Dagur - 26.09.1964, Blaðsíða 4

4
5
Skrifstofur, Hafnarstræti 90, Akureyri
Símar 1166 og 1167
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Auglýsingar og afgreiðsla:
JÓN SAMÚELSSON
Prentverk Odds Bjömssonar h.f.
„STJÓRNARBÆTUR
TIL S Ö L U “
ALÞINGI virðist hafa fært sig um
set á síðustu tímum þótt hið gamla,
gráa og virðulega þinghús sé enn á
sínum stað. Þjóðmál, sem venja er að
leiða til lykta á Alþingi, eru nú not-
uð við samningaborð af ríkisstjóm-
inni við hinar ýmsu stéttir þjóðfé-
lagsins. Um þetta segir Tíminn 24.
september:
„Fólkið í landinu kýs alþingis-
menn og ríkisstjóm til þess að vinna
að umbótum og framförum í land-
inu, gæta réttlætis meðal þegnanna
í stjómarathöfnum og sjá hag þjóð-
arheildarinnar borgið. Flestar ríkis-
stjómir telja sér það skylt að vinna
að þessum málum án frekari skilyrða.
fslenzka ríkisstjómin, sem kennir sig
við „viðreisn“, hefur þó tekið upp
nokkuð sérstæðan hátt á meðferð
þessara mála. Hún hefur sett stjórn-
arbætur á uppboð og selur stéttun-
um þær gegn gjaldi á móti.
Augljóst dæmi um ]>etta gerðist í
síðustu samningum við launþegasam
tökin. I»ar urðu launþegar að heyja
harða baráttu með verkfallshótunvim
til þess að koma frani almennum
stjórnarfarslegum umbótum á lög-
bundnum íbúðarlánakjörum. Hver
einasta ríkisstjóm hefur til þessa tal
ið húsnæðismálin meðal meginverk-
efna sinna í stjórnarathöfnum og
unnið að þeim alveg sjálfstætt, án
þess að þau væru látin koma við al-
mennum kjaramálum, enda er svo
gert í öllum löndum. I»au eru sjálf-
stæður félagsmálaþáttur. Framsóknar
flokkurinn hafði gagnrýnt stefnu og
aðgerðir stjórnarinnar í húsnæðis-
málum harðlega, og ástandið var orð
ið þannig, að stjórnin hlaut fyrr eða
síðar að láta eitthvað undan, en um
leið og hún neyddist til að losa um
tök þessarar íhaldsstefnu, sá hún sér
leik á borði og nota umbætur, sem
hún yrði að gera, sem gjaldmiðil í
samningum við verkalýðssamtökin
og setti málið þar á uppboð. En hvar
skyldi það gerast annars staðar, að
launastéttir þurfi að standa í harðri
og langri kjarabaráttu til þess að
fá eðlilegar umbætur á húsnæðislög-
gjöf?
Þetta hefur stjórninni þótt gefast
svo vel, að hún beitti þessu enn í
samningum við fulltrúa bændastétt-
arinnar um búvöruverðið. Fulltrúar
bænda hafa undanfarin ár barizt fyr-
ir því að fá að njóta jafnréttar við
sjávarútveginn um afurðalán, en
stjórin synjaði þeim um það ár eftir
ár. Loks höfðu bændur ekki annað
ráð til þess að ná réttlæti úr hendi
ríkisstjórnarinnar en taka málið inn
í samninga um kjaramál sín og stjórn
in lét sér sæma að láta þá kaupa sér
réttlætið í máli þessu“.
Um barnaleikvellina á Akureyri
Form. leikvallanefnda bæjarins, Páll Gunnars-
son, svarar spurningum blaðsins um þau mál
Nokkur orð um héraðsskóSa
í Eyjaíjarðarsýslu
NOKKUÐ hefur verið unnið
að bamaleikvöllum á Akureyri
undanfarin sumur og vorti þau
mál nýlega á dagskrá í bæjar-
stjóm. Blaðið sneri sér til for-
manns leikvallanefndar bæjar-
ins, Páls Gunnarssonar kenn-
ara, og lagði fyrir hann nokkrar
spurningar um leikvellina, sem
hann svaraði góðfúslega.
Hve margir leikvellir eða leik-
svæði eru í bænum?
Gæzluvellir eru þrír. Þar
hafa gæzlukonur starfað hálfan
fjórða mánuð í sumar — ein á
hverjum velli.. Onnur leiksvæði
eru ellefu. Þau eru búin ýmsum
leiktækjum s. s. rólum, vega-
söltum, sandkössum, ruggubát-
um, og rennibrautir eru á fjór-
um völlum. Þá eru enn fremur
nokkur boltasvæði fyrir börn
og unglinga og hefur íþróttaráð
átt drýgstan þátt í að koma
þeim upp.
Hvemig skiptast leiksvæði milli
bæjarhluta?
Flest þeirra eru á Norður-
brekkunni eða fjögur, þrjú á
Suðurbrekkunni, tvö á Oddeyri,
tvö í Miðbænum og tvö í Gler-
árhverfi, en aðeins einn leik-
völlur er í Innbænum.
Hverjar voru heíztu fram-
kvæmdir við leikvelli í sumar?
Komið var upp litlum velli
við Suðurbyggð, en þar er fyr-
irhugaður stór leikvöllur. Við
Þverholt og Einholt í Glerár-
hverfi var unnið að byggingu
nýs vallar. Verður það malar-
og grasvöllur. Á malarvellinum
var komið fyrir talsverðu af
leiktækjum. Reynt verður að
fullgera þennan völl næsta sum
ar.
Þá var haldið áfram bygg-
ingu nýs leiksvæðis vestan
Löngumýrar og allt svæðið girt
traustri girðingu. Þessu svæði
er skipt í þrennt. Nyrst er bolía
völlur, þá kemur leikvöllur bú-
inn leiktækjum, en syðst er
fyrirhugaður smábarna-gæzlu-
völlur. Þessar framkvæmdir við
Löngumýri hafa orðið mjög
kostnaðarsamar vegna erfiðra
aðstæðna.
Eftir er að setja efsta lagið á
þessa malarvelli vegna efnis-
skorts hjá bænum, en vonir
standa til, að hægt verði að bæta
úr þessu í haust, ef veðrátta
leyfir.
Hvaða framkvæmdir hefur leik
vallanefnd á prjónunum?
Við höfum vissulega margt í
huga, en allar framkvæmdir
eru dýrar, fjárframlag bæjarins
takmarkað, og við verðum að
vega og meta, hvað mest er að-
kallandi. Við teljum t. d. nauð-
synlegt að koma upp nýjum
leikvelli í Innbænum, sunnan
Aðalstrætis 34. Það svæði hefur
verið breikkað í sumar og ættu
framkvæmdir að geta hafizt
þar strax í vor. Þá vil ég geta
þess, að nefndin leggur eindreg-
ið til, að hafizt verið handa um
byggingu gæzluskýlis á fyrir-
huguðum smábarna-gæzluvelli
við Löngumýri. Mætti þess þá
vænta, að rekstur vallarins gæti
hafizt einhverntíma á næsta
sumri.
Þú talar um smábarnagæzluvöll,
að hvaða leyti er liann frabrugð-
inn öðrum leikvöllum?
Leikvöllurinn er eingöngu
ætlaður fyrir böfn á aldrinum
2—6 ára. Er þeirra gætt af kon-
um, er annast þau og halda þeim
að leikjum þar til þau eru sótt.
Venja er að hafa slíka velli opna
virka daga frá kl. 9—12 og kl.
14—17, en í skammdeginu á
tímabilinu 1. nóv. til 1. marz að-
eins frá 10—12 og 14—16.
Skýli þessa vallar verður:
stofa fyrir gæzlukonur, áhalda-
geymsla og snyrting. Aðstaða til
innileikja verður því engin, en
komið verður fyrir fjölbreytt-
um leiktækjum úti á vellinum.
Þessi völlur getur á engan hátt
komið í stað leikskóla eða dag-
heimilis, né gegnt hlutverki
þeirra.
Hvað leggur bærinn fram mikið
fé til leikvalla?
Á yfirstandandi ári voru áætl-
aðar 450 þús. krónur til leik-
valla, er það talsvert lægri upp-
hæð, en leikvallarnefnd óskaði
eftir. Ég hef ekki nákvæmar töl
ur yfir eyðslu þessa árs, en
greiðslur munu fara að nálgast
400 þúsund.
Leiktæki voru smíðuð fyrir 60
þúsund kr. og er búið að dreifa
þeim um vellina.
Bærinn mun hafa hækkað veru-
lega framlag til vallanna?
Já,.enda veitir ekki af því, ef
við eigum ekki að dragast langt
aftur úr í þessum málum. Síð-
astliðin fjögur ár hefur framlag
til leikvallanna verið samtals
krónur 954.326.00 og hefur því
verið varið þannig:
Til reksturs og viðhalds leik-
valla krónur 410.532,00. Til ný-
bygginga og nýrra framkvæmda
krónur 543.794,00, segir Páll
Gunnarsson formaður leikvallar
nefndar Akureyrarkaupstaðar
að lokum, og þakkar blaðið
svörin. □
11. VIÐAUKI VIÐ BARÐ-
TÚNSMALIÐ.
JÆJA — þá tekur nú sumri að
halla og mun vissara fyrir menn,
að taka á honum stóra sínum og
bjarga þvi, sem bjargað verður
áður en vetur gengur í garð.
Þessi aðvörun á ekki síst erindi
til minnismerkjasmiðanna á
Barðstúni. Þar hefir hjakkað í
sama farinu undanfarið, — þó
er búið að mölbera og hlaða
kant vestan götunnar, en ekki
mun þó betur hafa tekist til
með útmælingar en svo, að til
stóð, að sneiða af lóðum húsa
þeirra er fyrir eru, til þess að
ná réttum halla á hinn glæsi-
lega kant. Það er alveg hörmu-
legt hvernig mistökin loða við
þessa blessuðu „tæknideild“
okkar og ég benti einmitt á í
8. viðauka hversu mikið væri
nú í húfi, að allar mælingar
væru vandlega aðgættar.
Heyrt hefi ég, að b'úið sé að
ráða verkfræðing til aðstoðar
þeim snillingum sem fyrir eru
og veitir sjálfsagt ekki af. Ein-
hversstaðar las ég líka, að ráða-
menn hefðu áhuga á því að hing
að réðist arkitekt er með skipu-
lagsmál hefði að gera. Þetta
hljóta allir meðalgreindir menn
að sjá, að er hreinasta della,
svo ekki sé meira sagt.
í fyrsta lagi hafa heimamenn
þegar sýnt svart á hvítu að þeir
eru algerlega einfærir um þessa
f 56. TÖLUBLAÐI Dags 1964
birtist grein, sem nefnist Héraðs
skóli Eyfirðinga eftir Magnús H.
Árnason. Er grein þessi sannar-
lega orð í tíma töluð, því að það
er með ólíkindum, hvað Eyfirð-
ingar hafa verið tómlátir um
skólamál sín síðustu áratugina.
Er ég Magnúsi þakklátur fyrir
hans framlag, því að eins og
hann tekur fram, er nauðsyn-
legt að ræða mál þetta frá sem
flestum hliðum.
Ég er sammála M. H. Á. um
margt í fyrrnefndri grein. En
um eitt atriði er ég honum þó
með öllu ósammála, en það er
upphitunin. Að mínu viti er
sjálfsagt að staðsetja skóla og
aðrar opinberar stofnanir þar,
sem kostur er á heitu vatni til
upphitunar og annarra nota, ef
engar sérstakar og veigamiklar
annmarkar eru á því. Fyrir
þessu er margföld reynsla. Væri
ástæða til að afla nákvæmari
gagna um þetta en ég hef tíma
til að sinni. En á stofnun eins og
Kristneshæli er óhætt að full-
yrða, að sparnaður vegna upp-
hitunar með laugarvatni er ekki
undir kr. 250 þúsund krónum á
ári, en er líklega meiri. Er þó
meir en þriðjungur þess vatns,
sem nú er í notkun hér, fenginn
með dýrum borunum. Þessi sam
anburður er miðaður við olíu-
verð eins og það er í dag, en það
mun vera sæmilega hagstætt. En
hvernig mundi dæmið líta út á
stríðstímum? Og ef um upphit-
un með rafmagni væri að ræða
með núverandi verðlagi, þá yrði
hluti og í öðru lagi: Hvað í ó-
sköpunum ætla hinir vísu feður
kaupstaðarins að gera, ef þessi
maður skyldi nú hafa eitthvað
vit á skipulagsmálum og jafn-
vel fara fram á að tillit yrði
tekið til skoðanna hans.
Akureyri hefir lengi haft orð
á sér, að vera snyrtilegur bær,
en samt er það nú svo, að alltaf
verður eitthvað útundan. Það
er ekki með öllu óeðlilegt að
þéttbýlið sitji, að nokkru leyti,
fyrir um fegrun og snyrtingu,
en ekki má þó með öllu gleyma
úthverfunum.
.Við Lækjargötu er staðsettur
eini barnaleikvöllurinn sunnan
Barðatúns. Að honum liggja á
tvo vegu þröngar götur og
„blindhorn“, en við þriðju hlið-
ina er bifreiðastæði og á þeirri
hlið er op á girðingunni (án
grindar) sem ætlast er til að
gengið sé um. Bifreiðastæðið,
sem jafnframt er það eina við
götuna, hefir þann eiginleika
að breytast í djúpa forarvilpu
þegar úrkoma er. í vatnsveðr-
um renna jafnan drjúgir lækir
niður hjólför Lækjargötu
(meingaðir húsdýraáburði) og
halda sem leið liggur niður á
bifreiðastæði og þegar það tek-
ur ekki við meiru, liggur leiðin
inn á leikvöllinn. Lækjargatan
mun með þrengstu götur.um í
bænum, og brött á þeim kafla
sem þrengslin eru mest. Eitt
gamalt viðvörunar skilti hangir
munurinn á upphitunarkostnaði
talsvert meiri.
Um staðsetningu héraðsskóla
fyrir Eyfirðinga skal ég vera fá-
orður á þessu stigi málsins. Eins
og sakir standa mun allt heitt
vatn í héraðinu vera nýtt, nema
á Hraínagili. En þar hefur verið
dælt upp úr jörðinni meir en 6
sekúntulítrum í meir en 3 mán-
uði af ca. 50 stiga heitu vatni.
Þetta vatnsmagn er nægilegt til
HÉR ER aðallega um að ræða
skýrslur, sem nýlega birtust í
Árbók landbúnaðarins, en eru
prentaðar þar upp úr Hagtíð-
indum, sem eru mánaðarrit Hag
stofu íslands.
TALA BÆNDA
í skýrslunum segir, að fyrir
árið 1962 hafi tala bænda verið
ákveðin 5599. Samkvæmt sömu
reglum um það, hverjir skuli
teljast bændur, hafði bændum
þá fækkað um 490 á fjórum ár-
um. Voru 6089 árið 1958.
TEKJUR BÆNDA
Samkvæmt sömu skýrslum
voru meðaltekjur kvæntra karla
í bændastétt árið 1962 ca. 99
þúsund krónur. En þá er eftir
að draga frá þeirri tölu, eftir því
sem Hagstofan segir “vexti af
skuldum vegna búsins, útgjöld
vegna viðgerða og viðhalds úti-
húsa og annara landbúnaðar-
mannvirkja, svo og afskriftir
ofarlega við götuna og hefi ég
farið fram á það við viðkom-
andi ráða-menn að sett verði
upp fleiri, bæði vegna leikvall-
arins og þrengslanna, en það
hefir engann árangur borið.
Ráðamönnum hefir verið bent
á mjög auðvelda leið til þess
að breikka götuna þar sem hætt
an er mest, en það er alveg
sama sagan. Smáræsi þarf til
þess að stöðva framrennsli hús-
dýraáburðar, en ekkert skeður.
Þau fáu skifti, sem gatan fékkst
vökvuð í sumar, útheimtu það
mikið þras, að ég efast um að
maður nenni að standa í því aft-
ur. En svo komu þeir blessaðir
með stóra veghefilinn sinn, með
fárra daga millibili og rifu upp
moldina (allur ofaníburður er
löngu runninn burtu) svo að
ekki var líft við götuna lengi á
eftir. Vegkanntarnir fá að gras-
gróa í friði. Ég vil ekki fullyroa
neitt um hvort þetta er betra
eða verra en í öðrum úthverf-
um, en á meðan að við Lækjar-
götubúar erum ekki algjörlega
fríaðir við öll opinber gjöld, þá
hljótum við að eiga rétt á ein-
hverri smáfyrirgreiðslu frá hin-
um vísu feðrum.
Að lokum vil ég taka fram, að
ég mun ekki þiggja lóð þá á
Barðstúni, sem mér hefir borist
til eyrna, að eigi að bjóða mér.
Með beztu kveðju.
Dúi Björnsson.
að hita mörg hús til viðbótar
þeim húsum, sem nú eru hituð
með þessari laug. Ef þetta vatns
magn reynist öruggt við frekari
rannsóknir, þá er engin fjar-
stæða að hugsa sér að staðsetja
skólann á Hrafnagili. En annars
tel ég staðinn ekki skipta höfuð-
máli að öðru leyti en því, að slík
stofnun þarf að eiga kost á heitu
vatni, nægilegu landrými og
vera í hæfilegri fjarlægð frá Ak-
ureyri. í svipinn ríður mest á
því, að Eyfirðingar sameinist um
að vinna ötullega að framgangi
þessa nauðsynjamáls.
slíkra eigna“. „Sama mun og
gilda“, segir Hagstofan „um
tryggingariðgjöld húsa og véla
og slysatryggingasjóðsgjöld
starfsfólks". Galli sá, sem hér
er á hagskýrslugerð um þetta
efni, stafar af því, að sögn Hag-
stofunnar, að gjaldaliðir þessir
eru „svo að segja undantekn-
ingarlaust færðir til frádráttar
á framtalsskýrslur, en ekki
dregnar frá tekjum af búi áður
en þær (bústekjurnar) eru færð
ar á framtalsskýrslur“.
Þó að skýrsla þessi telji þann-
ig tekjur bænda mun hærri en
þær voru í raun og veru árið
1962, sýnir hún þó tvennt í senn:
Að því fer fjarri, að bóndinn
hafi á því ári fengið það „kaup“
sem honum var þó áætlað í verð
lagsgrundvellinum, og að bænd-
ur voru þetta ár tekjulægstir
þeirra 26 starfsstétta, sem
skýrslur Hagstofunnar fjalla
um, jafnvel þótt tekjur þeirra
hefðu verið 99 þúsund krónur
það ár.
HEYFENGUR
Heyfengur landsmanna var
árið 1962 ca. 3 millj. og 253 þús.
hestburðir af töðu og ca. 268
þús. hestburðir af útheyi. Um
90 þús. hestb. af þessum hey-
feng var í kaupstöðum, þar af
27 þús. hestb. hér á Akureyri.
314 þús. hestb. eða nálega 10%
af töðunni, var verkað sem vot-
hey. Til samanburðar má geta
þess, að árið 1922, eða 40 árum
áður var töðufengurinn 684 þús.
hestb., samkvæmt hagstofu-
skýrslum í þann tíð.
FJÖLDI NAUTGRIPA
Nautgripatalan var 54.596 ár-
ið 1962 og voru um 1300 af þess-
um nautgripum taldir í eigu ann
arra en bænda. Árið 1959 var
nautgripatalan 49.685 og er hún
því nálega 10% hærri nú en þá.
Nautgripir voru flestir í Árnes-
sýslu (9412), Rangárvallasýslu
(7339) og Eyjafjarðarsýsla
(6497). Fæsta nautgripi, þegar
um sýslur er að ræða, áttu íbúar
Vestfjarðasýslnanna og í N.-
Þingeyjarsýslu. Á Akureyri
voru 552 nautgripir (innan lög-
sagnarumdæmis) og 312 í Rvík.
MEÐALNYT
Meðalnyt á mjólkurkú um
land allt var talin 2742 lítrar. í
Árbók landbúnaðarins er birt
(Framh. á bls. 7).
Eiríkur G. Brynjólfsson.
Úr skýrslum um landbúnaðarmál
Unglingarnir
SAMKVÆMT tillögu Magnúsar
Jónssonar, bankastjóra, fram-
komin á Alþingi snemma á ár-
inu 1963, var boðað til „ráð-
stefnu um áfengisvandamálið“,
þó ekki fyrr en ári síðar, (ekk-
ert lá á ?) eða 25 apríl sl. Þess
ir voru boðaðir, og mættu víst
flestir:
Dóms- og kirkjumálaráðherra
Menntamálaráðherra
Biskup
Landlæknir
Fræðslumálastjóri
Lögreglustj. í Reykjavík
Yfirsakadómarinn í Reykja-
vik.
Saksóknari ríkisins
Ráðuneytisstjórar dóms- og
menntamálaráðuneytanna
Borgarlæknir
Prófessorinn í geðlækningum
Yfirlæknir Kleppsspítala og
Bláa bandsins
íþróttafulltrúi
Fræðslustjórinn í Reykjavík
Skólayfirlæknir
Æskulýðsfulltrúi þjóðkirkj-
unnar
Form. Æskulýðsráðs Rvíkur
Skólastjóri Kennaraskólans
Einn fulltrúi frá hverjum þing
flokki
Áf engisvarnarráð
Stjórn landssambandsins gegn
áfengisbölinu
Ritstjórar dagblaða og frétta
stjóri ríkisútvarpsins
Formenn stærstu landssamb.
innan landssambandsins gegn
áfengisböli:
Alþýðusambands íslands
Bandalags ísl. skáta
íþróttasambands íslands
Kveníélagasambands íslands
Kvenréttindafélags íslands
Landssambands framhalds-
skólakennara
Samb. ísl, barnakennara
Slysavarnafélags íslands
Stórstúku íslands
Sambands bindindisfélaga í
skólum
Ungmennafélaga íslands
Þó nokkrir einstaklingar sátu
ráðstefnu þessa að auki.
í upphafsræðu komst dóms-
málaráðherra m.a. svo að orði:
„Leiði þessi ráðstefna til lítils
eða einskis árangurs, þá mundi
ég ekki telja það vegna þess,
að þá, sem hér leggja ráð sín
saman, skorti viljann, heldur
hins, að vandinn er þá meiri við
að fást en ætlað var“.
Ekki er nú bjartsýnin mikil
til að byrja með! Og hver er þá
árangurinn? Er hann einhvers
staðar finnanlegur í tillögum,
greinargerð, bráðabirgðalögum
eða afrekum? Vonandi er hann
einhversstaðar, og ég spyr af
ókunnugleika. Eða var viljinn
ekki vandanum vaxinn? Af slík
um hópi valinna manna var
sannarlega mikils að vænta. Eða
var hann af stór? — Fjögur
framsöguerindi voru flutt og
þau síðan rædd í jafn mörgum
hópum, dvalið við kaffi hjá
dómsmálaráðherra „notalega
stund“ o.s.frv. — Skömmu síðar
var gleðskapur mikill við Hreða
vatn, daglegar fréttir um bíl-
þjófnaði, slys, innbrot og árás
ir. Unglingar „undir áhrifum“
að verki. Og enn er dyravörð-
um, vínsölufólki o.fl. ætlað að
sjá á nefi aðsækjanda (eða
hvað?), hvort þeir eru nógu
gamlir til að eiga rétt á inn-
göngu að glæpamyndinni, í dans
salinn, eða að vínföngunum!
Við, Akureyringar, eigum
heima í litlum bæ, þar sem all
ir þekkja alla, eða svo að segja.
Kunningsskapur og fjölskyldu-
tengsl ráða oft um of viðhorfum
til þess, sem aflaga fer. „Góð-
mennskan gildir ekki“ — alltaf
— og er stundum hættuleg.
Væri nú ekki ráð að fá hing-
að tvo réttvísinnar þjóna alls ó-
kunnuga fólki hér td. úr Reykja
vík, sem svo gengju að því
skylduverki 'lögreglunnar —
með oddi og egg — að koma
upp um leynivínsölu, hindra
dvöl unglinga á vínsölustöðum
og í danssölum, löhgu fyrr en
aldur þeirra heimilar; ; koma í
veg fyrir akstur Ieigubílstjóra
um götur bæjarins, þegar fa^-
þegar eru drekkandi og ölvunar
æpandi unglingar og börn. Sum
um virðist sem víð höfum næsta
lítið með fógetabæjarstjórn og
lögreglu að gera, ef ekki tekst
að ráða bót á þessum vanda:
áfengisneyzlu barna og unglinga
og framkomu slíkra á almanna
færi, þar sem áfengisáhrif koma
til greina. Malbikun gatna, glæsi
leg lögreglustöð, leit að heitu
vatni, yndi Eiðsvallar og jafnvel
umrót á Barðstúni getur allt ver
ið mikilsvert og ágætt, en þó
allt innan skanims einskisvert,
ef ekki tekst að vernda og afla
heilbrigðan þroska og framtíðar
hamingju æskulýðsins í bænum.
Þar verður að fást einhver úr-
bót, og það fljótt. — Hér hefur
verið bent á eitt til athugunar:
að fá alókunnuga menn til hjálp
ar. Þá er líka, eins og undirrit
aður og fleiri hafa margsinnis
bent á, vegabréfaskyldan alveg
skilyrðislaus nauðsyn. Við hér
megum ekki bíða eftir „þeim
syðra“.
í þriðja lagi þyrfti unga fólk-.
ið að eiga fleiri kosta völ um
samkomusal án áfengis. Hér eru
tveir aðalsamkomustaðir í bæn-
um með vínveitingaleyfi flest
kvöld vikunnar. Þangað sækir
unga fólkið og fær inngöngu
næstum því hvað, sem aldri líð-
ur, þar sem vegabréf hefur eng
inn að sýna. En þegar í salinn er
komið, er þröng mikil við borð
in, og einkennisbúnir þjónar líta
ekki alla gesti jafn hýrum aug-
um. Tekjur þjónanna fara víst
mikið eftir því, hve gestirnir eru
þyrstir í hina sterkari drykki og
líklegir til að kaupa og borga.
„Appelsín-krakkar" eiga þar
ekki upp á háborðið, þeim er
stundum neitað um borð í von
um hina! Eina ráð unglinganna
virðist stundum það að panta
vín á borðið og byrja að drekka,
eigi þeir að vera með og
skemmta sér á slíkum stað!
Frammhjá því verður ekki
komizt, ef um þessi mál er ritað,
að benda á, að bæjaryfirvöld
og lögregla sýna undravert
skeytingarleysi í þessum vanda
og erfiðleikum. Nægir í því sam
bandi að benda á, að enn eru
unglingum ekki ætluð vegabréf
að sýna til sönnunar rétti sínum
til eins og annars, hér og þar.
Svo og, að unglingar, allt frá
fermingu sjást iðulega undir á-
hrifum áfengis og ofurölva á
göturn úti, í fjaðrasætum sölu-
manna götunnar og í samkomu
sölum, þar sem unglingum er
alls ekki heimilt að vera, þótt
áfengi væri ekkert til staðar.
Enginn veit, hvert straumur-
inn ber litla stúlku eða ljúfan
dreng, sem fyrir hirðuleysi okk
ar, hinna eldri, foreldra og leið
anda, ráðandi manna í byggð
og borg, — laðast og neyðast til
að byrja á áfengisneyzlu. Skeð
getur, að tjónið verði ekki til-
finnanlegt, ávinningur áreiðan
lega lítilfjörlegur, en mikil á-
hættan, að valdið geti ómælan-
legum skaða á líkama og sál,
svo og öðrum einstaklingum,
fjölskyldum og alþjóð. Allt ætti
að reyna til þess að forða frá
hættunni, áfenginu, a.m.k. eins
og lög og heilbrigð skynsemi
mæla fyrir um. Raunhæfast og
drengilegast væri algjört áfeng
isbann, en til þess skortir okkur
víst manndóm. En tillaga ung-
templara, um lokun og áfengis
bann í þrjá mánuði til reynzlu,
er mjög athyglisverð og ætti að
vera vel framkvæmanleg, ef1
vilji og hagsýni væru með í ráð
um. —Næst því er sterkari og
ákveðnari krafa um fram-
kvæmd laga, er segja fyrir um
áfengissölu, aldur fólks í því
sambandi, og um það, hverjum
heimill er og hverjum ekki að-
gangur að danssölum, kvikmynd
um o.s.frv. á hverjum tíma.
Vínsölusamkomustaðir (tveir)
í bænum ættu að vera „þurrir“
á víxl, skipta daglega eða viku
lega a.m.k. til reynzlu um tíma.
Gætu þá e.t.v. fleiri fengið að
skemmta sér þar, eftir því, sem
þeir óska Og sá háttur, að veit
ingahúsþjónar hljóti því hærri
tekjur sem þeir selja meira á-
fengi, er mjög varhugaverður
og ætti að afnemast.
Margt hefur verið gert til úr-
bóta fyrir æskuna í þessum bæ
á síðustu árum, en meira þarf
til. Vissulega er fjöldi reglu-
samra og prýðilegra unglinga í
bænum, en hinna gætir oft
meira.
Samkoman í Vaglaskógi um
verzlunarmannahelgina í sumar
tókst vonum betur, enda mark-
ir þar að verki til hjálpar. En
hún sýndi, að ungir og aldrað
fólk geta skemmt sér saman og
unað vel án áfengis. Nú eru ung
lingunum veitt fleiri og fleiri
tækifæri til að sinna sínum á-
hugamálum, geta unað við tóm
stundaiðju af ýmsu tægi“,
„soppu“-ómenningunni er meira
markaður bás o.s.frv., en hætt
an bíður við dyrnar, og öllu er
hætt, meðan ekki er með ein-
hverju móti lokað á milli áfeng
isins og unglinganna. Það virð-
ist mér nú öllu nauðsynlegra.
Jónas Jónasson frá Brekknakotí