Dagur - 14.04.1973, Blaðsíða 5

4
5
Skrifstofur, Hafnarstræti 90, Akureyri
Sírnar 1-11-66 og 1-11-67
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Auglýsingar og afgreiðsla:
JÓHANN K. SIGURÐSSON
Frentverk Odds Björnssonar h.f.
Iðnaður á Akureyri
Á SÍÐUSTU árum hefur Akureyri
vaxið örar en áður og telur nú um
11 þúsund íbúa. Iðnaður og veolun
eru aðal atvinnuvegimir. Það, sem
sköpum skipti í atvinnusögu Akur-
eyrar var sú ákvörðun Sambandsins
á sínum tíma, að velja Akureyri sem
framtíðarvettvang iðnaðar síns. Um
sjö hundmð manns vinnur nú í verk
smiðjum samvinnumanna á Glerár-
eyrum. A íslenzkan mælikvarða er
þar rekin þróttmikil stóriðja, og
framleiðsluvörurnar svo eftirsóttar,
að víða er þar unnið nótt með degi
og þessar verksmiðjur em enn í
vexti.
En víðar er blómlegur iðnaður og
má þar nefna skipasmíðarnar, niður-
lagningu síldar og fleiri matvæla,
fiskiðnað, kjötvinnslu, mjólkur-
vinnslu, málningar- og þvottaefna-
framleiðslu. Byggingaiðnaðurinn
með hliðargreinum er verulegur
þáttur atvinnulífsins, húsgagnafram-
leiðsla og skyldar greinar, vélsmíðar,
járnsmíðar, bifreiðaviðgerðir og
margskonar annar iðnaður og þjón-
ustugreinar.
Akureyringum er fyrir löngu ljóst,
að stækkun bæjarins og batnandi
afkoma fólksins lilaut að byggjast á
vaxandi iðnaði, og svo er enn. A síð-
ustu ámm hefur framleiðniaukning
farið ört vaxandi í iðnaðinum svo að
færra starfsfólk þarf til hverrar fram-
leiðslueiningar vara. Hið sama gildir
í landbúnaðinum, að hver vinnandi
hönd framleiðir nú miklu meira en
áður var, einnig með hjálp aukinnar
vélvæðingar. Um leið og þetta
tvennt er athugað, og jafnframt haft
í huga, að á næstu árum kemur
miklu meiri fjöldi ungs fólks á vinnu
markaðinn en nokkru sinni fyrr í
sögunni, er auðsætt, að huga verður
að eflingu hinna ýmsu framleiðslu-
greina iðnaðarins á Akureyri, sem
fyrir hendi eru og stofnun nýrra, til
þess annars vegar að nýta vinnuaflið
og hins vegar til þess að lialda uppi
eins miklu mótvægi í byggðarmálum
og unnt er.
Ekki fer það leynt, að í þessum
efnum er nú sem áður treyst mjög á
úrræði samvinnumanna, og mjög að
vonum. Þáttur samvinnumanna við
Eyjafjörð, með stuðningi Sambands-
ins, við stofnun og starfrækslu verk-
smiðjuiðnaðarins á Akureyri, em
tvímælalaust árangursríkustu byggða
aðgerðir til þessa hér á landi. Verk-
smiðjureksturinn og farsæl forysta
KEA í viðskiptamálum á Akureyri
og við Eyjafjörð em augljós dæmi
um það, hverju félagslegur styrkur
fær áorkað á gmndvelli samvinnu-
stefnunnar. □
VIÐ EYJAFJÖRÐ hafa um
langt skeið búið kunnir báta-
smiðir. Enn smíða þeir árabáta,
trillubáta og minni þilfarsbáta
úr tré. Fiskveiðiþjóð eins og ís-
lendingar þarf á miklum báta-
flota að halda, svo fast þurfa
þeir að sækja sjóinn. En fisk-
veiðarnar eru okkar þjóð það,
sem auðlindir í jörðu, ásamt
mildari veðráttu og margföld-
um ræktunarmöguleikar, eru
flestum öðrum þjóðum.
Litlir bátar eru enn í sínu
fulla gildi, en á síðari tímum
hefur sjávarútvegurinn krafizt
stærri fiskiskipa og hafa þau
fram á síðustu ár verið smíðuð
erlendis, einkum stálskip, og
þeirri þörf gátu okkar ágætu
bátasmiðir ekki mætt fyrr en
innlendar stálskipasmíðar hóf-
ust.
Ekki var það nein tilviljun,
að stærsta og bezt búna stál-
skipasmíðastöð landsins reis á
Akureyri, Slippstöðin h.f. Hér
voru fjölmargir færir iðnaðar-
menn í mörgum greinum og
ýmsar greinar iðnaðar á hærra
stigi en víðast annars staðar á
landinu. íbúar við Eyjafjörð
hafa lengi skilið þá aðstöðu
Akureyrarkaupstaðar, að fram-
tíð hans hlaut að tengjast iðn-
aðinum. Vöxtur bæjarins og
batnandi lífskjör fólksins urðu
að byggjast á auknum iðnaði
öllu öðru fremur. Hugmyndinni
um að koma á fót stálskipasmíði
var þess vegna vel tekið af al-
menningi og forráðamönnum á
ýmsum sviðum, eftir að mætir
k.unnáttumenn skipasmiða og
járniðnaðarins höfðu hvatt sér
hljóðs og lýst því yfir, að kom-
ihn væri tími til að hefja smíði
stálskipa, og að hér á Akureyri
væri það ekki aðeins mögulegt,
heldur tæknilega auðvelt. Enn
flýtti það heppilegri þróun þess
Slippstöðvarinnar h.f. á Odd-
eyri. Um 200 manns voru að
margvíslegum störfum við skipa
smíðar og viðgerðir.
Hér fara á eftir upplýsingar,
sem fram komu í viðtalinu.
Slippstöðin h.f. á Akureyri
var stofnuð árið 1952. Þá voru
starfsmennirnir 5 talsins, starf-
andi skipasmiðir og skipavið-
gerðarmenn og urðu þrír jafn-
framt eigendur, ásamt Kaup-
félagi Eyfirðinga, sem átti
stærstan hlut. Mennirnir voru
Skafti Áskelsson, Þorsteinn Þor
steinsson og Herluf Ryel. Fram-
kvæmdastjóri í upphafi og lengi
síðan var Skafti Áskelsson. Þá
voru tré-fiskiskipin algengust
og í Slippstöðinni var eingöngu
unnið við þau, bæði nýsmíðar
á 10—30 tonna bátum og við-
gerðir báta og skipa. Starfs-
mannafjöldi var oft talsvert
liár, einkum á sumrin og hefur
sú saga áður verið ítarlega
rakin.
Árið 1965 urðu þáttaskil. Þá
var samið við Magnús Gamalí-
elsson í Ólafsfirði, að smíða fyr-
ir hann stál-fiskiskipið Sigur-
björgu, og var hún afhent ári
síðar. Hún var þá stærsta skip-
ið, sem smíðað hafði verið inn-
anlands, 336 tonn, og smíðað
undir beru lofti. Aðal viðskipta-
banki stöðvarinnar þá og síðan
er Landsbankinn.
Smíði þessi vakti mikla at-
hylgi og á meðan á henni stóð
gerði Slippstöðin samning um
smíði annars stálfiskiskips, sem
síðar hlaut nafnið Eldborg, sem
nú er annað mesta aflaskipið á
loðnuvertíðinni.
Á sama tíma var svo ráðist í
smíði skipasmíðahúss frammi
við sjóinn, 20x91 m að flatar-
máli, myndarlegt stálgrindahús.
Þar hafa undanfarin misseri
jafnan staðið tvö 105—150 smá-
Skipin eru smíðuð í mörgum einingum. Hér er ein einingin, stýris-
hús, sett á sinn stað.
ara mála, að takmarkalítil bjart
sýni réði för við framkvæmdir
og erfiðustu uppbyggingu hinn-
ar nýju iðngreinar. En án veru-
legrar bjartsýni á þeim árum
væri hér engin stálskipasmíða-
stöð og þá væri Akureyri einni
veigamikilli iðngrein fátækari.
Blaðamaður ræddi á miðviku
daginn við þá Gunnar Ragnars
forstjóra og Stefán Reykjalín
stjórnarformann Slippstöðvar-
innar. Þann dag var verið að
afhenda 150 tonna fiskibát, ann-
ar lá við bryggju, nær fullsmíð-
aður og tveir stóðu á stokkum
í hinu mikla skipasmíðahúsi
lesta fiskibátar á stokkum sam-
tímis og svo er enn.
Stærstu skipin, sem Slippstöð
in hefur smíðað er strandferða-
skipin Hekla og Esja, tæp 1000
smálestir hvort, en skipasmíða-
húsið rúmar þó nokkru stærri
skip ef til kemur, eða um 80
metra löng skip, en Hekla og
Esja eru 68 metrar.
Þá var einnig byggð vel búin
vélsmiðja og aðrar þær bygg-
ingar, sem nauðsynlegar eru við
nýsmíðar og viðgeröir stálskipa,
auk þess er smíði tréfiskibáta
enn við lýði.
Um sama leyti og hið stóra
L
skipasmíðahús Slippstöðvarinn-
ar var reist, var sett upp pólsk-
ættuð dráttarbraut, örskammt
frá skipasmíðastöðinni. Hafnar-
sjóður Akureyrarkaupstaðar á
hana, ennfremur minni dráttar-
braut með möngum hliðarfærsl-
um og standa þær hlið við hlið.
Stóra dráttarbrautin tekur 2000
tonna þunga. Stærstu skipin,
sem þar hafa verið tekin upp,
eru Hofsjökull og Fjallfoss.
Þessi mannvirki og fleiri á þess
um stað á Hafnarsjóður, en
Slippstöðin hefur þau á leigu.
Litla dráttarbrautin tekur 150
þungatonna skip og er hin þarf-
asta. Þar eru teknir upp ótelj-
andi bátar og minni skip, og
þar hafa margir stálbátar verið
lengdir. Vagninn er smíðaður á
Atla og er hægt að taka hann
sundur og kemur það sér eink-
ar vel við lengingu stálskip-
anna.
Stálskipin, sem Slippstöðin
h.f. á Akureyri hefur smíðað
eru þessi:
Sigurbjörg, 336 tonn, eigandi
Magnús Gamalíelsson, Ólafs-
firði. Afhent 1966.
Eldborg, 415 tonn, eigandi
Eldborg, Hafnarfirði. Hún var
afhent 1967.
Hekla og Esja, strandferða-
skipin, tæp 1000 tonn. Þessi
skip voru afhent 1970 og 1971.
Arinbjörn, 147 tonn, eigandi
Sæfinnur h.f. í Reykjavík. Af-
hentur 1971.
Brynjólfur, 105 tonn, eigandi
Meitillinn í Þorlákshöfn. Af-
hentur 1972. Var lengdur um
síðustu áramót og er nú 130
tonn.
Heimaey, 105 tonn, eigandi
Hraðfrystistöð Vestmannaeyja
og Sigurður Georgsson skip-
stjóri. Afhent 1972. Heimaey
hefur einnig verið lengd.
Surtsey, 105 tonn, eigandi
Hraðfrystistöð Vestmannaeyja
og Erling Pétursson skipstjóri.
Afhent 1972.
Gunnar Jónsson, 150 tonn,
eigandi er Hraðfrystistöð Vest-
mannaeyja og Jón Valgarð Guð
jónsson skipstjóri. Afhentur
1972.
Bjarnarey, um 150 tonn, eig-
andi Hraðfrystistöðin í Reykja-
vík þ.f. og afhent 11. apríl;1973.
Álsey, 150 tonn, eigandi Hrað
frystistöð Vestmannaeyja, verð-
ur afhent í næsta mánuði.
Nú eru enn tvö 150 tonna
fiskiskip á stokkunum í skipa-
. smíðahúsinu. Þau verða að
flestu eins og fyrri bátar af
sömu stærð, en þó nokkrar fyrir
komulagsbreytingar gerðar,
einkum með tilliti til línuveiða
og að hafa um borð beitinga-
vél þá, sem Norðmenn fram-
leiða. Fyrra skipið fer til Þing-
eyrar, eigandi Magnús Amlin
o. fl. og verður tilbúið í októ-
ber n. k. Hitt skipið fer til Ólafs
víkur, eigandi Björn Kristjáns-
son. Þétta skif> verður væntan-
lega afhent í byrjun næsta árs,
eða samkvæmt samningi í
febrúar.
Hlutafé Slippstöðvarinnar h.f.
er nú tæpar 83 milljónir króna.
Eigendur þess eru: Ríkissjóður,
sem á 45 milljónir, Akureyrar-
bær eða Framkvæmdasjóður
hans á 30 millj. kr., Kaupfélag
Eyfirðinga á 5 millj. kr., Eim-
skipafélagið á 2 milljónir og
nokkrir stofnendur stöðvarinn-
ar smærri upphæðir.
Stjórn fyrirtækisins skipa eft-
irtaldir menn: Stjórnarformað-
ur er Stefán Reykjalín bygg-
ingameistari Akureyri, varafor-
maður Bjarni Einarsson bæjar-
stjóri Akureyri, Ingólfur Árna-
son rafveitustjóri Akureyri,
Pétur Stefánsson verkfræðing-
ur Reykjavík, Guðmundur
Björnsson prófessor Reykjavík,
Lárus Jónsson alþingismaður
Akureyri og Bjarni Jóhannes-
son framkvæmdastjóri Akur-
eyri.
Framkvæmdastjóri er Gunn-
ar Ragnars, frá 1970, og með
honum annast stjórnarformaður
ýmis framkvæmdastjórastörf.
Starfsmannafjöldi Slippstöðv-
arinnar nú er 198 manns, en á
sumrin eru starfsmenn að jafn-
aði nokkru fleiri, vegna slipp-
vinnu og annarrar útivinnu.
Starfsmennirnir skiptast í
deildir eða einingar af ýmsu
tagi eftir verkefnum. Viðskipta-
hliðin greinist í skrifstofu, og
er yfirmaður hennar . Ragnar
Hólm Bjarnason, innkaupa-
deild, en henni stjórnar inn-
kaupastjórinn Ellert Guðjóns-
son, starfsmannadeild og er
Ingólfur Sverrisson starfs-
mannastjóri.
Tæknihliðin greinist þannig:
Nýsmíðar, framleiðslustjóri í ný
smíðum er Jóhannes Óli Garð-
arsson, véltæknifræðingur og
teiknistofa, en þar vinna tækni-
fræðingarnir Ólafur Larsen,
Karl 'Þorleifsson og Einar Aðal-
steinsson.
Þá er viðgerðarstjóri Guð-
steinn Aðalsteinsson tæknifræð
ingur. Hann er nýlega tekinn
til starfa hér, en var áður- um-
sjónarmaður með viðgerðum
hjá Eimskip.
Verkstjórar hinna ýmsu
vinnudeilda eru þessir:
Yfirverkst-jóri stálnýsmíði er
Árni Þorláksson og er aðal að-
stoðarmaður framleiðslustjór-
ans.
Yfirverkstjóri í tréskipasmíð-
inni og við viðgerðir tréskipa er
Þorsteinn Þorsteinsson.
Verkstjórar í plötusmíði II
eru Kristinn Steinsson og
Brynjólfur Tryggvason.
Jóhann Gunnar Ragúels er
aðal verkstjóri vélsmiðjunnar
og með honum Jóhannes Bald-
vinsson.
Guðmundur Bjarnason er
verkstjóri innréttinga um borð
í skipum.
Guðmundur Þorsteinsson er
verkstjóri á trésmíðaverkstæði
stöðvarinnar, sem annast inn-
réttingar o. þ. h., bæði í stálskip
og tréskip.
Hákon Sigurðsson er verk-
stjóri raflagnadeildar.
Verkamannaflokkurinn skipt
ist á hinar ýmsu deildir eftir
þörfum, en verkstjóri hans er
Páll Jónsson.
Þá eru ótaldar tvær viðgerða-
deildir, sem einnig annast ný-
smíðar, er tími vinnst til. Þar
eru verkstjórar á plötusmíði I
Árni Magnússon og í vélsmiðju
Árni Björn Árnason.
Verkstjóri við skipasátur er
Antón Finnsson.
Slippstöðin smíðar jafnan úr
tré einn þilfarsbát á ári. Árið
1971 smíðaði stöðin 20 tonna
bát, Blika, fyrir Matthías
Jakobsson o. fl. á Dalvík. Haust
ið 1972 afhenti stöðin Sæfara,
til Valdimars Kjartanssonar á
Hauganesi og var sá bátur
einnig 20 tonn. Nú er stöðin að
ljúka smíði 26 tonna báts fyrir
Árna Kristinsson o. fl. í Hrísey.
í sumar verður svo enn byrjað
á 20 tonna bát. Alls munu skip
og bátar stöðvarinnar vera hátt
á fimmta tugnum.
Samningaumleitanir um
smjði næstu báta standa yíir og
verður óhikað haldið áfram
smíði hinna vinsælu og þörfu
stálskipa af þeim stæroum, sem
Slippstöðin hefur þegar fengið
nokkra reynslu af að smíða, svo
kalla má einskonar raðsmíði. En
sú framleiðsla gefur vissa og
mikilsverða sérþjálfun þeirra
mörgu aðila, sem vinna við
smíði hvers báts, Sú smíði á að
hafa í sér fólgna möguleika til
meiri hagkvæmni. Öll framtíðar
verkefni Slippstöðvarinnar h.f.
á Akureyri byggist að sjálf-
sögðu á því, hér eftir sem hing-
að til, að opinberir aðilar geri
skipasmíðar mögulegar, svo
sem með því að Fiskveiðisjóður
láni kaupendum skipanna 75%
lán og Byggðasjóður láni 15%.
En Slippstöðin treystir -því, 'áð
lánafyrirgreiðslan verði hlið-
stæð því, sem verið hefur til
innlendra skipasmíða, og miðað
við þær forsendur er ekki
ástæða til svartsýni.
Það hefur verið Slippstöðinni
mikils virði, að væntanlegir
skipstjórar hafa fylgzt meira og
minna með smíði skipanna, og
þar sem þetta hafa venjulega
verið æfðir og vakandi skip-
stjórnarmenn, hafa þeir getað
bent á ýmislegt, sem betur
mátti fara og gert skynsamleg-
ar tillögur um búnað og fyrir-
komulag. Skipin hafa því þróazt
á farsælan hátt og þau líkað
framúrskarandi vel, samkvæmt
umsögn eigenda og sjómanna.
Og þau eru afhent tilbúin til
veiða og það á þann hátt, að
þau hafa komið í heimahöín að
kvöldi, beint frá Slippstöðinni,
og verið búin að leggja veiðar-
færi í sjó næsta dag.
Verð stálfiskiskipanna frá
Slippstöðinni á Akureyri hefur
verið breytilegt, eins og annað
verðlag í landinu. En Bjarnar-
ey, sem nú er verið að afhenda,
kostar 56 milljónir. Hún er út-
búin fyrir netaveiðar, línuveið-
ar, togveiðar og nótaveiðar.
Hún er með kraftblökk og
síldardælu.
Þá vilja framkvæmdastjóri og
stjórnarformaður taka fram, að
hjá Slippstöðinni starfi fjölmarg
ir afburða iðnaðarmenn, enda
beri skipin handverki þeirra
þann vitnisburð.
Blaðið þakkar viðtalið og
árnar stálskipasmíðaiðnaðinum
allra heilla.
E. D.
Úr hlutasniiðjunni í plötusmiðju.
Úr vélarúmi og gefur myndin til kynna himi mikla véla- og tækni-
búnað nútíma fiskiskips.