Dagur - 26.05.1962, Blaðsíða 5

4
5
f'"’....................—-----
Dague
Mistök Björns Jónssonar
f JÚNÍMÁNUÐI í fyrra logaði landið í
vinnudcilum og verkföllum, scm komu
í kjölfar hinna miklu verðhækkana af
völdum „viðreisnarinnar“. Búið var að
stöðva alla vinnu hér á Norðurlandi, sem
greidd er samkvæmt kjarasamningum.
Stjómarvöld neituðu að greiða fyrir sam-
komulagi, og vá var fyrir dyrum. Sam-
vinnufélögin hér nyrðra og fyrirtæki
landssamtaka samvinnumanna höfðu þá
forgöngu um það, að samningar tókust
og sýndu sanngirni og skilning, sem
verkamenn og allt launafólk kunni vel
að meta. Segja má, að svipuð saga hafi
endurtekið sig fyrir fáum dögum. Allt
útlit var fyrir, að þá hefði gctað dregið
til illra tíðinda, ef samvinnuhreyfingin
hefði ckki sýnt forsjá. Það hefur líka
komið glöggt fram, að fjöldi verkamanna
er samvinnuhreyfingunni þakklátur fyrir
hennar þátt í því máli.
Þau óvæntu tíðindi gerðust í útvarps-
umræðunum í fyrrakvöld, að Björn Jóns-
son alþ.m. gerði þessi mál að umtalsefni
á þann hátt, að furðu hlaut að vekja.
Hann brigzlaði samvinnuhreyfingunni
um „hræðslugæði“ í garð vcrkamanna í
sambandi við samningana, sagði að for-
ystumenn hennar hcfðu haft forgöngu
um þá vegna kosninganna! Það veit hann
þó vel, sá góði maður, að ekki stóðu kosn-
ingar fyrir dyrum í fyrra, þegar sam-
vinnumenn höfðu forgöngu um samn-
ingsgerðina. Fleira sagði hann af sama
tagi.
Björn Jónsson er formaður Verka-
mannafélags Akureyrarkaupstaðar og
ætti því að finna til ábyrgðartilfinnnigar
gagnvart félaginu og málefnum þess.
Ekki getur það verið til neins gagns fyrir
verkamenn í bænum og félag þeirra, að
formaður félagsins lcggi Iykkju á Ieið
sína til þess að hafa uppi slík brigzlyrði
í garð þeirra almannafyrirtækja hér, eða
forystumanna þeirra, sem sýnt hafa
Verkamannafélaginu meiri vinsemd og
skilning en önnur fyrirtæki. Verkainenn
hljóta einmitt að ætlast til þess af for-
manni sínum, að hann lcggi sig fram til
að hlynna að vinsamlegri sambúð milli
þeirra tveggja greina almannasamtaka,
sem hér er mn að ræða. Og það má B. J.
vita, að félagsmenn í Kaupfélagi Eyfirð-
inga eru svo góðir drengir, að þeir
kunna því illa, a'fi trúnaðarmcnn þeirra
séu atyrtir að tilefnislausu, og á þann
hátt, sem gert var í ræðu B. J.
En hvað veldur því þá, að B. J., sem
á ýmsan hátt er mætur maður og vel viti
borinn, skuli láta sér verða á slík mis-
tök frá sjónarmiði verkamanna. Skýring-
in virðist sú, að hagsmunir Verkamanna-
félagsins og Alþýðubandalagsins fari hér
ekki saman. Hagsmunir verkainanna
hvetja til að ástunda sem bczta sambúð
við samvinnuhreyfinguna. Hagsmunir
Alþýðubandalagsins krefjast þess hins-
vegar, að reynt sé að koma í veg fyrir,
að fyrrverandi kjósendur þess treysti
Framsóknarflokknum og auki fylgi hans.
Frá sjónarmiði Alþýðubandalagsins verð-
ur hin vinsamlega sambúð milli sam-
vinnu- og verkalýðshreyfingarinnar að
sigla sinn sjó, ef þess þykir þurfa. í þessu
máli er víst erfitt að þjóna tveim herr-
4
um, Verkamannafélaginu og Alþýðu-
bandalaginu. En Björn Jónsson hefur, a.
m. k. í bili, valið sinn herra. Sennilega
þyrfti hann, og Alþýðubandalagið, að fá
aðvörun hjá verkamönnum á morgun —
eins og ríkisstjórnin —. □
Frá utvarpsumrædunum
r
i
FR AMSÓKN ARMENN hér í
bæ geta verið ánægðir með út-
varpsumræðurnar í fyrrakvöld.
Stefán Reykjalín, Sigurður Óli
Brynjólfsson og Arnþór Þor-
steinsson fluttu snjallar fram-
söguræður. Kom það glöggt
fram í ræðum þeirra, að þar
töluðu bjartsýnir áhugamenn,
sem eru reiðubúnir til að gerast
leiðtogar í uppbyggingarstarfi
komandi ára hér á Akureyri og
í norðlenzkum byggðum. Jakob
Frímannsson flutti ekki fram-
söguræðu. Það kom í hans hlut,
að svara ýmsu, er fram hafði
komið í ræðum andstæðing-
anna, áður en hann tók til máls.
Hann gerði það fimlega og prúð-
mannlega, svo sem vænta mátti.
Framkoma þeirra fjórmenning-
anna var B-listanum til sóma.
Yfirleitt fóru þessar útvarpsum-
ræður mjög vel fram, og flestir
ræðumenn gættu hófs. Þó bar
þarna á í lokin nokkurn skugga,
sem er til viðvörunar framvegis.
Björn og Gísli
Það setti leiðinlegan blæ á
þessar umræður, sem að öðru
leyti fóru vel fram, að tveir síð-
ustu ræðumennirnir, þeir Björn
Jónsson og Gísli Jónsson, gerðu
tvennt, sem helzt ekki á að eiga
sér stað í slíkum umræðum. —
Báðir töluðu þeir langt fram yf-
ir hinn leyfða ræðutíma í síð-
ustu umferð, sem var 10 mín-
útur. Jafnframt notuðu þeir
mestan hluta þessa sjálftekna
ræðutíma til að ráðast á Fram-
sóknarflokkinn í sambandi við
málefni, sem ekki höfðu áður
borizt í tal í umræðunum, vel
vitandi, að fulltrúar Framsókn-
arflokksins höfðu lokið ræðu-
tíma sínum og máttu ekki taka
aftur til máls. — Þetta var sem
sagt leiðinlegt atvik, en báðir
hafa þeir sömu afsökun: Ótta
við fylgisaukningu Framsóknar-
flokksins í kosningunum. Björn
Jónsson þykist þess nú fullviss,
að Alþýðubandalagið muni ekki
auka atkvæðatölu sína, heldur
muni hún sennilega lækka, og
Gísli er hræddur um, að Sjálf-
stæðisflokkurinn tapi einu sæti
í bæjarstjóminni, sem er ein-
mitt sæti hans sjálfs. En hrædd-
um mönnum verður stundum á
að gera það, sem þeir mundu
ekki gera óhræddir.
Hvers vegna féll
vinstri stjórnin?
Björn Jónsson sagði, að Fram-
sóknarflokkurinn hefði sprengt
vinstri stjórnina 1958 og ætti
þó, sem þingmaður, að vita bet-
ur. Hvers vegna féll vinstri
stjórnin? Hún féll vegna þess,
að Alþýðusambandsþing, undir
forystu flokksmanna Björns
Jónssonar, neitaði beiðni Her-
manns Jónassonar, forsætisráð-
herra, um, að fresta gildistöku
nýrrar vísitölu í einn mánuð, til
þess að vinstri stjórnin fengi
þann frest til þess, ásamt stétt-
arsamtökunum, að komast að
niðurstöðu um framkvæman-
lega lausn efnahagsvandamáls-
ins.Tækist ekki samkomulagum
annað, átti þessi vísitöluuppbót
mánaðarins að greiðast eftir á.
Björn sagði, að hér hefði verið
um kauplækkunartilraun að
ræða af hálfu Hermanns Jónas-
sonar, fann þeirri fullyrð-
ingu engan stað, sem ekki var
von. Vill ekki Björn Jónsson
spyrja skrifstofu Alþýðusam-
bandsins, hvað tímakaup verka-
manna hafi verið í október 1958,
ef hann kynni að hafa gleymt
því sjálfur. Það var kr. 21.85.
Hvað v'ar þetta sama kaup á
öndverðu ári 1961? Það var kr.
20.67. En á þeim tíma var búið
að framkvæma ,,viðreisnina“ og
allar lífsnauðsynjar verka-
mannsins höfðu stórhækkað í
verði, í sumum tilfellum um
þriðjung, í öðrum tilfellum um
helming eða meira. Þetta var sá
ágóði, sem verkamennirnir
höfðu af forystu flokksmanna
Björns Jónssonar á Alþýðusam-
bandsþingi, þegar þeir neituðu
beiðni forsætisráðherra og
felldu með því vinstri stjórnina.
Ætli það sé ekki svo, að sumir
verkamenn séu nú þeirrar skoð-
unar, að betra hefði verið að
styðja vinstri stjórnina og októ-
berkaupgjaldið 1958, ef hægt
hefði verið að sleppa við við-
reisnina og verðhækkunaröld-
una, sem kom í kjölfar hennar.
r
I sama knérunn
En Björn Jónsson og félagar
hans gerðu fleira en að fella
vinstri stjórnina veturinn 1958-
1959. Þeir hjálpuðu núverandi
stjórnarflokkum til að breyta
stjórnarskrá ríkisins og þar með
kjördæmaskipuninni. — Björn
Jónsson hefði sjálfur getað ráð-
ið úrslitum um það mál í efri
deild, en hann greiddi atkvæði
með kjördæmabreytingartillög-
um þeim, er Sjálfstæðisflokkur-
inn og Alþýðuflokkurinn báru
fram, enda var Alþýðubanda-
lagið þá búið að binda sig í
málinu, þrátt fyrir aðvaranir
framsýnni manna í þeim flokki,
sem Björn Jónsson veit vel
hverjir voru. Það var þessi
stjórnarskrárbreyting, sem kom
núverandi ríkisstjórn til valda,
og gerði Alþýðuflokkinn að
þeirri undirlægju Sjálfstæðis-
flokksins, sem nú er, af því að
hann, í umkomuleysi sínu, leit
á kjördæmabreytinguna sem líf-
gjöf sér til handa og Sjálfstæðis-
flokkinn, sem lífgjafa sinn, en
virti hins vegar ekki að neinu
við Alþýðubandalagið þann
þátt, sem það átti í þessari „líf-
gjöf“. Onnur mistök, sem Birni
Jónssyni urðu á í þessari ræðu,
verða rakin í leiðara blaðsins í
dag.
Trúir ekki því, sem
hann sjálfur segir
Gísli Jónsson reyndi enn á ný
að þvo hendur sínar í sambandi
við hinn hvatvíslega boðskap
sinn um „pólitískt mótvægi“
gegn samvinnuhreyfingunni og
er það vorkunnarmál, því að
þessi vanhugsuðu ummæli hans
munu reynastSjálfstæðisflokkn-
um óþægileg, og ekki aðeins hér
á Akureyri. Þessu atriði og um-
mælum Jakobs Frímannssonar
á B-listafundinum eru gerð nán-
ari skil á öðrum stað í blaðinu.
Að öðru leyti fjallaði ræða hans
einkum um það hugarfóstur
þeirra Sjálfstæðismanna, að bú-
ið sé að mynda þjóðfylkingu
Framsóknarmanna og kommún-
ista, sem taka muni við völdum
hér í bæ og víðar, ef úrslit kosn-
inganna leyli. Varði ræðumaður
mörgum orðum til útlistunar á
samsæri þessu og hættunni, sem
af því stafaði og var það tal
raunar út í hött, þar sem ekki
er um neitt slíkt samkomulag
að ræða og engar viðræður hafa
átt sér stað um það milli flokk-
anna eða fulltrúa þeirra. En hið
einkennilegasta var það, að þeg-
ar G. J. hafði lokið þessari
fræðslu sinni um þjóðfylking-
una, hraut það út úr honum,
viljandi eða óviljandi, að hann
„gæti að sjálfsögðu ekkert um
það fullyrt“ (orðrétt), að Fram-
sóknarmenn og kommúnistar
ynnu saman eftir kosningar!! —
Ymsum öðrum málsatriðum,
sem fram komu í ræðu G. J. eru
gerð skil á öðrum stöðum hér í
blaðinu, þótt hans sé þar ekki
við getið.
„Og vitminum bar
ekki saman“
Það var sameiginlegt í ræðum
Björns Jónssonar og Gísla Jóns-
sonar, sem fyrr voru nefndar, að
báðir báru þeir fram bæn til
kjósenda um, að auka ekki fylgi
Framsóknarflokksins. En um á-
hrif þessarar fylgisaukningar
voru þeir engan veginn á sama
máli. Björn sagði, að Framsókn-
arflokkurinn mundi skilja fylg-
isaukninguna sem vísbendingu
um það, að hann ætti að vinna
með ihaldinu. Gísli sagði hins
vegar, að hvert atkvæði, sem
Framsóknarflokkurinn fengi til
viðbótar fyrra fylgi, myndi
flokksforystan skilja sem hvatn-
ingu til að vinna með kommún-
istum.
Þannig fór það eins og fyrr-
um, að hinum ósannfróðu vitn-
um bar ekki saman, vitnis-
burðirnir stangast, og verða að
engu hafðir.
Reynt að bæta fyrir
ofmæli
Það vakti athygli í umræðun-
um, að það var eins og hinir
gætnariSjálfstæðismenn reyndu
að leggja sig fram til að koma
að vinsamlegum ummælum
um verksmiðjuiðnað samvinnu-
manna hér á Akureyri og þann
árangur, sem þar hefur orðið.
Var engu líkara en að ræðu-
mennirnir væru með þessu að
reyna að bæta fyrir það, sem
margir Sjálfstæðismenn telja G.
J. hafa ofmælt, þegar hann gaf
út boðskapinn um „pólitískt
mótvægi“ gegn samvinnuhreyf-
ingunni, sem frægt er orðið.
Hörður, Hannibal
og Þjóðvörn
Hörður Adólfsson hneykslað-
ist á því í útvarpsumræðunum,
að í Framsóknarflokknum væi'u
menn með mismunandi skoðan-
ir á sumum málum. Svo mun
yfirleitt vera í stjórnmálaflokk-
um, að þar geti menn greint á
um sum mál, einkum tímabund-
in, þó að grundvallarstefnan sé
hin sama.
Vel mætti Hörður minnast
þess, að eitthvað virðist hafa
verið órólegt innan Alþýðu-
bandalagsins í vetur, samanber
vinstrimanna-hreyfingu Einars í
Mýnesi, gamals Alþýðubanda-
lagsmanns í liði Lúðvíks Jós-
efssonar. Og ekki mun minna
hafa gengið á meðal þeirra Al-
þýðubandalagsmanna í Kópa-
vogi, áður en Finnbogi R.
Valdimarsson hætti að vera þar
í kjöri og svipti flokkinn stuðn-
ingi sínum. — Út af ummælum
Harðar um varnarsamninginn
við Ban'daríkjamenn, skal hon-
um bent á, að kynna sér í Al-
þingistíðindum, hvernig form.
Alþýðubandalagsins, Hannibal
Valdimarsson greiddi atkvæði
um vai'narsamninginn á Al-
þingi árið 1951, þegar hann var
gerður. Ennfremur ætti hann
að leiða hugann að þeim flokki,
sem hann telur sig sjálfur til,
Þjóðvarnarflokknum. Sá flokk-
ur komst í vor að þeirri niður-
stöðu, að ekki væri hægt að
hafa samstarf við Alþýðubanda-
lagið í kosningum og færði fyrir
því áberandi rök, en Hörður
hefur haft þau rök að engu og
látið skrá sig á framboðslista
hjá téðu bandalagi í trássi við
aðra flokksmenn sína.
Hvenær knýr Bragi á
stjórnardyrnar?
Bragi Sigurjónsson lét þess
getið, að knýja þyrfti á dyr hjá
ríkisstjórninni til þess að fá
hana til að leysa togaradeiluna.
Bæði hann og sumir Sjálfstæð-
ismenn hafa nú látið sér skilj-
ast það, sem Framsóknarmenn
bentu á fyrir löngu, að erfið-
leikar togaraútgerðarinnar hér
og annars staðar, séu þjóðfé-
lagsvandamál og beri að leysa
það sem slikt. Bragi ætti að
hafa góða aðstöðu til að verða
að liði í þessu máli, þar sem
sjávarútvegsmálaráðherrann er
í flokki hans. Einkennilegt, að
hann skuli ekki vera búinn að
knýja á stjórnardyrnar fyrr.
Sólnes og vinstri
stjórnin
„Vinstri stjórnin skildi við
allt í rúst“, sagði Jón G. Sólnes.
FuIIyrðing, scm stuðnings-
menn ríkisstjórnarinnar endur-
taka æ ofan í æ til þess að
draga athyglina frá mistökum
sínum undanfarið kjörtímabil.
En þetta er alröng fullyrðing,
því að sannleikurinn er sá, að
þjóðin býr nú að fjölmörgu því,
sem vinstri stjórnin lagði grund-
völlinn að. Og að minnsta kosti
þurfa Norðlendingar ekki að
kvarta undan því, sem gert var
á tímum vinstri stjórnarinnar,
enda má rekja til hennar ýmis
framfaramál, sem þeir nú búa
við. Á það jafnt við um fólk,
sem býr í sveit og við sjó, og
svo er einnig um Akureyringa.
Minna mætti á útfærslu land-
helginnar í því sambandi.
Einföld þjónusta
Undirgefnisaðstaða Jóns G.
Sólnes og Helga Pálssonar gagn-
vart Reykjavíkuríhaldinu minn-
ir á það, sem Sturlunga segir
um Árnesinga í þann tíð, að
þeir voru einfaldir í sinni þjón-
ustu við Gissur jarl. Um mæta
menn er að ræða bæði þá og nú.
En fyrirmæli Morgunblaðsins í
Reykjavík til sinna manna hér
út um land, eru svo ákveðin og
viðurlögin slík gegn hverjum,
sem bregst, að vart er við því
að búast, að þessir góðu Sjálf-
stæðismenn bregðist Morgun-
blaðinu nú, jafnvel þótt ein ein-
föld þjónkun við það geti áður
en varir þýtt, að þessi bær og
dreifbýlið allt leggist í auðn. —
Eitthvað á þessa leið mælti Jak-
ob Frímannsson, er hann svar-
aði þeim félögum, og mun und-
ir það tekið af mörgum.
Er þetta verðlækkun
á kaffi og sykri?
STJÓRNARLIÐAR, einkum
Bragi Sigurjónsson, sögðu í út-
varpsumræðunum, að kaffi og
sykur hefði lækkað í verði.
Ráku þá áreiðanlega margir
upp stór augu, því einsdæmi má
það teljast, að orðið verðlækkun
hafi heyrzt nefnt á nafn eftir
„viðreisn“.
En því miður var Adam ekki
lengi í Paradís. Það kom strax
í ljós, þegar að var gáð, að
Braga & Co. hafði misminnt
heldur hastarlega í þessu máli.
Upplýsingar, sem Dagur fékk í
gær, eru á þessa leið:
Eitt kg af kaffi kostaði fyrir
viðreisn kr. 34.60, en kostar nú
kr. 48.00. Eitt kg af strásykri
kostaði fyrir „viðreisn“ kr. 4.85
en kostar nú kr. 6.45.
Verðhækkunin á kaffi er 38,7%
Verðhækkunin á sykri er 48,3%
Söluskatturinn og
bæjarfélögin
Steindór Steindórsson gerði
mikið úr því, að hluti af sölu-
skatti þeim, sem ríkið innheimt-
ir, rynni til bæjarsjóða og létti
verulega útsvarsbyrðina. Nýi
söluskatturinn, sem hér er um
að ræða, er tvennskonar, 8,8%
söluskattur í tolli, til viðbótar
áður innheimtum 7,7% og 3%
af vörum í smásölu og þjónustu.
Hver greiðir þennan söluskatt?
Það gera neytendurnir. Þeir
greiða allan skattinn, eins og
hann er á lagður, og fá síðan
endurgreitt í bæjarsjóð sinn að-
eins 20% af því, sem þeir hafa
af hendi látið, til lækkunar á
þeim útsvörum, sem aðallega
voru lögð á þá tekjuhæstu. Nið-
urstaða: Útsvar hinna tekju-
hæstu lækkar, svo að verulegu
munar, en söluskatturinn leggst
jafnt á allar nauðsynjar og
greiðist fyrst og fremst af þeim,
sem flesta munnana hafa að
fæða. Fyrir þessu gerði Jakob
Frímannsson glögga grein í
útvarpsumræðunum.
r
Utflutningur
og gengisbreyting
Bragi Sigurjónsson og fleiri
héldu því fram í fyrrakvöld, að
ef krónan hefði ekki verið lækk
uð (þ. e. erlendur gjaldeyrir
hækkaður í verði), myndi ekki
hafa verið hægt að flytja út vör-
ur frá verksmiðjunum hér, eins
og nú er gert. Þessi fullyrðing
fær ekki staðizt. Útflutningur
vara frá verksmiðjunum var
hafinn áður en genginu var
breytt 1960. Samkvæmt efna-
hagslöggjöf þeirri, sem þá gilti,
var hægt að greiða verðuppbæt-
ur úr útflutningssjóði á útflutt-
ar verksmiðjuvörur, enda eng-
in ástæða til annars, þar sem
slíkar uppbætur voru greiddar
á aðrar vörur. Breyting efna-
hagskerfisins skar því ekki úr
um það, hvort hægt væri að
selja verksmiðjuvörur erlendis.
Aðalatriðið í því efni var að
vinna þeim hagstæðan markað
erlendis, og það hefur nú tekizt.
Hækkun f jölskyldu-
bóta
Stjórnarliðar gerðu mikið úr
því, sem þeir töldu sig hafa
reiknað út, að hjón með 2—3
börn hefðu á árinu sem leið
fengið nokkur þús. krónur í fjöl-
skyldubætur vegna „viðreisnar-
innar“ umfram það, sem áður
var. í því sambandi skal það
endurtekið, sem blaðið hefur áð
ur sagt, að endurskoðun al-
mannatryggingarlaga var hafin
fyrir „viðreisn“ og að bætur
hefðu áreiðanlega hækkað
nokkuð, þó að „viðreisnar“-plág
unni hefði verið bægt frá þjóð-
inni. En hvað halda þessir menn
að umrædd fjölskylda hafi á sl.
ári þurft að greiða mikið til við-
bótar því, sem hún áður greiddi,
vegna hinna stórfelldu verð-
hækkana á svo að segja öllum
vörum og þjónustu, sem orðið
hafa vegna „viðreisnarinnar“?
Þetta er þrautrætt mál og skal
hér aðeins á það bent, að gefnu
tilefni.
Unga fólkið og
A-listinn
A-listamenn gumuðu af því
(Framhald á bls. 7)
LITIÐ í
BÆJARBLÖÐIN
Eitthvað reynist rétt
Gamansamur maður hér í bæ
segir um Braga Sigurjónsson,
að þegar leitað sé að lausn máls,
gæti Bragi þess að jafnaði, að
taka, áður en lýkur, allar af-
stöður, sem hugsanlegar séu í
málinu og gera að sinni afstöðu.
Einhver afstaðan hljóti þá að
reynast rétt, og hafi Bragi því
ævinlega haft á réttu ao standa
— sem og þrásinnis hafi verið
staðfest í blaði hans, Alþýðu-
manninum!
Að skilja sjálfan sig!
Einhverjir Sjálfstæðismenn
hér í bæ eru orðnir hræddir við
hinn hvatvíslega boðskap Gísla
Jónssonar um „pólitískt mót-
vægi“ gegn samvinnusamtökun-
um hér í bæ. — Þeir álíta, að
flokkurinn tapi á svona ber-
sögli, og vera má, að hann geri
það.
Nú finnur ritstjóri íslendings
upp á því í vandræðum sínum
að segja, að Jakob Frímannsson
hafi á fundi B-listans í Borgar-
bíói rangfært“ eða „rangtúlk-
að“ orð Gísla Jónssonar. Jakob
Frímannsson gerði hvorugt. Um
„rangfærslu“ gat ekki verið að
ræða, því að ummæli G. J. voru
ekki tilfærð í ræðu Jakobs, og
túlkun Jakobs á ummælunum
var rétt en ekki „rangtúlkun“.
Hið hátíðlega orðalag G. J. um
„pólitískt jafnvægi“ o .s. frv.,
verður ekki á mæltu máli túlk-
að á annan veg en Jakob gerði
og það hafa aðrir yfirleitt einnig
gert, sem lesið hafa eða heyrt
„spakmælið“. Og eflaust hefur
G. J., sem er maður vel viti-
borinn fullvel skilið sjálfan sig,
þegar hann lét það frá sér fara,
þótt hann hafi þá eflaust ekki
gert sér grein fyrir, að það
myndi hafa öfug áhrif við það
sem til var ætlast.
„Ráðvilla“ meirihluta
bæjarráðs
Ritstjóri Alþýðum. veit nú, að
Jakob Frímannsson skildi það
15. þ. m., sem Bragi skildi ekki
eða lézt ekki skilja, að opinber
mótmæli gegn hinum auglýsta
kauptaxta voru líkleg til að
skapa hér „spennu“, sem ekki
var æskileg, ef ganga skyldi til
samninga. Þess vegna var sam-
þykkt slíkra mótmæla í bæjar-
ráði mjög óheppileg og gat ekk-
ert gagn gert, frá sjónarmiði
þeirra, sem vildu leysa málið
með samningum án þess að
vandræði hlytust af.
Fokið í flest skjól
ÍSLENDINGUR segir frá því sl.
miðvikudag, að Sjálfstæðismenn
muni kjósa Magnús E. Guðjóns-
son sem bæjarstjóra, „ef það
kemur til okkar kasta að ráða
vali bæjarstjóra“, segir þar. —
Sézt á þessu, að nú er vindurinn
horfinn úr þeim mönnum, sem í
vor gældu við meiri hluta hug-
myndina og „sinn eigin bæjar-
stjóra“, eins og þá var að orði
komizt. íslendingur segir einn-
ig frá því í sama blaði í sam-
bandi við hin nýju viðhorf, hvað
snertir bæjarstjórann, að nú
hafi Jónas G. Rafnar verið „ó-
fáanlegur til að vera í kjöri“.
Þessi fslendingsfrétt segir
okkur tvennt: í fyrsta lagi, að
íhaldið styður Magnús E. Guð-
jónsson af því að Jónas G. Rafn-
ar neitaði.og er það raunar mjög
vafasamur heiður fyrir núver-
andi bæjarstjóra.
í öðru lagi er íhaldið vonlaust
um meiri hlutann.
í þriðja lagi rifjar svo bæjar-
stjóraspjall íslendings það upp,
að Sjálfstæðismenn, einir allra
í bæjarstjórn, börðust eins og
þeir framast máttu á móti
Magnúsi E. Guðjónssyni við síð-
ustu bæjarstjórnarkoshingár. —
Hins vegar hefur bæjai'stjóra-
efni vinstri flokkanna frá þeim
tíma, Magnús E. Guðjónsson, þá
óþekktur maður hér nyrðra,
ekki brugðist þeim vonum, sem
þá voru við hann bundnar —
og hefur reynzt farsæll og óum-
deildur embættismaður.
En bágt á nú íhaldið, að ætla
sér að afla sér fylgis á pólitísk-
um andstæðingi sínum á síðustu
stundu, enda fokið í flest skjól.
Lifi stéttvísin!
Ritstjóri íslendings, Jakob O.
Pétursson hefur nýlega vakið
máls á því, að ritstjóri Dags
muni þykja liklegt bæjarstjóra-
efni hér í bæ eftir 27. maí. —
Vér þökkum collega vorum og
myndum þegar í stað hafa
stungið upp á honum sem for-
seta bæjarstjórnar, ef hann
væri á lista í kosningunum!
„Yfirlýstur vilji“
Alþýðumaðurinn segir frá því
á þriðjudaginn í fyrirsögn yfir
fjögun-a dálka grein á fremstu
síðu, að hinir nýju samningar
um kaup og kjör á Akureyri
hafi verið „á grundvelli yfirlýsts
vilja ríkisstjórnarinnar“ og yfir
þennan „yfirlýsta vilja“ og
samningana leggur ritstjórinn,
Bragi Sigurjónsson, blessuii
sína.
Hinn „yfirlýsta vilja“ ríkis-
stjórnarinnar má lesa í Morgun-
blaðinu 17. maí sl. Þar segir
svo:
„Þegar þetta er ritað, er ekki
fullséð, hvernig SÍS-herrarnir
snúast við hinu nýja áhlaupi
kommúnista á hendur hinu ís-
lenzka þjóðfélagi.“
Afstaða ritstjóra Alþýðum.
leyndi sér heldur ekki, áður en
samið var, því. að hann, Jón G.
Sólnes og Árni Jónsson höfnuðu
tillögu Jakobs Frímannssonar,
er var á þessa leið: „í trausti
þess, að þegar verði teknir upp
samningar við V. A., telur bæj-
arráð ekki ástæðu til að taka af-
stöðu til taxtatilkynningar fé-
lagsins að svo stöddu.“
En sömu menn samþykktu til-
lögu ritstjóra Alþýðumannsins
um ,að bærinn lýsti sig „óbund-
inn“ af hinum auglýsta taxta, þ.
e., mótmælti taxtanum. Engum
fól bæjarráð að semja fyrir sína
hönd við V. A., svo eindregin
voru mótmæli þessara fulltrúa
gegn nýja kaupsamningnum. —
Með þetta tvennt í huga verð-
ur að samhryggjast Braga Sig-
urjónssyni, sem gekk fram fyrir
skjöldu íhaldsins gegn nýja
kjarasamningnum, en þykist nú
fagna honum, enda sé hann
gerður „á grundvelli yfirlýstrar
stefnu ríkisstjórnarinnar“!!
Bragi Sigurjónsson er svo
gæfulítill, að hann leikur nú
sama leikinn og í fyrra sumar:
Berst á móti „alþýðufólkinu“ í
kaupgjaldsmálum á meðan
hann má, en talar eins og „al-
þýðumaður" þegar kjarabætur
hafa fengizt.
Eftir lausn vinnudeilunnar í
fyrra kvað Bragi það hafa verið
klaufaskap að ná ekki 18%
kauphækkun í stað 10—12%.
Ritstjóri íslendings og
grunni diskurinn
Ritstjóri íslendings hefur á-
hyggjur út af grunnum diski,
sem Dagur skýrði frá, að kostað
hefði hér á Akureyri fyrir „við-
reisn“ kr. 23.50, en nú, í maí-
mánuði 1962, kr. 48.00. „Þess er
ekki getið“, segir íslendingsrit-
stjórinn, „hvort diskurinn um
árið var úr plasti eða postulíni,
né heldur, hvort diskurinn á
dögunum var glerdiskur eða úr
einhverju öðru efni“. Ritstjór-
anum til fróðleiks skal þess get-
ið, að svo nefndir „grunnir“
diskar eru yfirleitt ekki úr
gleri, og ennþá fremur sjaldgæf-
ir úr plasti, en venjulega úr
leir, og stundum úr postulíni,
einkum þegar um viðhafnar-
borðbúnað er að ræða. Dæmið,
sem tekið var í Degi, er hvítur
postulínsdiskur með 3 gylltum
röndum, sem ritstjóri íslendings
getur séð í búðum hér.
En aðalatriðið í þessu sam-
bandi er það, að í samanburðar-
dæmi Dags var í báðum til-
fellum um alveg sams konar
hlut að ræða, sömu stærðar, úr
sama efni og að öllu leyti sömu
tegundar. Þannig er um öll þau
dæmi, sem birt hafa verið hér í
blaðinu í vor um samanburð á
verðlagi fyrir og eftir „við-
reisn“. Af hálfu blaðsins hefur
verið lögð alveg sérstök áherzla
á, að um sömu vörutegund væri
að ræða í báðum tilfellum, þar
sem annað væri marklaust og
óheiðarlegt, enda hefm' aldrei
komið fram nein athugasemd
við þetta efni, nema ummæli ís-
lendings, ef athugasemd skyldi
kalla. Blaðið er þakklátt ritstj.
íslendings fyrir að gefa tilefni
til þess, að þessum vinnubrögð-
um við útreikningana er nú ná-
kvæmlega lýst.
En vegna þess, hve strangar
kröfur voru gerðar af blaðsins
hálfu um, að samanburður
væri réttur, hafa samanburðar-
dæmin orðið færri en ella, þar
sem í sumum tilfellum getur
verið erfitt að fullvissa sig um
að um nákvæmlega sömu vöru-
tegund sé að ræða. En í sam-
bandi við dæmin, sem birt hafa
verið, hefur, eins og áður er
sagt, verið fyrir hendi örugg
vissa um, að það, sem borið var
saaian væri sambærilegt.
(Framhald á 2. síðu.)