Dagur - 06.01.1965, Blaðsíða 5

Dagur - 06.01.1965, Blaðsíða 5
4 Skrifstofur, Hafnarstræti 90, Akureyri Síniar 1-1166 og 1-1167 Ritstjóri og ábyrgðarmaður: ERLINGUR DAVÍÐSSON Auglýsingar og afgreiðsla: JÓN SAMÚELSSON. Prentverk Odds Björnssonar h.f. Við áramót ARIÐ 1964 varð íslenzku þjóðinni gjöfullt á margan hátt og meðal ann ars varð jiað enn eitt metárið í afla- brögðum. Auk hins gífurlega mikla sjávarafla varð sala sjávarafurðanna ör og verðið fór enn hækkandi. Land búnaðurinn varð ekki fyrir veruleg- um áföllum. Mjólkurframleiðslan jókst enn en sauðfjáreign lands- manna hefur dregist saman. Rækt- unarframkvæmdum var haldið áfram þótt liægar miði en vera þyrfti og áð ur var. Þjóðartekjumar liafa enn auk , ist verulega í heild, einkum vegna góðæris við sjávarsíðuna og er það 1 að sjálfsögðu fagnaðarefni. í ná- grannalöndunum hefur orðið hag- felld þróun í efnahagsmálum og al- menningur hefur notið vaxandi þjóð artekna. En það er furðulegt lánleysi íslendinga, að á sania tíma og þjóð- artekjurnar vaxa ört, sem raun bcr vitni, liefur allur almenningur í landinu þurft að leggja harðar að sér en nokkru sinni fyrr á síðari áratug um, til að sjá sér og sínum farborða. Verðbólgan sem enn vex, hefur auk- ið framfærslukostnaðinn stórlega og mun meira en sem svarar kauphækk unum launjtega. Fólk þarf því að vinna fleiri klukkustundir til að afla tekna fyrir liinum brýnustu lífsnauð synjum en áður. Þetta er hinn dimmi skuggi efnahagsmálanna og á rætur að rekja til þeirrar eínahagsstefnu, sem íhaldið niarkar hvar í landi sem er, þar sem það kemur fram stefnu sinni. Afleiðingarnar hafa ekki lát- ið á sér standa hér á landi, því hér er nú lægra kaupgjald en í nokkru nálægu landi, en vinnudagur lengri en jafnvel þeim löndum sent minnst eru kennd við lýðfrelsi. Hér á landi Iiefur kaupgjald, þ.e. kaupmátt ur launa, farið minnkandi, samhliða ört vaxandi þjóðartekjum. Þannig liefur röng efnahagsstefna leikið hina venjulegu borgara á fimm ára ferli viðreisnarstjórnarinnar á tím- um hinnar mestu góðæra. Þetta er þungur áfellisdómur i heild, sem ekki verður umflúinn með slaerorð- um. Áfellisdómurinn uin misheppn- aða stjórnarstefnu staðfesta atvinnu- vegirnir einnig. Þeir eiga í miklum erfiðleikum, þrátt fyrir $amfellt góð- æri síðan núverandi stjómarstefna var upp tekin, en viss hópur fjarafl- manna græðir stórlega. í von um breytla stjómarstefnu og réttlátari tekjuskiptingar í þjóðfélaginu, óskar blaðið lesenduin sínuin og öllu lands fólki farsældar á nýbyrjuðu ári. Ólafur Tliors fyrrverandi forsætisráðherra MIN NIN G ÞEGAR ég sat á mínu 3. þingi árið 1926, kom Ólafur Thors á Alþingi, Ágúst Flygering hafði verið þingmaður Gullbringu og Kjósarsýslu, en sagt af sér sök um vanheilsu. Var Ólafur þá kos inn í hans stað. Átti 'hann síðan sæti á Alþingi til dauða dags, þó hann mætti þar ekki síðustu mánuðina sökurrí veikinda. Hann andaðist sem kunnugt er Ólafur Thors. síðasta dag ný liðins árs og verður lagður til hinztu hvílu í dag. Eg þekkti Ólaf Thors í sjón áð ur en hann kom á Alþingi og eftir það hafði ég af honum töluvert náin kynni á meðan ég átti sæti á Alþingi. Ólafur Tryggvason Thors (svo hét hann fullu nafni), var fæddur í Borgarnesi 19. janúar 1892. Foreldrar hans voru Thor Jenssen, hinn kunni fram- kvæmdamaður, danskur að ætt, og kona hans Margrét Kristjáns dóttir. Stúdent varð Ólafur ár- ið 1912 og fór eftir það til há- skólans í Kaupmannahöfn, en hætti fljótlega námi. Mjög ung ur, eða árið 1914 gerðist hann einn af farstjórum H.f. Kveld- úlfs ásamt bræðrum sínum. Það er fyrst ,og fremst sem stjórnmálamanns, sem sagan mun geyma nafn Ólafs Thors. Frá því að hann kom á þing og þar til að hann lét af störfum sem forsætisráðherra nú fyrir skömmu, hvað jafnan mikið að honum á því sviði. Hann var upphaflega í íhaldsflokknum en sá flokkur breytti nafni árið eft ir-að Ólafur kom á þing og hef ur nefnt sig síðan „Sjálfstæðis- flokk“. Frá upphafi mun Ólaf- ur hafa verið mikils ráðandi í flokknum og árið 1934 kaus flokkurinn hann formann sinn og gengdi hann því starfi þar til heilsan bilaði, og hann lét af öllum störfum. Við Ólafur Thors vorum jafnan andstæð- ingar í stjórnmálum og því hæf ir ekki, að ég kveði upp neinn dóm um stjórnmálastarfsemi hans. Það get ég þó sagt, sem mér er full kunnugt um, að hann var með afbrigðum vin- sæll af flokksbræðrum sínum og naut óskoraðs trausts þeirra alla tíð. Vinsældir hans náðu og langt út yfir flokkinn. Hann var djarfur og stórhuga. Það þurfti áræði til þess af sjálfstæð ismanni að mynda „nýsköpun- arstjórnina" svokölluðu og raunar einnig til að beita sér fyrir þeirri stjórnarstefnu 1960, sem hann og fylgismenn hans hafa kallað „viðreisn". Dómur- inn um þetta heyrir fyrst og fremst söguni til og svo kjós- endum landsins í alþingiskosn- ingum, en ekki mér á þessum stað. Eins og að líkum lætur um mann, sem stóð svo framarlega í stjórnmálum, hlóðust á Ólaf Thors allskonar störf. Hann var í ótal nefndum og ráðum, átti oft sæti í ríkisstjórninni frá 1932, er hann var um tíma dóms málaráðherra og þar til hann lagði niður völd nú fyrir skömmu vegna vanheilsu. Hann var fimm sinnum forsætisráð- herra. Mun það vera íslands- met. Hér skulu störf hans ekki rakin nánar. Þau eru þjóðinni kunn og þeirra verður getið í sögu þjóðarinnar. En að hon- um voru falin öll þessi mikils- verðu störf sýnir að hann naut alveg óvenjulegrar tiltrúar og trausts samherja sinna og raun ar fleiri. Eg hafði mikil kynni af Ólafi Thors yfir 30 ár og er það fljót sagt, að öll persónuleg kynni af honum voru góð og skemmti leg. Hann var elskulegur í við móti, kátur og skemmtilegur, einkum á yngri árum. Hann var oft með grín og glettur til gam- ans og aldrei illkvitni. Gerði og oft grín að sjálfum sér. Hann gat þó orðið harður í horn að taka í deilum, einkum ef hon- um fannst andstæðirtgurinn ekki beita heiðarlegum vopnum Get ég ekki láð honum það. Upp eldi hans og aðstaða í lífinu munu hafa markað stjórnmála stefnu hans. Eg var henni and- stæður, enda var uppeldi mitt og aðstaða ólík hans. Það kom því ósjaldan fyrir að við ættum vopnaviðskipti bæði á Alþingi og öðrum mannfundum. Mér fannst hann jafnan drengilegur andstæðingur. Er ég þess full- viss að hann var góður dreng- ur að eðlisfari og því megnuðu erjur stjórnmálanna ekki að breyta, þó stjórnmálin, a, m. k. hér á landi, séu tæplega mann bætandi. Ólafur Thors kvæntist ungur Ingibjörgu Indriðadóttir skálds og skrifstofustjóra Einarssonar, hinni ágætustu konu og glæsi- legri ásýndum. Lifir hún mann sinn. Votta ég henni, bömum þeirra og öðrum ástvinum mína innilegustu samúð. Akureyri, 5. janúar 1965. Bernharð Stefánson Jón H. Þorbergsson, Laxla- mýri: ÆVIDAGAR. Bókafor- lag Odds Björnssonar Akur- eyri 1964. NÚ MUNDI vera liðin hálf öld eða rúmlega það frá því að ég sá fyrst Jón Þorbergsson, bónda á Laxamýri, en glöggt minnist ég þess enn í dag. Hann vann þá að heyskap í Staðarbyggð- armýrum, og var ég sendur til hans með einhverja hressingu. Mér lá forvitni á að sjá þenn- an mann, því að heyrt hafði ég, að hann væri nýkominn utan úr löndum, og lék því um hann nokkur framandlegur ævintýra blær í mínum augum. Ekki varð ég heldur fyrir von brigðum. Þetta var glæsilegur ungur maður, allavega vel á sig kominn, og gneistaði af honum lífsorkan. Hann reiddi orfið bæði hátt og títt og hamaðist að slættinum. Ekki settist hann niður, þegar ég kom á vettvang, heldur stóð við orfhælinn og svolgraði í sig kaffisopann til að eyða í það sem minnstum tíma, en talaði þó við mig í óoaönn á meðan um daginn og veginn, svo að ég kom varla svörum við. Síðan fór hann niður í vest isvasa sinn og sótti þangað 25 eyring, sem hann gaf mér fyrir hlaupin, sagði að ég skyldi flýta mér heim til að fara að snúa í flekk, því að hann væri að greiða til, og líklegast gæti ég eitthvert gagn gert, þó að ekki væri ég hár í loftinu. En það er af 25 eyringnum að segja að fyrir hann keypti ég Víga- Glúmssögu, og þótti mitt verka kaup gott, er ég fór að lesa hana. Bezt gæti ég trúað því, að Jón Þórbergsson hafi sjaldan gefið sér tíma til að setjast nið- ur á sinni löngu og starfsömu ævi, nema þá til að skrifa ein- hverja hugvekjuna um lands- ins gagn og nauðsynjar, en þær hefur hann víst skrifað hundr- uðum saman. Þarf engan að undra, að þessi vinnuvíkingur valdi sér tvö hin mestu höfuð- ból, annað sunnan lands en hitt fyrir norðan til að búa á. Hitt gegnir meiri furðu, hvílíkt óhehijuerfiði hann hefur jafn- framt lagt á sig í félagsmálum bænda og ferðum um allar sveit ir fyrir lítið endurgjald til leið beiningar í búfjárrækt. En þar sem áhuginn er eru lítil tak- mörk fyrir, hversu miklu má koma í verk. Og enginn efi er á því, að þessi starfsemi Jóns var á fyrri árum til mikillar uppörvunar fyrir bændur lands ins, sem hrifust áf eldmóði hans. Ég hef nú um jólin verið að lesa minningabók hans mér til mikillar ánægju. Hún lýsir heil steyptum og dugandi manni, með brennandi umbótavilja, er gengur ódeigur beint að hverju verkefni og verður þess vegna mikið ágengt. Þangað er mik- inn fróðleik að sækja um menn ingarlíf og búnaðai'hætti í sveit- um landsins á fyrstu áratugum þessarar aldar, enda kynntist höfundurinn á því tímabili fjölda íslenzkra bænda og kann margt frá þeim að segja. Hvergi er hann myrkur í máli og seg- ir frá hverju einu eins og það kom honum fyrir sjónir, og er því öll frásögn hans hispurslaus og hressileg. Séra BENJAMÍN lj skrifar um bækur En eins og Jón hefur áhuga fyrir að kjmbæta búfé og rækta jörðina, þannig hefur hann líka viljað rækta mannssálirnar með guðsorði og góðum siðum og hef ur engu síður gengið að því með brennandi áhuga og einlægum vilja. Ekki vill hann neinn „af- skrifaðan kristindóm“ þar sem „því er trúað, sem skammsýn skynsemi manna telur trúleg- ast“, heldur guðsorð hreint og klárt eins og það er að finna í Biblíunni, og þá líklega í því formi, sem skynsemin telur ó- trúlegt. Hitt er erfitt að skýra, hvernig unnt er að trúa því, er menn telja ótrúlegt. Hygg ég að þessi ágæti fjárræktarmaður hafi aldrei boðað neinar þær kenningar á hrútasýningum, er honum hafa þótt „ótrúlegar“ eða óskynsamlegar, enda er hann sérfræðingur í því efni. Ekki dregur Jón neina dul á það, að hann lítur á kommún- ista eins og andlega pestargeml- inga, sem dæmdir séu til að þjóna fjandanum. Þó vill hann ekki láta fara með þá eins og illa artað sauðfé, heldur reyna að gera úr því nothæft fólk. Oll er bók Jóns Þorbergsson- ar bráðskemmtileg. Hann er dæmigerður áhugamaður, und- irhyggjulaus og gengur beint til verks. Eg kann vel við hann þó að okkur semji líklega ekki alls kostar í trúmálum. Bók hans er þess virði að vera lesin af mörgum. Páll Guðmundss.: Á FJALLA OG DALASLÓÐUM. Endur- minninga og sagnaþættii'. — Bókaforlag Odds Björnsson- ar Akureyri 1964. MEGINHLUTI þessarar bókar er þættir af Kristjáni Jóhanns- syni ríka og Helga Guðlaugs- syni frá Steinkirkju, sem báðir bjuggu ,um skeið á Hólsfjöllum og seinna á Haukstöðum í Vopnafirði, næsta bæ við Rjúpnafell, þar sem höfundur- inn er alinn upp. Jafnframt kem ur við sögu fjöldi fólks, sem þess um mönnum er nákomið eða kemst í einhverja snertingu við þá, svo að segja má, að þarna sé bæði drög að héraðssögu og aldarfarslýsing frá þessum slóð um á seinni hluta 19. aldar og fyrsta tug hinnar tuttugustu. í lok bókarinnar er svo all-lang- ur kafli, þar sem greint er bæði af sögnum og eigin reynd frá lífinu í Möðrudal á Fjöllum, þessu mikla öræfabýli, þar sem um aldir hefur verið rekið stór bú, og er sá þáttur ekki sízt merkilegur. Þættirnir um Kristján og Helga Guðlaugsson eru að mestu leyti skrifaðir eftir sögu sögn Helga, eftir því sem hann tjáði höfundinum fyrir rúmum fimmtíu árum. En víða er þó frásögnin studd af athugunum höfundarins sjálfs, enda gerast sögur þessar á þeim slóðum, þar sem honum er kunnugt um alla staðhætti. En þegar þess er gætt, að Páll hefur nú um rúmrai' hálfrar aldar skeið bú- ið í fjarlægri heimsálfu, langt frá öllum heimildum og við allt önnur lífsskilyrði en hentug geta talizt til fræðimennsku, má það teljast mikið afrek að skrifa bók eins og þessa. Enda mun það sanni næst, að minni hans sé ótrúlegt, þar sem hann kann ekki aðeins að lýsa skilmerki- lega mönnum, sem hann sá fyr ir og um aldamót síðustu, held- ur einnig sauðkindum og hest um, sem hann sá aðeins bregða fyrir í svip löngu áður en hann fluttist burt af íslandi. Bókin hefur mikinn fróðleik að geyma bæði um mannfræði atvik og búnaðarhætti frá þess um tímum, og ekki spillir það, að Benedikt Gíslason frá Hof- tegi, hefur ritað inngang a.ð bókinni, þar sem hann gerir skilmerkilega grein fyrir höf- undinum og ætt hans, og víðar í bókinni gerir hann athuganir um ættir og slekti austur þar, sem mikill fróðleikur er í. Öll er bók Páls fróðleg og liðlega skrifuð, enda er hann stál- greindur eins og Björgsin tón- skáld Guðmundsson, bróðir hans var. Ekki munu finnast margir landnemar á sléttum Canada, aðrir en íslendingar, sem feng- izt hafa við bókmenntastörf milli búverkanna, enda tóm- stundir fáar. En furðulítið gæt- ir þess, að Páll hafi ryðgað í íslenzkunni, þó að hálf öld sé liðin frá því hann kvaddi ætt- jöi'ð sína. Þvert á móti finnast í bók hans ýmis kjarnyrði vopn firzk, sem nú munu vera orðin fágæt i mæltu máli, og naumast munu víða til bókfest. Hafi Páll beztu þökk fyrir bók sína. En nokkur galli er það, að ekki skuli fylgja henni nafnaskrá. Benjamín Kristjánsson. Tónlistarskóli starf- ræktur á Sauðárkróki Á síðasta hausti var tónlistar- félag stofnað í Skagafirði, sem nær til héraðs og bæjar. Til- gangur þess var sá, að stofna tónlistarskóla og mun skólinn um það bil að hefja starf á Sauð árkróki. Skólastjóri verður Ey- þór Stefónsson tónskáld og að- alkennari frú Eva Snæbjörns- dóttir. Stjórn hins nýja félags skipa: Ólafur Stefánsson, Eyþór Stef ánsson, Jón Karlsson, Magnús Gíslason og Jón Björnsson. RONALÐ FANGEN EIRÍKUR HAMAR Skáldsaga CBJÍB>**Ö<B>ÍB><H}ÍBJ- Fylkir lögmaður var tekinn að leita hart á taugarnar hjá Eiríki Hamar hæstaréttarlögmanni, ungum samherja sín- um, og nú í fyllstu alvöru. Og raunverulega gat Eiríkur ekki gert sér fyllilega ljóst, hvernig á þessu stæði. Hér var ekki um einstakt atriði að ræða né neitt sérstakt, lteldur hafði þetta færst í aukana smámsaman — og hann hafði stöðugt útrýmt því tir huga sínum, unz það var orðið erfitt viðureignar. \7æri þetta Fyiki að kenna, livers vegna hefði Eiríkur ekki snúist gegn þessu fyrir löngu? Nú hafði hann unnið í fyrirtæki Fylkis í fimm ár og ekki haft um neitt að kvarta. Fjarri fór því — firmanu hafði vegnað vel, og Eiríkur hafði fengið sinn hluta ríkulega af velgengni þess og áliti. Sennilega var enginn hinna ungu starfandi lög- manna borgarinnar jafn önnum kafinn og „hátt uppi“ sem Eiríkur — og það var ekkert vafamál, að Fylkir hafði drjúg- ar telcjur af starfi lians — enda var Eiríkur duglegur, bl.átt áfram óvenju duglegur og röggsamur. En þessar skapraun- ir hans höfðu djúpar rætur — því það espaði Eirík og særði ákaflega, að á þann hátt ætti hann Fylki þakkir að gjalda. Eiríkur sat í skrifstofu sinni, reglulega glæsilegri skrif- stofu og vistlegri, niðri í Kirkjugötu, rauðviðar-skrifborð og skinnstólar, og fágætt smáteppi á gólfinu, prýðileg regla á öllu borðinu, og traust bindi í skáphillunni, — og nýskeð hafði hann séð Fylki ganga um framskrifstofuna og inn í sína skrifstofu, auðvitað hina allra glæsilegustu: stóra, íburðarmikla hornskrifstofu með stórt viðtalsherbergi öðru- megin og sérstakan inngang, og þar voru oft haldnir stjórn- arfundir, oftast mjög langir og oft mjög háværir og æstir. Að sjá Fylki ganga um framskrifstofuna þennan morgun hafði þau áhrif á Eirík, að hann spratt upp og þaut fram að dyrunum og skellti aftur hurðinni með gríðar smelli. Og smellurinn sá arna barst inn í hans eigin vitund — hvað í heiminum gengur að þér, hugsaði hann, er hann gekk aftur inn að skrifborði sínu. Hann settist niður og fann á sér, að nú hefði hann í rauninni gert einhverja vit- leysu — og hann tók þegar upp vörn gegn sjálfum sér: Það er í rauninni alveg ófært að líta út eins og Fylkir, hugsaði Eiríkur með sér. Nei, það er alveg ófært að vera svona háll og glæsilegur, — byrjum að neðan: gljáburstaðir skórnir, brotpressaðar buxuniar, loðkápan, sem gerir hann ekki vitund gildari — hann er grannur og stæltur eins og tvítugur skíða.maður, hátýzkulega hnýtt hálsbindið og ung- æðislega léttsigldur hatturinn — og svo hið sí og æ vin- samlega, en þó dálítið varfærna, alltaf gljárakaða smettið — Jjar sem augun ein, þessi svikráðu augu, eru köld sem stál og tinnuhörð og miskunnarlaust skimandi eins og arnar- augu. Og þó nærri fimmtugur maður. Kvæntur og á tvo nærri fullorðna syni. — Nei, það er algerlega ófært, allt að því ósæmilegt. En jretta var nú orðið allmiklu verra en áður. Fylkir var nú tekinn að Vera harla heimtufrekur og lét Eiríki skiljast það greinilega, að hann hefði all takmarkalausar skyldur gagnvart firmanu, það er að segja Fylki sjálfum. Og samt sem áður — ekki gerði hann þetta samt opinberlega, hann taldi aðeins sjálfsagt, að Eiríki bæri að annast alls konar gömul viðskipti og þá skjólstæðinga, sem Fylkir sjálfur nennti ekki að fást við né kærði sig urn að sinna, síðan hann sjálfur var nú að ná hátindi umsvifamikilla fjármála og var orðinn nær einvaldur á þeim vettvangi. Hann hafði hagað sér við Eirík sem hann væri eins konar fulltrúi, þótt þeir fyrir tveim árum hefðu orðið ásáttir um að starfa sjálf- stætt, livor að sínu. En á hinn bóginn hafði Eiríkur sitt eig- ið viðskiptasvið. Og í hamingjubænum, hversvegna hafði hann þá ekki andæft öllu þessu fyrir langa löngu. Og raun- verulega hafði ekert komið fyrir upp á síðkastið. — Það var í miðjum janúarmánuði, snemma morguns í dimmu veðri og drungalegu, að Eiríkur sat og velti þessu gremjuefni fyrir sér í stað þess að taka til starfa. Hann hafði farið upp í sveit um jólin og heimsótt föðurinnn héraðs- lækninn og móður sína. Og hann hafði komið þaðan í döpru skapi, eða réttara sagt mjög óánægður. Og hvers- vegna þá það? í rauninni hafði hann heldur ekki hugsað um það. — Hvernig í skollanum fær maður tíma til að hugsa í öllu þessu skvaldri og hávaða, tautaði hann. Og ákveðinn gekk hann snúðugt fram að dyrunum og opnaði *) Þýtt með leyfi ekkju höfundar, frú Solveig Fangen. — Helgi Valtýsson. hurðina að framskrifstofunni og skýrði frá því hárri röddu, að hann væri önnum kafinn. við áríðandi störf fram að há- degi og ekki til viðtals fyrir neinn, ekki neinn. Og afar- elskulega,. óhéiíijú ’ölágléga ungfrú Jensen, sem þegar var byrjuð á fyrri rnorgunbita sínum, lýsti yfir með sínu blíð- asta gervitannabrosi, að hún skyldi sveimér verja dyr herra Hamars! - Síðan settist Eiríkur aftur í skrifborðsstól sinn, og létti mjög yfir honum. Hann leit yfir skrifborð sitt. Hann vissi vel, hver.málefni fólust í hverju bréfahylki, og einnig ná- kvæmlega, hvaða plögg lágu frammi í skjalaskápnum, þekkti út í æsar og gæti skrásett hvert pút og plagg, sem hann hefði undir höndum. En hve hann var orðinn leiður á þessu! Hve þetta ver orðið leiðinlegt! Og á ný: Hversvegna það? Þetta hafði þó.skemmt honum látlaust árum saman. En hann var enn ekki kominn að því, hversvegna hann hefði verið óánægður heima um jólin. — Jú, það var alveg augljóst, að heimiljshugnaðurinn eins og í ganila daga hafði þar alls ekki veriðj Það var eins og foreldrarnir væru ekki ánægð með hann. Hann var ekki framar uppáhaldssonurinn, ekki lengur dugiegi, dásamlegi pilturinn, sem starfaði ákaft og hafði mikil ábyrgðarstörf á hendi og vegnaði ágæt- lega. Alls ékki. Systir hans var á ferðalagi erlendis. Það var ef til vill þessvegna? Eri einmitt því glaðari ættu foreldrarn- ir að vera af því að fá hann heim aftur. En þau höfðu samt ekki sýnt honum neina viðhöfn né hossað honum hátt. Jæja, þau eru orðin gömúl, hugsaði hann, og gerta því ekki verið neitt sérlega úpprifin í hvert Sinn, sem ég kem heim. Og annars v,ar pabbi hans alvarlega veikur. Hann átti senni- lega ekki langt eftir ólifað nú orðið — hann hafði enzt miklu lengur, en liann hafði sjálfur búizt við. Þegar fyrir mörgum árum hafði hann sagt, að hann gæti satt að segja búist við dauða sínum, hvenær sem væri. Þannig var það. Svo lítið og einfalt. Og samt hafði hann verið í slæmu skápi síðan. \7ar þetta annars nokkur furða. Þetta leiðinda, óeðlilega vetrarveður, blautt og hráslaga- legt og dimt dag eftir dag. Var hann ef til vill uppgefinn, blátt áfrarn dauðþreyttur af ofreynslu? Bull og vitleysa! — hann 29 ára maðurinn, í rauninni fílefldur náungi, og auk þess laus við allt, sem atvinnuleysi og áhyggjur nefnist. Eiríkur sat um hríð sljór og hugsunarlaus. Hann tók að opna bréfin alveg vélrænt, og las þau annars hugar. í þeim \'ar ekkert sérstakt að athuga. Síðan tók hann næsta bréfa- hylki í skjalahillunni, já, það var ársskýrslan frá trjávöru- verksmiðjunni litlu uppi á Eiðsvöllum. Það var háskóla- bróðir hans, sem hafði stofnað hana. Eiríkur, var lögfræði- legur ráðunautur hans og átti auk þess fáein híutabréf í fyrirtækinu. Þetta var svosem ekki neitt glæsileg ársskýrsla, og alls ekki sambærileg við margan annan atvinnurekstur á þess- um uppgripsárum. En þetta var allsæmilegt og vafninga- laust 7 prósent. En stofnféð hafði reynst of tæpt, og jrurfti nú að auka það, bæði með sölu hlutabréfa og stærra reikn- ingsláni — einar 40.000 krónur. Þetta lán stóð annars í „banka Fylkis," „Iðnaðar- og verzl- unarbankanum," sem stofnaður var fyrir tveimur árum með atbeina og forgöngu Fylkis. Hann var þar framvegis pottur og panna og gæti eflaust hafa setið í stjórn bankans, en það vildi liann ekki, kaus heldur að vera frjáls lögfræðiráðu- nautur hans. Og hann ætlaði sér eflaust eitth\að með því, hugsaði Eiríkur. Og það var að minnsta kosti áreiðanlegt, að Fylkir var annanhvorn dag á bankastjórnarfundi og réð þar afar miklu. Það gat Eiríkur séð, — allir viðskiptamenn leituðu stöðugt til hans — fyrst og frernst til hans, — eins og væri hann sjálfur bankastjórinn. Það var eftir stofnun bankans, að Fylkir óx mjög að mætti og mannvirðingum og varð á skömmum tíma cinn mikilmenna höfuðborgarinnar. Þetta var einnig áberandi hið ytra, og nú síðnstu árin bar Fylkir með sér þetta ólýsan- lega svipmót og fas hins mikla fjármálamanns — liins stranga, skarpskyggna fulltrúa hins hátíðlega stranga velds, sjálfs auðvaldsins, grímuklæddur sem spjátrungur (dandy?). Þessum viðskiptum trjávöruverksmiðjunriar yrði Eiríkur að ráðstafa — og það sem fyrst, svo öllu væri lokið, áður en aðalfundur yrði haldinn í öndverðum febrúar. Hann yrði því að fara að vinna að þessu. Þá var hringt í innanhúss- símann. Eiríkur greip hann gramur. Það var Fylkir. — Æ, afsakið, sagði hann með allra elskulegustn rödd sinni (og allra fölskustu og hættulegustu, liugsaði Eiríkur). — Ég heyri að þér séuð önnum kafinn, og ég er sjálfur að fara í bankann núna. En hafið þér einhvern tíma af- gangs um tvöleytið, þætti mér vænt um að fá að liafa tal a£ yður. — All right, sagði Eiríkur og lagði símtólið frá sér. Hér er nú orðið heldur en ekki fínt og hátíðlegt, hugs- aði Eiríkur, pautað viðtal og lningt í innanhúss-síma! —■ Frambald.

x

Dagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagur
https://timarit.is/publication/256

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.