Dagur - 25.09.1965, Side 8

8
SMÁTT OG STÓRT

SIGURÐUR GEIRFINNSSON hreppstjóri á Landamóti horfir yfir heimaréttina, ásamt smölum
sínum. (Ljósmynd: Bára Aðalsteinsdóítir.)
Um verðlagsmál landbúnaðarins
Hlutur bænda hefur enn verið skertur, segir
Gunnar Guðbjartsson, formaður Stéttarsamb.
VERÐLAGSMÁL landbúnaðar
ins eru mjög á dagskrá hjá öll-
um almenningi um þessar
mundir. Fylgst hefur verið með
því, hvaða stefnu þau hafa tek-
ið nú í haust, allt frá því AI-
þýðusamband íslands dró full-
trúa sinn úr sexmannanefnd-
inni og ríkisstjómin gaf út sín
umdeildu bráðabirgðalög og
þar til Hagstofan og svo ný
þriggja manna nefnd hafði lok-
ið störfum og tilkynnt verð-
lagsgrundvöll og söluverð bú-
varanna.
Blaðið sneri sér af þessu til-
efni til formanna Stéttarsam-
banda bænda, Gunnars Guð-
bjartssonar í Hjarðarfelli, og
bað hann að svara nokkrum
spurningum um þessi mál, einn
ig til formanns Búnaðarsam-
bands Þingeyinga, Hermóðs
Guðmundssonar , Árnesi. Eru
svör þeirra beggja birt í blað-
inu í dag. — Fyrst ræðum við
við Gunnar Guðbjartsson í
Hjarðarfelli.
Viltu segja Degi álit þitt um
verðlagsmál landbúnaðarins,
eins og málum er nú komið?
VANTAR SILD
OG OLÍU
Raufarhöfn 26. september. Hér
er þoka og rigning á degi hverj-
um, en lítið um síld og ekkert
af olíu, Faxi frá Hafnarfirði
kom þó í gær með síld. Það eru
víst ekki örðugleikar á að losa
á höfnunum hér fyrir sunnan
og þær nær veiðisvæðinu en
við. Lokið verður við að bræða
á sunnudagskvöld. Það er ekki
veruleg bræla, þótt áttin sé
norðlæg og sennilega veiðiveð-
ur hér úti, ef síld fyrirfinndist
þar. H. H.
Já, það er ekki nema sjálf-
sagt, en ég var fyrst í gær að
fá síðustu plöggin um þessi
mál, útreikninga á heildsölu-
og smásölukostnaði. Ég held,
að þeir séu í megindráttum í
samræmi við venju undanfar-
andi ára, þó að alltaf séu ein-
hverjar tilfærslur. En áberandi
breytingar eru ekki á þessu
sviði. En að sjálfsögðu hækkar
útsöluverðið nokkuð mikið því
að hækkunin í verðlaginu kem-
ur öll fram í útsöluverðinu, þar
á meðal hækkaður söluskattur
og hækkuð álagning í krónum.
En 'er heildarhækkun til
bændapna nógu mikil?
Þessi hækkun, 11,2% er að
mínu áliti of lítil til þess að
bæntlur hafi' sambærileg laun
við aðrar stéttir. Samkvæmt út-
reikningum, sem gilt hafa und-
anfarin ár, reiknaði Hagstofan
verðlagsgrundvöllinn í júlímán
uði og átti þá hækkunjn að
nema 13,4% til bænda. En þá
var eftir að meta tilfærslur
milli launaflokka, sem síðar
hafa verið metnar á allt að 3%
til viðbótar. Hækkunin á verð-
lagsgrundvellinum hefði því
þurft að verða 16—17% móti
þessum verðlags- og launahækk
unum, sém orðið hafa á árinu.
Auk þess vantaði bændur á s.l.
(Framhald á blaðsíðu 5).
GUNNAG GUÐBJARTSSON
formaður Stéttarsambands
bænda.
HAGUR SAUÐFJÁR-
BÆNDA BATNAR
Nú er komið nýtt verð á bú-
vörur og hefur það verið aug-
lst. Verðgrundvöllurinn hækk-
ar um 11,4%, miðað við árið
1964. Framleiðsluráð landbún-
aðarins lagði til við hina nýju
stjómskipuðu þriggja manna
nefnd, að færa til verð, sem
svaraði 12,5% frá mjólk til
kindakjöts, og jafnmikil upp-
hæð frá mjólk til nautgripa-
kjöts, enda verði þessar til-
færslur látnar konia niður á
verðlagi á ostum, smjöri, mjólk
urdufti og kaseini. Þetta þýð-
ir hlutfallslega hækkun á kinda
og nautakjöti, en samsvarandi
lækkun (þ. e. minni hækkun) á
vinnsluvörum mjólkur, nema
rjóma og skyri.
REYNSLAN KENNIR
Af framanskráðu er Ijóst, að
samkvæmt íillögum framleiðslu
ráðs er talið hagkvæmara að
efla sauðfjárræktina og fram-
leiðslu nautakjöts, en mjólk og
mjólkurvörur. En um þetta at-
riði hafa lengi verið skiftar
skoðanir. Nú eru smjörbirgðir
í landinu meiri en nokkru sinni
áður og verð á smjöri og öðrum
mjólkurvörum mun óhagstæð-
ara en á sauðfjárafurðum á er-
lendum mörkuðum. Stefnu-
breyting í framleiðslu, sem
verðlagning búvaranna skapar
og að nokkru var áður fram
komin, er með þessu enn betur
staðfest.
ÖFUGÞRÓUN
Þróun þessara mála hefur verið
sú, að mjólkurframleiðslan hef-
ur aukizt hraðan en neyzlan,
vegna þess að sú framleiðslu-
grein hefur gefið bændum
meiri tekjur, en sauð'fjárrækt-
in. En þessi þróun er að því
leyti óhagkvæm, að umfram-
framleiðslan, sá hluti búvara,
sem þjóðin þarf ekki sjálf að
nota, er niun verðmeiri til út-
flutnings í sauðfjárafurðum. Er
hér um öfugþróun að ræða. Ef
verðlag erlendis raskast ekki til
muna, gera margir sér vonir
um, að sauðfjárafurðirnar, sem
heild, þurfi í náinni framtíð
engra útflutningsuppbóta við.
Beri því að beina búvörufram-
Ieiðsluaukningunni í þá átt. Á
liitt þarf svo einnig að líta,
hve mikils virði það er þjóðar-
búinu, að bændur framleiði
nægilega mikla mjólk og mjólk-
urvörur. En til þess að tryggja
það, er lítilsháttar umfram-
framleiðsla á mörgum árum,
alveg eðlileg, og ekki tilefni til
þeirra upphrópana, sem oft má
heyra.
LÍKKISTUR Á KJCLUM
New Times ræðir nýlega um
gömlu bílana. Tveir ungir Frakk
ar keyplu nýlega snotran bíl,
notaðan, og óku af stað á fullri
ferð, leníu á ljósasíaur og létu
báðir Iífið. Rannsókn Iciddi í
ljós, að stýrisútbúnaðurinn var
gallaður. Slík slys eru algeng,
segir þar. Hemlar bregðast,
stýrið svikur o. s. frv. Afleiðing-
in er meiðsli eða dauði. Sá
kostur hinna gömlu bíla, að
hægt sé að koma þeim í gang,
er stundum sá eini. Að aka
slíkum bílum, er eins og að taka
þáít í skuggalegu veðmáli.
Slíka bíla kaupa oftast óreynd-
ir menn og gjalda stundum með
lífi sínu. Þeir hafa ekki öðlast
skilning á því, að þeir eru að
kaupa líkkistur á hjólum.
Ríkissijórnin beitir bændur vaidnrðslu
segir Hermóður Guðmundsson í Árnesi í við-
tali um verðlagsmál bændanna
ER blaðíð haíði rætt við fcr-
mann Síéítarsambands bænda
um stund, sneri það sér til Her-
móðs Guðmundssonar bónda í
Árnesi og formanns Búnaðar-
sambands Suður-Þingeyinga, og
bað hann að svara nokkrum
spurningum um verðlagsmál
landbúnaðarins.
Hvað viltu segja um þátt ASf
í verðlagsmáium bænda, Her-
móður?
GUÐMUNDUR í. TIL LONDON OG
FRIÐJÓN BÆJARFÓGETI 4 ÞING
Nú hefur Guðmundur í. Guð-
m'undsson endanlega verið skip-
aður ambassador íslands í
Stóra-Bretlandi.
Friðjón Skarphéðinsson bæj-
arfógeti á Akureyri tekur sæti
hans á Alþingi.
í tilkynningu um þetta segir
Alþýðublaðið, að einnig megi
búast við, að Guðmundur segi
Þá hefur það skeð hjá Al-
þýðuflokknum, að Steindór
Steindórsson menntaskólakenn-
ari á Akureyri hefur af utanrík-
isráðuneytinu verið tilnefndur
íulltrúi á Allsherjarþinginu,
ásamt þeim Gunnari Gíslasyni,
Níelsi P. Sigurðssyni, Kristjáni
Albertssyni og Hannesi Kjart-
anssyni sendiherra.
Úrsögn fulltrúa ASÍ úr sex-
mannanefndinni var, frá mínu
sjónarmiði, lagabrot og mark-
leysa ein. Ég tel að þessi ráð-
stöíun hafi þó engan veginn
ógilt gildandi löggjöf um kjara-
mál bænda, né heldur gert sex-
mannanefndina óstarfhæfa. —
Það segir sig sjálft, að minni-
hlutj fulltrúa í opinberu ábyrgð
arstarfi geti ekki gert meiri-
hlutann óstarfhæfan. Lít ég því
svo á, að meirihlutinn í sex-
mannanefnd eða fulltrúar í
henni hafi átt að ákveða bú-
vöruverðið að þessu sinni, áð-
ur en ríkisvaldinu gefst tóm til
að gripa í taumana með vald-
boði bráðabirgðalaga. -r- Með
þessu hiki er ég þeirrar skoðun-
ar, að fulltrúar bænda hafi
veikt aðstöðu bændastéttarinn-
ar gagnvart ríkisvaldinu, bæði
til samninga- og sóknarmögu-
leika fyrir sanngjarnari skift-
ingu þjóðarteknanna, landbún-
aðinum til handa. Áður en rík-
isstjórninni var gefið slíkt tæki
færi, hefði verið eðlilegt, að
leita álits aukafundar í Stéttar-
sambandinu. Annars verð ég
að segja, að ég hefi aldrei ver-
ið hrifinn af þessari sexmanna-
nefnd og ber því lítinn söknuð
í brjósti, þegar dagar hennar
eru nú taldir. Ef bændurnir
treysta sér hins vegar ekki til
(Framhald á blaðsíðu 5).
HERMÓÐUR GUÐMUNDSS.
formaður Búnaðarsambands
Suður-Þingeyinga.