Dagur - 24.06.1970, Blaðsíða 2

;asvar Laxárvirkjunarstjórn<
TIL HERMOÐS GUÐMUNÐSSONAR
H. G. ritar grein í vikublaðið
Dag 3. júní sl., þar sem hann full
yrðir að raforkuverö frá við-bót-
arvirkjun Laxár verði 6—8 sinn
um dýrarar en frá Búrfellsviikj
un, og að þaðan hefði verið
hœgt að kaupa orku á 22 aura
á kwst.
Hið sanna í þessu rráli er það,
að raforkuverð frá þeirri virkj-
un, sem nú er ákveðin, er á bil-
inu 66—76 aurar á kwst. og með
um 20 m. vatnáborðáhækkun
fást rúm 19 þús. kw., og verður
orkuverðið þá um 40 aurar.
Fyrir nokkrum árum var sýnt
fram á það að raforkan frá við-
ibótarvirkjun í Laxá var sam-
keppnisfær við raforku frá Búr
fellsvirkjun, komin til Akur-
eyrar. Forsendur þessara út-
reikinga hafa ekki breyzt. í
þessu sambandi má benda á að
núverandi heilsöluverð Lands-
vmkjunar er við 5000 klst. nýt-
ingartíma á ári 66 aurar á kwst.
(verðgj. innif.), og greiðir Raf-
magnsveita Reykjavíkur þetta
verð. Það er því enginn grund-
völlur fyrir þessari fullyrðingu
H .G.
Sú íullyrðing H. G. að auð-
velt sé að virkja Laxá á he!m-
ingi liagkvæmari hátt en nú er
áformað fer i bága við niður-
stöður allra rannsókna, sem
gerðar hafa verið, og verður að
teljast hreinn liugarburður.
Um athugasemdir H. G. við
fréttatilkynningu Laxárvirkjun
ar:
1. Héraðsnefndin ræddi þetta
mál við raforkumálaráð'herra og
eftir síðasta fund nefndarinnar
(Framhald af blaðsíðu 5).
sýndi myndir úr rannsóknar-
stöðinni á Víkurbakka. Auk
þess voru sýndar nokkrar er-
lendar kvikmyndir.
Kl. 10 árd. á sunnudaginn
hófst svo fundur um efnið:
vötn og vatnsföll á Norðurlandi,
verndun þeirra og nytjun. Fram
sögumenn voru: Jóhann Sigur-
jónsson kennari, Akureyri,
Helgi Hallgrímsson, Guðmund-
ur Hallgrímsson lyfjafræðingur,
- Sáðgresið deyr og ...
(Framhald af blaðsíðu 8).
leitt í bakkann og reyna að gera
allt það, er í mannlegu valdi
stendur og getur leitt til úrbóta.
Það er borið á hvern blett, sem
vonir gefur um uppskeru, og
næstum að segja hvar sem hann
er. Það eru jafnvel nytjuð eyði-
foýli í tuga kílómetra fjarlægð,
tún girt og borið á. Þá rækta
margir verulega af grænfóðri,
einkum höfrum. Menn hamast
við að vinna flögin og sá i þau
(höfrum. Margir pöntuðu sáð-
hafra strax í vetur og fengu þá.
Sú sáðvara er komin í jörð. En
þegar kalið kom í ljós, bættu
menn við hafrapöntunina. Þá
hafra eru menn ekki búnir að
fá ennþá, vegna þess þeir lágu
í skipi í Reykjavík í verkfall-
inu og eru fyrstu vonir, að þeir
verði teknir í land í dag. Synjað
var beiðni um undanþágu, og
var illt, og má segja, að þar
neitaði Hallgerður um lokinn.
Má furðulegt kallast, ef slíkt er
vilji hins venjulega verka-
manns, þótt vePkalýðsforystan
tæki þessa afstöðu.
Á Þórshöfn er ágætur afli og
sl. föstudag barst þangað meiri
afli á land en nokkru sinni í
manna minnum, eða á annað
hundrað tonn. Ó. H.
með honum, barst framkvæmdJ
arstjórn Laxárvirkjunar sú vitn
eskja, að allir Héraðsnefndar-
menn ásamt sýslumanni væru
samþykkir uppkastinu að yfir-
lýsingu ráðuneytisins með
nokkrum minniháttar breyting-
um. — Það var því furðulegt að
slíkt bréf, sem vitnað er í, s'kuli
hafa verið sent frá Héraðsnefnd
inni til ráðherra, eftir það sem
á undan er gengið. Héraðsnefnd
in telur þessar framkvæmdir
vera sérmál veiðiréttareigenda
við Laxá og Mývatn, en ekki
fær stjórn Laxárvirkjunar séð
að afskipti Mývetninga þurfi að
koma til yegna framkvæmda
niður í Aðaldal.
í yfirlýsingu ráðuneytisins er
einmitt sagt að hafa skuli sam-
ráð við m. a. hin nýstofnuðu
samtökk landeigenda á Laxár-
svæðinu, en þetta ákvæði var
sett inn samkvæmt tillögu Lax-
árvii’kjunar í foréfi til raforku-
málaráðherra, dags. 24. apríl
1970.
Engin veigamikil breyting var
gerð á fyrri upp'köstum að yfir-
lýsingu ráðuneytisins um rann-
sóknir, en þar segir svo:
„Ráðuneytið tilkynnir stjórn
Laxárvirkjunar, að það sé for-
senda fyrir áfram'haldandi virkj
unarframkvæmdum, umfram
þann áfanga sem þegar er leyfð-
ur (8 MW.) að gerðar verði full
nægjandi sérfræðilegar rann-
sóknir á vatnasvæði Laxár. . . . “
Framkv.stj. Laxárvirkjunar
ræddi tvívegis sama daginn við
H. G. í Reykjavík nú í vor og
spurði m. a. um afstöðu hans til
Akureyri og Hermóður Guð-
mundsson, Árnesi. Knútur
Otterstedt framkvæmdastjóri
Laxárvirkjunar mætti einnig á
fundinum, ásamt tveimur full-
trúum úr bæjarstjórn Akur-
eyrar. Helgi lýsti hinum nýju
hugmyndum um vatnaveitingar
á hálendinu, myndun risalóns
og -brottflutningi vatnsfalla úr
fjórðungnum. Taldi hann þess-
ar hugmyndir í hæsta máta var-
hugaverðar, enda gætu þær
valdið stórfelldum breytingum
og jafnvel byltingum á náttúru-
fari fjórðungsins. Ennfremur
væri mikil hætta á mengun
vatns, lofts og sjávar vegna
þeirrar stóriðju, sem fylgja
myndi í kjölfar virkjananna.
Miklar umræður urðu um
þessi mál*á fundinum, einkum
og sér í lagi um áform Laxár-
virkjunarstjórnar, sem flestir
töldu að ættu lítinn rétt á sér.
Vatnanefndin skilaði ýtarlegu
áliti, þar sem bent var á hætt-
urnar af stórvikkjunaráformun-
um, og þess krafist, að gerðar
yrðu ýtarlegar rannsóknir á af-
leiðingum virkjananna, sam-
hliða venjulegum virkjunar-
rannsóknum. Ennfremur álykt-
aði nefndin að Laxá í Þingeyjar
sýslu bæri að varðveita, sem
næst því formi, sem hún hefur
nú. Hlutu tillögurnar einróma
samþykki fundarins.
Einnig var kosið í nokkrar
fastanefndir á fundinum og loks
voru kjörnir þrír ménn úr
hverju héraði í fulltrúaráð.
Síðdegis var efnt til ferðar út
með Eyjafirði. Komið var við í
rannsóknarstöðinni á Víkur-
bakka, og síðan ekið gegnum
Ólafsfjörð og Fljót til Siglu-
fjarðar. Veður var gott og var
ferðin hin ánægjulegasta. Þátt-
takendur voru um 35.
(Fréttatilkynning frá SUNN)
frekari framkvæmda ef niður-
stöður rannsóknanna yrðu virkj
uninni hagstæðar. Þá voru ýms-
ir annmarkar á því af hálfu H.
G. að fallast á framhald, grund-
vallað á þessum rannsóknum,
og taldi hann að önnur atriði
m. a. áhrif framkvæmdanna á
Laxárdal miklum mun þýðingar
meiri.
Erfitt er að taka yfirlýsingar
frá H. G. um nauðsyn rann-
sókna alvarlega þegar þannig
er talað.
2. Öllum er kunnugt hinn
erfiði rekstur, sem verið hefir
við virkjanirnar á vetrum, og
þrátt fyrir miðlunarmannvirkin
við Mývatn líður ekki sá vetur
að áin truflist ekki í Laxárdal
og stundum minnkar rennsii
hennar um þriðjung og allt nið-
ur í helming. í þessu sambandi
vísast til svars Héraðsnefndar-
innar, dags. 10. okt. 1969, við
greinargerð Laxárvirkjunar-
stjórnar, en þar segir m. a.:
„Heimamenn og aðir nákunn-
ugir telja, að uppistöðulón með
aðeins 15 m. stífluhæð myndi
tryggja virkjunina gegn ís-
burði.“ Ekki virðist skv. þessu
heimamenn telja að rekstur
virkjananna sé tryggur í dag,
ón miðlunar.
3. Vatnsborðshækkun um 20
m. mun ekki eins og H. G. full-
yrðir gera 3—4 jarðir í Laxár-
dal lítt byggilegar eða hafa áhrif
allt að 10 km. upp eftir ánni.
Hið rétta er að við þessa vatns-
borðshækkun myndast tæplega
2ja ferkm. lón ofan stíflu og nær
það aðeins rúma 4 km. upp eftir
ánni, og sáralítið eða jafnvel
ekkert ræktað land fer undir
vatn. Engum stoðum er rennt
undir þá fullyrðingu H. G. að
þessar framkvæmdir stór-
skemmi eða eyðileggi með öllu
fiskræktarmöguleika ofan virkj
unar, en eins og kunnugt er
hefir lax aldrei gengið upp 'fyrir
Brúarfossa, jafnvel ekki áður en
virkjanirnar voru þar gerðar.
Eina leiðin til þess að koma laxi
upp fyrir virkjanir er að taka
hann neðan þeirra og flytja upp
fyrir. Ný virkjun eða stífla
breytir þar engu um.
(Framhald af blaðsíðu 5).
ákaflega vænt um. Margir gest-
ir heimsóttu hann. En þegar
hann var að vinna, var hann
stundum afundinn og svaraði út
úr og var þá oft meinlegur í
orðum. En þegar hann var hætt
ur og tók sér hvíld, var hann
annar maður.
Var það líka þjóðsaga méð
bátinn?
Nei, Ásgeir heitinn Sigui’ðs-
son skipstjóri gaf honum
tveggja manna skektu. Kjarval
lét flytja bátinn út undir Unaós
og settist þar undir árar og réri,
eða lét strauminn bera sig til
sjávar. Þetta gekk heldur seint
vegna mikilla grynninga. En
hann komst út og sigldi síðan
og réri alla leið til Borgarfjarð-
ar, þar sem hann er alinn upp
og er því heimabyggð hans.
Hann fór fyrir Ósfjöll og Njarð
vík og er þetta nokkuð löng leið
og farkosturinn smár. Kjarval
tók land utan við Snotrunes og
hitti þar Andrés Björnsson
foónda. Vildi Andrés hjálpa hon
um það sem eftir var leiðar en
það vildi Kjarval ekíki en þáði
kaffisopa og var hinn kátasti.
Til hvers var þessi ferð farin?
Kjarval er einstakur og hon-
um dettur svo margt í hug. Þeg-
ar hann kom úr þessu ferðalagi
ætlaði ég að stríða honum og
4. Athyglisvreð er sú yfirlýs-
ing H. G. að samþykktir sýslu-
nefndar og Búnaðarsambands
S.-Þing. um virkjunarfram-
kvæmdirnar hafi báðar verið
gerðar að „lítt athuguðu máli“,
en benda má á að ó síðasta fundi
sýslunefndar voru virkjunar-
málin rædd og gerð um þau
ályktun í samræmi við fyrri af-
stöðu og þennan sýslunefndar-
fund sat einn maður úr Héraðs-
nefndinni og greiddi hann at-
kvæði með þessari nýju sam-
þykkt.
Fullyrðing H. G. um að 18—
20 m. vatnsborðshækkun hafi
vea-ið hafnað vegna þess að þessi
vatnsborðshækkun væri ekki
fullnægjandi og jafnvel hættu-
leg fyrir öryggi virkjananna, og
að hrein rennslisvirkjun væri
jafnvel betri eru staðlausir staf-
DAGANA 30. og 31. maí sl.
hafði skólinn opna sýningu á
handavinnu nemenda þessa
skólaárs. Gat þar að líta margt
vel unnið verk. Allmargt fólk
sótti sýninguna og bar það lof
á hana.
Hinn 30. maí heimsóttu þrír
árgangar fyrri nemenda skól-
ans og færðu honum góðar gjaf-
ir og árnuðu honum 'heilla.
Fylgdi heimsókninni fagnaður í
skólanum og hátíðleiki.
Á þessu vori útskrifaði hús-
mæðraskólinn nemendur í fer-
tugasta sinn. Prófi luku nú 28
námsmeyjar, en 30 höfðu notið
þar kennslu sl. vetur.
Skólanum var slitið 2. júní.
Skólinn hafði gengið mjög vel,
— heil'brigði og starfsgleði sett
svip sinn á skólalífið.
Skólastjóri er Jónína Bjarna-
dóttir frá Héðinshöfða. í ávarpi
sínu til nemendanna við skóla-
slitin, sagði hún m. a.:
„Af heilum huga er ég ykkur
þakklát fyrir veturinn og þann
manpdóm og heilindi, sem þið
yfirleitt hafið sýnt í sambúð,
námi og starfi í skólanum.“
Þessi vel völdu og yfirlætis-
lausu orð forstöðukonunnar
gefa mikla upplýsingu um góð-
an skóla.
sagði við hann eitthvað á þá
leið, að margt gerðu menn nú
fyrir frægðina. Kjarval brosti
aðeins og svaraði því ekki beint.
En auðvitað þurfti hann ekki að
gera neitt slíkt til að vekja á
sér athygli. Hins vegar hefur
hann kannski þurft þess sjálfs
síns vagna, af því hann tók það
einu sinni í sig að fara þessa
för.
Kjarval er barngóður og unn-
andi alls lífs og allrar fegurðar,
segir Björn Guttormsson að lok
um og þakkar blaðið svörin.
E. D.
- Oddeyrarskóla slitið
(Framhald af blaðsíðu 5).
kvæmdastjóra. í sveitakeppni í
svigi er keppt um farandbikar,
sem gefinn er af sama aðila.
Að þessu sinni tóku 78 börn
barnapróf. Hæstu aðaleinkunn
við barnapróf hlaut Grímur M.
Jónasson, 9.47. Nokkur önnur
börn náðu einnig ágætis-
einkunn.
Við skólaslit voru veitt fjöl-
mörg bókaverðlaun fyrir góða
námsárangra. Verðlaun þessi
eru gefin af: Kvöldvökuútgáf-
unni, Eiríki Sigurðssyni fyrrv.
skólastjóra og skólasjóði.
Skólastjóri Oddeyrarskólans
er Indriði Ulfsson. □
ir og hefir slíkt aldrei verið
sagt.
Hins vegar virðist ágreining-
urinn vera um það að . órn
Laxárvirkjunar vill ekki útiloka
þann möguleika að virkja meira
en 19 þús. kw., og hún telur að
sá umframkostnaður, sem 'leggja
þarf í til þess að halda þessum
möguleika opnum eigi fyllilega
rétt á sér. H. G. hefir hins veg-
ar talið sig geta samþykkt um
20 m. vatnSborðshækkun, ef yfir
lýsing yrði gefin um það að
aldrei yrði gert neitt meira.
Þetta tilboð kom fram í áður-
nefndu viðtali framkv.stj. Lax-
árvirkjunar við H. G. í Reykja-1
vík.
Stjórn Laxárvirkjunar telur
að áframhaldandi folaðaskrif um
þetta mál þjóni engum tilgangi
og hún mun ekki svara frekari
skrifum II. G. eða annarra. □
Fastir kennarar við hús-
mæðraskólann eru — auk skóla
stjórans: Fanney Sigtryggsdótt-
ir saumakennari, Hjördís Stef-
ánsdóttir hússtjórnarkennari og
Sigurlaug Jóihannesdóttir vefn-
aðarkennari. — Stundakennar-
ar voru þetta skólaár: Friðrik
Jónsson söngkennari, Páll H.
Jónsson íslenzkukennari og Sig
urður Viðar Sigurðsson sund-
og handknattleikskennari.
Hæstu einkunnir hlutu:
Kristín Brynjarsdóttir, Glaum-
foæ, Reykjadal, 9.20; Þórdís
Ólafsdóttir, Gerði, Hörgárdal,
9.00 og Ingibjörg Högnadóttir,
Melási 6, Garðahreppi, 8.90.
Verðlaun fyrir fagra fram-
komu og háttprýði hlaut Sigrún
Lárusdóttir, Akureyri. Þau
verðlaun lagði til Lionsklúbbur
inn „Náttfari“, en kennarar út-
hlutuðu.
Við skólaslitin flutti messu
prófastur héraðsins, Sigurður
Guðmundsson prestur á Grenj-
aðarstað. □
- SMÁTT OG STÓRT
(Framhald af blaðsíðu 8).
listans brást trúnaði kjósenda
sinna með því að hafna vinstra
samstarfi og þetta getur hann
ekki af sér þvegið.
VILDU EKKI MUNA
Viðræður Framsóknar við aðra
vinstri flokka fóru strax fram
að loknum kosningum, og bæði
í vinsemd og í trausti þess, að
margar yfirlýsingar fyrir kosn-
ingar um vinstri samvinnu,
væri meira en fleipur eitt. En
fulltrúar Framsóknar komust
fljótlega að því, að kosninga-
slagorðin voru bara slagorð og
ætluð til að blekkja kjósendur
og gerðu það. Þeir virtust vera
búnir að gleyma þessum orðum
sínum.lngólfur Árnason og Þor
valdur Jónsson líka og voru
ekki til neinna viðræðna á
grundvelli þeirra. Þeir höfnuðu
algerlega ábyrgu starfi með
Framsóknarmönnum, virtist
„niðurrifsafl“ Hannibals ofar í
huga. Þessir menn hafa við
enga að sakast þótt þeir standi
eins og illa gerðir hlutir í bæjar
stjórninni og kjósendur þeirra
líti þá ekki hýru auga.
ENN TÆKIFÆRI
Framsóknarmenn hafa þó enn
haldið opinni leið fyrir þessa
villuráfandi sauði með því að
ætla þeim ábyrg ■ störf og
treysta þeim til góðra starfa
eins oog áður, þegar þeir hafa
áttað sig á staðreyndum og
dregið af þeim réttar ályktanir,
svo sem kjósendur þeirra munu
eflaust ætlast til.
- SAMTÖK UM NÁTTÚRUVERND STOFNUÐ
- ÞAR SEM KJARVAL BYGGÐI SÉR ...
Húsmæðraskólinn á Laugum