Dagur - 25.11.1964, Blaðsíða 4

4
Skrifstofur, Hafnarstræti 90, Akureyri
Símar 1166 og 1167
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Auglýsingar og afgreiðsla:
JÓN SAMÚELSSON
Prentverk Odds Bjömssonar h.f.
Umferðarkennslð
skyldunámsgrein
N Æ S T A vor verða 12 ára böm í
kaupstaðaskólum landsins prófuð í
umferðareglum í fyrsta sinn. Upp-
lýsingar þessar gaf menntamálaráð-
herra nýlega á þingi, aðspurður. En
umferðaslysin eru orðin óhugnan-
lega mörg á síðustu mánuðum. Marg
ir hafa látið lífið í umferðaslysum
og tugmilljónir króna tapast vegna
skemmda á farartækjum. Hin gífur-
lega fjölgun ökutækja á vegum lands
ins og götum bæjanna hin síðustu
ár, krefst aukinnar umferðakunn-
áttu, bæði þeirra, sem vélknúnum
ökutækjum stjórna og annarra veg-
farenda, og einnig mikils aðhalds og
eftirlits hins opinbera.
Umferðamenningin svarar ekki
kröfum tímans. Hrein vankunnátta,
rakin til, er svo algeng, að hún hefði
sem mörg hin alvarlegustu slys eru
átt að vera búin að opna augu
manna fyrir nauðsyn á kennslu í um
ferðamálum í öllum skólum landsins
fyrir löngu. En þetta hefur verið van
rækt meira hér en í nokkru öðru ná-
lægu landi.
í sumum kaupstöðum landsins,
ekki þó Akureyri, hafa félög með
styrk bæjarfélagsins beitt sér fyrir
umferðaviku og öðrum vekjandi að-
gerðum, sem eflaust hafa gert mikið
gagn-
Þótt fagna beri þeirri ákvörðun,
að 12 ára böm skuli nú í vor ganga
undir próf í umferðareglum, í kaup
staðarskólimum, er hið opinbera
furðulega skrefstutt í málinu og ætl-
ar ekki nema fárra tuga þúsunda kr.
fjárveitingu til kennslunnar.
Hér á Akureyri hafa verið haldin
stutt námskeið í sumum skólum til
að auka þekkingu nemenda á um-
ferðamálum. Ekki skal lítið gert úr
þeirri viðleitni. Hinsvegar sýna skóla
börn og unglingar það í umferðinni,
hve þeim er áfátt í þessari grein. í
skólum nágrannalandanna eru
börnin ekki einungis látin læra
helztu greinar umferðarmála, held-
ur eru þau einnig látin stjórna um-
ferð í grend við sköla sína, undir
eftirliti umferðalögreglunnar. Það
er kominn tími til þess liér á Akur-
eyri, að taka umferðamálin sérstak-
Iega á dagskrá, bæði í skólum og ut-
an þeirra. Undir forystu valdhafanna
myndu skólar, félög og einstakling-
ar fylkja sér til aðstoðar.
Ekki má horfa í verulegan kostn-
að vegna umferðaöryggis. Umferða
hættan vex með ört fjölgandi vél-
knúnum farartækjum, og þeim
vanda verður að mæta með öllum
tiltækum ráðum.
SEM ungur nemandi Mennta-
skólans á Akureyri fékk ég
miklar mætur á Akureyri og
Eyjafirði ásamt mörgu því, sem
setur svip á bæ og byggð. Má
þar nefna samvinnustarfsemi
og samvinnuhugsjón bændanna
og blaðið Dag.
Samvinnuhugsjóninni hef ég
verið trúr síðan, en með Dag
hefur oltið á ýmsu. Svo bar þó
við fyrir skemmstu, að mér
bárust í hendur nokkur blöð
af Degi. Það voru ánægjulegir
endurfundir. í einu þessara
blaða var greinarstúfur eftir
Halldóru Bjarnadóttur með
þeirri fyrirsögn, sem ég hef
tekið traustataki.
Það sem hér fylgir er ekkert
svar við grein Halldóru, öllu
heldur hugleiðingar vegna
greinarinnar. Mér þykir trú-
legt, að það sé fjarlægðin frá
íslenzkum umræðum, hin sjálf-
dæmda útlegð, sem gerir mig
næman fyrir slíkum skrifum
sem hennar. Heima á íslandi
hefði ég kannske aðeins yppt
öxlum.
Halldóra sagði frá því á hús-
mæðrafundi, að í öllum ná-
grannalöndum vorum væru
smábýli, bæði í sveitum og ná-
grenni bæjanna, ....„þetta
ættum við að geta gert líka“.
Hvers vegna gat ekki Halldóra
þess, að a. m. k. á Norðurlönd-
um er þróunin hin sama og
jafnvel örari en á íslandi.
Hundruð smábýla leggjast nið-
ur daglega, af því að fólk unir
ekki þeim kjörum, sem þau
veita.
Þær hlógu að Halldóru, kon-
urnar. Þetta var ekki fallega
gert, því hún er alvörukona,
sem meinti hvert orð af því, er
hún sagði. Mér var ekki hlátur
í hug við lesturinn. Mér datt í
hug, að ef til vill hafi einhver
áheyrenda haft einhverja
reynslu af smábúskap. Kann-
ske hafi einhver þeirra reynt
einangrun og ófrelsi einyrkjans,
öryggisleysi smábóndans, óttan
við afleiðingar hins minnsta
lasleika, getuleysi og örvænt-
ingu fátækrar móður gagnvart
menntunarþrá barna sinna.
Þetta eru vandamál smábýlis-
ins í hnotskurn: ófrelsi, óöryggi
og fátækt.
Nú heyrir það til, að málið er
ekki svo einfalt sem fyrirsögn-
in gefur í skyn. Smábýli þarf
ekki að vera dauðadæmt. Það
fer allt eítir aðstæðum og ein-
staklingum. Sérhæfing fram-
leiðslunnar á vissar aukabú-
greinar getur leitt til þolanlegra
lífskjara, þótt ekki sé í stórum
stíl. Frístundabúskapur, þar
sem höfuðtekjurnar koma frá
atvinnu utan heimilis, getur
auðvitað verið og er trúlega oft-
ast í smáum stíl. Á sama hátt
er ekki stórbýli nein algild
lausn á efnahagsvandamálum
landbúnaðarins.
Aðalatriðið er, að hver og
einn hefir rétt til þess að kjósa
sér lífsstarf eftir geðþótta. Þeir,
sem því una, eiga auðvitað að
vera smábændur, án þess að
nokkur hafi horn í síðu þeirra,
eða nokkur hlægi að þeim fyr-
ir það.
Það hlýtur þó ávallt að vera
markmið stéttarinnar, að svo
sé að atvinnuveginum búið, að
iðkendur hans geti notið bættra
lífskjara til jafns við aðrar stétt
ir. Samtímis hvílir sú skylda á
stéttinni að hún horfi stöðugt
framávið og sé ekki dragbítur á
óumflýjanlega þróun þjóðfél-
agsins.
Ein leið til bættra kjara, jafnt
efnalega sem menningarlega, er
samvinna á ýmsum stigum. Al-
gjör samvinnurekstur, sam-
vinna um viss störf eða vissa
fjárfestingu, eða einungis sam-
hjálp við sérstök tækifæra, sum
arfrí t. d. Oll þessi form henta,
sitt við hverjar aðstæður.
Mér sýnist algjört skilyrði
þess að smábúskapur, eða ein-
yrkjabúskapur geti þrifizt á ís-
landi sé að bændurnir finni
form til samvinnu eða samhjálp
ar, sem slípa af verstu agnúana.
Þetta virðist þó ekki vera
skoðun forystumanna bænda-
stéttarinnar. Þar er einyrkjabú-
skapnum sungið lof í öllum tón
hæðum, en þó ekki undir réttu
nafni. Hann er kallaður fjöl-
skyldubúskapur.
„Landnámsmenn vildu hafa
olnbogarúm . . .“. Já, vissulega.
Þeir voru heldur ekki smábænd
ur. Olnbogarúm á ekkert skylt
við fjarlægð til nágrannans. Sá,
sem getur veitt sér og sínum
þau lífskjör, þá menntun, sem
hugurinn stendur til og ekki
þarf að lifa í stöðugum ótta um
fjárhagslegt öryggisleysi, hef-
ur meira olnbogarúm, þótt
hann búi á tólftu hæð í fjölbýl-
ishúsi, en sá, sem er þræll nokk
urra kindaskjáta og harðbýls
kots inni í hinum fegursta dal.
Þannig er engra tára vert,
þótt hin og þessi afdalakot fari
í eyði. Hitt er alvarlegt, þegar
stórir hlutar heilla byggðar-
laga eru í eyði. Félagsleg og
önnur vandamál þeirra, sem
eftir sitja, verða þeim oft um
megn. Það er einnig mikils um
vert að hið opinbera hagi ekki
þeim aðgerðum, sem það telur
nauðsynlegar upp á framtíðina,
þannig, að einstaklingar verði
liðandi efnalega eða öðruvísi.
Þess vegna þarf vissar, tíma-
bundnar ráðstafanir, jafnframt
því að áætlað sé fram í tímann.
Þar með er ég inni á öðru
máli, því sem kallað hefur ver-
ið jafnvægi í byggð landsins.
Það yrði alltof langt mál að
ræða það hér í heild. Tvö at-
riði langar mig þó til að nefna.
í fyrsta lagi þá er jafnvægis-
vandamálið öllu fremur vandi
sjávarplássanna en landbúnað-
arins, þó er lífvænlegt þéttbýli
gagnlegur nágranni landbúnað-
arhéraðsins.
í öðru lagi að dreifing
menntastofnana út um hvipp-
inn og hvappinn, sem leiðir til
minni og verr búinna skóla,
getur aldrei gagnað jafnvægi í
byggð landsins.
Háskóli íslands er í alltof rík
um mæli fjöregg þjóðarinnar,
til þess að fórna megi honum
á altari hreppapólitikur og
klofnings.
í þessu sambandi dettur mér
í hug, að við þann landbúnað-
arháskóla, sem ég starfa við,
verður fimmtugasta doktorsrit-
gerðin varin næstu vikurnar.
Þessi skóli er þrjátíu og tveggja
ára og við hann stunda nám
árlega rösk þrjú hundruð stú-
denta. Hvað hafa margar dokt-
■orsritgerðir verið varðar við
H. í.? Og hvernig er búið að
þjálfun og menntun vísinda-
krafta við H. í.? Ekki einu
sinni við þá deild, sem þó er
máttarstólpi háskólans, nor-
rænuna, eru stöður fyrir vís-
indamenn svo að þeir geti feng-
izt við þvílík störf við fjárhags-
legt öryggi. Eða hversu má það
vera, að þeir prófessorar, sem
Árið 1961 hóf íslenzka kirkj-
an þátttöku í starfi, sem miðar
að því að auka samskipti og
skilning milli þjóða með því að
gefa ungmennum tækifæri til
ársdvalar í framandi landi.
Strax þá héldu níu íslenzkir
unglingar vestur um haf, og nú
eru íslenzku ungmennin orðin
44, sem hafa tekið þátt í þess-
um skiptum og dvalizt eitt ár
á bandarískum heimilum. Hér
á landi hafa dvalizt alls 11
bandarísk ungmenni. Á þessu
Á STÖÐLI
Sauðamjólkin sæla
sálu-bótin var,
þó menn yrðu að þræla,
þekktu af auði ei par.
Mörgum var á klónum kalt,
kotalýðurinn svalt.
— Skyri og smjöri betri björg
bauðst þá ekki mörg.
Sveltur sauðlaust búið,
sögðu fróðir menn,
þörf er að þessu trúi
— það mun í gildi enn —
þeir sem hyggjast landsins lýð
leiða móti nýrri tíð,
bændum kenna boðorð öll,
byggja á Melum Höll.
Dala ört þó eyðist
alda gömul byggð,
utan af ýmsu sneyðist
sem áður taldist dyggð,
Það er ekki þjóðinni nóg
að þykjast vinna ærinn plóg,
ef hér þrýtur tryggð og trú
við töðuvöll og bú.
Stend ég einn á stöðli
stari á kvía rúst,
undir aftanröðli
ylmar gróin þúst,
milli steina mosi grær,
mosi1 þar sem bóndans ær
sterkum hornum gnúðu grjót
gegnum aldarót.
A. G. E.
útnefndir hafa verið upp á síð-
kastið, hafa verið faslir mennta
skólakennarar og unnið sín
fræðislörf í frístundum?
Það! er þjóðinni til tjóns að
ekki er betur búið að menntun
í náttúru- og tæknivísindum.
Nú liggur fyrir Alþingi frum-
varp um rannsóknir í þágu at-
vinnuveganna. Þær verða sýni-
lega í Reykjavík. Þessar rann-
sóknarstofnanir eru sá kjarni,
sem við getum byggt upp
kennslu á í náttúru- og tækni-
fræðum á háskólastigi.
Það er Akureyringum, sem
og allri þjóðinni, til meira
gagns að eiga einn háskóla, sem
ber nafn með réttu, en tvo hálf
búna, annan á Norðurlandi.
Það er kominn tími til fyrir
ábyrga aðila þjóðfélagsins, ekki
sízt Framsóknarflokkinn, að
setjast niður og kanna niður í
kjölinn hvað þeir meina og
vilja í jafnvægismálinu og gera
upp starfsáætlun, sem hægt er
að fylgja og vinna skipulega
eftir.
Uppsölum, 12 .nóv. 1964.
ári dveljast 16 íslenzk ung-
menni á bandarískum heimil-
um, en bandarísk ungmenni á
íslenzkum heimilum eru hins
vegar aðeins þrjú.
Þessu starfi verður haldið á-
fram næsta sumar, og er því
ungu fólki, sem áhuga hefði á
ársdvql á bandarísku heimili,
bent á þetta tækifæri. Einnig
gefst íslenzkum heimilum kost-
ur á því, að veita bandarískum
ungmennum móttöku til jafn-
langrar dvalar hér á landi. Um-
sækjendur verða að vera orðnir
16 ára 1. sept. 1965 og ekki eldri
en 18 ára sama dag til þess að
geta tekið þátt í næstu skipt-
um. Þeir verða að hafa góða
undirstöðuþekkingu í enskri
tungu, vera félagslega sinnaðir
og á allan hátt verðugir fulltrú-
ar lands og kirkju.
Vestra dveljast íslendingarn-
5r sem gestir þeirra heimila,
sem taka þátt í skiptunum, en
auk þess eru söfnuðirnir virkir
aðilar að boðinu. Munu ungling
arnir því kynnast amerísku
kirkjulífi, og eru það vonir
þeirra, er að þessu standa, að
þeir haldi áfram kirkjulegu
starfi, er heim kemur. Ungling-
arnir munu stunda nám í banda
rískum skólum, svonefndum
„High Schools“. Fyrst eftir að
lent er á amerískri grund í
júlímánuði næsta ár, rrrunu
skiptinemarnir taka þátt í nám-
skeiði, sem ætlað er öllum þeim,
er valdir hafa verið til þátttöku.
Síðan heldur hver til þess stað-
ar, sem hohum hefur verið út-
hlutað.
Allar nánari upplýsingar veit
ir æskulýðsfulltrúi Þjóðkirkj-
unnar, séra Hjalti Guðmunds-
son, Biskupsstofu, Klapparstíg
27, sími 12236. Einnig afhendir
hann umsóknareyðublöð.
Umsóknarfrestur um þessi
skipti er til 15. desember n. k.
Lárus Jónsson.
Ár í Bandaríkj unum
5
Tvær riýjar bækur frá A. B
JÓMFRÚ ÞÓRDÍS, ný skáld-
saga eftir Jón Björnsson rit-
höfund, er komin út hjá Al-
menna bókafélaginu. Siðasta
stóra skáldsaga Jóns Björnsson-
ar kom út árið 1955.
Jómfrú Þórdís er áhrifarík
skáldsaga byggð á sögulegum
heimildum um frægt sakamál
frá 17. öld. Hún er einnig ald-
arfarslýsing. Baksvið sögunnar
er öld hjátrúar og hindurvitna,
barátta lútarskra klerka við
kaþólska siði og venjur, andóf
landsmanna gegn danska kon-
ungsvaldinu, sem þá var í sókn
á íslandi.
Höfuðpersónan, Þórdís Hall-
dórsdóttir, er ung kona, ógefin,
fögur og óstýrilát, náskyld lög-
manninum á Reynisstað, Jóni
Sigurðssyni, einum af atkvæða-
mestu höfðingjum landsins. —
Þegar sagan hefst er Þórdís
Halldórsdóttir í kynnisferð hjá
Bergljótu systur sinni og Tóm-
asi Böðvarssyni, manni hennar,
að Sólheimum. Tómas situr
ósjaldan í drykkjuveizlum lög-
mannsins á Reynisstað og Þór-
dís fylgist með honum þangað
eftir að hún kemur til Sól-
heima. Sá kvittur gýs upp að
Tómas Böðvarsson eigi vingott
við mágkonu sína. Eigi löngu
eftir hóflausa drykkjuveizlu á
Reynisstað trúir Þórdís Hall-
dórsdóttir mági sínum fyrir
því að hún sé barnshafandi og
að hann sé faðirinn að barninu.
Þá er Stóridómur lög í landinu,
en samkvæmt honum liggur
dauðarefsing við broti af þessu
tagi. Þórdís hverfur frá Sól-
heimum, en orðrómurinn um
sifjaspell magnast. Hún neyðist
til að vinna opinberan eið að
skírlífi sínu á Vallalaugarþingi.
Fáeinum mánuðum síðar elur
Þórdís meybarn. Hefst nú hörð
barátta fyrir lífi Þórdísar Hall-
dórsdóttur og Tómasar Böðv-
arssonar. Andstæðingarnir, lög-
maðurinn á Reynisstað og Guð-
brandur Þorláksson, biskup á
Hólum, sem er frændi Tómas-
ar, taka höndum saman.
Danska konungsvaldið sækir
málið á móti þeim ....
Skáldsagan Jómfrú Þórdís er
334 blaðsíður, prentuð í Vík-
ingsprent hf. Bókband annað-
ist Félagsbókbandið. Torfi Jóns
son sá um útlit bókarinnar.
Fýrstu sögur Jóns Björnsson-
ar birtust áður en hann hélt ut-
an til náms og ferðalaga, rúm-
lega tvítugur. Fyrsta skáldsaga
hans, Jordens Magt, sem kom
út árið 1942 aflaði höfundi mik-
illa vinsælda í Danmörku og
víðar. Síðan rak hver skáldsag-
an aðra, fyrst á dönsku, en síð-
an á íslenzku. Jón hefur einnig
ritað leikrit og unglingasögur.
HANNES HAFSTEIN, loka-
bindi Kristjáns Albertssonar
um Hannes Hafstein ráðherra
er komið út hjá Almenna bóka-
félaginu. Þetta er þriðja bindið,
370 bls. prýtt mörgum myndum.
í miðbindi ævisögunnar sagði
aðallega frá stjórnmálum á
fyrri ráðherraárum Hannesar
Hafsteins, 1904—1909. En í
þessu síðasta bindi segir ítar-
legar af persónulegum högum
hans, innri og ytxi, bæði á fyrri
stjórnai’árum hans, síðan í sam
bandi við lát konu hans, og
loks á efri árum, við vaxandi
heilsuleysi. Stjórnmálaátök eru
áfram viðburðarík og hörð.
Sagt er frá því þegar Hannes
Hafstein er felldur frá Völdum
1909, frá afdrifum sambands-
málsins á því þingi, frá valda-
baráttunni innan Sjálfstæðis-
flokksins, sem lyktaði með því
að Björn Jónsson vai-ð hlut-
skarpastur, og hinni sögulegu
ferð hans til Danmerkur í sam-
bandi við skipun hans sem ráð-
herra. Þá er lýst valdatíð
Björns Jónssonar, uppnáminu
út af brottrekstri Landsbanka-
stjórnarinnar 1909, falli Björns
úr ráðherrasæti 1911, þeix-ri
baráttu um völdin sem þá hófst
að nýju innan Sjálfstæðisflokks
ins, og öðru því er varpar Ijósi
á örlög hans, svo sem Rúðu-för
Skúla Thöroddsen — og skýrir
hinn mikla kosningaósigur
flokksins 1911. Hannes Hafstein
vei'ður nú ráðherra öðru sinni
og semur við dönsku stjórnina
um endurbætur á Uppkastinu
frá 1908 í umboði mikils meiri-
hluta alþingis, þar á meðal fjöl-
margra fyrri andstæðinga. En
þær endurbætur þykja ekki við
unandi, og málið er látið niður
falla. Hefjast nú að nýju hinar
pólitísku æsingar. Árið 1913
vei-ður einn örðugasti tími í
ævi Hannesar Hefsteins, hann
missir konu sína um sumarið
og samtímis snýst nokkur hluti
foi-nra samherja til andstöðu
við hann á þingi, undir harðvít-
ugri forustu Lárusar H. Bjarna-
sonar. Heimastjórnai-menn í
Reykjavík taka upp þykkjuna
fyrir Hannes Hafstein og flæma
Lárus úr flokknum. Hann fell-
ur við næstu kosningar og á
ekki afturkvæmt á þing. En við
sömu kosningar verður Hannes
Hafstein aftur í minnihluta, fer
frá völdum 1914. Nú hefst ný
barátta út af sambandinu við
Danmörku, og er gerð ítarleg
grein fyrir þeim átökum sem'
leiddi til ráðherradóms Sigurð-
ar Eggerz og síðar Einars Arn-
óx-ssonar — og hlut Hannesar
Hafsteins í þeim erjum. En 1914
tók heilsu hans að hnigna, og
forustu hans að gæta minna.
Hann nýtur þó vaxandi virð-
ingar og trausts, eins og fram
kemur á margan hátt, skilning-
ur á pei-sónu hans og lífsvei-ki
verður almennari, án tillits til
flokka. Ríkið gerir útför hans,
og skömmu eftir lát hans skora
forvígismenn af öllum flokkum
á íslenzku þjóðina að reisa hon-
um minnismerki það, sem val-
inn var staður fyrir utan Stjórn
arráðið.
í lokabindinu er nafnaskrá
og heimildaskrá fyrir öll bindin
auk myndaskrár og eftirmála.
Fjöldi mynda er í bókinni.
Bókin, sem er 370 blaðsíður,
er prentuð í Steindórsprenti h.f.
og bundin í Félagsbókbandinu
h.f. Prentmót h.f. gei-ði mynda-
mót. Atli Már teiknaði kápu,
kjöl og titilsíðu. □
TVÆR NÝJAR SET-
BERGSBÆKUR
ÚR MYNDABÓK LÆKNIS. —
Ný bók eftir Pál V. G. Kolka,
sem er einn af þekktustu lækn-
um landsins, kunnur ræðuskör-
ungur og útvarpsfyrii-lesari. —
Páll lifði bernsku sína í sveit,
en kom til Reykjavíkur rétt áð-
ur en vatnsveita, hafnargerð,
gas og rafmagn, hófu að breyta
ásýnd höfuðstaðarins. Læknis-
starf sitt stundaði hann á ann-
an áratug í stærstu verstöð
landsins, Vestmannaeyjum, og
síðan í rúman aldarfjói’ðung í
einu af stærstu sveitahéruðum
þess. Á báðum þeim stöðum tók
Páll verulegan þátt í almennum
málum og sat ekki alltaf á frið-
ai-stóli. Hann hefur því haft all-
góð skilyrði til að fylgjast með
þeiri-i fi-amþróun, sem orðið
hefur hér á landi síðustu hálfa
öldina, auk þess sem hann hef-
ur kynnst miklum fjölda
manna.
GRÆR UNDAN HOLLRI
HENDI eftir Vilhjálm S. Vil-
hjálmsson. — Þessi bók er safn
viðtala sem höfundurinn hefur
átt við fólk af ýmsum stéttum
þjóðfélagsins. — Vilhjálmur S.
Vilhjálmsson sem er löngu þjóð
kunnur fyrir bækur sínar, seg-
ir í formála fyrir bókinni:
„Hér er sagt frá fólki úr nær
öllum stéttum, konum og körl-
um, sem búið hefur við hin
ólíkustu lífskjör, allt frá hrakn-
ingalífi til embættisstai-fa, fá-
tæku og umkomulausu fólki,
vel efnuðu og allt þar á milli.
Hygg ég að í þessari bók megi
sjá lífskjör íslenzku þjóðarinn-
ar í heila öld speglast í einstök-
um atriðum, möi-gum smáum
myndum, sem að lokum verða
að einni heild, — og þar með
heildarsögu. Eitt á allt þetta
fólk sameiginlegt. Það hefur
gegnt hlutverki sínu af skyldu-
rækni og samvizkusemi. Það
hefur gróið undan höndum
þess, og þess vegna hef ég val-
ið bókinni nafnið: Gi-ær undan
hollri hendi.“
í bókinni er rætt við ýmsa
þjóðkunna menn og konur, svo
sem: Bjai-na Björnsson leikara,
Ásgi-ím Jónsson listmálara,
Magnús Jónsson px-ófessoi-,
Ludvig Kaaber bankastjóra,
Ai-a Arnalds bæjarfógeta, Pál
ísólfsson tónskáld, Friðfinn
Guðjónsson leikara, Ragnar
Jónsson í Smára og læknana
Sæmund Bjarnhéðinsson, Sig-
ui-ð Magnússon og Þórð Sveins-
son. □
KOLBRÚN DANÍELSDÓTTIR:
ÞAÐ er nauðsynlegt fyrir
hverja konu að vita livei-nig
húð hún hefur og eins um gerð
hennar og staífsemi. Fegurð
nær lengra en til húðarinnar,
hún r.ær inn í allar frumurnar,
alla vefi og öll líffæri líkam-
ans. Undirstaða raunverulegrar
fegurðar er auðvitað góð heilsa
og að hver einstaklihgur sé
hamingjusamur og sáttur við
lífið og tilveruna. Reiði og skap
vonzka og yfirleitt öll neikvæð
afstaða til lífsins spillir hinu
fegui-sta útliti. Geymið því alla
biturð og reiði „þar til seinna,“
eins lengi og hægt ei’. Húðin er
ekki aðeins líkamans yzta skjól
og hlíf, hún flytur einnig úr-
gangsefni frá líkamanum. Oft
kemur fyrir, vegna vankunn-
áttu, að til að hylja bólur og
fílapensla, er húðin þakin
Frú Kolbrún Daníelsdóttir.
fegrunax-lyfjum, án þess að
hugsað sé út í, að með því móti
lokast útgönguleiðir fyrir úr-
gangsefni, sem verða að yfii--
gefa líkamann með eðlilegu
móti. Ef þess er ekki gætt á
hvei-ju kvöldi, að hreinsa þessi
efni upp úr húðinni, verður
hún fljótlega óslétt — óhrein —
viðkvæm og flekkótt. Húðin
vinnur, eins og allur líkaminn,
að eigin viðhaldi og endurnýj-
un. Hún myndar og flytur næi'-
ingu handa milljónum fi-uma,
sem vinna að uppbyggingu
hennar og hún flytur úrgangs-
efni frá líkamanum (svita). f
hennar þjónustu eru mörg líf-
færi, t. d. taugar, æðar, hár —
svita- og fitukyrtlar, vöðvai-,
litarefni og frumur. Hún mynd-
ar sitt eigið ríki í hinu stóra
ríki líkamans og vinnur aug-
sýnilega eftir fyi'irmynd hans
að öllu leyti. Húðin er eins
byggð hjá öllum, þ. e. a. s. við
- JARÐHITINN ...
(Framhald af blaðsíðu 8).
að væri hægt að fá þar allmiklu
meira og heitara vatn en nú er,
væri hægt að nota það til upp-
hitunar á Heimavistarbarna-
skólanum á Húsabakka, sem
byggður var á þessum stað með
tilliti til jarðhitans þar í Lauga-
hlíð.
Áðui-nefndur jarðfræðingur
mun hafa hvatt ráðamenn hér
til að sækja um styrk til jarð-
hitasjóðs ríkisins til prufubor-
ana á báðum þessum stöðum,
og heitið því máli stuðningi
sínum. G. V.
höfum aðeins eitt kort að fara
eftir. Sem líkamans yzta skjól
er hún háð þeim efnum, sem
hún er meðhöndluð með, og
einnig háð þeim efnum, sem
berast með hinni daglegu fæðu.
Þessi efni verða þess vegna
að vera hæíileg fyrir húðina,
auka blóðrásina, næringarupp-
töku, orkuna, vökvann, sem
þarf að vera utan um vefina,
svo þeir herpist ekki saman.
Litum á húð hjá ungböx-num.
Hún er aðdáanlega slétt - mjúk
og falleg, vegna þess að hún
hefur ekki orðið fyrir skaðleg-
um áhrifum. Þegar barnið
stækkar, þroskast og kemst á
gelgjuskeiðið, verða oft vei-u-
legar breytingar á húðinni, hún
verður bólótt, óhrein og óslétt
og oft kemur milium. Það
er fitukúla, sem er innan
við yztu húðina, stafar af röng-
um efnaskiptum, hverfur oft
af sjálfu sér. Margir unglingar
á gelgjuskeiði, sem fá slæma
húð, fyllast vanmetakennd, og
þá vill það verða, að stúlkur
fai-a að nota make up til að
hylja þetta, og er þá ekki alltaf
hugsað eins mikið um, hvernig
á að hi-einsa þetta, og sumar
sofa jafnvel með allt framan í
sér. Og svo, þegar þær vakna
morguninn eftir, allar flekkótt-
ar, skilja þær ekkert i, hvei-nig
stendur á því að þær ei-u svona
í framan. Þeir unglingar, sem
fá svona slæma húð, ættu tafar-
laust að leita læknis, eða láta
hreinsa húðina öði-u hverju.
Það er mjög mikil hjálp. f
verzlunum er hægt að fá nóg
af alls konar fegrunai-lyfjum,
en vai-izt að nota of sterk and-
litsvötn, þau skaða oft meir, en
þau bæta, jafnvel þó þau virð-
ist hreinsa í bili.
Mig langar að lokum til að
segja ykkur eina litla sögu, sem
gerðist úti á landi, þar sem ég
var að vinna. Það kom til mín
kona tiÞað fá andlitsbað. Ég sá
strax, að hún hafði alveg sér-
staka tegund af húð, og ég hafði
aldrei fengið slíka húð til með-
höndlunar hér á landi. — Hún
hafði ekki fílapensla eða bólur,
en andlitið var eins og smurt
með feiti og þó var húðin i-auð
og viðkvæm. — Ég spui-ði nú
þessa fi-ú, hvernig hennar kvöld
hreinsun væri háttað. Jú, hún
hafði haft feita húð og óhreina,
svo hún fór í snyrtivöruverzlun
og bað um eitthvað til að
hreinsa þetta upp. Henni var
ráðlagt að kaupa andlitsvatn
af sterkustu gerð. Hún notaði
síðan andlitsvatnið, eftir að
hafa þvegið sér með vatni og
sápu, engin nærandi eða mýkj-
andi krem til að vernda húðina
á eftir. — Það mun taka þessa
konu töluvert lengri tíma að
lagfæra húðlna nú heldur en ef
hún í upphafi hefði fengið
mildari hreinsilyf og réttar
leiðbeiningar.
í næsta þætti mun ég ski-ifa
um húðtegundir og hi-einsun og
viðhald í því sambandi. Q