Dagur - 28.10.1961, Blaðsíða 2

Dagur - 28.10.1961, Blaðsíða 2
T R O M P t'EI 'K U RIN N - Stórkosflegt hraungos í Öskju G \MANLEIKUR í þrcm þáttuin ettir Halldór Kiljan Laxness. Leik- stjóri: Gunnar Eyjólfsson. Leiktjöld og búningateikningar: Gunnar Bjarnason. „Það má vel vera að þú sórt innflytjandi, en mitt fólk var ekki bara innflvtjendur, heldur faktorsfólk og það í marga ætt- liði: ég heimta að minnsta kosti fjögur stykki af smörribrauði, og kampavín já heyrirðu það.“ Þannig niæli Ljóna Ólfer (Ó- ]jóna) í upphafi fyrsta þáttar í Strompleik Laxness og gefur það eigi alllitlar upplýsingar um livers konar fólk hún og móðir hcnnár frú Ólfer eru. í þrioja Jtætti segir Kúnstner Hansen, ein fættur styrkþegi og listamaðuv, eilífur augnakarl hjá Ólferfjöl- skyldunni við Lamba þáverandi uunusta Ljónu: ,,Við vorum milj ónamæringar-sem misstum miljón ina. Það er að segja við lifðum á henni og urðum mikilmenni á henni, en eignuðumst hana aldr ei.“ Við þurfum ckki frckar vitn- anna við. Laxness hefur leitt inn á sviðið einhverjar aumkvunar- verðustu manntegundir þjóðfé- lagsins, fjölskyldu „auðmanns- ins“, sem fremur sjálfsmorð þeg ar gjaldþrotið er óumflýjanlegt, Ekkjan og dóttirin lifa á nafni ættarinnar og nota til þess hvaða ráð sem tiltækileg eru, önnur en að vinna á heiðarlegan hátt fyrir brauði. Eastatekjur þessara mæðgna eru örorkubætur tvcggja styrk- þega, Gunnu frænku og Kúnstn er Hansen. Gunna frænka .er sér staklega góð mjólkurkýr því auk 100% örorkubóta samkvæmt nýju lögunum fær hún við og við pen ingasendingar frá ríkurn frænda í útlöndum. Þegar frxndinn sendir henni hvorki meira né minna en 2500 dollara ávísun mcð fyrirmælum um að senda hana á heilsuhæli til Miðjarðar- lvafsins, er móðurinni nóg Ivoðið. Aíeðan dóttirin er að skemnua sér með innflytjpndum og út- flvtjcndum bvrlar hún gömlu ko 1 unni citur og gengur frá líkinu :í strompinum. Þaðan í frá má ekki kveikja vtpjr í arninum, en Kúnstner Hansen er látinn sækja örorkustyrkinn henjiar Gunnu frænku eins tvg ekkert lvafi ískor- izt. Aðalupþistaða Jvessa harmleiks (gauvanlcikur er algert rangnefni, háðleikur lvefði getað gengið) er haráttan miili þess sem er falskt og Jvcss senv er ekta. Liðsmenn þess falska cru þékktar nvann- gerðir vir íslcnzku þjóðlífi, cnda ai nógu að taka. Útflytjandinn, sénv „hefur fengið útborgaðar fimm miljónir á þessu rvýbyrjaða ári í ujvjvbætur og styrki" styrkir Ljónu til söngnáms Jvótt lvún sé bæði raddlaus og laglaus og hafi engan áhuga á söng. Viðíeldin viðskijvti við stúlku sem vill „Jvús und sinum þeldur sofa vært hjá griðum manni cn gajra franvan í þessu voðalcga fólki senv fyllir heiminn." Jnnflytjandinn gettvr fyrir sittt leyti nveð góðri samvizku sagt nærri leikslokum. „Talaðu var- lega góði. Ég veit ekki til að hún hafi gcingið í innanundirplaggi öll þessi ár, scnv ekki værn ókeyjv- is frá mér, allt „sjálflýsandi katt- arliaiis“.“ Söngprófessorinn, kennari Ljónu, gamall óperusöngvari hef ur raunar ekki komizt lengra á listabraiitinni en sópa baksvið óperunnar í Weisbaden, cn hann hefur þó að minnsta kosti íor- framazt erlendis. Efni leiksins skal ekki rakið frekar að sinni'en gerð nokknr skil jafnframt Jvví sem minnzt verður á manngerðir og leik leik enda, sem, ásamt leikst-jóra eig.v drýgstan þátt í að boðskapur og list Laxness skilar sér ekki nógu vel í Þjóðleikhúsinu. Frú Ólfer, konan scm Guð- björgn Þorbjarnardóttnr cr ætlað að tvilka, hefur frá höfundarins lvendi miður glæsileg einkenni. Hvin cr grunnhyggin og undirför ul, illgjörn, ósvífin, ágeng og taugaveikluð. Guðbjörg nær ekki tökum á þessari miður aðlaðandi persónu. Hún túfkar að vísu ekki sem verst taugaspennuna áður en sti gamla frcmur sjálfsmorð í stromp inuni, en hvin vvær engum tökum á illgirninni og ]>ví margbrotna siðferði, senv Jjessi virkynjaða kona ber utan á sér hvert senv lvún fer. Sökum Jacss, sem á skort ir í lcikmeoferð Guðlijargar og fleiri leikenda verður frú Olfer ekki eins ógleymanlegur persónu gervingur lægstu afla mannssál- arinnar og luin gæti orðið. Þóra Friðriksdóttir leikur I.jónu og rxfftir lieldur ekki við hlutverkið. Henni tekst ekki .vð lúlka stúiku, sem er lvvort tveggj.v í senn, sanivizkulaus tækifæris- sinni, sem alltaf er til reiðu lyrir Ivæstbjóðanda, og yfirborðslcg, fín danva af gönilum ættuin. Þé/ra er að vísu nógu glæsileg í samkvæmisklæðum, en lvún sýnir ekki nógu Ijóslega að fötin skap.i ekki manneskjuna nema að nokkru leyti. Frekjan, sem á ræt ur sínar að rekja til lveimskulegs ættarhroka keniur ekki vvógu greinilega fram. Sennilcga hefðu Inga Þórðar- dóttir og Helga Bachnvann ráðið betur við Jvessar faktormæðgur að norðan. Rvibert Arnfinnsson leikur íit flvtjandann. Ekki skyldi maður ætla, að höfundi eða leikara hefði þurl't að vera mikill vandi á hönd um við að skapa ujjpskafning í útflytjendastétt, scm luigsar uni það eitt að græða og sýnast. Segji má, að persónan sé lulleinföld í sniðum, Jvar eð maðurinn virð- ist mestmegnis stjórnast af gróða fíkn og kynhvöt, hvort tveggja dálítið blandað hégómagirnd. Figi að síður hafa höfundi ver ið mislagðar hendur í ádeilunni á spillinguna, senv lvefði getað verið miskumvarlítil nveð því að leiða útflytjandann fram á sviðið. Glanvrið í jórtrandi sjógörlum og viðrinishættir innflytjandans v pakkhúsveizlunni, jvar sem söng stjarnan laglausa og raddlausa átti að syngja, er að vísu ekki senv verst, en cftirlÍL lögreglunnar fyrir tilmæli bankans kippir al- gerlega grunninum undatv gagn- rýninni svo ýkt er atriðið. Kjána stelpur nvega að ósekju falla í yfirlið vcgna ólyktar af vildnum fiskhausum, sem ætlaðir eru til vi.tflutnings, en að láta líða yfir íslenzku lögregluna af Jjeim sök- unv keyrir úr hófi. Fins og hún sé ekki vön ólyktinni. Annaðhvort hefur Róbert Arn finnsson ekki kynnt sér manntcg undinji, sem ætti þó að verá næsta auðvelt, eða hann bcfur veigrað sér við að tvilka hana eins og hún er. Það á ef til vill að verða hlut skifti erlendra leikara að lýsa jjessu lágkúrulega fólki eins og þáð á skilið. enda hefði það ef til vill komið óf mikið við of marga ef íslenfzku leikuruntnn hefði tekizt það. fiessi Bjarnason er ckki sá inn flytjandi scm leikritið gefur til- efni til og Haraldur Björnsson er eiginlega bara Haraldnr Björns- son, en hamv á ckki beinlínis illa heinva í lvlutverki söngprófessors ins. Rórik Haraldssyni er ætlað það lvlutverk að túlka liinn til- tölulega óspillta alþýðumann, sem er á leið til Norðfjarðar til að stunda barnakennslu eftir ,vð lvafa verið í siglingum erlendis. Rúrik er tæplcga nógu lvressileg- nr í lvlutverkinu, enda erfitt að lyfta því í samleik með Guð- björgu og Þóru. Vegna tímamismunnrins í Tok íó og Reykjavík tekur Ljóna á móti barnakehnaranum á flug- vellinum í þeirri trú, að hann sé ríki frændinn hennar Gunnu frænku og trúlofunargilli jjcirra er ákveðið að viku liðinni frá komu hans til bæjarins. Jafnvel barnakennara frá Norð firði truflar dansinn kringum ímyndaðan auð og ujjplvefð. Sak lcysi Austfirðingsins dugir ekki til að forða honum frá að ánetjast. Hann verður að horfa á tengda- móðurina tilvonandi stytta sér aldur á citri ujjjjí í stromjjinum áður en Ivonum er nóg boðið svo lvann yfirgefur sviðið. Þegar sú gamla er búin að gcfa ujjjj andann og barnakennarinn cr flúinn, birtist loks Fulltrúi Andans úr Japan, klæddur skikkju sem er dökk hið ytra en gul að inuan. 1 för nveð honum er kona klædd dökkum kufli senv höfundur kallar nunnu í leiknum en cr raunar Óljóna, sem Ivefivr farið á flugstöðina til að taka á móti hinum rétta frænda Gunnu frænku. Skutulsveinar efnishyggjunnar kepjjast jjcgar við að votta lvinum nýkomna gesti hollustu sína í von um unvbun. Smekkvísi margra cr vel lýst þegar innflytjandinn tek- ur í skykkju mannsins og spyr lvvað svona kosti í Japan. Fulltrúi Andans hefur Iítið við Jvetta fólk að tala, en Jjeim nvivn meira við Kúnstner Hansen, ein- íætta listanjanninn, sem hefur ár um saman skorið út gervifótinn sinn og sótt (jrorkustyrkinn henn ar Gunnu frænku mánaðarlega. Jón Sigurbjörnsson leikur þenn- an hrjáða listamann jjrýðilcga og er leikur hans og leikur Önnu Guðmundsdóttur í litlu hlutverki Ólu eina listræna túlkunin sem eitthvað kveður að undir mis- (Framhald á bls. 7) (Framhald af bls. 1) Þetta var í stuttu máli frá- sögn þeirra Jóns og Lárusar. Báðum þótti til koma og báðir báru það með sér, að þeir höfðu orðið fyrir sterk- um áhrifum frá þessum tröll- auknu hamförum. Slíkt ógnar hraunrennsli varð ekki í hinu fræga síð- asta Heklugosi. Askja er í um 100 metra hæð yfir sjó. Loftlínan frá Mývatnssveit er um 55 km (miðað við Baldursheim). Frá Akureyri til Öskju eru ca. 226 knt, þá leið, sem venjulega er farin. Frá Reykjahlíð að afleggjar- anum í Herðubreiðarlindir eru 32 km. I>aðan eru 60 km í Herðuhreiðarlindir og um 30 km þaðan í Öskju. Á góð um fjallahílum er þessi leið farin á 6—7 klukkutímum. En á þessum tíma árs ætti enginn að fara umhugsunar- laust eða lítt búinn nesti og I Lína langsokkur i ÞETTA barnaleikrit, sem er eft ir Astrid Lindgren, hlaut ó- venjulegar vinsældir í Kópa- vogi í fyrra. Knattspyrnufélag Akureyrar hefur æft þennan sjónleik og verður frumsýningin 4. nóvem- ber næstkomandi. Leikstjórn annast Guðmundur Gunnars- son. Aðalhlutvyrkið leikur Berg þóra Einarsdóttir og negrakóng inn leikur Níels Halldórsson. Söngvana æfir Árni Ingimund- arson. K. A. hefur fengið búninga og leiktjöld að láni hjá Leikfélagi Kópavogs. □ skjólfötum, inn til öræfanna, þótt þau freisti nú margra. I gær voru leiðangrar að leggja upp í Öskjuferðir. Um klukkan 3 fóru t. d. þrír bílar frá Akureyri með jarð- fræðinga, myndatökumenn og ferðagarpa og nokkrir voru að húa sig undir að fara í dag, laugardag. I>á hafði Flugfélag íslands ákveðið að efna til hópferða austur yfir Öskju frá Reykja vík. Mývetningar voru í gær að búa sig til Öskjuferðar. Ekki sáust þaðan merki um eldsumhrot, enda illt skyggni. Þegar blaðið var að fara í pressuna í gærkveldi voru menn enn að leggja af stað frá Akureyri og ætluðu í Herðuhreiðarlindir um kvöldið. Meðal þeirra voru prentarar þeir, er lögðu síð- ustu hönd á „urnhrot" þessa tölublaðs. — Allra atliygli heinist að hinum miklu náttúruundrum öræfanna. Hópferðir í Öskju Ferðaskrifstofan á Akur- eyri efnir til hópferða í Öskju nú um helgina og jafrt vel strax í dag, ef þátttaka fæst. Ráðgert er að fara fyrst í Mývatnssveit, en þaðan á einum degi á gosstöðvarnar og til Mývatnssveitar sam- dægurs. Skáli Ferðafélagsins í Herðubreiðarlindum er upppantaðar fram yfir helgi, að því er blaðinu var tjáð í gær. Fjögra-bandalaga keppnin SUNNUDAGINN 3. sept. s.l. fóx- fram í Njarðvíkum hin ái'- lega fjögra-bandalagakeppni í frjálsum íþróttum milli Ungm. samb. Kjalarnesþings, íþrótta- bandalags Keflavíkur, Ungm. samb. Eyjafjarðar og íþrótta- bandalgs Akureyrar, og var þetta 5. keppnin milli þessara aðila. Veður var mjög slæmt til keppni, kalþ hvasst og rigning og háði það árangri mikið í sum um greinum. Keppnin varð þó spennandi í mörgum greinum og stigakeppnin hörð um efsta sætið milli Eyfirðinga og Kefl- víkinga. Tveir keppendur voru frá hverjum aðila í hverri grein. Árangur fjögurra beztu í hverri grein: 100 m hlaup: Þóroddur Jóh.son UMSE 11.1 Gum. Hallgrímsson ÍBIC 11.1 Magnús Ólafsson ÍBA 114 Hörður Iingólfsson UMSK 11.4 400 m lvlaun: Guðm. Hallgrímsson ÍBK 55.4 Birgir Marinósson UMSE 56.6 Jón Gíslason UMSE 57.2 Guðm. Þorsteinsson ÍBA 58.8 1500 m lilaup: Jón Gíslason UMSE 4:49.2 Vilhj. Björnsson UMSE 4:51.8’ Guðm. Hallgrímsson ÍBK 5:02.1 Karl Hermannsson ÍBK 5:04.1 4x100 m baðhlaup: UMSE . 50.6 ÍBK . 51.7 UM3K . 53.5 ÍBA úr leik Hástökk: Viðar Daníelsson UMSE 1.60 Hörður Jóhannsson UMSE 1.60 Sveinn Kristdórsson ÍBA 1.60 Grétar Ólafsson ÍBK 1.55 Langstökk: Björn Jóhannsson ÍBK 5.54 Magnús Ólafsson ÍBA 5.54 Sig. Sigmundsson UMSE 5.51 Hörður Ingólfsson UMSK 5.42 Þrxstökk: Sig. Sigmundsson UMSE 12.66 Hörður Ingólfsson UMSK 11.88 Skjöldur Jónsson ÍBA 11.71 Guðm. Hallgrímsson ÍBK 11.61 Kúiuvarp: Skúli Thorarensen ÍBK 13.15 Þóroddur Jóh.son UMSE 13.02 Grétar Ólafsson ÍBK 12.91 Árm. J. Lárusson UMSK 12.73 Spjótkast: Halldór Halldórsson ÍBK 46.8S Ingvi B. Jakobsson ÍBK 42.27 Skjöldur Jónsson ÍBA 40.18 Eiríkur Sveinsson ÍBA 37.57 Kringlukast: Þorst. Alfreðsson UMSK 45.65 Grétar Ólafsson ÍBK 40.11 Árm. J. Lárusson UMSK 39.87 Vilhelm Guðm.son UMSE 37.11 Urslit stigakeppninnar: Ungm.samb. Eyjafjarðar 117 1/3 íþróttabaandal. Keflav. 111 1/2 Ungm.samb. Kjalarnesþ. 74 1/2 íþróttabandalag Ak. 66 2/3 Bikarkeppni K. S. f. Síðasti leikurinn í Bikar- keppninni fór fram í Reykjavík sl. sunnudag og áttust þar við Akranes og KR. Var leikurinn fjörugur og tvísýnn á köflum, og endaði með sigri KR 4:3. KR sigraði þar með annað árið í röð, en þessi Bikarkeppni var fyrst upp tkein á sl. ári. Skákmót UMSE. Hið árlega skákmót Ung- mennasambands Eyjafjarðar hefst 31. okt. n.k. í Sólgarði. Skákáhugi er rnikill innan sam- bandsins og er búizt við mikilli þátttöku í mótinu. □

x

Dagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagur
https://timarit.is/publication/256

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.