Dagur - 17.06.1970, Blaðsíða 4

4
Skrifstofur, Hafnarstræti 90, Akureyri
Sírnar 1-11-66 og 1-11-67
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Auglýsingar og afgreiðsla:
JÓN SAMÚELSSON
Prentverk Odds Björnssonar h.L
Islenzk vika
I DAG er 17. júní og hátíðahöld um
land allt. Hér á Akureyri verða há-
tíðahöldin með öðrum hætti en ver-
ið hefur og farið inn á nýjar brautir,
þar sem sögu byggðarinnar við Eyja-
fjörð eru gerð nokkur skil. En í dag
vill blaðið minna á nær fjögurra ára-
tuga atburð, sem iðnaðarmenn og
verzlunarmenn á Akureyri stóðu að
og vakti athygli um allt land. Þeir
héldu fyrstu „íslenzku vikuna“ hér
á landi, 3.—10. apríl 1932. Markmið
hennar var að kynna íslenzkan iðnað
og framleiðslu, fá menn til að
glöggva sig á stöðu þjóðarinnar í
þessum efnum, breyta neyzluvenjum
í þjóðlegra horf, finna nýjar leiðir
til að efla iðnað og framleiðslu, taka
upp þjóðlegri lifnaðarhætti, vera ís-
lenzkari í orði og athöfn, auka fram-
tak og áræði. Blaðið „fslenzka vik-
an, Akureyri“ var gefið út, og síðan
var það sent um land allt sem fylgi-
blað Akureyrarblaðanna. í það rit-
uðu kunnir menn á Akureyri. Og
þar auglýstu iðnaðar- og verzlunar-
menn bæjarins íslenzkar vörur.
Mikil hátíð var haldið í Samkomu-
húsinu 3. apríl, þar sem Geysir söng,
Lúðrasveitin Hekla lék, Davíð Stef-
ánsson flutti ræðu, ennfremur Jó-
hann Frímann, Otto Tuliníus og
Sig. Einarsson Hlíðar. En til sam-
komustaðar gengu iðnaðarmenn
fylktu liði undir fánum sínum með
Lúðrasveitina í broddi fylkingarinn-
ar. Síðar í vikunni fluttu erindi í
Menntaskólanum, Sigurður Guð-
mundsson, dr. Kristinn Guðmunds-
son, Steindór Steindórsson, Ólafur
Jónsson, Steingrímur Matthíasson,
Jónas Þór og Sveinbjöm Jónsson.
Öll voru erindin tileinkuð „fslenzku
vikunni" og á hennar veguin.
Eldri bæjarbúar minnast „fs-
lenzku vikunnar“ með nokkm stolti
og gleði, sem bendir til þess, að hún
liafi vel tekizt. Um árangur hennar
er örðugt að fullyrða. Þó er víst, að
Akureyri er hlutfallslega mesti iðn-
aðarbær landsins, mesti samvinnu-
bærinn, bær minni úlfúðar milli
manna, stétta og flokka en flestir
aðrir og bær jafnra lífskjara — fárra
ríkra en flestra bjargálna og engra
auðnuleysingja. Auðvitað væri fljót-
fæmislegt, að þakka þetta allt löngu
liðinni viku-hátíð. Fremur mætti
ætla, að hér væm fleiri greinar á
sama meiði, vakandi hugsjóna, þar
sem ást og virðing á landinu og
íbúum þess væri aflvakinn. Þann
aflvaka verður að varðveita og glæða
með hverri kynslóð, til þess að skap-
andi orka einstaklinga og félaga leys-
ist úr læðingi og lyfti Grettistökum.
Eigum við að efna til „íslenzkrar
viku“ á ný? □
Kalskemmdir cg eilruS aska fíerja á
bændasfétfina á fíessu m
VIÐTAL VII) JÓNAS JÓNSSON RÁÐUNAUT BÍ
JÓNAS JÓNSSON ráðunautuv
Búnaðarfélags íslands hefur
víða farið um landið nú að und-
anfömu, kynnt sér kalskemmd-
ir, sem enn einu sinni valda
stórtjóni á ræktuðu landi og eru
jafnvel víða meiri en áður, og
ihann hefur einnig tekið þátt í
abugunum á öskusvæðinu svo-
nefnda, fundaTiöldum í því sam-
'bandi og kynnt sér viðhorf
fjölda bænda til þessara mála á
þessu vori og aðstöðu þeirra.
Þegar Jónas Jónsson leit inn á
ski-ifstofur Dags á mánudaginn
og fór þá eftirfarandi viðtal
fram:
Viltu segja fyrst eitthvað frá
öskusvæftinu?
Aðalsvæði það, sem askan féll
á eftir Heklugosið, er mun
stærra en menn gerðu sér fyrst
grein fyrir. Á Suðurlandi féll
askan fyrst og mest á efstu bæi
Landsveitar, Hreppa og Bisups-
tungna. En öskufallið náði þó
miklu lengra, og niður í Laugar
dalinn. En það eru einmitt þessi
svokölluðu jaðarsvæði, sem er
svo miklu stærri en fyrst var
álitið. Þá barst aska á efstu bæi
í Borgarfirði. Hinn mikli geiri,
sem askan féll á Norðurlandi,
nær yfir Húnavatnssýslur báð-
ar. Vestur-Húnavatnssýslan er
öll í öskunni og askan nær aust-
ur í Vatnsdal og utanverðan
Blöndudal, Svínadal og eitthvað
út á Skaga. Að vestan nær ösku
svæðið yfir Bæjaihrepp í
Strandasýslu.
í V.-Hún. er talið, að 210
bændur séu á öskusvæðinu. En
200 mættu á fundi í Ásbyi-gi,
þar sem rætt var um vanda
þann, er vegna öskufallsins
hafði skapazt. Þarna er ekki
unnt að koma búfénu burtu,
nema þá helzt geldneytum, sem
i ráði er að flytja út í Breiða-
fjai-ðareyjar.
En A. - Húhvetningar ?
Þeir munu reyna að koma sin
um geldneytum annað, þar sem
öskufall var ekki, og e. t. v.
reyna að bera áburð þar á, til
að bæta haglendið. Grímstungu
heiði mun illa farin, en Auð-
kúluheiði er talin ómenguð og
þar er þörf að halda fénu í
sumar.
Hvernig er heílsufar búpen-
ings nú?
Á honum eru allmikil van-
höld. Ær hafa týnt tölunni, aðr-
ar látið lömbunum og lamba- og
folaldadauði er nokkur, en mjög
er þetta misjafnt á bæjum.
Hryssur hafa og drepizt í haga.
En kýmar þá?
Kýr eru ennþá inni. Efna-
greiningar fré 8. júni sýndu, að
gróðurinn var enn of eitraður,
einkum fyrir nautgripi, sem er
viðkvæmur fyrir flúoreitrinu,
en eitrunin fer þó ört minnk-
andi. En ungviðum er alltaf
hættast og því er nauðsynlegt
að koma kvigum á ómengað
land í sumar. Á Blönduósi er
komin norsk kjamfóðurblanda,
sem gerð er til að vinna á móti
flúoreitri.
Verða fjárskiptí i haust?
Það er talið liklegt, að fjár-
skipti þurfi að fara fram á þess-
um sýktu svæðum, að meira eða
minna leyti.
Hvemig verður svo heyið í
haust?
Til öryggia eru bændur á
öskusvæðinu mjög hvattir til að
rækta í sumar mikið grænfóð-
ur, en það fóður verður ómeng-
að. Þegax er búið að gera áætl-
un um 250 ha. með grænfóðri
í V.-Hún. i sumar.
En askan og eitrið eru ekki
einu hörmungar bændanna í ár?
Það er um Sunnlendinga að
segja, að í fyrra voru tún þeirra
gegnsósa af vatni, og jafnvel
hey á þeim til skemmda. Þar
virðist gróður hafa rotnað mjög
og mest þar sem seint var sleg-
ið. Túnin eru því svo illa farin,
að þar hafa ekki sézt meira
skemmd tún og er þetta svo um
allt Suðurland.
ir mjög miklar og hefur aldrei
annað eins sézt þar. Þar er jafn
vel snarrótin dauðkalin og þá
er nú langt gengið.
Á Árskógsströnd eru túnin
miklu betri og líklega í Arnar-
neshreppi, en mjög eru tún
kalin í Öxnadal og Hörgárdal
og í Kræklingahlíð blasir þetta
við af veginum. Jafnvel á Sval-
barðsströnd og í Öngulsstaða-
hreppi eru kalin tún nú.
í S.-Þing. er mjög kalið og
t. d. í Köldukinn, þar sem oft
hefur mikið kalið, er þó enn
meira kalið nú en nokkru sinni
áður. f Reykjadal er ástandið
víða slæmt og fréttir berast af
miklum túnaskemmdum í N,-
Þing., en þangað hefi ég ekki
komið ennþá.
Ég sé ekki annað, en þetta sé
eitt alvarlegasta kalár, sem kom
ið hefur, auk öskunnar og þeirra
hörmunga, sem af henni leiða,
segir Jónas Jónsson ráðunautur
að lokum og þakkar blaðið við-
talið. E. D.
v * csa
Ljósmyndin er frá sýnikennslunni áð Hótel KEA.
Kynning hinna gómsætu ostaréfta
FYRIR hádegi dagana 9.—11.
júní sl. kynnti frú Margrét
Kristinsdóttir, húsmæðrakenn-
ari, osta í þrem stærstu útibú-
um Nýlenduvörudeildar KEA
og gaf öllum viðskiptavinum að
bragða á nokkrum ostaréttum.
En kl. 4 e. h. sömu daga sýndi
hún og kenndi húsmæðrum til-
búning ýmissa ostarétta að
Hótel KEA. Þangað fjölmenntu
konur þar alla dagana og munu
yfir 300 húsmæður á Akureyri
hafa notið þar ágætrar fræðslu
um osta. Að lokinni sýnikennslu
bauð Akureyrardeild KEA hús-
mæðrum til kaffidrykkju.
Gerðu þær hinn bezta róm að
öllu þessu.
Á tímabilinu 18.—22. júní er
ákveðið að sýnikennslan verði
á 4 stöðum í Eyjairði utan Akur
eyrar, svo sem nánar greinir í
auglýsingu hér í blaðinu.
Afhugasemd við fréffafilkynningu
Jónas Jónsson
En á Norðurlandi?
í V.-Hún. eru tún slæm af
kali £rá 1968. f A.-Hún. eru tún
ekki skemmd verulega af nýju
kaii. Þegar i Skagafjörð kemur
eru tún nokkuð falleg, t. d. í
Blönduhlfö og orðin vel gróin.
En út með Skagafirði að austan
ei-u tún illa farin og því verr
sem norcter dregur og í V.-
Fijótum algert kal á túnum
nokikurra bæja og víða um 80%.
Þar á nú að rækta grænfóður.
Sáðvörur eru til og það þarf að
vinna landið og sá hið fyrsta,
helzt næstu daga og í síðasta
lagi fyrir mánaðaiTnót. Enn er
snjór á túnum í Ólafsfirði, en
það sem undan snjó er komið
er fallega grænt. f Svarfaðar-
dal utanverðum eru kalskemmd
í FRÉTTATILKYNNINGU Lax
árvirkjunarstjórnar í Degi 3.
þ. m. segir m. a. í sambandi við
meint samkomulag í Laxár-
virkj unarmálinu:
„Iðnaðai’ráðuneytið gaf út
yfirlýsingu um málið 13. maí
1970, þar sem gerð er grein fyr-
ir þessu máli og viðræðum ráðu
neytisins við stjórn Laxárvirkj-
unar, sveitarstjórnarmeðlimi og
fulltrúa Héraðsnefndar Þing-
eyinga, ásamt sýslumanninum á
Húsavík. Stjórn Laxárvirkjunar
var fyrir sitt leyti samþykk yfir
lýsingunni og sýslumaður ásamt
Héraðsnefndinni var henni
einnig samþykkur, enda í sam-
ræmi við kröfur og yfirlýsingar
úr héraði."
Einnig segir í sömu fréttatil-
kynningu: „Það furðulega hefur
hins vegar skeð að hluti Héraðs
nefndarinnar féll frá þessu sam
komulagi."
Við þessa fráleitu fullyrðingu
Laxárvirkjunarstjórnar vill und
irritaður gera eftirfarandi at-
hugasemdir:
1. Það er alrangt að Héraðs-
nefndin hefði samþykkt tillögur
iðnaðarráðuneytisins, sem fram
komu í bréfi þess 13. maí sl.
Þessu til sönnunar skulu eftir-
tfarandi atriði birt úr svarbréfi
nefndarinnar, undirritað af öll-
um Héraðsnefndarmönnum, frá
4. maí:
„Héraðsnefndin lýsir and-
stöðu sinni við að hafnar verði
óákveðnar virkjunarfram-
kvæmdir í Laxá og telur að
endanlegar niðurstöður rann-
sókna verði að liggja fyrir áður
en tilhögun framkvæmda er fast
ákveðin. Héraðsnefndin telur
vatnsborðshækkun og vatns-
miðlun í Laxá sérmál veiðirétt-
areigenda við Laxá og Mývatn
og vill leytfa sér að benda á ný-
stofnuð félagssamtök landeig-
enda á Laxársvæðinu sem sjálf-
sagðan samningsaðila gagnvart
Laxárvirk j unarstj órn.
Héraðsnefndin álítur samn-
inga komna á milli iðnaðarráðu
neytisins, Laxárvirkjunarstjórn
ar og Héraðsnefndarinnar um
að fallið sér frá áformum um
virkjun í efri hluta Laxár og
flutninga Suðurár og Svartár.

• • r::;
VERKFALLSLESTUR
Strax og verkfallið var fonn-
lega orðið staðreynd, í staðinn
fyrir að vera hugsjón í fleiri
mánuði, tók ég að íhuga hvað
ég gæti aðhafzt auk þess að éta
og soía, og varð ijóst að lestur
mundi helzta úrræðið. Næst var
að athuga hvaða textar skyldu
valdir og varð ég sammála sjálf
um mér um að sleppa alveg
Bibh'unni og ritlingum Votta
Jehóva; einkum vegna þess hve
báðar þessar tegundir bóka
mæla ákaft gegn framþróunar-
kenningu Darwins. En sú kenn-
ing hefir einmitt þróazt mjög
frá því sem var á dögum frum-
hötfundanna, líkt og stjörnu-
fræðin og flestar eða allar vís-
indagreinar á sama tíma, —
nema þjóðfélagsfræði, utan
sósíalisminn.
Eins og fomáli eða inngangur
að þessu lestrarnámskeiði í góð-
um hugsunum, urðu fyrir mér
bækur Ara Arnalds, en þær
heita Mmningar, Örlagabrot og
Sólarsýn. Næst fetaði ég yfir í
bækur eftir Björn J. Blöndal,
en þær eru margar, svo sem
Haniingjudagar, Vatnaniður,
Örlagaþræðir, Að kvöldi dags,
Vinafundir og Daggardropar.
Var nú kominn góður hugblær
af að njóta allra þessara góðu
og fallegu bóka, sem höfund-
arnir mega vera stoltir af, enda
leitun á betri nýja-testamennt-
um í íslenzkum bókmenntum,
— og bætti ég þó við Útnesja-
mönnum Jóns Thorarensens og
3farínu sama höfundar. Fannst
mér þessu næst hollt að ferðaxt
og sitja þó kyrr á sama stað, og
veittu mér þá ánægju bækur
Hallgríms Jónassonar, svo sem
Frændlönd og heimahagar, Á
öræfum og Við fjöll og sæ.
Eftir þetta tók ég mér hvíld
frá ferðalögum úti í islenzkri
sumarnáttúru og smátúrum til
annarra landa, með góðum leið-
sögumanni, og stundaði íhugun
um skeið. Naut ég þar leiðsagn-
ar hinna ágætustu bóka eftir
Ólaf Tryggvason, en þær heita
Huglækningar, Tveggja lieima
eýn og Hugsað uppliátt, auk
góðrar skáldsögu. Hafði ég það
á tilfinningunni að Hugsað upp-
liátt mundi vera nauðsynlegt að
þýða á erlendar tungur. Þótti
mér gott að minnast þess, að
fyrr á árum hafði ég lesið góðar
bækur eftir veraldlega lækna,
þar á meðal San Michele eftir
Axel Munthe og Læknisævi
Ingólfs Gíslasonar. En nú hatfði
ég fyrir framhald í verkfalls-
lesningunni, bókina Lífið er
dásamlegt eftir Jónas Sveins-
son. Dásamlega bók.
Ekki get ég neitað því að eg
greip niður í aðrar bækur en
þær sem nú hafa verið nefndar.
Og þótti mér talsvert koma til
Merkra samtíðarmanna og Feg-
urðar lífsins eftir Jónas tfrtá
Hriflu, Úrvalsrita Karls Marx
og bóka eftir Brynjólf Bjarna-
son. En hver hneykslast á því?
Enda er hægur vandinn að hafa
við höndina hina einu útgáfu
sem til er á íslenzku af Bók
æskunnar, sem danskur andans
maður skrifaði fyrir árttugum.
S. D.
Héraðsnefndin telur því fjár-
hagslegar forsendur fyrir GTjúf
urversvirkjun í heild ekki Itng
ur fyrir hendi, og þegar af
þeirri ástæðu beri að endur-
skoða áætlanir um framkvætnd
ir við Laxá innan ramma nú-
gildandi laga.“
Til -ehn frekari skýringar. er
vert að geta þess, að í þessu
síðasta bréfi iðnaðarráðuneytis-
ins, er Héraðsnefndin hafði
áður fengið í hendur til þess1 að
gera sínar athugasemdir Ádð,
eins og að framan greinir. En
auðsa?tt.. er að rannsóknirnar
þurfa að fara fram áður en —
ekki eftír — að framkvæmdirn-
ar eru ákveðnar, ef þær eiga að
verða e.ittlivað annað og meira
en tómtf' yfirklór. Má ráða af Íík-
um hverjir hafa komið fram
þessari míkilvægu grundvallar
breytingu ráðuneytisbréfslns,
sem leiddu til þeirra samninga
er nú háfa verið gerðir um fram
kvæmclir yið Laxá, enda þótt
ekki Tiafi verið talTn 'nein
ástæða til að bera siíka smá-
muni undir okkur. Það ætti því
öllum áð vera auðskilið, aðHér-
aðsnefndin gat aldrei tfallið’ frá
því samkomulagi, sem aldrei
var gert í þessu máli, nema*við
annán. deiiuáðilann, þ. e. a. s.
Laxárvirkj unarstj ómina.
2. Það er blekking hjá Laxár-
virkjunarstjórn, að fengin sé
reynsla fýrir því að útilokáð sé
áð virkja Laxá nema með miðl-
un. Hver eru rökin fyrir þessu,
eða háfa ekki rennsHsvirlcjan-
irnar við Brúar skilað Akur-
eyringum dálaglegum hagnaði
fram að þessu? Sé þessi skóðun
hins' végar rétt, væri bezt fyrir
’ Laxárvirkjunarstjórn að leggja
allar frekai'i fyrirætlanir um
virkj unarframkvæmdir við'Lax
á á hilluna, þar sem dagsveiflur
. BÆNDUR a öskuíallssvæðinu
. með á annað hundrað þús., fjár
og .þúsundjT nautgripa era illa
á vegi staddir. Hjá mjög mörg-
um þeirra er yá fyrir dyrúVn ef
sam'félagið hieypur ekki dyggi-
lega undir baggá og veitir þeim
aðstoð, seffl .um munar. Án.þess
er mikil hætta á, að fjölmargir
þeirra flosni upp ög þáð et þjóð
félaginu dýtaia en aðstoð nú.
verða aldrei leyfðar í þessari
tfögru jafnrennslis-lindaá.
3. Það er furðuleg fullyrðing
hjá Laxárvirkjunarstjórn, að 20
m. vatnsborðshækkun í Laxá
muni ekki hafa nein áhrif á bú-
skaparaðstöðu í Laxárdal.
Sannleikurinn er sá, að 3—4
jarðir a. m. k. munu missa svo
mikið land undir vatn við þessa
vatnsborðshækkun, auk hins
mikla tjóns á laxveiði, á um 10
km. bakkalengd, að þær mundu
verða lítt byggilegar. Auk þess
mundi vatnsborðshækkunin
stórskemma, eða jafnvel eyði-
leggja með öllu, hina glæsilegu
laxræktarmöguleika í öllu vatna
hverfi Laxár, ofan virkjunar, er
varðar hag og framtíðarlífs-
afkomu um 50 bænda og land-
eigenda á þessu svæði. Áhrifin
á veiði og fiskirækt í neðri hluta
Laxár gæti orðið hin sömu, yrði
þetta miðlunarmannvirki reist í
Laxárgljúfri.
4. Tilvitnaðar samþykktir
sýslunefndar og Búnaðarsam-
bands S.-Þing. um 18 m. vatns-
borðshækkun í Laxá, ofan virkj
unar, voru gerðar að lítt athug-
uðu máli á sínum tíma, en báð-
ar með þeim fyrirvara, að hér
væri um loka rennslisvirkjun að
ræða í Laxá á grundvelii samn-
inga. Þessum framkomnu hug-
myndum hötfnuðu fulltrúar Lax
árvirkjunarstjómar afdráttar-
laust, á þeirri forsendu að svo
takmörkuð vatnsborðshækkun
— eins og þeir orðuðu það —
væri ófullnægjandi og beinlínis
hættuleg fyrir öryggi virkjunar
innar, vegna þeirrar hættu að
k.rap gæti fyilt virkjunarlónið.
Því væri hrein rennslisvirkjun
að þeirra dómi stórum öruggari
úrlausn.
Þessar hugmyndir um 18 m.
stíflu í Laxá eru því ekki til
umræðu lengur við samtök Lax
árbænda á Laxársvæðinu, sem
líta á þetta sem sérmál sitt og
eignarréttarspursmál, en sam-
tökin hafa bundizt samtökum
um að rækta Laxá með laxi alla
leið upp til Mývatns og lengra
þó, þar sem lax mun geta geng-
ið til upptaka Krákár og Gaut-
landalækjai*. Stiflumannvirki í
Laxá upp í 18 m. mundu eyði-
leggja þessi glæsilegu framtíðar
áform, sem mundu gera Laxár-
og Mývatnssvæðið mörgum
sinnum verðmætara og eftir-
sóluiarverðara en það er nú.
7. júni 1970.
Hermóður Guðmundsson.
Þarfasti fíjónninn reyndur og sýndur
LAUGARDAGINN 6. júní sl.
leiddu hestamenn á Akureyri
góðhross sín og kappreiðahesta
á skeiðvöllinn við Eyjafjarðarú
til sýninga og keppni.
Veður var þurr sunnanátt, en
blés heldur mikið, svo að Einar
Eggertsson fyrirliði hópreiðar
átti fullt í fangi með að hemja
félagsfánann.
Þá flutti Karl Ágústsson setn-
ingarávarp og af því loknu hófst
sýning góðhrossa. Dómnefnd
hafði starfað daginn áður en
hana skipuðu: Friðgeir Jóhanns
son, Dalvík, Magni Kjartansson,
Árgerði í Eyjafirði og Óskar
Eiríkson bústjóri að Lundi.
Þess má geta að efstu hest-
arnir hljóta rétt til þess að
keppa fyrir hönd félagsins á
landsmóti hestamanna á Þing-
völlum, sem fer fram 10.—12.
júlí n. k.
Óskar Eiríksson lýsti dómum,
og efstur alhliða góðhesta varð
Bleikur, 10 vetra, eyfirzkur. Eig
andi Karl Ágústsson. Annar
varð Hlynur, grár, 17 v., skag-
firzkur. Eig. Ingólfur Magnús-
son. Þriðji Roði, 12 v., þingeysk
ur. Eig. Hólmgeir Valdemars-
son. Fjórði Tígull, jarpskjóttur,
13 v., eyfirzkur. Eig. Þorvaldur
Pétursson.
Verðlaunaafhending fór fram
á stáðnum og þau afhenti Árni
Magnússon formaður Léttis.
í fiokki klárhesta með tölti
urðu úrslit þessi: 1. Nös, jarp-
stjörnótt, 11 v., eyfirzk. Eig.
Jenny Karlsdóttir. 2. Lukka,
jörpj 8 v., eyfirzk. Eig. Þorvald-
ur Jónsson. 3. Blíða, jarpstjörn-
ótt, 10 v., eyfirzk. Eig. Jón Ó.
Sigfússon. 4. Sörli, grár, 10 v.,
NYJAR rannsóknir sýna, að
neyzla áfengis komi í veg fyrir
það, að sýrur berist á eðlilegan
hátt til heilafrumanna. Hvenær
sem áfengis er neytt og hvort
sem er öl eða sterkir drykkir,
bíður heilinn tjón af. Rannsókn-
ir þessar þykja uggvekjandi, en
þær voru framkvæmdar af vís-
indamönnum við læknadeild há
skóLans í Soutli Carolina í Char
leston, Bandaríkjunum.
Formaður rannsóknarnefndar
innar var dr. Malvin H. Knisely,
prófessor í líffærafræði.
Lengi hefur verið kunnugt,
að áfengissýki (alkoholismus)
valdi alvarlegum heilaskemmd-
um. Það, sem dr. Knisely hefur
nú sannað, er að slíkar heila-
skemmdii' stafi ekki aðeins af
áfengissýki, heldur geri dauði
heilafrumanna vai-t við sig strax
og áfengis sé neytt.
húnvetnskur. Eig. Þór Sigurðs-
son. 5. BIossi, rauðblesóttur, 11
v., þingeyskur. Eig. Jónas Egils
son. 6. Rimma, rauðskjótt, 14 v.,
eyfirzk. Eig. Sigurður O. Björns
son. 7. Rökkvi, brúnn, 6 v., ey-
firzkur. Eig. Páll Alferðsson.
8. Nausta-Blesi, rauðblesóttur,
11 v., eyfirzikur. Eig. Guðmund-
ur Karlsson.
Nös hlaut bæði klárhestabik-
arinn og hryssubikarinn, því að
hryssur geta keppt við reiðhest-
ana. Falla því hryssurnar úr
flokknum þegar vaiið er á lands
mótið. En víða er nú farið að
hafa sér flokk fyrir hryssur, en
eiga þeir þá ekki að vera tveir?
Þetta er í fyrsta skipti, sem
vísindamaður færir sonnur á
með hverjum hætti þessar heila
skemmdir vei'ða og hvern þátt
notkun áfengis á í þeim.
Uppgötvanir þessar eru tald-
ar mjög mikilvægar.
Dr. Knisely skýrir frá rann-
sóknum þeirra vísindamann-
anna meðal annars á þessa leið:
Rauðu blóðkornin límast sam
an og mynda einskonar blóð-
kekki, þegar áfengi (alkohol)
lýkur um þau, rennsli blóðsins
verður tregt, en einungis með
folóðstraumnum berast til heil-
ans lífsnauðsynlegar sýrur.
Frumur þær, sem ráða hugsun-
inni krefjast séstaklega mikils
sýrumagns, en stöðvist það,
hætta frumurnar að starfa.
Stöðvist sýruaðstreymið í meira
en þrjár mínútur, eiga sér stað
(Framhald á blaðsíðu 6)
Alhliða hryssur og klárhryssui'?
En sitt sýnist hverjum. Á lands-
mótum liafa eyfirzkar hryssur
ávallt borið hæst, en hvort svo
verður í ár fæst úr skorið þann
10,—12. júlí.
Alls kepptu í mótinu 45 hross,
þar af 20 í 'kappreiðum í 4 grein
um.
Skeið er lítið iðkað í keppni
hér norðanlands og er það mið-
ur. Oftast hlaupa hestarnir upp
reyndir á skeiði og lá einn.
þeirra á síkeiðinu í úrslitaspret'
og það var Erili, brúnn, 9 v.,
skagfirzkur. Eig. og knapi Guð •
rún Steindórsdóttir nemandi
M. A., en hesturinn náði þó ekl
tíma til verðlauna.
Önnur kappreiðaúrslit:
250 m. folahlaup.
1. Gormur, brúnn, 4 v., ey >
firzkur. Eig. Jóhannes Mikaék •
son, tími 20.3 sek.
2. Fengui', brúnn, 6 v. skag •
firzkur. Eig. Jóhann M. Johanr i
son, tími 20.4 sek.
3. Ljúfur, brúnsokkóttur, 4 v.,
húnvetnskur. Eig. Pétur Pétur !
son, HöHustöðum, tími _0.8 se) .
300 m. stökk.
1. Lýsingur, leirljós, 10 v., ey -
firzkur. Eig. Hugi Kristinssoi.
og Vilhelm Jensen, tími 24.6 sei .:
2. Blíða, jarpstjörnótt, 10 \ /
eyfirzk. Eig. Jón O. Sigíússon,
tími 25.7 sek.
350 m. stökk.
1. Hringur, rauðskjott u’, 8 v .
eyfirzkur. Eig. Jósep Zóphonía :
son, tími 27.6 sek.
2. Fluga, jörp, 10 v., eyfirzi
Eig. Pétur Þorvaldsson, tín
28.4 sek.
3. Blesi, rauðhlesóttar, 7 v ,
skagfirzkur. Eig. Mikael Ragi
arsson, tími 34.1 sek.
Mótið fór vel tfram, oör ’.
fengu ókeypis aðgang en full
orðnir hefðu mátt vera fleiri t 1
þess að standa straum af kostn. ■
aði mótsins. Skeiðvöllurinn vav
eins og bezt verður á kosið enda.
áin ekki fallið yfir hana nú
eins og stundum áður, því aúí
oft hefur þurft að aflýsa moturr.
á síðustu stundu vegna þess a< >
Eyjafjarðará hefur runmð yi:i’
völlinn.
Brýn þörf er því á að úívegu.
hestamönnum á Akureyri fram
tíðaraðstöðu fyrir n\-jan skeii': •
völl, vel staðsettan með góði i
aðstöðu fyrir áhorfendur cc;
með nægum bílastæðum nva
fleiri geti notið þess að sja c'j
reyna góða hesta.
M.G>
Árni Magnússon afliendir Jenny Karlsdóttur klárhestabikar o;;
bikar fyrir beztu hryssu. Ljósm.: M.O.C i
hér í Eyjafirði er hafður sá hát.t sem kallað er, og má þar kenn
ur á að skipta góðhrössum í tvo þjálfunarleysi og því að velli
áðurnefnda flokká, þannig að eru ekki nægilega sléttir. A<
: • i -þessu sinni voru þó þrír hesta’
Bleikur Karls Ágústssonar vann góðhestabikarinn. Ljósm.: M.Ó.G.
Jafnvel smá-skammfar af áfengi
geta valdið heilaskemmdum