Dagur - 18.04.1964, Blaðsíða 4

4

Skrifstofur, Hafnarstræti 90, Akureyri
Símar 1166 og 1167
•Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
ERLINGUR DAYÍÐSSON
Auglýsingar og afgreiðsla:
JÓN SAMÚELSSON
Prentverk Odds Bjömssonar h.f.
Alltaf að
afsaka sig
MÁLFLUTNINGUR Magnúsar
Jónssonar í útvarpsumræðunum um
utanríkismálastefnu íslands, þarf at-
hugunar við. M. J. var síðasti ræðu-
maður og slapp því léttilega við
gagnrýni þar.
Brigsl hans til Framsóknarmanna
um, að þeir hefðu tvær skoðanir í
hverju máli kom úr hörðustu átt.
Flokkur Magnúsar hefur sem sé frá
fyrstu tíð verið frægur fyrir ,tvísöng‘
sinn í ýmsum mikilsverðum málum.
Morgunblaðið hefur löngum verið
tvíraddað. En ein rödd, og ekki sú
sama, í Vísi og ísafold. Vísisröddin
fyrir Reykjavík. ísafoldarröddin fyr-
ir sveitirnar. í Sjálfstæðisflokknum
var lengi talað um svonefnda ,bænda-
deild/ sem var í framboði í sveitun-
um og hélt ræður, en varð að
gleyma yfirlýsingum sínum, þegar á
reyndi, t. d. í kjördæmamálinu.
Nú er enginn Sjálfstæðisbóndi á
Alþingi, því Bjartmar er hættur bú-
skap og séra Gunnar í Glaumbæ
verður að teljast til embættismanna.
Hinsvegar fær Magnús Jónsson ef-
laust mikla fræðslu um búskap, þeg-
ar bændur eru búnir að fylla út
eyðublöðin, sem Búnaðarbankinn
hefur verið að senda þeirn undan-
farið.
Erfitt er að skilja, hvernig þeir
Magnús Jónsson og Davíð Ólafsson
treystu sér til að tala um landhelgis-
samninginn frá 1961, eins og þeir
gerðu í áminnstum umræðum.
Hvernig gat það verið til hagsbóta
fyrir íslendinga, að skuldbinda sig
til að bera frekari útfærslu landhelg-
innar undir Breta og leggja hana
undir úrskurð alþjóðadómstólsins?
í alvöru hljóta greindari menn að
viðurkenna, að betra væri að vera
laus við þessa umsömdu skuldbind-
ingu. Ekki vildu menn leggja 12
mílurnar undir úrskurð dómstólsins
á sínum tíma. Um útfærsluna 1951
gegndi öðru máli, því að hún var
byggð á úrskurði, sem alþjóðadóm-
stóllinn hafði sjálfur flutt í deilu
Norðmanna og Breta. Þriggja ára
veiðileyfið fyrir brezka togara hefði
átt að vera næg tilslökun við Breta í
þessu máli, sem allir viðurkenndu,
jjcirra á meðal núverandi forsætisráð
herra, að væri þegar að fullu unnið.
Hitt er svo annað mál, að auðvitað
finnur Sjálfstæðisflokkurinn alltaf
til óþæginda út af þessum misheppn
uðu samningum og forsvarsmenn
hans eru ekki í rónni nema að afsaka
sig frammi fyrir kjósendum hvenær
sem tilefni gefst. □
SJÁVARAFLINN 0G SÍLDARNÝTING1N
Sjávaraflinn 1962 og 1963.
Samkvæmt nýútkomnum skýrsl
um í Ægi, var fiskafli lands-
manna á s. 1. ári ca. 774 þús.
tonn, þar af 396 tonn, eða meira
en helmingur síldarafli. í þess-
um skýrslum er allur afli talinn
óslægður, upp úi* sjó, en ekki
„slægður með haus.“ Árið 1962
var aflinn ca. 832 þús. tonn, þar
af 478 þús. tonn síld. Fyrir utan
þorskafla og síldarafla er nú sér
staklega talin „krabbadýraefli“
í þessum skýrslum. Þar er um
að ræða humar og rækju o. þ.
h. Þessi krabbadýraafli var á
s.l. ári 5827 tonn og er þetta lost
æti og verðmæt útflutningsvara,
sem kunnugt er.
Aflamagnið árið 1957.
Til samanburðar þykir rétt
að tilgreina ársafla nokkur und-
angengin ár en hann var sem
hér segir tekinn á sama hátt:
Árið 1961 710 þúsund tonn
Árið 1960 593 þúsund tonn
Árið 1959 641 þúsund tonn
Árið 1958 580 þúsund tonn
Árið 1957 516 þúsund tonn
Af frystri sjávarvöru er tal-
ið, að flutt hafi verið út ca. 96
þús. tonn árið 1963. Nálega
helmingur af því magni voru
fiskflök. En athyglisverðast er,
að útflutningur á frosinni síld
fer nú mjög vaxandi, var um 24
þús. tonn árið 1962 og 37 þús.
tonn árið 1963. Aðrar frystivör-
ur voru: Heilfrystur fiskur (ca.
4000 tonn), rækja, humar og
hrogn. Af freðsíldinni fóru 12
þúsund tonn til Sovétríkjanna,
10 þús. tonn til Vestur-Þýzka-
lands, 4 þús. tonn til Rúmeníu,
Á ÞINGI U.M.S.E. í Sólgarði 11.
og 12. þ. m. voru gerðar margar
ályktanir og samþykktir um
bindindismál og samkomuhald.
Kom fram eindreginn vilji full-
trúa um að koma þessum mál-
um á hærra menningarstig en
verið hefur. t
Skorað var á Ádþingi að fella
frumvarp það sem þar liggur
frammi um lækkun á aldurstak-
marki til áfengiskaupa. Komið
verði á almennri vegabréfa-
skyldu í landinu og ekki öðrum
leyfður aðgangur á vínveitinga-
staðina en þeim, sem leyfi hafa
til áfengiskaupa. Þeim mönnum,
sem veiti eða selji áfengi til
unglinga innan aldurstakmark-
anna, verði refsað svo sem lög
mæla fyrir.
Til félagsheimilanna í hérað-
inu var beint þeirri áskorun að
vera vel á verði um þær regl-
ur sem gilda um samkomuhald
í þeim. Samþykkt var að ung-
mennasambandið héldi uppi
öflugri bindindisstarfsemi í hér-
aðinu og efnt yrði til unglinga-
dansleikja þar sem áfengis-
neyzla væri útilokuð.
Um héraðsskólamál í Eyja-
firði var samþykkt eftirfarandi:
3 þús. tonn til Austur-Þýzka-
lands og 3 þús. tonn til Tékko-
slóvakíu en minna magn til 9
landa. Auk þess er flutt út nokk
uð af ísvarinni síld (ekki
frystri), sem kunnugt er.
Að frysta Norðurlandssíld.
Hingað til hefur það eingöngu
verið Suðurlandssíldin, sem
fryst hefur verið til útflutnings.
Hún er magrari en sumarsíldin
norðlenzka og veiðist á kaldari
árstíma, en hvort tveggja er tal-
inn kostur, þegar um þessa verk
unaraðferð er að ræða.
En ástæða er til að athuga
nánar möguleika á að frysta
Norður- og Austurlandssíld til
útflutnings og þó sérstaklega þá
síld, sem veiðist snemma sum-
UM ÞETTA leyti er próflestur
að hefjast í fjölda skóla og er
sums staðar þegar hafinn. í ís-
lenzkum skólum er enn lögð
megináherzla á að nemendur
geti svarað fjölda spurnipga á
prófi án þess að fletta upp í
heimildarritum, eins og hverj-
um manni er heimilt þegar
leysa þarf úr spurningum utan
prófstofu.
Af þessu prófafyrirkomulagi
leiðir, að einkum er kannað
hvort nemandi sé minnugur á
námsefni, síður hvort hann
skilji vel það sem lært hefur
verið og sé líklegur til að kunna
að notfæra sér það. Víst er það
menntunarauki að muna hvers
konar fróðleik og vafasamt þeg-
1. Þingið skorar á fræðsluráð
Eyjafjarðarsýslu að boða fund
með skólastjórum, skólanefnda-
formönnum og oddvitum í sýsl-
unni um héraðsskólamálið.
2. Þá mælist þingið til að næsti
sýslufundur taki ákveðna af-
stöðu til þessa nauðsynjamáls og
hraði undirbúningi þess að skól-
inn rísi í héraðinu sem allra
fyrst.
3. Þingið hvetur alla alþingis-
menn kjördæmisins til að standa
saman um flutning frumvarps á
Alþingi um byggingu héraðs-
skóla í Eyjafjarðarsýslu og til
hans fáist fjárveiting sem allra
fyrst.
Þeim tilmælum var beint til
forráðamanna allra barna- og
unglingaskóla í héraðinu að
taka upp danskennslu í þeim og
leggja meiri rækt við leikfimis-
kennslu en gert hefur verið að
undanförnu.
Gerð var áætlun um íþrótta-
starfið á árinu og ákveðið að
auka það svo sem kostur væri á.
Einnig að glæða áhuga fyrir
starfsíþróttum.
Landsmót U.M.F.Í. fer fram
að Laugarvatni 1965 og var
ákveðið að stuðla að sem mestri
þátttöku U.M.S.E. í því. □
ars, áður en söltun er leyfð, og
að haustinu. Með þessu mætti
e. t. v. bæta rekstur ýmsra hrað
frystihúsa hér um slóðir, og er
þess þá m. a. minnst, að á Ak-
ureyri er stórt og vel búið
frystihús, sem skortir verk-
efni. □
MARGEIR EFSTUR
SKÁKÞING Akureyrar stend-
ur nú yfir og er teflt í Verzlun-
arfélagshúsinu. Fjórar umferð-
ir eru búnar og er staðan þessi
hjá efstu mönnum: Margeir
Steingrímsson 314 v., Jón Björg-
vinsson 3 v., Helgi Jónsson 2%
v. og Júlíus Bogason 2 vinninga
og biðskák. □
ar að því kemur að breyta ís-
lenzkum fræðslumálum í nú-
tímahorf að gera fráhvarfið frá
að læra ákveðið magn stað-
reynda þannig að tiltækt sé á
pi'ófi of snöggt og of róttækt,
þótt óneitanlega mætti hafa
meira við skilning og starfs-
hæfni en nú er gert.
Lengi hefur mér verið það
undrunarefni að skóli, sem er
eins hugfanginn af utanbókar-
lærdómi og íslenzki skólinn er,
skuli ekki kenna nemendum sín
um hagnýtar aðferðir, t. d. að
læra sem mest á sem stytztum
tíma og með sem mestum ár-
angri. Þetta mun þó óvíða gert.
Nokkurra meginatriða í sam-
bandi við nám skal nú getið.
Námsefni sem lært er að kvöldi
skömmu áður en gengið er til
hvílu festist mun betur í minni
en það sem lært er að mor'gni.
Sálfræðingarnir Jenkins og
Dallenbach sönnuðu þessa kenn
ingu með víðtækum tilraunum.
Þeir greindarprófuðu hóp
manna, skiptu hópnum síðan í
tvo hópa sem lifðu við nákvæm-
lega sömu skilyrði. Síðan fengu
hóparnir nákvæmlega sama
námsefni til að læra og muna,
eini munurinn var sá, að annar
hópurinn lærði að morgni dags
hinn að kvöldi. Heildarnáms-
efnið var 100 einingar.
Af efni, sem lært var að
morgni mundi fólk klukkustund
síðar 46 einingar en 70 einingar
ef lært var að kvöldi. Eftir 2
klukkustundir mundi fólk 31
einingu af morgunlærdómnum
en 54 af kvöldlærdómnum. Eft-
ir 4 klukkustundir voru tilsvar-
andi tölur 22 og 55 og eftir 8
klukkustundir 9 og 56.
Með öðrum orðum, þeir sem
tóku þátt í tilrauninni mundu
liðlega 6 sinnum betur það sem
lært var að kvöldi en námsefni
sem lært var að morgni. Stað-
reynd sem fólk í próflestri
mætti að ósekju leggja sér á
hjarta.
Vitanlega má nemandinn ekki
vera örþreyttur þegar hann hef-
ur nám að kvöldi enda gildir
(Framh. á bls. 7).
ÓLAFUR GUNNARSSON :
Hagnýtar námsaðferðir
Frá ársþingi UMSE
5
Vandað liefti Iceland Review
SURTSEY hefur vakið mikla
athygli og umtal erlendis að
undanförnu. Nú birtir ICE-
LAND REVIEW greinar um
gosið og fjölmargar fallegar
myndir af eyjunni — og er
þetta það fyrsta, sem hér er
gefið út á ensku um þetta ein-
stæða náttúrufyrirbæri. Grein-
arnar skrifa dr. Sigurður Þórar-
insson og Elín Pálmadóttir, og
myndirnar, sem fylgja, eru bæði
svart hvítar og í litum, prentað-
ar á sérstakan myndapappír.
ICELANA REVIEW er árs-
fjórðungsrit á ensku, fjallar um
viðskiptamál, atvinnu og þjóð-
líf íslendinga og hefur hlotið
mjög góðar viðtökur erlendis
meðal þeirra, sem fylgjast með
málefnum íslands.
Þetta nýja hefti ICELAND
REVIEW er fyrsta hefti þessa
árgangs, er fjölbreytt og vandað
að efni og útliti. Sigurður A.
Magnússon skrifar grein, sem
hann nefnir „Laxness endur-
skoðar fortíð sína,“ en þar er
fjallað um síðustu bók skáldsins.
Þá eru í ritinu fróðleg grein
um þorskveiðar við ísland eftir
Jón Jónsson, fiskifræðing, um
verzlunarviðskipti íslands og
Þýzkalands eftir Dr. Cassens,
verzlunarfulltrúa þýzka sendi-
ráðsins hér — og Páll Bergþórs-
son skrifar grein, sem hann
nefnir Hvernig er veðrið raun-
verulega á íslandi? — en útlend
ingar hafa ýmsar hugmyndir
um veðurfarið hér, eins og
kunnugt er. Einnig segir frá
Eimskipafélagi íslands og 50
ára þjónustu þess.
Af öðru efni má nefna: Grein
um Friðrik Olafsson, skákmeist
ara, um Björn Pálsson og flug-
þjónustu hans, sitt hvað um
ferðalög til íslands á komandi
sumri ásamt ýmsum upplýsing-
um fyrir þá, sem hyggja á ís-
landsferð. Grein er um Skíða-
hótelið á Akureyri og Fríhöfn-
ina á Keflavikurflugvelíi.
ICELAND REVIEW hefur
þegar náð töluverðri útbreiðslu
(Framh. á bls. 7).
HURÐ FÉLL AÐ STÖFUM
BONDI einn norðlenzkur, var
nýlega í Reykjavík einhverra er
inda. Datt honum þá í hug að
líta hið mikla tákn íslenzkrar
bændameningar í höfuðborg-
inni, Bændahöllina, því sjón er
sögu ríkari og ýmislegt um þenn
an stað sagt, Sem betra er að
kynnast af eigin raun, en af af-
spurn einni.
Þegar bónda bar að hinu
mikla húsi, komu margar bif-
reiðir jafnsnemma og út úr
þeim steig hin fríðasta sveit
skartklæddra kvenna og sam-
kvæmisklæddra manna. Fannst
bónda þá, að ekki hefði hann til
einskis burstað skóna sína og
búizt að öðru leyti sínu skársta.
Þjónn og dyravörður tók á
móti gestunum og hneigði sig
fyrir hverjum og einum, opnaði
hurðir upp á gátt og bauð komu
mönnum brosandi inn í dýrðina.
Bóndi lét mesta strauminn líða
hjá, en ætlaði síðan að ganga
inn. Dyravörður opnaði ekki og
horfði í aðra átt. Bóndi bankaði
þá örlítið og dyravörðurinn
beindi sjónum sínum á norð-
lenzka bóndann og átti nú ekk-
ert eftir af brosinu og ekki opn-
aði hann nema örlitla rifu. Og
nú heldur bóndi áfram sögu
sinni: Þetta voru útidyrnar og
leizt mér nú ekki á blikuna, og
þegar hinn mikli lykla-Pétur
leit í aðra átt, ætlaði ég að
ganga inn, eins og hver annar
sannkristinn og sæmilega sam-
vizkuhreinn, nofðlenzkur ferða-
maður. Þá kom nú babb í bát-
inn, því dyravörðurinn snerist
þá að mér og spurði um erindi
mitt. Ég sagði sem var, að hing-
að væri ég nú, bóndamaður af
Norðurlandi, kominn til að sjá
eignir mínar, því í þessu húsi
ætti ég nokkur þúsund krónur
og væri auk þess ábyrgur fyrir
nokkrum tugum þúsunda af hús
verðinu. Á meðan ég gaf þesa
skýringu á erindi mínu, af mik-
illi hógværð og tilhlýðilegri und
irgefni, var svo sem þumlungs
rifa milli stafs og hurðar. Svo
féll hurðin að stöfum og ég stóð
fyrir utan. Svona fór um sjó-
ferð þá, þegar ég ætlaði að líta
á fasteignina mína og okkar
bændanna í höfuðborginni,
sagði bóndinn, heim kominn.
Og bóndinn heldur ferðasög-
unni áfram:
Svo fór ég á annan stað í
reynsluskyni. Heimsókn mín í
Hótel Sögu var ofurlítil þjóðfé-
lagstilraun, en nú skyldi kanna
NÝLOKIÐ er námskeiði Fegr-
unarfélags Akureyrar um snyrt
ingu og fyrirkomulag lóða, mat-
jurtarækt og almenna fegrun
bæjarins. Stóð námskeiðið yfir
þrjú kvöld. í upphafi þess flutti
formaður félagsins, Jón Kristj-
ánsson, ávarp og lýsti dagskrá,
og bauð gesti velkomna. Jón
Rögnvaldsson garðyrkjuráðu-
nautur ræddi um skrúðgarða og
lóðir og sýndi sáningu sumar-
blóma. Árni Jónsson tilrauna-
stjóri talaði um eyðingu illgres-
is og hvaða leiðir væru þar til
pólitísku hlið mannlífsins. Ég
fói' á ráðstefnu, sem ungir Fram
sóknarmenn héldu þar í borg-
inni. Reynslunni ríkari, en jafn
forvitinn og fyrr, gerði ég grein
fyrir því við þann, sem næstur
stóð og utan við inngöngudyr,
að hvorki væri ég Framsóknar-
maður eða líkindi til að ég
yrði það, en maður fróðleiksfús,
og ég óskaði að hlíða á mál
viturra vanna þar á ráðstefn-
unni. Viðmælandi minn hvarf
þá inn fyrir, og innan skamms
birtist varaformaður Framsókn-
arflokksins með bros á vör.
Hann tók mig við hönd sér og
leiddi mig til sætis í mjúkan
stól, bauð mig velkominn —
sama af hvaða landshorni ég
væri og hverrar skoðunar í póli-
tíkinni. — Þótti mér þar gott að
vera og betra að koma en á
Hótel Sögu. □
úrbóta. Ólafur Jónsson ráðu-
nautur flutti erindi, um mat-
jurtarækt. Auk þessara erinda,
sem öll voru mjög fróðleg, voru
sýndar myndir, m. a. úr Listi-
garðinum, Tilraunastöðinni hér,
frá íslendingabyggðum í Græn-
landi og fleiri stöðum. Því mið-
ur var námskeið þetta fremur
illa sótt af bæjarbúum og er
leitt til þess að vita, því sá fróð-
leikur, sem var á boðstólum,
átti erindi til allra, sem láta sig
fegrun bæjarins einhverju
skipta. □
NÁMSKEIÐ UM FEGRUN BÆJARINS
En nú er heilinn kaldur og skýr á ný. Hún rýs snöggt á fætur og
lítur á Eyvirid köldum augum.
— Viltu fylgja mér yfir skipin hérna og róa mig yfir til eyjar-
innar?, segir hún tónlausri röddu.
Eyvindur stendur upp hikandi. — Já auðvitað vil ég gera það.
En geturðu ekki dvalið hérna dálitla stund, Björg? Það er ekki
hægt að skiljast svona! Hann reynir að taka hönd hennar. Hún lítur
í augu honum án þess að svara, og dregur höndina til sín.
— Viltu ekki bara gera svo vel að fylgja mér strax? segir hún
og gengur út á þilfarið. Hún lætur hann ekki hjálpa sér, hvorki
yfir smábrýrnar né niður kaðalstigann. Hann reynir að ná augum
hennar öðru hverju, en hún lítur þá í aðra átt. Hann fylgir henni
yfir á ferjubryggjuna og stendur við hliðina á henni, meðan þau
bíða ferjunnar.
— Vertu sæll, Eyvindur! segir hún lágt, um leið og ferjan rennur
upp að bryggjunni.
Hann ætlaði að rétta henni höndina, segja eitthvað að lokum,
mæta augum hennar, finna aftur eitthvað af því garnla þeirra á milli.
En hún var allt í einu komin um borð og horfin í farþegaþyrpinguna.
Hann sá aðeins bregða fyrir sem snöggvast ljósgullnu hári hennar.
En Björg horfði í aðra átt. Æ, hún vissi svo vel, að hann myndi
standa á bryggjunni og sennilega leita eftir henni með augunum
enn einu sinni. En hann þurfti ekki að sjá hana, þar sem hún var.
Hún var einmana, ákaflega einmana í miðjum ferðamannahópnum.
Umhverfis hana var hlegið og spjallað. Sumarkvöldið var bjart og
hlýtt. Síðustu sólargeislarnir blikuðu og leiftruðu enn langt úti í
vestri, þar sem haf og himinn mætast. En Björg sinnir engu af
þessu.
Hún veit að sól og sumarkvöld muni ekki gleðja hana framar.
Hún veit bara, að þetta er í síðasta sinn, sem hún fer með ferjunni
þeirri arna. Hún minnist þess, hve spennt hún var í fyrsta sinn,
sem hún fór með ferjunni á fund Eyvindar. Hún óttaðist enga
hættu, því Eyvindur var góðkunningi Steins bróíjur hennar.
Hvað mundi Steinn segja núna? Myndi hann dæmi systur sína
eða kunningja sinn? Hvað myndi mamma segja? Það verður
óskemmtliget bréf, sem hún verður að skrifa henni. Hefði pabbi
verið á lífi, — þá hefði hún ekki einu sinni þorað að fara heim
aftur framar. En á hún þá að fara heim? á hún að demba allri
skömm sinni yfir mömmu og þau heima? Nei, það er þó það
síðasta, sem hún má láta sér koma til hugar.
En hversu lengi getur hún verið í stofnuninni, áður en fer að sjá
á henni? Það liggur við, að Björg engist sundur og saman. Hún
getur verið hér í sumar og fram undir haustið. En hvað tekur við?
Hvað á hún þá að gera af sér?
Nei, hún verður samt að fara heim og bíta í sig allt sem illt er.
Hún hefir engan annan en sjálfa sig að ráðgast við um allt, sem
í hönd fer. Eða verður hún kannski að segja mömmu það. Þetta
verður þung raun fyrir mömmu. Mamma er svo heiðvirð og siða-
vönd, og vönd að virðingu sinni. Hún vill að allt sé heiðvirt og
sómasamlegt. Og þá ekki sízt um börnin hennar tvö.
AUÐHILDUR FRÁ VOGI:
GULLNA BORGIN
Björg ætlar að segja Iðunni allt. Hún má gjarnan dæma hana,
ef hún vill. Hún verður að leita ráða hjá Iðunni, þvi ein getur hún
ekki risið undir öllu þessu.
En hve Björgu finnst leiðin heim í Stofnunina löng í kvöld. Þar
var enginn heima í vistarverum þeirra þremenninganna. Hún ætlar
að bíða eftir Iðunni. Hún hlýtur að koma einhverntíma. Það er
nærri furðulegt, að Björg sjálf skuli vera komin heim.
Eyvindur, hvers vegna hugsar Björg ekki um hann núna, fremur
öllu öðru? Hversvegna er hún ekki bálreið honum í huganum, ásakar
hann og kennir honum um allt þetta? Hvers vegna hatar hún hann
ekki? Er hún þá alveg tilfinningarlaus? Hún finnur til þreytu, dauð-
ans þreytu. Allt þetta er sem draumur, miskunnarlaus draumur.
Nú er gengið um niðri. Lykli er snúið í hurðinni. Iðunn! Loksins
getur Björg gefið innibyrgðum gráti sínum lausan tauminn. Loksins
fengið að gráta eðlilega. Loksins fengið að mæta skilningsríkum
augum Iðunar og segja henni allt!
5giv.
Iðunn vakti lengi fram eftir þetta kvöld. Hún hafði fengið svo
margt að hugsa um allan daginn. Fyrst og fremst var það nú Björg.
Hvernig gæti hún hjálpað henni, svo að endstreymi og erfiðlelkar
verði henni ekki of þungbært. Iðunn finnur sárt til smæðar sinnar,
þegar um er að ræða að hjálpa Björgu og hugga hana. Hvað ætti hún
að gera? Hér er tilgangslaust að segja eins og vant er: Æ-i, auming-
inn! og vorkenna henni síðan í orðum. Það er það allra vesælasta og
sjálfbirgingslegasta, sem hægt er að gera, er illa stendur á fyrir
einhverjum. Að segja, æ, auminginn, er jafngilt því að hreykja sjálfum
sér hátt upp yfir þann, sem þetta er sagt við.
Eigi hún nú að hjálpa vinkonu sinni, verður hún öllu öðru framar
að forða Björgu frá slaðri, eitruðu slaðri kvenþjóðarinnar. Hér í
Stofnuninni má alls ekki spretta upp neitt forvitnishjal og slaður um
Björgu! En hvernig ætti Iðunn að spjalla um þetta við Rossí? Myndi
hann taka þessu með velvild og skilningi — eða? Hún skyldi að
minnsta kosti tala sjálf við Rossí og Björgu. Og svo gæti hún líka
sagt eitthvað léttvægt og líklegt við hinar konurnar í Stofnuninni.
Til dæmis að Björg væri orðin svo blóðlítil og veikluð, að læknir
hefði sagt henni, að hún yrði að fara heim og hvíla sig sem allra
fyrst, eða að minnsta kosti fyrir haustið.
En Sigríði yrði að halda utan við allt þetta, hugsaði Iðunn. Til
allrar hamingju hefði Iðunn verið búin að koma Björgu í rúmið, áður
en Sigríður kom heim um kvöldið. Æ, svei, það var sveimér leiðin-
legt að geta ekki talað við Sigriði í trúnaði líka. En Iðunn er ekki ör-
ugg um Sigríði. Það er eins og Sigríður beri í brjósti einhvern kala
til Iðunnar, sé einhvern veginn ekki einlæg við hana. Hefðu þær nú
til dæmis bara getað talað saman um þetta. Því, að í rauninni eru þær
góðir vinir, en samt kaldir vinir.
Iðunn veltir því annars fyrir sér, hvorri þeirra þetta sé að kenna.
Henni er næst að halda, að það hljóti að vera Sigriði að kenna. En
kannski sé hún sjálf dálítið kuldaleg í viðtali sinu við Sigriði. Ef
til vill ætti hún að vera öðru vísi í viðmóti sínu við Sigriði, reyna
að skilja hana betur, því að skjátlist henni ekki algerlega, þá öfundar
Sigriður hana á vissan hátt. Iðunn skilur svo vel, að Sigríður þjáist
af því, að það er svo margt, sem hún getur ekki veitt sér sökum
peningaleysis. Hún hugsar því víst aðeins um peninga, peninga! Hún
óskar sér víst alls þess, sem starfssystur hennar hafa og eiga: falleg
föt og fallega muni.
Iðunni dettur nokkuð í hug og verður að velta því fyrir sér:
Hefði nú Sigríður lent í sömu kringumstæðum og Björg? — Iðunn
reynir að útrýma þessu úr huga sinum, en það kemur aftur. Sigriður
er sem sé óspör á að spjalla um kunningsskap sinn við pilta og
ýmsa nána kunningja sína. En hún lendir víst aldrei í neinni hættu
á þeim vettvangi. Hún virðist alltaf svo köld og strangmetandi í
öllu, sem hún tekur sér fyrir. Hún er tortryggin í flestu. Hún er
hvorki glaðlynd né skapgóð eins og Björg.
Hve Iðunn kenndi í brjósti um Björgu, þegar hún kom heim
úr tíma hjá frú Gilde. Hún sér enn fyrir sér sorgþrungin augu
Bjargar og þá hyldjúpu örvæntingu sem fólst í þeim. Hún hlýtur
þó að hata þennan Eyvind Krag. En Iðunn heldur samt, að það
geri Björg alls ekki. Henni þykir óefað vænt um hann, elskar
hann. Já, hún hlýtur að hafa elskað hann, fyrst svo hefði verið
komið á milli þeirra.
Iðunn getur víst ekki afsakað Björgu. — Eða verður hún að gera
það? Og minnast þess, að Björg hefði alltaf vonað og óskað að fá
tækifæri til að gleðjast og skemmta sér, lifa og reyna eitthvað
nýtt og sérstakt á hverjum degi. Hún sá árin liða svo alltof fljótt,
eitt og tvö og fram á þriðja ár, án þess nokkuð skeði, aðeins ofur-
lítið Ijósblik öðru hverju. Og svo sifelld vinnan. Björg var ekki
áleitin og mikið um sig. Hún er ekki þeim eiginleikum gædd.
Þess vegna er svo erfitt að læra það eftir á. Hún er hógvær og
alúðleg í fasi og umgengni og tranar sér ekki fram. Og þeir kostir
eru nú ekki svo mikilsmetnir i daglegu borgarlifinu. Já, hvað stoðar
það, þótt hún sé falleg og skemmtileg, fyrst hún dregur sig í hlé
og fer i felur? — Hún getur ekki búist við, að hamingjan komi
hlaupandi inn um dyrnar til hennar og fleygi sér í fangið á henni,
sagði Sigríður einu sinni! —
Framhald. J