Dagur - 30.05.1963, Blaðsíða 4

4
Í
Aukning sjávaraflans
skapar peningaveltuna
AF HÁLFU ríkisstjórnarinnar og fram-
bjóðenda hennar í kosningunum, er því
mjög lialdið að fólki, að aukning sú á
peningaveltunni í landinu, sem orðið hef-
ur síðustu 2—3 árin, sé „viðreisninni“
sælu að þakka. Þetta mætti kalla gaman-
semi, ef það væri ekki á borð borið i
þeim tilgangi að hafa alvarleg áhrif, sem
sé að fá fólk til fylgis við stjórnarflokk-
ana og stefnu þeirra á röngum forsend-
um.
Ástæðan til þeirrar peningaveltu, sem
nú er í landinu á ekkert skylt við „við-
reisnina“ heldur þvert á móti. Hún er
til orðin vegna Iiins óvenjulega sjávar-
afla, sem hér barst á land á árunum
1961—1962. Munar þar mest um síldar-
aflann, ekki aðeins norðanlands og aust-
an, heldur einnig Suðurlandssíldina.
Til þess að gera sér grein fyrir þeirri
gífurlegu aukningu, sem orðið hefur á
sjávarafla íslendinga í seinni tíð, er vert
að veita því athygli, að á áratugnum
1950—1959 komst ársaflinn niður í 376
þús. tonn, þegar allur afli er talinn upp
úr sjó, eins og gert er í alþjóðaskýrslum,
en komst upp í 820—830 þús. tonn á
árinu 1962, ef reiknað er á sama hátt.
Er seinni talan að vísu ekki alveg ná-
kvæm, þar sem opinberar skýrslur um
aflann 1962 liggja enn ekki endanlega fyr-
ir. Ef miðað er við aflamagnið 1958, mun
láta nærri, að aflamagnið 1962 sé ca. 50%
( meira en það var þá. Hver ög einn, sem
sæmilegan kunnugleika hefur á atvinnu-
og f jármálum, getur sagt sér það sjálfur,
að áhrif slíkrar aflaaukningar á peninga-
' veltuna er mjög mikil, og hlaut að verða
það, hvort sem „viðreisnar“stefna var
ríkjandi í landinu eða ekki, og ekki að-
eins hjá þeim, sem fiskveiðar stunda
eða að þeim standa á einhvem hátt, held-
ur á miklu breiðari grundvelli.
Það væri fróðlegt fyrir þá, sem lesa
stjómarblöðin og hlýða á „viðreisnar“-
boðskap stjórnarframbjóðendanna, ef
töluglöggir menn, sem án efa fyrirfinnast
margir í forustuliði stjómarflokkanna,
vildu leggja á sig það ómak að reikna
út eða gera áætlun um, hvernig peninga-
veltan og þjóðarbúskapurinn hefði kom-
ið út á árunum 1961 og 1962 og á árinu,
sem er að líða, ef aflamagnið s.l. ár hefði
verið t. d. þriðjungi minna en það raun-
verulega var og samsvarandi hundraðs-
hluta minna en það var á árinu 1961.
Þetta eiga hagfræðingar að geta gert, ef
þeir vilja, en hingað til hafa þeir ekki
gert það.
Sannleikurinn er sá, að ef hér á landi
hefði aðeins verið meðalafli eða minna,
og viðreisnarráðstafanir ríkisstjórnarinn-
ar jafnframt í fullum gangi, eins og til
þeirra var stofnað á árinu 1960, með til-
heyrandi frystingu sparifjár, vaxtahækk-
un og samdrætti, þá væri nú hér í land-
inu ástand, sem mörgum mundi þykja
hart við að búa, svo að ekki sé meira
sagt. En hér hefur nú svo heppilega til
tekizt, að viðreisn forsjónarinnar hefur
J orðið til þess að draga blessunarlega úr
hinum skaðlegu áhrifum, sem auðsætt
var í öndverðu, að „viðreisn“ ríkisstjóm-
arinnar hlaut að hafa að öðru óbreyttu.
Væntanlega dettur engum í hug að
halda því fram, jafnvel þótt kosningar
séu í nánd, að ríkisstjórn sú, sem Ólafur
Thors hefur veitt forstöðu, stjómi fiski-
göngum eða kyrri vind og sjó. □
Unga
HREINN
ÞORMAR,
iðnfræðingur,
Akureyri:
Hvað vilt þú segja um jafnvæg-
ið í byggð landsins?
Það er að mínum dómi höfuð-
nauðsyn, að jafnvægi haldist í
byggð landsins. Því miður er
stefna núverandi stjórnarflokka
að hlaða sem mest utan á
Reykjavík og nágrenni, þótt það
sé augljóslega óhagstætt fyrir
þjóðfélagið.
Þeir vilja koma upp stórvirkj-
un á Suðurlandi, og miða allar
rannsóknir við það. Virkjun
Dettifoss má kannski nefna sem
nr. tvö að þeirra dómi. Oll fram-
haldsmenntun skal vera í
Reykjavík, samanber tækniskól-
ann. Nú segir efnahagsmálaráðu
nauturinn að búið sé að ganga
svo frá hnútum, að bændum stór
fækki. Við eigum þá líklega að
kaupa landbúnaðarafurðir af
ERE, samtímis því, sem erlend-
ir auðhringar fara að reka hér
fiskiðjuver. Þeir eru með stöð-
ug ónot um samvinnufélögin og
starfsemi þeirra. En þau eru ein
meginstoð landsbyggðarinnar.
Sem 'betur fer, sér þó fjöldi
manna nauðsyn þess að þau
standi föstum fótum. Við á lands
byggðinni höfum af því bitra
reynslu, hvernig fjármagnið hef
ur verið flutt frá okkur til
Reykjavíkur, og nú undanfarið
drjúgur hluti af sparifénu fryst-
ur í Seðlabankanum. Það er svo
sem skiljanlegt, að menn, sem
komizt hafa yfir fjármagn, freist
ist til þess að ávaxta það syðra,
þegar hið opinbera ýtir undir
að allar stærri framkvæmdir séu
gerðar þar. Framsóknarflokkur-
inn er eini flokkurinn, sem af
öllum mætti hefur stutt sam-
vinnufélögin og jafnvægið í
byggð landsins, og hann forðast
líka öfgarnar til hægri og vinstri.
Hann vill líka viðhalda hinum
grónu menningartengslum við
nágrannaþjóðirnar. Sigur B-list-
ans á að verða glæsilegur 9.
júní.
GUNNAR
HALLDÓRS-
SON, bóndi,
Gunnarsst.,
Þistilfirði:
Hvers vegna kýst þú Framsókn-
arflokkinn?
Framsóknarflokkurinn er
milliflokkur. Hann forðast öfga-
stefnur jafnt til hægri og vinstri.
Framsóknarflokkurinn er mál
svari samvinnustefnunnar, en
samvinnufélögin eru fjöregg
fólksins, sem að þeim stendur,
ekki sízt í hinum dreifðu byggð-
um þessa lands.
Framsóknarflokkurinn er á
móti landeyðingarstefnu núver-
andi ríkisstjórnar. Núverandi
stjórnarflokkar hafa með tveim-
ur gengisfellingum, heftingu
lánsfjár, sérstökum launaskatti
á bændur og dærrialausu vaxta-
okri kreppt svo að íslenzkum
landbúnaði, að ógerlegt er nú,
nema þá fyrir milljónera, að
hefja búskap í sveit. En við, sem
erum nýlega byrjaðir búskap,
en eigum eftir að gera miklar
umbætur á jörðum okkar, til
þess að geta rekið á þeim ný-
tízku búskap, svo sem þjóðfé-
lagið krefst af okkur, höfum ó-
tæpt fengið að bragða á „silfur-
fatsréttum“ núverandi ríkis-
stjórnar. Við stöndum nú í þeim
sporum, að ef við viljum hætta
búskap erum við öreigar, því
jarðirnar eru óseljanlegar, en
allt sem við eigum er bundið í
húsum og ræktun á jörðunum.
Viljum við aftur á móti klóra í
bakkann, lengja enn daglegan
vinnutíma okkar, halda áfram
uppbyggingu jarðanna og auka
framleiðsluna, rekum við okkur
á lánsfjárskortinn og vaxtaokr-
ið.
Þegar Framsóknarflokkurinn
hefur verið í ríkisstjórn, og því
sterkari sem hann hefur verið,
því betur hefur uppbyggingin
gengið til sjávar og sveita. Und-
ir hans forustu hafa verið sett
öll merkustu lög um landbúnað
á íelandi.
Ungir bændur! Eflum Fram-
sóknarflokkinn í kosningunum
nú í vor. Gerum hann svo sterk-
an, að hann hafi afl til þess að
standa á verði um hagsmunamál
unga fólksins og hrinda þeim í
framkvæmd.
Sendum fulltrúa úr okkar
hópi á þing. Eina unga bóndann
sem er í baráttusæti á lista hér
í kjördæminu í næstu kosning-
um, Hjört E. Þórarinsson.
ÁSA MARIN- ’
ÓSDÓTTIR,
Ijósmóðir og
húsfreyja í
Kálfskinni á
Árskógsströnd:
Hvað viltu segja um félagslíf
kvenna í dreifbýlinu?
Félagslífið í sveitum er óend-
anlega mikilsvert fyrir okkur
konumar. Húsmæður í kaup-
stöðunum eiga dagleg samskifti,
jafnvel í hvert sinn er þær fara
í búðir. Þessu er annan veg hátt-
að hjá okkur í sveitunum. Og
yfir veturinn einangrumst við
oft um of. En úr þessu má auð-
veldlega bæta, þar sem strjál-
býli er ekki því meira. Sauma-
klúbbar, föndurvinna, dans-
kennsla, leikfimi o. fl. gera okk-
ur kleift að hafa vikulegt sam-
band okkar í milli, sem er alveg
nauðsynlegt. Það hefur reynzlan
kennt okkur hér í sveitinni. í
sambandi við danskennslu og
dansinn yfirleitt, er það mín
skoðun, að dans eigi að kenna
liel
ur
oráiá
strax í barnaskólum, af því hann
er þjóðarskemmtun íslendinga.
Yfir sumarið er þessu annan veg
farið, enda vilja margar kaup-
staðarkonur njóta sveitanna
með okkur þann tíma.
Um hinar almennu skemmti-
samkomur er oft rætt. Þær eru
tvennskonar: Innansveitar sam-
komur, sem oftast eru hinar á-
gætustu og svo fjáraflasamkom-
ur fyrir alla. Af þeim fer ekki
svo svo gott orð sem skyldi.
Þær koma í staðinn fyrir þá fjár-
öflunaraðferð ungmennafélag-
anna áður fyrr, að heyja í sam-
einingu og selja svo heyið næsta
vetur. Öfluga lögreglu, helst
einnig fangaklefa, útrýmingu
leynivínsölu og almenna kröfu
um meiri háttvísi, þarf til þess
að hinar umtöluðu opnu dans-
skemmtanir fái á sig menningar-
blæ og verði öllum til ánægju.
En í sambandi við allt félags-
líf og öll félagsstörf bæði karla
og kvenna, þarf byggðin fremur
að þéttast en dragast saman,
enda er þá allt tal um félagsskap
a.m.k. kvenna út í hött, ef meira
sígur á ógæfuhliðina.
Margir vona einlæglega að nú
verandi þjóðmálastefna taki
bráðlega þeirri breytingu, að
bjartara verði framundan fyrir
sveitafólk en nú er.
INGIMAR
EYDAL,
Akureyri:
Hvað finnst þér um kcsninga-
baráttuna?
Kosningabarátta í lýðræðis-
landi er vettvangur málefnalegs
uppgjörs stjómarflokka og
stjórnarandstöðu. Stjórnarflokk-
ar verja gerðir sínar, en stjórn-
arandstaðan gagnrýnir. Blöðin
eru notuð til hins ýtrasta og
stjórnmálaflokkarnir heýja
nokkurskonar einvígi frammi
fyrir alþjóð, þar sem eru út-
varpsumræðurnar. Er þetta þá
ekki allt eins og bezt verður á
kosið? Nei, því miður mætti
margt betur fara. Hin málefna-
lega kosningabarátta er ekki
nægilega drengileg. „Staðreynd-
irnar“ ekki nógu sannar. Nú er
ég ekki að væna þá sem í eldin-
um standa um það, að fara vís-
vitandi með rangt mál. En þegar
eitt atriði er slitið úr samhengi
langrar orsakakeðju og slegið
upp sem „sensasjón", getur það
verið villandi. Og hinn sameig-
inlegi galli á málflutningi stjórn-
ar og stjórnarandstöðu er: Of
mikið fullyrt, of lítið rökstutt.
Ef ég mætti gefa hinum almenna
kjósanda heilræði, yrði það
þetta: Vertu gagnrýninn á mál-
flutning flokks þíns, jafnt and-
stöðuflokkanna, láttu þér ekki
nægja innantómar fullyrðingar.
Og hafðu síðan það er sannara
reynist.
ÓLAFUR
EGGERTSSON
kennari,
Laxárdal,
Þistilfirði:
Hvers vegna kýs ungt fólk
Framsóknarflokkinn?
Stefna hans er að jafna kjör
manna á lýðræðis- og samvinnu
grundvelli. Vernda sjálfstæði og
rétt íslendinga til gæða lands
síns og landgrunns. Gera ungu
fólki fært að stofna heimili og
sem flestum eiginn atvinnu-
rekstur, með því að lækka vexti
og auka lánsfé og aðstoð til
býlamyndunar og íbúðabygg-
inga. Stuðla að jafnvægi í byggð
landsins með stóraukinni rækt-
un og landgræðslu, vegagerð og
rafmagni. Iðnaði í sveitum og
sjávarþorpum. Bátaútgerð og
fiskiðnaði víðar en við Faxaflóa.
Dreifingu menntasetra og ýmsr-
ar þjónustu um landsbyggðina.
Framsóknarflokkurinn er mál
svari sveita og dreifbýlis og sam
ofinn samvinnustefnunni, enda
þar til orðinn í fyrstu. Hann er
flokkur lýðræðissinnaðra. fram-
faramanna. Það er mikil þörf á
slíkum milliflokk, sem vinnur á
móti Öfgunum til vinstri og
hægri.
Margir álíta það einhverja
hétjúdáð að vinna með 1 öfga-
stefnum í þjóðmálum. Annars
vegar haftalausri samkeppni,
þar sem sá setn minna má sín
efnalega verður að þoka fyrir
þeim sterku í kapphlaupinu.
Hinsvegar þeim sem eitt sinn
höfðu það markmið að allir réðu
öllu og hver átti þá að fá sinn
deildan verð. En reyndin hefur
orðið einræði og algjört ófrelsi
alþýðumannsins.
Stefna Framsóknarflokksins
er, eins og áður er sagt, byggð
á hófsemi, lýðræði og samvinnu.
Ungir menn og konur. Við
skulum sameina okkur um heil-
brigða umbótastéfnu og öll
kjósa lista Framsóknarflokksins.
JÓHANN
KRISTINSSON
verkstjóri á
Vélaverkstæði
S. R., Raufar-
höfn:
Hvað segir þú um atvinnuhorí-
ur og aðstöðu til náms i þínu
fagi?
Þar sem vélvæðing hefur
mjög aukizt í landinu hin síð-
ustu ár, hefur það kallað á auk-
inn vinnukraft til viðgerðar- og
viðhalds, svo atvinnuhorfur í
minni stétt hljóta að vera góðar,
enda er eftirspurn eftir járn-
smiðum mikil, sem stafar af því
að of fáir fagmenn eru starf-
andi í faginu, sem stafar meðal
annars af því, að kjör nema
hafa verið mjög léleg. Mikil eft-
Svörin frá unga fólkinu, sem blaðið leitaði eftir, streyma að. Enn eru
mörg eftir og verða þau væntanlega birt á laugardaginn. Svör þau,
er birtust í blaðinu í gær, hafa hvarvetna vakið mikla athygli og
sýna vel, að unga fólkið fylkir sér undir merki Framsóknarflokksins.

#########»##############»»#####»######################i
irspurn eftir iðnaðarmönnum
hefur að vísu bætt þau kjör í
1 bili. Nemendur fá oft mikla eft-
irvinnu og fríðindi fram yfir það
sem áður var.
Aðstaða til bóklegs nám hef-
ur stórbatnað í Reykjavík og
Hafnarfirði, eða þar sem skól-
arnir eru dagskólar, því kvöld-
skólar að loknum vinnudegi
leifa mjög litlum tíma til að lesa
námsbækur. Annars tel ég það
höfuðverkefni, sem fyrir liggur,
að skipuleggja þessa atvinnu-
grein betur, eins og að vísu
flestar aðrar, því vinnuhagræð-
ing þýðir betri afkomu fyrir
alla.
Þú ert Framsóknarmaður, þó
störf þín og tekjur heyri undir
verkamannastétt?
Framsóknarflokkurinn hefur
ætíð staðið vörð um hag bænda-
stéttarinnar og tel ég það ekki
lastvert, síður en svo. Með
breyttum búnaðarháttum, þar
sem allflestir bændur eru nú
einyrkjar, er hagur bóndans orð
. inn sá sami og launþeganna, það
er, að þeir fái vinnu sína það
sæmilega greidda, að dugi til
mannsæmandi lífs.
Framsóknarflokkurinn hefur
stutt með heilindum hóflegar
kaupbækkanir og. átt í seinni
tíð giftudrjúgan þótt í að vinnu-
friður hefur haldizt í landinu,
þótt ríkisvaldið hafa gert sitt
til að ræna launþega öllum
kjarabótum, sem kunnugt er.
Svo í öðru lagi hefur Fram-
sóknarflokkurinn verið höfuð-
brjóstvörn samvinnufélaganna í
landinu, en sá félagsskapur hef-
ur fært hinum vinnandi manni
hvað mestar kjarabætur, ekki
eingöngu vegna þess að sam-
vinnufélögin hafa bæði beint og
óbeint haldið niðri vöruverði,
heldur einnig vegna þess að
sjóðir og fasteignir samvinnu-
félaganna er arfur til framtíð-
arinnar á þeim stað, sem þau
eru starfrækt. En aðstaða og
fasteignir einstaklinga ganga
kaupum og sölum, svo hver kyn
slóð getur þurft að greiða and-
virði þeirra mörgum sinnum.
Af andstæðingum Framsókn-
arflokksins er honum oft talið
það til lasts, að hann sé milli-
flokkur. Ég tel það einmitt til
kosta, — því öfgarnar eru alltaf
það versta, hófið er það sem
gildir í hverju tilfelli.
þau lög, sem löggjafinn hefur
sett og fari eftir þeim. Það má t.
d. í flestum tilfellum koma í veg
fyrir það með auknu eftirliti, að
unglingar neyti áfengis á þeim
stöðum, sem þeir sækja mest.
Og það er mikil nauðsyn að slíkt
sé gert — svo sem löggæzlu- og
dómsvaldi ber skylda til.
í öðru lagi þarf að koma í veg
fyrir, að áfengisverzlunin af-
greiði unglinga, innan lögaldurs,
svo og þá, sem gerzt hafa brot-
legir við áfengislögin.
í þriðja lagi, og þar skírskota
ég til skynsemi hvers andlega
heilbrigðs manns, má enginn út-
vega eða veita unglingum áfengi
Slíkt varðar við lög og er engum
heiðvirðum manni sæmandi. En
því miður eru þeir margir, sem
af óvarkárni, einnig af ásettu
ráði og jafnvel í gróðaskyni, að-
hafast slíkt. Það má vera kalt
hjarta, sem slíkan verknað frem-
ur — og slíka fjármuni notar til
framfærslu eigin barna.
Síðastíiðmri vetur urðu mikil
blaðaskrif'úm neyzlu eiturlyfja,
sem~ því 'miður virðist töluvert
útbreidd: Oghið háa Alþingi lét
einnig málið til sín taka. En
hvað þá um áfengið? Ég vil að
lokum bera fram þá ósk, að á-
fengisböl og ofdrykkja fái slíkar
viðtökur, því að eins og það er
víða notað, er það hið háskaleg-
asta eitur, sem leggur fjölda
heimila í rústir.
GUÐMUNDUR
MAGNÚSSON,
bílasmiður,
Akureyri:
Hvað ber að gera til að hindra
áfengisneyzlu unglinga?
I fyrsta lagi að þeir, sem halda
eiga uppi lögum og rétti, virði
núverandi ríkisstjórn, þótt öðru
væri lofað.
í þessum málum ríkir hreint
ófremdarástand, jafnvel svo, að
ungt fólk flýr bæinn. Það hlýtur
að vera krafa alls ungs fólks,
sem getur unnið, vill vinna og
vinnur mikið, að þjóðfélagið geri
því mögulegt að eignast þak yfír
höfuðið. Núverandi ríkisstjórn
virðir þessa kröfu að vettugi.
Unga fólkið segir álit sitt 9. júní.
JÓN
ÁGÚSTSSON,
húsasmiður,
Akureyri:
Hvernig finnst þér þjóðfélagið
sinna skyldum sínum við unga
íólkið?
Eins og nú er, virðist mjög
miklum erfiðleikum bundið að
koma sér upp eigin íbúð. Sæmi-
leg íbúð mun nú kosta 500-600
þús. krónur og hefur hækkað á
síðustu árum um 150-200 þúsund
krónur. En lán hjá Húsnæðis-
málastjórn hafa hækkað úr 100
þúsund upp í 150 þúsund krón-
ur, svo að allt lánið og meira til
fer í hækkun byggingarkostnað-
arins eina.
Efnalitlir húsbyggendur þurfa
að eiga aðgang að lánum, sem
svara tveim þriðju hluta bygg-
ingarkostnaðar og vextir mættu
ekki vera hærri en 3-4%, til
þess að nokkur von sé til þess
að fólk geti staðið undir hús-
næðiskostnaði eigin íbúða. En ef
fólki er ekki gert þetta kleift,
skapast fyrst mikil húsnæðis-
vandræði, eins og raunar eru
þegar orðin hér í bæ, og síðan
verða ríkir menn eigendur hús-
anna og leigja út fyrir „sann-
gjarnt verð“. Þessa þróun styður
HAUKUR
ÁRNASON,
byggingafræð-
ingur,
Akureyri:
Hvemig gengur ungu fólki að
byggja yfir sig?
Til að auðvelt geti talizt fyrir
ungt fólk að eignast eigið hús-
næði, þarf það aðgang að hag-
kvæmum lánum til langs tíma
og sanngjörn laun vinnu sinnar.
Eins og nú er háttað má telja
einu möguleikana til lána vera
150 þúsund króna lán frá Hús-
næðismálastofnun ríkisins, sem
er hámarkslán. Þetta er þó að-
eins 30% þess fjár er þarf til
að geta eignazt íbúð, og nægir
rétt til að greiða þá hækkun,
sem orðið hefur á íbúðarverði
frá 1958.
Nokkuð af ungu fólki hefur
auk þess aðgang að lífeyrissjóðs-
lánum, sem verður því mikill
styrkur. En meirihlutinn hefur
ekki nokkra möguleika til út-
vegunar viðbótarfjár, þar sem
allar peningastofnanir eru harð-
lokaðar fyrir útlánum til íbúða-
bygginga.
Ráðamenn þessarar þjóðar
hafa ekki viðurkennt íbúðabygg
ingar sem æskilegan og sjálf-
sagðan þátt efnahagsuppbygging
árinnar.
Auk lánsfjártakmörkunar er
því til staðfestingar hinir háu
vextir, sem beinlínis eru settir
til þess að draga úr bygginga-
framkvæmdum, enda má full-
yrða að mjög fáir hafi efni á að
búa í eigin húsnæði. Sé reiknað
með núgildandi vöxtum og í-
búðarverði, verður húsaleigan
yfir árið, þ. e. vextir, afborgan-
ir og viðhald, ekki undir 70 þús.
krónum af meðal íbúð. Og er þá
víðast lítið eftir af launatekjum
manna til annarra þarfa.
Af þessu sést, að mjög erfitt
verður að telja fyrir ungt fólk
að eignast eigin íbúð.

BBBB f í i?S§J| GÍSLI GUÐMUNDSSON,
alþingismaður: |
r r
TEKIÐ í ÓKUNNA HÖND 1
(Frariih.)
Lagt var til, að biskupsstóll
yrði fluttur frá Reykjavík að
Skálholti og stefnt að endur-
reisn Hólastóls. Fleira mætti
nefna.
Nú má segja, að ekki sé niiklu
til vegar komið, þó að nefndar-
álit sé lagt fyrir ríkisstjórn, sem
telur sig hafa öðru þarfara að
sinna, og kemur því fyrir í
skjalaskápum sínum. En þessi
nefnd var þannig skipuð, eins
og fyrr segir, að íulltrúar lands-
fjórðunganna voru sérstaklega
til kvaddir. Ég tel þar með fram
komna, fyrir atburðanna rás, ó-
tvíræða bendingu um það,
hvernig að málum, sem þessum
þurfi að vinna. Frumkvæðið í
slíkum málum verður að koma
frá landshlutum og byggðalög-
um, því að það er þeirra fram-
tíð, sem hér er um f jallað. Lands
byggðin sjálf verður að tendra
þann eld, stæla þann vilja,
skapa þann andlega kraft, ef svo
mætti að orði komast, sem get-
ur orðið þess megnugur að móta
ráðandi stefnu innan þjóðfélags-
ins.
Og nú vil ég nota tækifærið
til að ræða fleira. Ég veit ekki,
hvaða aðstöðu vinur minn
„Austri“ hefur haft til að fylgj-
ast með gangi mála á Alþingi,
t. d. síðastliðinn vetur. En hvað,
sem um það er, vil ég benda
honum á að kynna sér írumvarp
það til laga um ráðstafanir til
að stuðla að jafnvægi í byggð
landsins, sem við Framsóknar-
menn fluttum á Alþingi því, sem
nú heíur verið rofið. Þótt þar sé
ekki sérstaklega fjallað um stað
setningu skóla eða annarra rík-
isstofnana, er þar nú með nýj-
um hætti fjallað um sameigin- <
legt áhugamál okkar. Mér skilst >
á grein hans, að hann sé dálítið^
vantrúaður á góðan vilja a. m.
k. sumra þeirra, sem bera sér
orðið „jafnvægi“ í munn, sé
hræddur um að þeir kunni ein-
hverjir að „hafa á sér yfirskin
guðhræðslunnar". Eitthvað svip
að sagði ég sjálfur á þingi í vet-
ur um þá, sem felldu fyrir okk-
ur þetta frumvarp cg gerðu
þingssamþykkt um, að þáð væri
„óþarft“.
Á vegum þjóðfélagsins eru
margar starfs-stofnanir, sem
skipta með sér verkum með það
fyrir augum, að hver þeirra sé
sérfróð og ábyrg á sínu sviði.
Ein sér um fræðslumál, önnur
um póst og síma, þriðja um vega
mál, fjórða um hafnir og vita,
fimmta um strandferðir, sjötta
um útvarp o. s. frv., en þær eru
margar. Við lögðum til, að kom-
ið yrði upp sérstakri byggða-
jafnvægis- eða landsbyggðar-
stofnun, sem ynni að því með
rannsóknum, áætlunum og f jár-
framlögum, einkum á sviði at-
vinnumála en að nokkru leyti
einnig á sviði húsnæðismála að
vemda og efla byggð í einstök-
um landshlutum. Við lögðum
jafnframt til, að þessi stofnun
fengi árlega til umráða fastá-
kveðinn hundraðshluta af tekj-
um ríkisins, þannig að ekki yrði
um rýmun að ræða af völdum
dýrtíðar.
Við vildum einnig reyna aðra
leið:
Að einstökum landshlutum,
sýslum eða bæjarfélögum, væri
gert kleift að koma sjálf upp
svona stcfnunum á sínum svæð-
um, að leggja íram eða útvega
fé til þess eftir getu og fá um
leið stuðning allsherjarsjóðsins,
enda væri um sameiginlegar á-
ætlanir að ræða.
Og nú kem ég að spumingu
„Austra“ vinar míns: „Jafnvægi
í byggð Iandsins, hvað er það?“
Honum finnst þetta stundum
nokkuð óljóst hjó sumum, og
það að vonum. En við, sem flutt
um þetta mál, orðuðum það svo,
að starfsemi landsbyggðarstofn-
unarinnar ætti að taka til þeirra
landshluta, þar sem „bein eða
hlutfallsleg fólksfækkun hefur
átt sér stað undanfarið eða er
talin yfirvofandi."
BEIN fólksfækkun er það, þeg
ar fólkstalan lækkar. En hjá
hraðvaxandi þjóð, er hver Iands
hluti mjög illa staddur, þar sem
fólkstalan stendur í stað, énda
þótt hún lækki ekki. Og njeira
en það: Landshluti eða lands-
hlutar em ekki vel á vegi stádd-
ir, þótt þar sé um einhverja
fólksfjölgun að ræða, ef fólks-
fjölgunin er þar miklu minni en
landsins í heild. Þá er um HLUT
FALLSLEGA fólksfækkun að
ræða í þeim landshlutum. Blóð-
gjöf er framkvæmd á kostnað
þeirra. Áhrif þeirra á þjóðfélag-
ið fara minnkandi. Þeir verða
eins og bam, sem vex hægar en
lífið krefst, og að því kemur, að
vaxtartíminn er liðinn.
Og nú er tækifærið fyrir okk-
ur „Austra“ vin minn og aðra,
sem hafa sömu áhyggjur og við,
til að átta okkur á því sem skeð
hefur.
Á tímabilinu 1940—’61 fjölg-
aði þjóðinni í heild um rúml.
48% eða 58—59 þús. Nál. 9/10
hlutar þessarar fjölgunar kom
fram í Kjalarnesþingi einu, þ. e.
í höfuðborginni og öðrum suð-
urbyggðum Faxaflóa. Þar varð
fjölgunin á 21 ári 112%. I öllum
(Framhald á blaðsíðu 6).
<-------------------------->-
Sjálfboðaliðar!
ALLIR þeir, sem vflja starfa
fyrir B-listann að kosninga-
undirbúningi og á kjördag,
góðfúslega gefi sig fram við
kosningaskrifstofuna í Hafn-
arstræti 95. (Goðafoss). Sím-
ar 1443 og 2962.
----------------------IdÍ