Dagur - 16.02.1963, Blaðsíða 2

2
Frumvarp um Síofn!ánadeild
ÐRAUMASKIP
SJÓMANNSINS
HINN 6. fcbrúar sl. var útbýtt á Aljúngi frumvarpi frá Fram-
sóknarflokknum um breytingar á lögum um Stofnlánadcild land-
búnaðarins, landnám, ræktun og byggingar í sveitum. Páll Þor-
steinsson er fyrsti flutningsmaður og framsögumaður þessa máls.
í greinargerð segir svo:
„Byggingarsjóður sveitabæja og Ræktunarsjóður íslands
gegndu mikilvægu hlutverki, allt frá því að Framsóknarflokkur-
inn kom því til leiðar, að þeir vóru stofnaðir.
Sjóðir þessir hafa um rúmlega þrjátíu ára skcið veitt lán mcð
hagkvæmum kjörum til bygginga og ræktunar í sveitum.
Starfscmi þessara sjóða fór vaxandi samhliða því, að fram-
kvæmdir jukust í sveitum.
Á árunum 1950—1958 var sjóðum þcim, scnt hcr um ræðir,
aflað fjár til lánveitinga — til viðbótar eigin fé þeirra — eftir
ýmsum leiðum. Á þessu tímabili varð oft vcrulcgur.greiðslu-
afgangur hjá ríkissjóði, og ráðstafaði Alþingi honum með scr-
stökum lögum. Af því fé fengu þcssir sjóðir 52 millj. kr. Rækt-
unarsjóði var tryggt allmikið fjármagn árlega af fé mótvirðis-
sjóðs. Enn fremur voru af hálfu ríkisins tekin crlcnd lán til að
endurlána þessum sjóðum Búnaðarbankans.
Til þess að cfla þessa sjóði var sumum þcirra lána, sent sjóð-
irnir höfðu fengið af ríkisfé, brcytt í óafturkræf framlög, enda
var hrein cign jtcssara lánasjóða í árslok 1958 samtals 105 millj.
kr. Við o-eno'isbrcvtiiwar þær, scm oerðar hafa vcrið að undan-
förnu, hækkuðu svo stórkostlcga í íslenzkum krónum hin er-
lcndu lán, cr tekin höfðu verið vcgna Bvggingarsjóðs og Ræjkt-
unarsjóðs og árlegar greiðslur af þcint, að fjárhagsgrundvöllur
sjóðanna raskaðist.
Það var talinn tilgangurinn mcð lögum nr. 75/1962, um Stofn-
lánadeild landbúnaðarins, landnám, ræktun oo byggingar í sveit-
um, að vinna það upp aftur, sem tapazt hafði við gengisfelling-
arnar, og efla sjóðina að nýju. Var sú leið farin að afja Stofnlána-
deiid landbúnaðarins fjár ntcð sérstökum skatti á bændastétt
landsins gegn jafnháu framlagi ríkissjóðs og mcð sérstöku álagi
á útsöluverð landbúnaðarafurða. Skatturinn,- scm lagður er á
bændur í þessu skyiíi, nemur 1 % af verði landbúnaðarafurða og
Samsvarar 2% kauplækkun hjá bónda á meðalbúi.
Ríkisvaldið ákvað binar miklu gcngisfcllingar, sent röskuðu
fjárhagsgrundvelli stofnlánasjóða landbúnaðarins. En samkvæmt
lagaákvæðum þeim, sem hér um ræðir, eru bændur nú skattlagð-
ir m. a. til að standa straunt af tapi, sem gengisfellingarnar ollu,
hjá Bvggingarsjpði og Ræktunarsjóði.
Aleð frv. þessu er s'tefnt að því, að á þessu vcrði gerð breyting,
þannig að Stofníánadeild landbúnaðarins fái árlcga til starfscmi
sinnar hluta af því fjármagni, sem til útlána er í þjóðféíaginu á
hverjum tíma, og með þe'im kjörum, að ríkissjóður leggi fram
nægilega háa fjárhæð árlega til að greiða vaxtamun af því fé,
sem þannig er fengið til stofnlána í landbúnaði. Hér er lagt til,
að árlegt framlag ríkissjóðs til Stofnlánadcildar landbúnaðarins
nemi 30 millj. kr.
Mikið er af því látið um þessar mundir, hvc sparifjáraukning
hafi orðið mikil að undanförnu. Umráðafé hankanna vex að
sama skapi. Landbúnaðurinn er einn af aðlatvinnuvegum þjóðar-
innar. Réttmætt er, að hann njóti góðs af því veltufé, sem til
umráða er, og fái þannig fjármagn til stofnlána.
í 2. gr. frv. er kveðið svo á, að ríkissjóður eða Ríkisábyrgða-
sjóður skuli grciða hækkun þá, seni orðið hefur vegna breytjrar
skráningar íslenzkrar krónu cftir 1. janúar 1960 á þeim erlendu
lánum, scm hvíla á Stofnlán^deild landbúnafiafins.
Hinir háu vextir, sem nú eru í gildi, eru þung byrði á atvinnu-
vegunum. Landbúnaðurinn gctur, |>egar sómasamlega er að hon-
um búið, veitt þeim, er við hann starfa, sæmilega trygga afkomu,
en ekki skjótfenginn gróða. Mcð ræktun og byggingum í sveit-
urn er verið að bæta landið og búa í haginn fyrir þá, sem það
erfa, jafnframt því að þeir, cr framkvæmdirnar gera, bæta að-
stöðu sína. Það er því livorki réttmætt né fært að láta landbún-
áðinn bera þunga vaxtabyrði af stofnlánum. Þjóðfélagið erfir að
aílmiklu leyti, handa seinni kynslóðnm, framkvæmdir, sem
bændastéttin gerir til umbóta og uppbvggingar í landinu, og er
þess vegna skylt að taka þátt í þeim á hverri liðandi stund m. a.
með því að sjá bændum fvrir vaxtalágum og löngum stofnlán-
um. í frv. þessu segir, að vextir af lánum úr Stofnlánadeild skuli
vera 3/2—4%, cn það er eins og vextir stofnlánasjóðanna voru,
áður en lög nr. 4/1960, urn efnáhagsmál tóku gildi.
Þá er lagt til, að niður falli það lagaákvæði, að erlent lánsfé
Stofnlánadeildar megi ekki endurlána til vinnslustöðva og véla-
kaupa, ncma með gengisákvæði.
Því meiri framkvæmdir scm gerðar cru í sveitum, þeim mun
meira fjármagn er bundið í fasteignum og búi hvers bónda. Þró-
un atvinnuvegarins að þessu leyti er óhjákvæmileg og má ekki
stöðvast, en hún torveldar eðlileg eigendaskipti á jörðum, ncma
tryggt sé, að lánsstofnun hlaupi undir bagga, þannig að unga
kynslóðin gcti án þess að reisa sér hurðarós um öxl cignazt jarðir
og hafið atvinnurekstur, þcgar hinir eldri verða að hætta búskap
fyrir aldurs sakir, eða af öðrum ástæðum og vilja sclja fasteignir.
ATeðdeild Búnaðarbankans á að gegna því hlutverki að veita
lán vegna jarðakáupa og grciða þannig fyrir slíkum viðskiptum.
En um langt skeið hefur Veðdeildina skort mjög tilfinnanlega
fjármagn til þessarar starfsemi.
í frv. þessu er kveðið á um að auka fjármagn Veðdeildarinnar
vcrulega frá því, sem nú er. Gera á Seðlabanka íslands skvlt, cf
ríkisstjórn óskar þcss, að lána ATeðdcild Búnaðarbankans allt að
50 millj. kr. Samkvæmt frv. skal Veðdeildinni cnn fremur heirn-
ilt að gefa út nýjan flokk bankayaxtabréfa og séu bréfin ein-
göngu notuð til lánveitinga vcgna jarðakaupa, .þannig að nokkur
hluti lánsfjárhæðarinnar sé grciddur í bankavaxtarbréfunum.
Samkvæmt lögunt um Stofnlánadeild landbúnaðarins, landnám,
ræktun og byggingar í sveitum ber að skipa fimm manna nefnd,
cr hafi það verkefni í samvinnu við Teiknistofu landbtinaðarins
að gefa scnt ákvcðnastar lciðbeiitingar um hagkvæmustu gcrð
bygginga á svcitabýlum, sérstaklega peningshúsa. 1 il þessarar
starfsemi hefur ckki verið vcitt fé í fjárlögum, svo sem þörf
krefur. Hér cr lagt til, að lögfest verði fast framlag í þessu skyni,
eigi minna en 350 þús. kr. á ári.“ □
ÞANN 26. janúar sl. var
stonaö í Reykjavík félag, sem
nefnist Fuglaverndarfélag ís-
lands. Ens og nafnið greinir, eru
það samtök áhugamanna um
fuglavernd. Aðalverkefni -félags
ins er að hindra að fuglategund-
ir deyi út hér á landi af manna-
völdum. Einkum er hér um að
ræða íslenzka örninn, sem er
kominn ískyggilega nærri því,
að verða útdauður. Samtökin
munu reyna að annast eftirlit
með þeim fáu varpstöðum, sem
eftir eru. Þau munu reyna að
standa undir kostnaði, sem slíku
eftirliti fylgir, og stuðla að því,
að bændur sem verða fyrir tjóni
a£ völdum arnarins, fái það
bætt og jafnvel að veita verð-
laun fyrir hvern þann arnar-
unga sem upp kemst.
Samtökin hafa í hyggju að
reyna að fá breytt lögum um
eyðingu refa og minnka, þar
sem lögboðið er að bera út
sírychnin. Það er vitað að ei.tr-
ið er aðalóyinur arnarins og
mun gjöreyða honum sé það
ekki bannað. Á sl. ári er vitað
um 3 erni, sem dóu af eitri og
vitað er um 2 aðra, en það er
um 12% af stofninum. Stjórn
félagsins álítur einnig að viður-
styggilegt sé að deyða aýr með
strychnini, þ^r ,eð dauðdaginn
af þess’ völdum, er kvalafyllri
en nokkur annar dauðdagi. Það
er einkennilegt að almenningur
skuli geta keypt stryehnineitur
í kílóavís, þar sem annars þarf
recept upp á sama eitur í
grammatali, sem afgreitt er í
lyfjabúðum. Að þeirra áliti hæf-
ir það-ekki siðuðu þjóðfélagi að
leyfa að bera út eitur, hvað þá
heldur að lögbjóða það.
Auk arnarins eru nokkrar
aðrar fuglategundir, sem vaka
þarf yfir að ekki verði útrýmt.
Er hér um að ræða nokkrar teg
undir, sem hafa verið efíir-
sóttar af eggjasöfnurum, bæði
innlendum og erlpndum. Sam-
tökin munu leitast við að hafa
eftirlitsmenn og trúnaðarmenn
á vissum stöðum, og munu þá
gera nauðsynlegar ráðstafanir
í því sambandi. Aliir geta orðið
meðlimir félagsins 21 árs eða
eldri, árgjaldið er kr. 250,00.
Stjórnina skipa: Úlfar Þórð-
arson, læknir, rormaður, Svav-
ar Pálsson gjaldkeri, Hákon
Guðmundsson ritari. í með-
stjórn og varastjórn eru Birgir
Kjaran, Agnar Koefod Hansen,
Björn Þorsteinson, Broddi Jó-
hannesson, Björn Guðbrands-
son og Dagur Jónasson.
(Fréttatilkynning).
HRADSKREIÐASTA SKIP
heimsins er í Bandaríkjunum,
heitir H. S. Denison, og fer með
60 hnúta hraða og er fyrsta skip
sinnar tegundar, en fleiri eru í
smíðum. Denison er 31 m á
lengd. Á fullri ferð er skips-
skrokkurinn sjálfur ofan við
vatnsborðið, en uggar eða væng
ir standa niöur úr bolnum og
skutnum, og kljúfa vatnið.
Þyngd skipsins er 90 onn. Tveir
þotuhreyflar undir skrokknum
knýja skipið áfram. Auk þeirra
er ein venjuleg skipsskrúfa,
sem knýr skipið á hægri ferð.
Skip þetta, sem er eins konar
draumaskip sjómannsins, er
mjög stöðugt, mótstaða þess í
vatninu hverfandi lítil, og í því
er jafnvægistæki, sem kemur í
veg fyrir velting.
Því er spáð, að marga fýsi að
ferðast með skipum af þessari
gerð, þegar þau verða tekin í
notknn til farþegaflutninga.
í mörg ár hafa eins konar
vængjaskip verið í notkun í
Evrópu, og Rússar eiga eitt 300
farþega skip af slíkri gerð. En
eklsert þeirra skipa henta út-
á að gera.
□
Magnús Ingólfsson, K.A., yarð sigiirvegari
STÓRHRÍÐARMÓT Akureyrar
í svigi fór fram í Hlíðarfjalli við
Strompinn sl. surmud. 10. þ. m.
Keppt var í A, B, og C flokki
svo og drengjaflokkum 13—15
ára og 12 ára og yngri. Veður
var hið ákjósanlegasta og fór
keppnin vel fram. Keppendur
voru alls 34. Skíðaráð Akureyr-
ar sá um mótið.
Margt manna var í fjallinu, en
söknuðu þess að geta ekki feng-
ið kaffisopa í skíðaskálanum.
Ástæðan fyrir því er sú að nú
er verið að vinna að innréttingu
eldhúss skálans ásamt fleiru og
verðui' því verki vart lokið fyrr
en eftir einn til tvo niánuði. Þó
mun, réjmí'íj&'jÉS&nja. upp.bráðá-
bh'gð'á áðs’töðú'-tíí’ííes's: að veit-
ingasala geti farið fram.
Úrslit Stórhríðarmctsins:
A flckkur. sek.
1. Magnús Ingólfsson KA 86,7
2. Guðm. Tuliníus KA 90,7
3. Ottó Tuliníus KA 91,8
B flokkur.
1. Viðar Garðarsson KA 104,1
Keppendur voru samtals 6 í
B flokki, en aðeins einn lauk
keppni.
C flokkur.
1. Sigurður Jakobsson KA 89,1
Drengir 13—15 ára.
1. Heiðar Jóhannsson Þór 49,9
Drenglr 12 ára og yngri.
1 Árni Óðinsson KA 41,2
Braut A flokks' var 250 rri
löng, 130 m fallhæð og hlið 40.
&• ' ‘•'ö'-
Braut B flokks var 230 m
löng, 120 m fallhæð og hlið 38.
Braut C flokkð' vár-200 tn
löng, 110 m fallhæð og hlið
34.
TVÍBURAR
í EKSTRABLADET í Stokk-
hólmi segir nýlega, að frú ein
þar í borg hafi fætt óvenjulega
tvíbura. Var annar þeirra svart
ur en hinn hvítur. Frú þessi
skildi síðar við mann sinn og:
var hann dæmdur til að greiða
meö börnunum. En nú er spurn-
ingin þessi: Getur hann verið
faðir svarta barnsjns, og ef
ekki, getur hann þá e. t;. v. ver-
ið faðir þess hvítá. Hvað ífúna'
snertir, segir hún, að eigin-
manni sínum fyrrverandi berl
að greiða með báðum börnun-
um þótt annað sé af öðrum kyn
þætti. Ekki dregur hún dul á,
að hafa haft mök við svartan
mann, er gæti verið faðir a m.
k. öðru barni hennar.
Læknavísindin telja útilokað
að fyrrv. eiginmaður eigi svarta
barnið, en hvort hann geti átt
það hvíta eru þeir ekki jafn
vissir um- Þa'ð er nú talið
fræðilega mögulegt að tveir
geti verið feður tvíbura.
Blóðrannsókn á eftir að leiða
í Ijós, hvort möguleiki er á því,
að svarti faðirinn geti verið
faðir beggja tvíburanna. Ef
ekki, er ekki um að villast, að
feðurnir eru raunverulega
tveir. Tvíburarnir eru nokkurra
ára gamlir, dafna vel, en hafa
valdið miklum héilabrotum
bæði almenriings 'og vvísihda-
manna. Q