Dagur - 20.12.1969, Blaðsíða 8

8
SMÁTT & STÓRT
í skinnamiðstöð þessari í Osló niá sjá hálfa milljón skinna af ref og mink áður en uppboð hefst.
Minkur íslenzkt liúsdýr á
ny
FYRIR fjórum áratugium fluttu
íslendingar inn brúna minka og
ætluðu að taka þátt í hinu mikla
grávöruframleiðslukapphlaupi.
Tilraun þessi misheppnaðist al-
gjörlega, hin innfluttu dýr
sluppu úr búrunum og lifa síð-
an villt í landinu, til mikillar
óþurftar. Alþingi samþykkti þá
lög um bann við minkaeldi og
önnur um eyðingu þessara
villtu dýra, sem hafa numið
mestan hluta landsins og eyða
bæði fugli og fiski.
Nú hefur Alþingi skipt um
skoðun og leyft minkaeldi í
'landinu og víða um land eru loð
dýragarðar undirbúnir og fyrsta
ráðherraleyfið er þegar fyrir
hendi og hrepptu Húsvíkingar
það.
Hið algera þekkingarleysi á
minkaeldi, hér á landi, kæru-
leysi og trúgirni hefndi sín
grimmilega þegar brúni minkur
inn var fluttur inn. Þetta er
allt fyrir hendi enn í dag, en þó
er sú breyting á orðin, að erlend
is dvelja nú sennilega fast að
30 manns, sem eru að læra
minkaeldi, bæði á Norðurlönd-
um og Kanada. Lög og reglur
um loðdýrabúin krefjast betri
umbúnaðar en áður, og verður
Sumardagar í Svarfaðardal
f SKAMMDEGINU finnum við
líklega allra bezt hvað sumar-
dagarnir eru heillandi, þegar
vel viðrar, hlýja þeirra og mildi
umvefur allt. Svo var það síðast
liðið sumar hér norðanlands.
Minningar þessara daga vitja
okkar aftur og aftur og koma
til okkar með sinn bjarta unað
og fegurð, sem erfitt er að lýsa,
þó við lifum þá upp í endur-
minningunum. Þeir koma með
myndir sínar og gera okkur
glatt í geði. Við finnum nálaegð
og áhrif þeirra samfreðamanna,
er við mættum í fyrsta sinn og
hinna er við höfðum haft af góð
kynni áður.
Frá liðnu sumri eru mér
minnisstæðir nokkrir dagar er
ég dvaldi að Húsabakka í Svarf
aðardal í boði frú Jónu Snævarr
með orlofskonum er komu víða
að. Á þessu myndarlega skóla-
setri sveitarinnar ríkti góður
andi, þar var gott að vera, hvíld
og frið að finna frá erli hins dag
lega lífs, margt var gert til að
skemmta og gleðja. Þrátt fyrir
miklar annir heima fyrir kotnu
húsfreyjur sveitarinnar og frá
Dalvík og húsbændurnir létu
sitt ekki eftir liggja, sumir
þeirra komnir um langan veg,
SAMVINNAN
UT ER komið nóvember-des-
emberhefti Samvinnunnar,, 88
blaðsíður að stærð, prentað á
góðan pappír að vanda. í þessu
hefti er greinarflokkur, sem
heitir þéttbýlisþróun, eftir
marga höfunda, smásaga, ýmis-
legt um skáldskap Þorsteins frá
Hamri, erlend víðsjá, grein um
skólaskáldið Jóhann Sigurjóns-
son, greinin Þrír dagar í Uzbe-
kistan og Menn sem settu svip
á öldina, en í þessu hefti er
fjallað um Mahatma Gandhi.
Auk þess er ritstjórairabb SAM,
'lesendabréf o. fl. □
með söng, hljóð-
sögur voru sagðar og
skemmt var
færaleik,
komið í leiki. Allir tóku hönd-
um saman til að gera þessa daga
sem ánægjulegasta. Frú Sigríð-
ur Hafstað á Tjöm fór með okk
ur í skemmtiferð um sveitina og
gaf svo lifandi lýsingu á um-
hverfi og sögu að líkara var að
þar talaði fræðimaður. í þessari
ferð skoðuðum við kirkjuna á
Dalvík, prófasturinn, séra Stef-
án Snævarr, rakti sögu kirkj-
unnar og lýsti búnaði, hún á
möng fögur listaverk.
Sunnudaginn 10. ágúst var
hlýtt á messu í Tjarnarkirkju,
sú stund mun seint úr minni
líða svo áhrifarík var öll guðs-
þjónustan og samstilling kirkju
gesta. Blessuð sólin sendi geisla
sína í gegnum myndskreytta
kirkjugluggana, þessa stund
ríkti friður og algjör kyrrð, þó
venjulega séu margbreytilegar
raddir sólskinsdaganna.
í þessari sveit býr gott og vel
gert fólk, það er ekki oflof lield-
nr staðreynd byggð á löngum
kynnum og margvíslegum sam-
skiptum.
Síðasta kvöldið er orlofskon-
ur dvöldu að Húsabakka var
haldin stórveizla. Orlofsnefnd-
urn og fleirum var boðið til þess
fagnaðar. Ohætt er að segja að
þar naut snilli og smekkvísi
ráðskonunnar, Óskar Þórðair.
dóttur frá Bakka og annarra er
með henni unnu, sín að fullu
svo að á betra verður vart kos-
ið.
í hópi orlofskvenna voru
marigar þreyttar húsmæður,
fatlaðar og lasburða er sannar-
lega höfðu þörf fyrir hvíld og
tilbreytni. Það vakti aðdáun og
eftirtekt hvað ungu stúlkurnar
sýndu mikla umhyggjusemi og
skilning, einnig frú Dýrleif
Friðriksdóttir, er var með okk-
ur suma dagana og lagði sig
(Framhald á blaðsíðu 4)
væntanlega framfylgt. Og nú
sem fyrr er gnægð minkafóðurs
í landinu. íslenzkir fiiamleið-
endur geta því sparað sér um
helming fóðurkostnaðar eða
meira vegna þessarar aðstöðu,
miðað við nágrannaþjóðimar.
Hér á landi er loftslag talið
mjög heppilegt til að fiiamleiða
þessa tegund loðskinna.
Nú eru margir áhugasamir og
er talið, að hér norðanlands séu
þessir staðir líklegir til að koma
upp nýtízku minkabúum: Dal-
vík, Húsavík, Grenivík, Sauð-
árkrókur og fleiri staðir eru til-
nefndir.
Sverrir Guðmundsson á Lóma
tjörn, Sigurður Helgason,
Grund, Eggert Bollason, Akur-
eyri og Jónas Halldórsson,
Sveinbjamargerði, fóru nýlega
um Noreg til að kynna sér
minkarækt.
Blaðið hafði tal af þeim síð-
astnefnda og spurði hann um
fyrirætlun manna í Grýtubakka
hreppi um minkaræktina og för
þeirra til Noregs. Hann sagði
svo, m. a.:
Félag hefur ekki enn verið
stofnað um minkarækt í Grýtu-
(Framhald á blaðsíðu 4)
SVÆFINGARLÆKNAR
Á meðan þingmenn ræddu 45%
hækkun söluskatts í neðri deild,
flutti Ólafnr Jóhannesson, for-
maður Framsóknarflokksins,
ræðu í efri deild, þar sem hann
átaldi harðlega vinnubrögð í
þinginu, m. a. það, að ekki væru
haldnir fundir í nefndum og|
nefndarformenn störfuðu sein
svæfingarlæknar í sambandi við
stómiál, sem flutt hafa verið í
þingbyrjun. Varð fátt urn svör,
nema hvað formaður sjávarút-
vegsnefndar reis úr sæti og
kvaðst enga afsökun hafa.
UNDARLEG AFGREIÐSLA
Þegar hér var komið sögu, sá
stjórnin sér þann kost vænstan
að falla frá því að knýja fylgi-
frumvörp EFTA-málsins fram
fyrir jól. En þá hefði einnig velí
ið rökrétt, að fresta líka loka-
afgreiðslu fjárlaga fram yfir ára
mótin, sem stöku sinnum hefur
verið gert þegar undirbúningur
af liálíu ríkisstjómar hefur ekki
verið nægur, en þetta var ekki
gert. Ér afgreiðsla þessara mála
öll hin undarlegasta.
ÞÖRF ÁBENDING
Ámi G. Eylands, sem skrifaði
tvær greinar í Dag í þessum
mánuði og kemur víða við, vik-
ur m. a. að því, hver nauðsyn
það sé, að gefa út bækur um
landbúnað, ætlaðar ungu fólki,
svo sem aðrar þjóöir gern. Um
kennslubækur í búfræðum og
handbækur ræðir hann að sjálf
sögðu mest. En það er eftir-
tektarvert nýmæli, að hvetja til
unglingabókaútgáfu um bú-
fræðileg efni, sem jöfnum hönd
um er til fróðleiks og skennnt-
unar, og er þar þörfu máli
hreyft.
RAFVÆÐING O. FL.
í atkv'æðagreiðslu imi fjárlögin
felldi stjórnarliðið tillögu frá
miimihluta fjárveitinganefndar
um áð hækka framlag lil raf-
væðingar í sveitum úr 35 millj.
upp í 50 milljónir króna. Höfðu
bændumir og „bændavinimir“
í Sjálfstæðisflokknum þar sömu
Hý bók Hannesar J. Magnússonar
ÚT ER komin bókin Úr fátækt
til frægðar eftir Hannes J.
Magnússon rithöfund og fyrrv.
skólastjóra. Þetta er ' síðara
bi'ndi af Ævintýri Óttars. Skáld
saga þessi er ætluð ungu fólki,
en án efa munu fleiri aldurs-
flokkar lesa hana sér til
skemmtunar, lærdóms og
þroska.
Sagan hefst á því, að sveita-
drengurinn Óttar er kominn til
Reykjavíkur og er að hefja nám
við menntaskóla. Hann hofur
fengið inni hjá kaupmanni, sem
á börn á svipuðum aldri. Mugg-
ur, kaupmannssonur er fremur
veikur fyrir áfengi og veí'ður
Óttar honum oft stoð og styrkur
á því sviði.
Ymsir erfiðleikar verða á
vegi þessa unga námsmanns, en
hann er stefnufastur og notar
vel hæfileikana. Þvu leysast
vandræðin oftast, en stundum
með aðstoð góðra manna.
Hannes J. Magnússon er
þekktur rithöfundur og útvarps
fyrirfesari, hefur prýðilega frá-
sögn og góða sögulega gerð. Af
ritverkum hans, hvort sem um
er að ræða skáldsögu sem þessa,
greinar í blöð eða útvarpserindi,
þá styður það allt hið bezta í
mannlegu eðli. Barnabækur
hans og sögur eru víðlesnar og
hafa lagt góðan skerf að bættu
uppeldi og heilbrigðara viðhorfs
Hannes J. Magnússon.
til fólks og málefna. Ég hygg að
lesendur bóka hans geti tekið
undir þau orð mín, að hann læt-
ur þeim ætíð í hendur góða
sögu. Kannski ekki sögu, sem
börn fyllast ofsa og spenningi
við að lesa. En eru það beztu
bókmenntir fyrir þau? En ég er
viss um, að allir foreldrar geta
með góðri samvizku gefið börn-
um sínum barna_ og unglinga-
bók eftir Hannes J. Magnússon.
Indriði Úlfsson.
aðstöðu og aðrir stjórnarmenn,
einnig landbúnaðarráðlierra,
Ingólfur Jónsson. Einnig voru
felldar tillögur sömú aðila um
að séð yrði fyrir fjármagni til
að bæta úr atvinnuleysi. í fyrra
var einnig samskonar tillaga
felld á þingi fyrir áramót. En
eftir áramót lét stjórnin stéttar-
félög knýja sig að útvega samai
fjámiagn til að bæta úr atvinnu
skortinum. Á máli B. Ben. í tíð
vinstri stjórnarinnar, hefði
þetta heitið að láta „menn út í
bæ“ ráða gerðum þingsins. 1
minnihluta fjárveitinganefndar
eiga sæti: Ágúst Þorvaldsson,
Geir Gunnarsson, Ingvar Gísla-
son og Halldór E. Sigurðsson,
er var framsögumaður minni-
hlutans.
FÓÐURFLUTNINGAR
Kornvörufóðurflutningur til
bænda er nú að taka miklum
breytingum. í stað þess að flytja
þetta fóður sekkjað, eins og ver
ið hefir bæði til landsins og alla
leið til bændanna, er nú farið að
dæla því lausu í lestar skipanna
í erlendum höfnum og úr þeint
í birgðageymslur hér. Þá er
einnig byrjað að flytja kom og
mjöl laust í tankbílum út til
bænda. Allt þetta er talið spara
mikinn kostnað við sekkjun og
umbúðir, og nýmalað korn er
betra fóður. Sunnlendingar eru
þegar farnir að njóta þessarar
nýbreytni og víðar er hún undir
búin.
SAMTÍNINGUR
fslenzkir togarar sigla með aflal
sinn, en atvinnuleysi ríkir í
Iandinu. Erlendar auglýsinga-
kvikmyndir eru hér tollfrjálsar,
en 77.5% tollur er á efni, sent
íslenzkir kvikmyndaframleið-
endur þurfa að nota. I viðskipt^
heiminum otar hver sínum tota
og almenningur er hvattur til
að gera „góð kaup.“ En fslend-
ingar ættu að hefja á ný þá
fornu dyggð að spara, í stað
þess að eyða. Bókaflóð er yfiii
dunið og hafa bækur hækkað
verulega í verði, en rninna en
margt annað. f hinni hörðu sam
keppni nálgast sumir íslenzkir
rithöfundar stéttabræður sína á
Norðurlöndum, í nöktum kyn-
lífslýsingum. Útgáfa klámrita
og tilsvarandi mynda er orðin
mikil tekjulind og útflutnings-
vara í Danmörku. Togarinn
Kaldbakur var settur í sóttkví á
hafi úti vegna inflúensu skip-
verja, er voni að koma heim úrt
söluferð. Fjárhagsáætlun bæjar
sjóðs Akureyrarkaupstaðar er
að fæðast. Vegna ógurlegra
hækkana margra kostnaðarliða,
gekk fæðingin heldur illa. Og
það, sem fæddist ber mörg „við-
reisnarmerki.“
FR AMLEIÐNIS J ÓÐUR
Stefán Valgeirsson og fleiri
Framsóknarmenn fluttu við fjár
lagaafgreiðsluna tillögu um 20
millj. króna framlag til Fram-
lciðnisjóðs landbúnaðarins á
næsta ári úr ríkissjóði, m. a. til
að stuðla að bættri heyverkun.
En framlag til þessa sjóðs, er
verið hefur í lögum, er nú niður
fallið. Þessi tillaga var felld, svo
og önnur frá sarna þingmanni,
þar sem miðað var við 10 milij.
kr. framlag.
JÓLATRÉ
Á meðan enn voru góðir dagar
og gamlir, og þó ekki mjög
gamlir, reistu Akureyringar fög
ur tré á Ráðhústorgi, ár eftir ár
og voru þáð jólagjafir frá er-
lendum vinabæjum. Nú reisir
bærinn tré á sama stað, en þarf
að kaupa það sjálfur. Vondar
tungur segja, að bæjarstjórn
hafi gleymt að þakka gjafimar
og jólatrésgjafir því fallið niður.