Dagur - 11.01.1964, Blaðsíða 2

2
- KVENFELAGID FRAMTIÐIN 70 ARA
MENNTUN vísindamanna ber
að miða að því að þroska hin
heildstæðu og félagslegu við-
horf til starfsins á kostnað
hinna einstaklingsbundnu, seg-
ir í grein í timariti Menningar-
og vísindastofnunar S. Þ. (UN-
ESCO), sem nefnist „Impact of
Science on Society". Vísinda-
greinarnar verða æ flóknari og
háðari hver annarri, og með öi’-
fáum undantekningum geta vís-
indamenn ekki starfað einir og
óstuddir. f gx-eininni er gefin
lýsing á nokkrum gerðum vís-
indamanna, sem vegna sál-
í-ænna eiginda eru meira eða
minna hæfir til hóprannsókna.
Hin lifandi alfræðiorðabók.
Hann hefur oft skaðleg áhrif á
unga vísindamenn, þar eð hann
fælir þá frá vei’kefnum sínum:
það sem þeir héldu að væri
nýtt hefur vei’ið í’eynt annax-s
staðai’, segir h'ann. Þeir hætta
við verkefni, þar sem þeim
finnst tilgangslaust að brjóta
upp opnar dyr. En þeir gleyma
því, að handan við þessar dyr
ei’U margar aðrar.
Gagnrýnandinn. Hóflaus og
kerfisbundin gagni’ýni á störf-
um samstarfsmanna getur haft
mjög neikvæð áhrif. Gagnrýn-
andinn er tíðum skarpgreindur
og hispurslaus. En hann skortir
nærgætni eða jafnvel mannleg-
ar tilfinningar. Geti sá, sem
rannsóknunUrti stjórnar ekki af
greitt allar athugasemdiraar, er
heppilegra að hann losi sig við
þá truflun, sem nærvera gagn-
rýnandans felur í sér, áður en
hópui-inn splundrast.
Sá fl.iótfærni. Hann leggur
fram stórkostlegar rár.nsóki'.ar-
áætlanir og mundi sóma sér vel
í hlutverki sölumanns eða
stjórnmálamanns. En það er ex-f
itt að fá slíkar áætlanir til að
bera nokkurn eiginiegan árang-
ur, og sé sá sem rannsóknunum
stjói’nar veiklyndur, kemst
hann áðUr en lýkur undir á-
hrifavald hins fljótfæx’na.
Hinn hikandi. Hann er hel-
tekinn ótta við að gera skyssu,
er sífellt á nálum um, að eitt-
hvað sé athugavert við tæki
hans eða niðurstöður o. s. frv.
Hann er hræddur við að taka
ákvarðanir. Hins vegar má
segja. að auðveldai’a sé að telja
samstai’fsmann á að birta nið-
urstöður sínar en að koma í
veg fyrir ótímabæra birtingu.
Gutlarinn. Hann er þúsund-
þjalasmiður og hefur áhuga á
öllum sköpuðum hlutum — en
ÁRID 1983 tók til starfa á Akra
nesi sérstök skrifstofa, sem
annast umboð fyrir Samvinnu-
tryggingar.
Hinn 3. janúar síðastl. opnaði
þessi skrifstofa afgreiðsiu fyrir
Samvinnubankann. Þar verður
tekið á móti innlögnum og ýmis
önnur þjónusta veitt í umboði
Samvinrtubankans. Jafnframt
sameinast Innlánsdeild Kaup-
félagsins Samvinnubankanum
aðeins stutta stund. Hann birt-
ir „bráðabirgða-athugasemdir“,
en sjaldan nokkuu fram yfir
það. Hann getur komið að gagni
sem hugmyndasmiður.
Sá borginnmnnlegii Hann tek
ur þátt í hóprannsóknum í full-
vissu þess, að hann eigi í vænd-
um Nóbelsverðlaun. Dálítið mót
læti getur orðið þessari mann-
gei’ð hreinasta blessun, hafi
einstaklingurinn vit á að bæta
í’áð sitt. Þá vei ður bann ágætur
samstarfsmaður með iét:m<.-ta
metnaðargix-nd, sem knýr hann
til að vinna vel.
Slæpinginn. Hinn káti og
notalegi félagi, sem er snillivig-
ur í að komast hjá vinnu. Hann
er mjög vinsæll meðal kven-
fólksins á staðnum, þar eð h -,nn
NOKKRU FYRIR áramótin
flutti dr. Matthías Jónasson,
prófessor, fyrirlestur um upp-
eldismál í samkomusal Oddeyr-
arskólans á vegum BaiTiavei’nd-
arfélags Akureyrar. Salurinn
var fullskipaður.
Dr. Matthías Jónasson hóf
mál sitt með því að láta það álit
sitt í ljós, að lítill munur væri
hér á uppeldi bax’na og í ná-
grannalöndunum. En hér væri
reginmunur á uppeldi ungling-
anna. Heimilin slepptu alltof
snemma af þeim hendinni. For-
eldrai’nir notuðu ekki rétt sinn
og skyldu samkvæmt landslög-
um að vera forráðamenn ungl-
inganna meðan þeir væru
ómyndugii’. Unglingarnir hefðu-
of mikið fi-jálsræði og soguðust
alitof snemma út í villt og sið-
spillandi skemmtanalíf. Aðal-
ástæðan til þess arna væu mikil
fjárráð unglinga. Þeir þyrftu
ekki lengur að leita eftir fjár-
munum til foreldranna eins og
áður vai’.
Taldi ræðumaður, að heimili,
skólar og kirkja yrðu að taka
þessi mál fastari tökum. Áleit
hann að fermingin kæmi of
snemma og stuðlaði að því, að
unglingarnir skoðuðu sig of
fljótt fullorðna. Fermingin ætti
ekki að vera fyrr en í lok
skyldunámsins við 15 ára aldur
og þá helzt að haustinu, svo að
hún i’ækist ekki á unglingapróf-
in að vorinu. Fermingin er tákn
unglingsins um að hann sé að
verða fullorðinn, og fyrr megi
hún ekki vera.
Á eftir fyrirlestrinum sýndi
og tekur bankinn við rekstri
hennar.
Umboðsmaður Samvinnu-
trygginga á Akranesí er Sveinn
Guðmundsson, fyrrv. kaupfél-
agsstjóri.
Hinn 4. jan. sl. opnaði Sam-
vinnubankiiln hliðstætt útibú í
Hafnarfii'ði. í sama húsnæði
verða einnig samvinnutrygging-
ar, en umboðsmaður þeírra er
Guðmundur Þorláksson. □
rýfur tilbreytingarleysi ,'inuu-
dagsins. í rauninni stendur hon-
um hjartanlega á sama um vís-
indarannsóknir — í hans aug-
um eru þær einungis þægileg,
föst atvinna.
Sá tortryggni. Hann er oft á-
hugasamur og afkastamikill, en
það stendur honum fyrir þrif-
um að hann rortryggir alla, þó
hartn sé annars góðum gáfum
gæddur. Kvartanir hans koma
af stað deilurn inr.an hópsms,
og þess vegna neyðist hann til
að skipta oft um atvinnu.
Sá fingraliðugi. Hann er yfir-
leitt maður, sem auðvelt er að
fá mætur á, en hann felur í sér
hættu fyrir tækin á rannsókn-
arstofunni. Hann vill betrum-
bæta allt. Sumar hugmyndir
hans eru góðar. Margir hinna
miklu uppfinningamanna hafa
verið af þessari manngerð.
ræðumaður tvær þýzkar kvik-
myndir og útskýrði þær. Var
önnur af uppeldisheimili fyrir
flóttabörn. Dvelja þau þar til
18 ára aldurs. Hin var um skipu
lagðar ferðir þýzkrar æsku um
land sitt á sumrin. Sérstök fé-
lagssamtök sjá um þessar ódýru
ferðir. Unga fólkið ferðast fót-
gangandi en ekki í bílum og
gistir á ódýrum gistihúsum, sem
eru með hæfilegu millibili. Hjón
veita forstöðu hverju gistihúsi
og eru unglingunum sem for-
eldrar meðan þau dvelja þar.
- Bruni á Siglufirði
(Framhald af blaðsíðu 1)
Tunnuverksmiðjuhúsið var 1S0Ö
m , tvær liæðir, hæð frá gólfi til
mænis 16 m. Það var byggt um
1950.
Síldarútvegsnefnd átti í
geymslu í byggingunni bæði
sykur, saltpétur og krydd. í
þeim birgðum urðu sprengingar
og þeyttust tunnur þá upp í
gegnum þakið með miklum
gauragangi, og hátt í loft upp.
Skemmdir urðu á tveim
næstú húsum: Byggingarvöru-
deild kaupfélagsins og íbúðar-
búsinu Vatnsenda. Var húsun-
um naumlega bjargað frá því að
brenna. □
HANDTEKNIR
Á HEIÐARFJALLI
ÞRIR íslendingar voru í fyrra-
dag handteknir á Heíðarfjalli á
Langanesi er þeir voru að skoða
sig um undir leiðsögn Gísla Pét-
urssonar kaupfélagsstjóra á
Þórshöfrt. Umráðasvæði herSins
á þessum slóðum var opið og
vörður enginn, ertda slíkar ferð-
ir átölulausar áður. Þremenn-
ingarnir, kaupfélagsstj.órinn og
tveir ferðamenn, vöru kyrrsett-
ir í hálfa aöVá kl.sf. en var þá
sleppt og áfsökunarbeiðni- fram
borin síðar.
Yfirmaður herstöðvarinnar
mun, er þet'ta gerðíst, ekkí hafa
verið heíma, og handtakan á
algerum misskilningi byggð. □
(Framh. af bls. 1)
færðu þangað matvæli, sem eng
in voru fyrir og unnu önnur
hjálparstörf, þágu ekki laun fyr-
ir önnur en þau, slík verk fela
jafnan í sér sjálf.
Þegar Kvenfélagið Framtíðin
var stofnað, voru íbúar bæjar-
ins aðeins rúmlega 600 talsins.
Þá var aðeins eitt félag í bæn-
um, sem sögur fara af og hafði
þá starfað um 10 ára bil. En það
var félag bindindismanna, Stúk-
an Xsafold nr. 1, stofnuð 10. jan.
árið 1884. En þessi félög bæjar-
ins komu mjög við sögu og gera
það enn.
Meðal stöfnenda Kvenfélags-
ins Framtíðarinnar var frú Þor-
björg Stefánsdóttir, kona Klem-
enzar Jónssonar sýslumanns.
Með henni Voru, í fýrstu stjórn
félagsins, Jaköbína Kristjáns-
dóttir, Björg Gunnlaugsdóttir,
Kristjana Magnúsdóttir og Hall-
dóra Blöndal. Félagið er þriðja
elsta kvenfélag landsins.
Á fyrstu starfsárum tók félag-
ið þánn sið upp, að halda jóla-
trésskemmtanir fyrir börrt. Fæst
börn bæjarins höfðu áður séð
jólatré. Jólatré voru á þeim
tíma sjaldgæf og sáust helzt í
húsum efnaðra manna. Alda-
mótaárið stofnaði félagið sjóð,
sem síðan hefur verið á vöxtum
og verður það til næstu alda-
móta, óhreyfður.
Hér er ekki rúm að rekja
sögu Framtíðarinnai', en aðeins
stiklað á stóru. Árið 1912 kom
það til umræðu í félaginu að
stofna sjúkrasamlag. Komst sú
hugmynd síðár í framkvæmd,
með aðstoð bæjarins og Verka-
mannafélagsins. Það starfaði
þar til alþýðutryggingar gengu
í gildi 1936. Fyrir 50 árum tóku
félagskonur að vinna að því, að
koma fátækum börnum í sumar
dvöl í sveit. Og á árunum 1914
—1918, þegar ýmiskonar skort-
ur þjáði bæjarbúa, meðal ann-
ars mjólkurskort'ur, sömdu
Framtíðarkonur sjálfar við
ýmsa bændur framan Akureyr-
ar og jafnvel allt út í Hörgárdal
að flytja mjólk til bæjarins. All-
mlkil mjólk fékkst fyrir atbeina
þeirra og veturinn 1917—1918
voru tveir útsölustaðir mjólkur
hér í bæ. Kvenfélagið útvegaði
jafnvel bæjarbúum brúsa undir
mjólkina. Þá má minna á, að
þegar ástæður voru verstar í
bænum, bæði vegna skorts á
matvælum og eldsneyti, svo að
loka varð t. d. barnaskólanum,
tóku Framtíðarkonur skólahús-
ið á leigu, komu þar upp eld-
liúsi og liófu matargjafir, sendu
jafnvel út um baé, þar sem á-
stæður voru hörumlegastar. Að
þessu unnu 6 félagskonur dág-
lega lengi vetrar og skiptu með
sér verkum.
Kvennaskólamálið varð um
langt skeið baráttumál félags-
ins' og allt frá 1912’ hefur félag-
ið haft elliheimilismálið á dag-
skrá. Þegar Elliheimilið á Akur
eyri var vígt, á 100 ára afmæli
Auglýsingar þurfa að
berast íyrir hádegi dág*
inn fyrir útkortíudag.
bæjarins, afhenti kvenfélagið*
því eina milljón krónur að gjöf.
Sjúkrahúsmál á Akureyri létu
Framtíðarkonur mjög til sín
taka um fjölda ára og eiga þær
góðan hlut að byggingu Fjórð-
ungssj úkr ahússins.
Fjáröflurtarleiðir félagsins
hafa verið margvíslegar, eink-
um í sambandi við hverskonar
skemmtanir, svo sem leiksýn-
ingar og skrautsýningar, enn-
fremur veitingasölu, merkja-
sölu og m. fl. Til marks um
dugnað þessara kvenna, má
nefna veitingasölu á skíðamót-
um og hin frumlegustu skilyrði
uppi í fjalli. Karlmönnunum
snéru þær auðvitað í kring um
sig, allt frá fyrstu tíð, höfðu vin-
sémd og virðingu helztu manna
bæjarins, fengu jafnvel sýslu-
manninum hlutverk í leiksýn-
ingum og höfðti gi’eiðan aðgang
að skáldum og öðrum andans.
mönnum og notfærðu sér það,.
er þeim þótti við þurfa.
Auk þess voru innan félagsins
ræðuskörungar og ritfærar kon-
ur, sem ekki létti sit’t' eftír liggja
á opinberum vettvangi, og svo-
mun enn vera.
Stærstu mál hins sjötuga
kvenfélags um þessar mundiiy
ér efling ElliheimilissjóðS fél-
agsins.
Þegar Kvenfélagið Framtíðin
var 50 ára, voru þessar konur £
stjórn félagsins: Gunnhildur
Ryel, Anna Kvaran og Soffía
Thorarnsen. Núverandi stjórn
skipa: Ingibjörg Halldórsdóttir,.
Margrét Kröyer og Áslaug Ein-
arsdóttir.
Á þessum tímamótum mumz
margir hugsa hlýtt til Kvenfél-
agsins Framtíðarinnar og blaðið
sendir því hinar beztu afmælis-
ósk. □
Eðlutegund ein, fásóð á þessum
slóðúm, tók sór far með appel-
sínukassa frái Spáni tii Akur-
eyrar. Þráit fyrlr langa leið í
kaldri skipalest og ómjúkan
flútning síðasta spölinn, frá
Reykjavík hingað norður, á
opnum vörubíl, hélt eðlun lífi,
em missti1 lialunn. Og hér er
mynd af henni; og tók hún nokk
ur' myndarleg stökk í búrl sínu
er myndasmiðina Jón og Ás-
mund'bar að. Eðlan er um 5;cm.
að lengd.
Ufíbú á Akranesi