Hvenær fluttist þú svo til Akureyrar? Árið 1942 og hef verið hér síðan. Starfsmaður bæjarins varð eg þegar byrjað var á Fjórðungssjúkrahússbygging- unni 1946 og hef verið hjá bæn- um síðan, ýmist við byggingar eða viðgerðir á húseignum. Svo ertu handavinnukennari? Já, eg kenndi handavinnu í Menntaskólanum og Gagn- fræðaskólanum, en er nú aðeins stundakennari í M. A. Hvcrnig kanntu við unga fólkið? Eg hef æfinlega kunnað bezt við mig meðal ungs fólks, bæði í stai-fi og á gleðistundum. Bara tilhugsunin um fjöldann af ungu fólki, sem eg þekki og mér þykir vænt um, rekur í burtu áhyggjur og þreytu. Hver eru helztu tómstunda- störfin? Það á svo að heita, að eg væri einn af stofnendum Kai'lakórs Akureyrar. Það hafa margar tómstundir farið í æfingar og flestar til óblandinnar ánægju fyrir mig, segir Oddur. Og í 18 ár hef eg aðstoðað Leikfélag Akureyi-ar og þar hef eg átt margar glaðar stundir. Það er sumum vandamál að eyða tóm- stundum sínum. En allt í kring eru ótal verkefni, sem ánægju- legt væri að leggja lið. Hins vegar hef eg mest gaman að starfinu sjálfu, húsbyggingum, segir hinn sextugi bygginga- meistari að lokum og þakkar blaðið viðtalið. Oddur Kristjánsson kvæntist 1935 Guðbjörgu Guðmunds- dóttur Kerúlf frá Hafursá. Þau eiga tvo uppkomna syni, Guð- mund læknanema, og Sigui'ð, sem dvelur eidendis og lærir byggingaiðnfræði. Vonandi á Oddur möi'g stai'fs ár framundan og vonandi mikið samstai'f með öðru „ungu“ fólki. Línum þessum fylgja beztu árnaðaróskir til handa afmælis- barninu og fjölskyldu þess. E. D. .............................. ■ mimimmmmmmmmmmmmmmmmiimiiii« | KAVÍAR ÚR GRÁ- j I SLEPPUHROGNUM I EINS og kunnugt er, framleiðiir Sambandið kavíar úr grá- sleppuhrognum. Markaður hef- ur verið allgóður í Frakklandi og í nokkrum austantjalds- löndum, en t. d. í Bandai-íkjun- um og Bi-etlandi hefur innflutn- ingur ekki verið leyfður vegna þess, að matvælaeftirlit þeirra leyfir ekki notkun litarefnis þess, sem notað er við að lita hi'ognin blásvöi't. Nú eru Fi'akk ar einnig að herða eftirlitið með' ýmiss konar matarlitun og er vitað, að íslenzki kavíarinn mun hætta að eiga greiðan að- gang að frönskum verzlunum. Ástæðan til þess, að matarlitir eru nú mjög litnir hornauga, er sú, að þeir eru taldir geta átt þátt í myndun krabbameins. Vegna þessa hófst efnafræðing- ur útflutningsdeildar SÍS, Jón Reynir Magnússon, handa með tilraunir við notkun nýrra lit- arefna í íslenzka kavíarinn, en matvælaeftii'lit áðurnefndra landa hafa heimilað notkun vissra lita. Hefur Jóni nú tekizt að lita hi-ognin með hinum nýju litum og vei'ður nú reynt að vinna þeim markað í löndum, sem áður bönnuðu innflutning þeiri-a. (Sjáv. S. í. S.). IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlMt* „Viðreisnin" í framkvæmd ÞEGAR ríkisstjórnin og mál- gögn hennar eru að lofsyngja „viðreisnina" er það einkum eitt, er þau telja að sýni ótví- rætt ágæti hennar en það er batnandi gjaldeyrisstaða. Þetta á að vera hið græna tré viðreisn arinnar í framkvæmd. Hitt hafa allt reynzt fúasprek, sem búið er að henda. Um þetta græna tré segir Mbl. sjálft, 23. sept sl.: „Á því ári (þ. e. 1960) batnaði gjaldeyrisstað- an um 239,5 millj. kr.“. Og enn segir Moi'gunblaðið: „1) Notkun greiðslufrests stór jókst af hálfu innflytjenda, en mikil notkun greiðslufrests er í fyllsta samræmi við alþjóðlegar greiðsluvenjur og getur haldið áfram meðan þess er gætt að halda efnahagslífinu í jafnvægi. Á árinu 1961 var ekki oi'ðið um að ræða frekari aukningu greiðslufrests svo verulega um munaði, og gat því gjaldeyris- •iiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiillllllilllllillllll|i> ÓTRYGG I | FANGAGEYMSLA ) HVAÐ EFTIR ANNAÐ brjót- ast fangar út úr hegningarhús- inu í Reykjavík, oftast út um glugga. Nýjasta aðferð fanganna er sú, að fara upp um loftið. Þar of fúnar til að standast þá, sem heldur kjósa að vera fyrir utan. Fyrir nokkru sluppu tveir fangar með þessum hætti, en eru fundnir og voru settir inn á ný. staðan ekki haldið áfram að batna af þessum sökum. 2) Ovenju miklar birgðir út- flutningsafurða voru í landinu í ái'sbyrjun 1960. . . .“. Þetta segir Morgunblaðið sjálft um aðalágæti „viðreisnar- innar“ í framkvæmd. Gjaldeyr- isstaðan batnar um ca. 240 millj., en til þess að það næðist á pappírnum, varð notkun gi-eiðslufrests innflytjenda að stóraukast, þar sem erlendar skuldir jukust um hundruð millj. og eyða varð birgðum út- flutningsafurða sem námu líka hundruðum milljóna. Þessar upphæðir samanlagðar nema mikið hærri upphæð en 240 millj. Hér hefur því gjaldeyris- staðan í raun og veru stórversn að á árinu 1960 en ekki batnað, þótt reynt sé með blekkingum að halda hinu gagnstæða fram. Og það sem verra var í augum ríkisstjórnarinnar: það var ekki hægt að leika þennan leik aftur fyi'ir árið 1961, vegna þess að í ái'sbyrjun 1961 voru ekki mikl- ar birgðir af útflutningsafurð- um og ekki hægt að auka eins greiðslufrestsskuldirnar við út- lönd og þá hlaut hið rétta andlit „viðreisnarinnar“ í framkvæmd að blasa við. En nú var fundið upp nýtt í'áð. Gengisfellingin skyldi hylja sannleikann fyrir árið 1961. Þannig er þá efnivið- ur hins græna trés, blekkingar og ósannindi. Hvernig haldið þið að efni- viðui'inn í fúasprekum „við- reisnarinnar“, sem búið er að henda, hafi verið? (Einherji.) 5 r Alyktun Kennarafélags G. A. Telja launakjör kennara algerlega óviðunandi •11111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111 ii 1 Skólðrnir á Sauðárkróki seftir ALMENNUR félagsfundur í Kennarafélagi Gagnfi-æðaskóla Akureyx-ai', haldinn miðviku- daginn 6. sept. 1961, samþykkir eftirfarandi á 1 y k t u n : Almennur félagsfundur í Kennai-afélagi Gagnfræðaskóla Akui'eyi'ar, haldinn 6. septem- ber 1961, telur launakjör fram- haldsskólakennai'a vera orðinn svo bágborin, hvort sem miðað er við kjör flestra annarra stétta í landinu eða kjör kenn- ai'a í nágrannalöndunum, að ekki vei'ður lengur við unað. Það er skoðun fundaimanna,, að framtíð kennarastéttarinnar sé í húfi, ef ekki fæst bót ráðin á launamálum hið bráðasta, enda hvorki fýsilegt fyri'r þá kennara, sem eiga fleiri kosta völ, að binda sig við illa launuð kennslustöi'f né fyrir ungt fólk að búa sig undir kennarastarfið með dýi-u sérnámi, meðan það er sýnu ver launað en flest önn ur sambærileg störf. Auðsætt ei', að hætta er á, að skólarnir missi mai-ga hæfustu starfskraft ana eða fari á mis við þá. Ef svo fer, hlýtur fræðslu- og uppeldis málum þjóðarinnar að stór- hraka, öllum til óbætanlegs tjóns. Fundurinn skoi-ar því ein- di-egið á fjárveitingarvaldið að taka launamál framhaldsskóla- kennai-a og kennara almennt nú þegar til í-ækilegrar endurskoð- unai'. * Greinargerð. Það er alkunna, að laun kenn ara við skóla gagnfræðastigsins hafa um mörg ár verið óhæfi- lega lág, þegar þess er gætt, að kennarar hafa orðið að verja möi'gum árum til sérmenntunar til undii'búnings starfi sínu, með an fólk í öðrum stéttum með svipuð laun hefur getað hafið ævistarf og tekjuöflun. Algengt er, að nýbrautskráðir gagnfræð ingar séu ráðnir til ýmissa stai'fa, t. a. m. skrifstofustarfa, fyrir jafnhá eða hærri laun en kennarar þeirra hafa, þó að á- skilið sé, að hinir síðai-nefndu hafi lokið háskólaprófi til að öðl ast réttindi til að stunda starf sitt. Auðsætt ei', að þessi launa- kjör eru sízt til þess fallin að gera kennarastarfið eftirsóknar vert ungum og efnilegum kenn araefnum. Þess vegna vofir sú hætta yfir, að kennax-astéttin setji stórlega ofan, fjölhæfir og ötulir starfsmenn hverfi til ann arra starfa, en í stéttina hópist réttindalaust fólk, ef nokkrir fást í kennarastöður á annað borð, enda er alls þessa þegar tekið að gæta allmikið. Þótt fús lega skuli viðurkennt, að marg- GIZKAÐ ER Á að jarðarbúum fjölgi nú um 46 milljónir ái'lega, en ekki er ósennilegt að fjölg- unin nemi í í-eyndiinni 55 mill- jónum. segir í „Demographic Yeai'book 1960“, sem Samein- uðu þjóðii'nar hafa nýlega sent á markaðinn. Bókin er 621 bls. og fæst hjá bókaverzlun Ejnar Munksgaards í Kaupmannahöfn (verð: innb. 71 d. kr. heft 57 d. kr.). Á síðustu 40 árum hefur jarð- arbúum fjölgað um rúmlega 1000 milljónir. 40 af hundi-aði ir kennarar án réttinda séu pi-ýðilega vel hæfir og dugandi stai-fsmenn, eru flestir á einu rnáli um, að hitt sé æskilegra, að kennarar almennt hafi upp- fyllt lögákveðin skilyrði um menntun og undiibúning starfs síns þar sem í því ætti að felast nokkur trygging um hæfni til handa þjóðfélaginu og betri ár angur kennslu og uppeldis. Vart er við því að búast, að fólk geri kennslu að ævistarfi og afli sér réttinda til þess, nema til sæmi legra kjara sé að vinna og eftir viðunandi launum sé að sækj- ast, sem geri því kleift að lifa menningarlífi. En sú þróun, sem að framan er lýst, hlýtur fyrr eða síðar að bitna á menntun og uppeldi æskufólksins í land inu. Vel mannað æskufólk er þó dýrmætasti auður hverrar þjóð ar. Ef litið er til kennaralauna sama skólastigs í nágrannalönd um vorum kemur í ljós, að þau ei-u allt að því tvisvar sinnum hærri en hér á landi eða jafnvel meii'. Það mun einsdæmi á vinnu- markaði, að yfirvinna sé greidd lægra kaupi en fastavinnan. Þó er þessu svo farið um stunda- kennslu, sem fastir kennarar bæta við kyldustundir sínar, m. a. vegna kennaraskorts. Laun kennai-a fyrir slíka eftirvinnu eru svipuð útseldum launum sumra iðnaðarmanna fyrir dag- vinnu. Hugsanlegt væri, að fastakennari forfallaðist eða lét ist í upphafi skólaái's og enginn kennari fengist í hans stað, svo að starfsbræður hans við skól- ann yrðu að skipta kennslu hans á milli sín og bæta henni við kennslu sína. Kemur þá í Ijós, að hið opinbera mundi hagnast við það um kr. 22.495.32 á því skólaári. Er vandséð hvort kenn arastéttin hefur til langframa skap til að inna þess háttar þegn skylduvinnu af höndum, þ. e. að vinna yfirvinnu fyrir lægra kaup en fastavinnuna. Það væri vissulega ekki sárs aukalaust að segja skilið við stai’f, sem menn hafa búið sig séi'staklega undir með löngu og dýru námi, gert að ævitarfi sínu og tekið ástfóstri við. En þegar kennarar hafa lengi séð blasa við, að störf þeiri'a eru lítils metin og talin lítilla launa verð og að flestum starfshópum öðr- um bjóðast mun betri launakjör en þeim, hljóta þeir að skoða hug sinn um, hvort skyldurnar við fjölskyldur og heimili, af- komu þein-a og fjárhagsöryggi, verði ekki þyngri á metunum en ævilar.gt sjálfsfórnarstai'f, þótt hugnæmt sé. Því heyrist oft kastað fram, þegar launamál kennara ber á þessarar fjölgunar — 400 millj. — er frá síðustu 10 ái'um. Stærsti hluti þessarar árlegu fólksfjölgunar á sér stað í Asíu, en þar fjölgar íbúunum ái'lega um 22—23 milljónir (nákvæm- ar er ekki hægt að kveða á um það). 56 af hundraði allra jarð- aai'búa eiga nú heima í Asíu. Samkvæmt árbókinni var íbúa- tala heimsins árið 1959 2.900 milljónir, og talið er að í fyrra hafi hún verið nálægt 3000 milljónum. Mikil er sú viðkoma. □ góma, að sumarleyfi þeirra sé svo í-íflegt, að þeim sé í lófa lagið að vinna fyrir háum auka tekjum sumartímann. Því er til að svara, að sumarleyfi kenn- ai-a er ekki ætlað til stritvinnu, heldur til hvíldar og hi'essing- ar sem orlof annarra stétta öðr um þræði, en hinum til þess, að þeir geti haldið við menntun sinni og aukið á hana, svo að þeir verði sem nýtastir í starfi sínu. Auk þess væru kennarar síðui' en svo velkomnir til ým- issa starfa í þjóðfélaginu, ef ekki stæði svo á, að skortur hef ur verið á vinnuafli víða. Ef nokkuð vei-ulega drægi úr eftir spurn eftir vei’kafólki, yrðu stéttarfélög skjót til að bægja burt fastlaunamönnum, svo sem kennurum. Hitt er staðreynd, að flestir kennarar hafa orðið að vinna mikið með fastastarfi sínu, bæði sumar og vetui', til þess að hafa lífvænlegar tekjur. Slíkt hlýtur bæði að skerða starfsþrek kenn arans fyrir aldur fram og bitna á starfi hans. En mörgum þeirra hefur verið nauðugur einn kost ur til að siá skylduliði sínu far- borða, þó að þeir hefðu viljað helga sig kennarastai'finu og skyldum hugðarefnum einvörð- ungu. Skoðun fundarmanna er sú, að fastalaun kennai'a ættu að vera svo há, að þeir gætu lifað áhyggjulausu lífi af þeim ein- um saman, þyrftu ekki að taka að sér nein aukastöi'f til að di'ýgja tekjur sínar, hvoi'ki aukakennslu né annað, heldur gætu sinnt kennsluskyldu sinni heilir og óskiptir kvíðbogalaust fyi'ir komandi degi. □ SNOBBIÐ í AKUREYRAR- KIRKJU Aðeins 16. hluti af íbúum höf uðstaðar Norðurlands rúmast í sætum kirknanna tveggja, Ak- ureyrarkirkju, sem stundum hefur verið kennd við þjóðskáld ið Matthías og Lögmannshlíðar kirkju, sem nú er í lögsagixar- umdæmi kaupstaðarins. En þrátt fyri'r þetta bei'gmála þessi guðshús nærri mannlaus við al mennar guðsþjónustur. Akureyringar hafa unga, hóf- sama og geðþekka presta, en vilja ekki hlusta á þá. Aðeins 20—40 manns sækja hinar al- mennu guðsþjónustur að jafn- aði, auk prests og söngflokks. Sóknarnefndarmenn og fórn- fúsar konur una því illa, að nokkur óvissa ríki um sáluhjálp safnaðai'meðlima vegna slæ- legi-ar kirkjugöngu og hafa gert nokkrar tilraunir til úrbóta og hafa þær engan árangur borið. Nokkrir kirkjugripir voru fengnir og innbú aukið í kirkj- unni á Akureyri. Fólk kom ekki heldur. Settar voru nýjar rúður í Akui'eyrai'kirkju, mikil lista- vei’k, sem sýndu ævi Frelsarans í myndum. Þær kostuðu nokkur hundruð þúsund krónui', og fólk sýndi kii-kju sinni.hið sama tóm læti. Þá voru kirkjubekkirnir at hugaðir, því þeir höfðu orðið fyi-ir mikilli gagnrýni vegna þess hve þi-eytandi þótti að sitja í þeim undir messu. Bíður þetta vei-kefni enn óleyst. Hitalögn er undir sætum og þykir ekki góð. Lýsingu þótti ábótavant. Nokkur pípuorgel voru flutt í íslenzkar kirkjur á þeim ár- um, þegar flestir hlutir þóttu fæi'ii'. Sóknarnefnd og duglegar Sauðárkróki 12. okt. 1961. Gagn fi'æðaskóli Sauðárkróks og Barnaskóli Sauðárkróks voru settir 5. okt. Nemendur bai-na- skólans verða um 170 og fer þeim fjölgandi með ári hverju. Nýr kennari kemur nú að skól- anum, Bjarni Halldórsson, en séi'a Þórir Stephensen hættir að mestu kennslsu við skólann. Sl. vetur kenndi si'. Þórir við barnaskólann, þar sem enginn kennai'i fékkst þá í lausa kenn- ai'astöðu við þann skóla. Aði-ar bi'eytingar vei'ða ekki á kenn- araliði. Skólastjói'i barnaskól- ans er Bjöi'n Daníelsson. Nemendur gagnfræðaskólans verða um 90. Gegnir þar sama máli að nemendum fjölgar ár frá ári. Verður I. bekk nú skipt í tvær bekkjardeildir. Skólan- um bætist einn kennari, Ingi Helgason, sem tekur að sér kennslu í stærðfræði o. fl. Skól inn er til húsa í barnaskólahús inu. Skólastjóri er Friðrik Mar geirsson. Þrengsli í skólahúsinu eru nú orðin svo mikil, að til vandræða horfir og þörf á úrbótum hið fyrsta. Þær umbætur verða vart á annan veg en þann, að byggt verði hús fyrir gagnfi-æðaskól- ann og er nú þegar farið að und irbúa það lítillega. Aðsókn að Gagnfræðaskólanum er ætíð töluvei'ð úr héraðinu og einnig raunar lengra að. Er venjulega konur hófu þegar að safna fé fyi'ir pípuorgel og skyldi það vera tónaflesta pípuorgel lands ins. Fyrir slóðaskap var orgelið pantað svo seint, að fyi'sta söfn un var orðin lítils virði, þegar oi-gelið loks var keypt. Nú er búið að setja nýja orgelið upp og bíður vígslu. Eldra orgel kirkjunnar, sem er hinn ágæt- asti gripur hafnaði í höndum frímúrara á Akureyi'i, og guldu þeir lítið fé fyrir, en almenning ur á eftir að greiða nýja hljóð- færið að mestu, sem kosta mun niðui'sett hátt á aðra milljón krónur, að því er talið er. Nú er eftir að vita hvort hljómar hins mikla hljóðfæris bei'gmála í mannlausri kirkju fi'amvegis við guðsþjónustur safnaðarins, eða hann kallar fólk til að hlýða á orð guðs og sameinast í bæn. Vonandi verða sem flestir við kallinu. En ef svo verður ekki, ætti það að vera orðið fullreynt, að það eru ekki hin ytri skilyrði, sem úi'- slitaþýð. hafa um kirkjusókn, jafnvel ekki hið mesta og síð- asta snobb. Einn úr söfnuðinuni. BANKARNIR ÞAÐ virðist ára vel hjá bönk- um landsins um þessar mundir, ef mai'ka má af því hversu þeir bregðast við á síðustu og verstu samdi-áttar- og krepputímum. Almenningur getur ekki byggt vegna dýrtíðar og lánsfjár- skorts annai-s vegar og' vegna lítilla tekna hinsvegar. En á sama tíma blómstra bankarnir og virðast græða óhóflegar fjár upphæðir, enda eru útlánsvext ir hreinir okurvextir og hærri en annars staðar þekkist. um þriðjungur nemenda skól- ans aðkominn. Er þetta á marg an hátt ákjósanlegt bæði fyrir skólann og aðstandendur ung- linganna, eru tengsl þeirra \ ið heimilin síður rofin, þar sem þau geta öðru hvoru skroppið heim til sín um helgar. Það er því oi'ðið tímabært að athugaður sé gi-undvöllur sam starfs milli Sauðárkrókskaup- staðar og Skagafjarðarsýslu um lausn húsnæðismála skólans að einhverju leyti svo sem varðandi heimavist fyrir aðkomna nem- endur o. fl. Slíkt samstarf gæti verið hagstætt öllum aðilum. G. I. Barnasjóður S. Þ. sendir ekki aðeins þurfandi þjóðum þurrmjólk handa börn- um þeirra og ljósmóðurgögn og allt sem barnahirðu snertir. í Júgóslavíu láta Sameinuðu þjóðirnar stofnsetja margvís- legar stofnanir til heilsuvei'nd- ar og heilbrigðismála, og hefur Barnasjóðurinn veitt þar marg- víslega aðstoð og hollræði. M. a. eldhússáhöld og allan búnað í 90 skóla-eldhús, gai'ðyrkju- áhöld í 24 skóla-garðo, áhöld og allan búnað í hænsnagaiða, steypibaðsklefa og saumavélar o. fl. handa 30 ungkvennaskól- um, vatnsdælur og pípur (rör) handa 200 skólum. □ Frægt er lóðabrask Seðla- bankans, en með lögum (sem eru ólög) sölsar hann undir sig sparifé landsmanna, og kaupir byggingarlóð fyrir 10 milljónir króna. Hér á Akui'eyi'i hafa þau tíð- indi gerzt, að útibú bankanna tveggja, Útvegsbankans og Bún aðai'bankans bæta við sig hús- næði. Útvegsbankinn stendur í stórbyggingu og Búnaðai'bank- inn hefur keypt stóihýsi við Geislagötu. En bankastjórar hrista gi-afalvarleg höfuð sín ef venjulegt fólk er svo djai'ft að biðja um lán. Afgreiðslutíma banka þyrfti að haga á annan veg, almenn- ingi til hægðarauka. Vinnandi fólk getur ekki skroppið í banka nema að svíkjast úr vinnu sinni, og er það óhæfa. □ RÉTTARGLEÐIN BÚIN Blaðamenn, allflestir, og nokkrir þeir, sem í útvarp tala á haustin, eru uppvísir að því opinberlega að telja vínneyzlu mjög svo sjálfsagða í réttum. Jafnvel menn, sem vegna of- drykkju valda öðrum ótrúleg- ustu erfiðleikum í göngum og réttum, þegar þeir fá að flækj- ast með, eru látnir dásama Bakkus í útvarpinu. Þetta er hlægilegt í augum þeirra, sem ekki er það hreinn yiðbjóður. Ekki er neitt á mófíþví þótt ferðamenn, er um langa vegu fara, oft í kulda og vosbúð, hafi vasapela í pússi sínu sem hress ingarlyf. En þegar vasapelinn eða brennivínsflaskan eru höfð fyrir eins konar „aðalsmei'ki“ á bændastétt landsins í blöðum og útvai-pi, er of langt gengið. □ Ibúafjölgun jarðar um 50 millj.

x

Dagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagur
https://timarit.is/publication/256

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.