Dagur - 20.11.1974, Blaðsíða 5

Skrifstofur, Hafnarstræti 90, Akureyri
Simar 1-11-66 og 1-11-67
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Auglýsingar og afgreiðsla:
JÓHANN K. SIGURÐSSON
Prentverk Odds Björnssonar h.f.
Sexfánda flokksþing
frðmsóknarmanna
Á SUNNUDAGINN, 17. nóvember,
hófst í Reykjavík 16. flokksþing
framsóknarmanna. Þar eiga rétt til
setu fulltrúar úr öllum sveitum lands
ins, enda var þar mikill mannfjöldi
saman kominn. Mun þetta þing hið
fjölmennasta, sem Framsóknarflokk-
urinn hefur haldið. Það sýnir meðal
annars styrk flokksins og samheldni.
Flokksþing er æðsta stofnun flokks
ins. Þar eru málin rædd og stefnan
mörkuð í aðal málum. Þegar litið er
yfir farinn veg og reynt er að kryfja
til mergjar, hvaða stjórnmálaafl í
landinu hafi markað stærstu fram-
farasporin í þjóðlífinu á liðnum ára-
tugum, mun fáum blandast hugur
um, að athugun lokinni, að það er
Framsóknarflokkurinn. Þess vegna
beinist athygli þjóðarinnar jafnan
meira að því, sem gerist á flokksþingi
framsóknarmanna en þingum ann-
arra stjórnmálaflokka í landinu.
Reynslan hefur sýnt, að það er þar,
sem þýðingarmestu ákvarðanirnar
eru teknar. Það er þar, sem lilutirnir
Nú eru liðin 58 ár síðan Fram-
sóknarflokkurinn var stofnaður. Á
þessutn tíma hefur hann verið aðili
að ríkisstjórn í 38 ár, en 18 ár í
stjórnarandstöðu og í tvö ár sat utan-
þingsstjórn. Hann hefur skort þing-
styrk til að mynda ríkisstjórn einn og
óstuddur og því orðið að vinna til
skiptis með öðrurn flokkum. Aðstæð-
ur til stjórnarmyndunar eru breyti-
legar, og aldrei er unnt að segja fyrir-
fram, með hverjum verður unnið að
kosningum loknum. Enda ekki
liugsanlegt að hagstæðir samningar
um stjómarsamvinnu myndu nást, ef
slíkar yfirlýsingar lægju fyrir.
Framsóknarflokkurinn á enga
pólitíska vini og hefur aldrei átt.
Afstaða til annarra stjórnmálaflokka,
þegar gengið er til stjórnarmyndun-
ar hverju sinni, mótast af þeim mögtt
leikum, sem fyrir hendi eru og á
hvern liátt Framsóknarflokkurinn
keniur helst fratn stefnumálum sín-
Eitt mesta sjálfstæðismál þjóðar-
innar síðustu áratugina er útfærsla
landhelginnar. Það er engin tilvilj-
un, að það hefur aldrei neitt gerst í
Jteim málum nema jiegar Framsókn-
arflokkurinn hefur verið í ríkis-
stjórn, og eru „viðreisnarárin“ skýr í
J)ví efni. Mörg slík dæmi má nefna
uin forystulilutverk Framsóknar-
flokksins á liðnum árum, í mikil-
vægustu málefnum þjóðarinnar. Það
er J)ví engin furða J)ótt flokksjnngið
J)yki áhugaverðara en })ingliald
annarra flokka eða stjórnmálasam-
taka. □
Ákureyrar lagl niSur
STJÓRN Myndlistarfélags Ak-
ureyrar hefur afhent bæjar-
stjóra Akureyrar fundargerða-
bók félagsins til var'ðveizlu með
þeim orðum að vonandi geti sú
bók orðið síðar einhverjum
áhugasömum mönnum og kon-
um að gagni verði gerð tilraun
til þess að endurvekja eða
stofna samskonar félag og Mynd
listarfélag Akureyrar var. Leyfi
ég mér í stuttu máli að rekja
aðdragandann og orsakir fyrir
því hvers vegna félagið hættir
störfum.
Myndlistarfélag Akureyrar
var alltaf fámennt félag, oft
voru fundir boðaðir en fáir
mættu, margir kallaðir til starfa
en fáar hendur unnu þau verk
sem vinna varð. (Svipaðar sög-
ur geta án efa fleiri sagt í öðr-
um félagasamtökum). En þrátt
fyrir fáar vinnufúsar hendur
hefur félagið staðið að á annan
tug sýninga og þykjast félags-
menn hafa skilað drjúgu skrefi
í þá átt að gera Akureyri að
betri bæ og skemmtilegri með
því að bjóða upp á listsýningar,
en þann þátt fannst félagsmönn
um vanta í bæjarlífið.
Á meðal stærri verkefna fé-
lagsins og kostnaðarmeiri voru
sýningar á verkum Þorvaldar
Skúlasonar og Ásgríms Jóns-
sonar, ennfremur hafa félaginu
borist fyrirspurnir frá þekktum
listamönnum, um sýningarað-
stöðu hér í bæ. Starfsemi félags
ins var orðin öllum kunn, og
sýndu fjölmiðlar félaginu mik-
inn áhuga, sem því miður fékkst
ekki hjá yfirvöldum þessa
bæjar.
Jafnt sýningahaldi hafði fé-
lagið forgöngu um námskeið í
sameiningu við Námsflokka
Akureyrar og síðar stofnun
Myndlistarskóla í Myndsmiðj-
unni, þar sem félagsmenn unnu
mikið endurbótastarf við að
SKÁKFRÉTTIR
NÚ stendur yfir haustmót hjá
félaginu og er búið að tefla 4
umferðir. Keppnin er hörð og
jöfn og leiðir í efri flokki Örn
Ragnarsson.
Um næstu helgi, nánar laug-
ardag 23. nóv., kemur hingað
skáksveit úr Kópavogi og teflir
við Akureyri á 10 borðum.
Þetta er liður í deildarkeppn-
inni. Áður hefur félagið teflt
við Rvík. Rvík 16 vinn. Akur-
eyri 4 minn. og Taflfélag Hreyf-
ils, Akureyri 16 vinn. Hreyfill
4 vinn. Þetta mun verða barátta
um 2.—3. sæti, því Rvík er talin
sigurstranglegust.
Það væri mjög örvandi fyrir
okkar menn, að Akureyringar
legðu leið sína í litla sal Sjálf-
stæðishússins á laugardaginn
og stæðu að baki þeim í barátt-
unni. Þarna er mjög góð að-
staða að sjá skákirnar og fylgj-
ast með. Tefld er tvöföld um-
ferð á 10 borðum, 20 skákir.
Baráttan hefst kl 10.30 og
stendur til kl. 18.00.
Lið Akureyrar verður að öllu
forfallalausu skipað þessum
mönnum: Halldór Jónsson, Jón
Björgvinsson, Guðmundur Búa
son, Hjörleifur Halldórsson,
Hólmgrímur Heiðreksson, Gylfi
Þórhallsson, Júlíus Bogason,
Jóhann Snorrason, Hreinn
Hrafnsson og Kristinn Jónsson.
Þess má og geta, að Kópa-
vogur er eina liðið í keppninni,
sem hefur konu í sveit sinni,
hún er þegar búin að tefla
tvisvar sem fulltrúi íslands á
erlendri grund og staðið sig þar
alveg með ágætum.
Þetta verður ein tvísýnasta
skákkeppni ársins. Örvum því
okkar menn. MÆTUM.
(Fréttatilkynning)
Tryggvi Siglryggsson, Laugabóli
I Reykjadal átfræður 20. nóv.
FYRIR nokkrum dögum lá leið
mín að Laugabóli. Er þangað
kom mætti ég Tryggva á leið
ofan úr skógarhlíð sinni, með
sög í hendi og viðarbol á baki.
Þettg sýnir bezt hinn vakandi
áhuga Tryggva á umhirðu og
grisjun skógarins.
Tryggvi og kona hans Unnur
Sigurjónsdóttir reistu nýbýlið
Laugaból árið 1929. Þar hefur
þrekvirki verið unnið, ekki að-
eins á sviði landbúnaðar, heldur
einnig á sviði skógræktar. Ljóst
er að tómstundir hafa þau hjón
ekki átt margar og það er fyrst
og fremst að afloknu löngu dags
verki, sem þau hafa getað sinnt
hugðarefnum sínum. Skógar-
hlíðin ofan við Laugaból sýnir
Tryggvi Sigtryggsson.
bezt hvað áunnist hefur fyrir
einstakan áhuga og fórnfýsi.
Tryggvi Sigtryggsson var
einn af stofnendum Skógræktar
félags Suður-Þingeyinga, árið
1943. Hann var formaður þess
frá upphafi og þar til hann baðst
undan endurkjöri á sl. sumri.
Allan þann tíma var Tryggvi í
fararbroddi í starfi skógræktar-
félagsins. Hann hefur ætíð sýnt
málefnum skógræktarinnar
áhuga og af einlægni lagt þeim
lið.
Tryggvi hefur mætt á allflest
um aðalfundum Skógræktar-
félags íslands og starfað þar í
ýmsum nefndum. Hann hlaut
skógræktarverðlaun Skógrækt-
arfélags íslands 1962 og var kjör
inn heiðursfélagi þess félags
árið 1972.
Tryggvi hefur lagt mörgum
öðrum málum lið. M. a. var
hann formaður Búnaðarsam-
bands Suður-Þingeyinga 1948—
60 og í skólanefnd Héraðsskól-
ans á Laugum 1934—38 og aftur
frá 1942, lengi formaður skóla-
nefndarinnar.
Um leið og ég þakka Tryggva
ánægjulegt samstarf í 25 kr, er
það ósk mín og von að skógur-
inn í hlíðinni ofan við Laugaból
megi dafna og vaxa þeim hjón-
um og afkomendum þéirra til
æ meiri ánægju og yndisauka.
Kona mín og ég sendum
Tryggva hlýjar kveðjur og
afmælisóskir.
ísleifur Sumarliðason.
koma húsinu, sem var í niður-
níðslu í nothæft ástand. Það
starf tókst að loknu þrotlausu
starfi og erfiðu og virtist lang-
þráður draumur vera að rætast,
þar sem skólinn var og sú sýn-
ingaraðstaða, sem þad skapað-
ist. Hefur öll vinna sem félags-
menn lögðu þar fram, orðið að
litlu, þar sem Akureyrarbær
hefur keypt húsið fyrir Náms-
flokka Akureyrar og nýtt hús-
næðið starfsemi þeirra þó svo
að Myndlistaskólinn hafi fengið
þar inni.
Ljóst er að málverkasýningar
verða ekki haldnar í húsinu þar
sem veggir hafa verið rifnir nið
ur til þess að húsnæðið megi
betur aðlagast þeirri kennslu
sem Námsflokkar Akureyrar
bjóða upp á. Þarna hefur síðasta
vígi Myndlistarfélags Akureyr-
ar fallið og verður annað ekki
hlaðið í þess 'stað. Er þarna eini
boðlegi sýningarsalurinn sem
til var á Akureyri rifinn úr
höndum félagsins án þess að
annar komi í staðinn.
Fyrir um það bil 25 árum var
Akureyrarbæ gefið listaverk af
þeim hjónum Barböru og Magn
úsi Á. Árnasyni, og átti það að
verða fyrsti vísir að listasafni
á Akureyri, sá draumur hefur
ekki rætst. Þess má líka geta að
árið 1948 höfðu akureyskir frí-
stundamálarar stófnað með sér
félag, var þess getið í blöðum
að bæjarbúar mættu verða
hreyknir af því félagi því þá
væri þess vonandi að vænta að
áhugi á myndlist myndi glæð-
ast og auka hin sorglega fá-
breyttu tækifæri, sem bæjar-
búar hefðu til að kynnast list-
um. Endalok þess félags veit ég
ekki. ’
Myndlistarfélag Akureyrar
gerði sitt til þess að glæða
áhuga bæjarbúa á myndlist, en
því miður varð aðsókn að sýn-
ingum dræm og fjáröflunarleið-
ir, sem félagið reyndi, t. d. með
því að gefa áhugafólki um mynd
list kost á að gerast styrktar-
félagar, mistókust nær gjörsam-
lega.
Virðist hér gæta í vaxandi
mæli þreytu í andlegum efnum
og virðist hún aukast með hinni
efnalegu velsæld, hvernig svo
sem á því stendur. Hér hefur
verið lögð rækt við tónlist og
leiklist um árabil og skáldskap-
ur hefur átt hér höfuðból, en
myndlist ávallt átt erfitt upp-
dráttar og virðist allt benda til
þess að svo verði enn.
Án ríflegra styrkja og aðstöðu
til sýningahalds getur Mynd-
listarfélagið ekki starfað í fyrri
mynd, og vafasamt hvort grund
völlur sé til að reyna það enn
frekar.
Undirritaður veit að það hefði
staðið öðrum nær að rita þessar
línur þar sem margir hafa lagt
fram meiri vinnu en hann, inn-
an Myndlistarfélagsins. Mér
hefur verið þetta bréf óljúft
verkefni, og ég hefði að sjálf-
sögðu kosið að til þess hefði
ekki þurft að koma.
. En að lokum er þeim hér með
þakkað, sem lögðu félaginu lið
í erfiðu tafli, sem fór ekki í bið,
heldur varð það mát, ef til vill
heimaskítsmát en um það má
vafalaust deila.
Valgarður Stefánsson.
JOLAM
Kvenfélagið Framtíðin á Akur-
eyri hefir gefið út jólamerki í
40 ár. Frú Ragnheiður Valgarðs
dóttir, kennari, hefir teiknað
merkið að þessu sinni, sem er
sérstök þjóðhátíðarútgáfa. Kven
félagið hvetur alla Akureyringa
FRÆ, SEM NÁÐI FUiL
Ármann Dalmannsson: FEÆ, Ijóð 1974
ÞETTA er mikil bók, 160 bls.
Kvæðin eru á 7. tug og nokkrar
lausavísur. Bókin skiptist í 9
kafla.
Ármann gaf út ljóðabók 1959,
„Ljóð á lausum blöðum.“ Hún
vakti athygli vegna hins heil-
steypta persónuleika, er að baki
ljóðanna stóð. „Fræ“ speglar
hið sama.
Ármann er aldamótamaður,
er sór eiða ungmennafélaganna
um ræktun lýðs og lands. Líf
hans allt var helgað ræktun
jarðar, í spor hans spruttu blóm
og tré. Hann ræktaði einnig
líkama sinn og annarra með
íþróttum og anda sinn við yrk-
ingar og íhygli.
Fyrsti kafli bókarinnar heitir
Formálsljóð og hefst á kvæðinu
Fræ. Það er hvort tveggja lof-
söngur og bæn fyrir hinu unga
lífi:
Eignist þú auðnu slíka
til unaðsstunda að hlakka,
þá áttu lán þitt líka
litla fræinu að þakka. ,
Annar kaflinn heitir Ætljarð-
ar- og árstíðaljóð. Hefði eins
getað heitir, Lofsöngur um gróð
urinn. Hér yrkir skáldið um
það, sem honum er kærast, —
gróður jarðar. Og hér er bestu
kvæði bókarinnar að finna. T. d.
Mosi, Fjóla og síðast en ekki
síst kvæðið Landncminn, sem
er tvímælalaust besta kvæði
bókarinnar, og væri skáld á
listamannalaunum fullsæmt af.
Landneminn er vitanlega erlent
trjáfræ, trúlega greni. Hann
hefur séð fræið skjóta rótum og
teygja sprotann upp úr mold-
inni. Hann veit að það á eftir
„að auðga þitt land af fegurð,
friði, — fuglakliði og söng:
Verða skógur —
En þú færð ekki á morgun
hans góða gull,
þó þú gróðursetjir í kvöld.
Hann leggur það fyrst í lófa
þess manns,
sem lifir á næstu öld.
Kvæðið Mosi er mjög gott
kvæði. Mosinn, þetta fábreytta
lífsgervi, klæðir auðnir upp í
hæstu fjöll, bindur fok og fórn-
Ármann Dahnannsson.
ar sér sem skjól og jarðvegur
þeim gróðri, er í spor hans
gengur. Raunar má heimfæra
kvæðið upp á höfundinn sjálf-
an, sbr.:
Við föllum í stafi yfir fegurð
lands,
ef förum vér mosans slóð.
Þar er ilmandi gróður og
broshýr blóm,
blágresi og sóley rjóð.
Hann lætur alls staðar eftir sig
ilmandi gróður-teig.
Þó fær hann engin eftirlaun
og engan lárviðarsveig.
Vitanlega eru góð kvæði í
öllum köflum þessarar bókar
inn á milli, því hér kennir
margra grasa. Gaman er t. d. að
kvæðinu Kveðja til vetrarins.
Jóhiiines Wæhl
NOKKUR MINNINGARORÐ
KA
Skáldið ræðir við veturinn og
ber margt á góma. Hann finnur
jafnvel til skyldleika við hann.
Þó ber ýmislegt á rnilli. Vetur-
inn er opinskárri en skáldið:
Þó að mér virtist eins og
eldur brynni
eða eg finndi til storma
þinna og hríða,
þá vissi enginn ofsann í sálu
minni.
Allir héldu, að þar væri logn
og blíða.
án þó að eg bryti odd af
oflæti mínu
og inni í skelinni hýrðist
lengur en skyldi,
þá dró eg á stundum dám af
skaplyndi þínu,
en dirfskunni beitti langtum
minna en eg vildi.
Síðasta kvæði bókarinnar,
Litið til baka á afmælisdaginn.
Hér lítur skáldið yfir farinn
veg. Mann grunar að afmælis-
dagurinn sé sá, er hann varð
áttræður á sl. hausti. Ellimörk
verða þó ekki fundin á kvæð-
inu. Því lýkur svo:
Eg hugsa um það, er eg stend
og stari
á stjarnanna eilfíu svið,
hvaðan eg kom og hvert eg fari
og hvar sé hið „GULLNA
HLIГ.
Að lokum þetta. — Tileinkun
bókarinnar hljóðar svo: „Finnst
þér ekki framhaldslífið fræin
sanna / er þau vermd af vori
hlýju / vakna endurfædd að
nýju?“ Mikil speki í látlau'sum
búningi. Ármann* á eftir að
sannreyna þetta, einnig að finna
hið Gullna hlið, þar verður
honum fagnað með blómvendi
og birkigrein á sínum tíma.
K. f. D.
í DAG er til moldar borinn Jó-
hannes Wæhle, Grænumýri 13
hér í bæ, sem lést á Fjórðungs-
sjúkrahúsinu á Akureyri þann
12. nóv sl. Hann mun hafa átt
við nokkra vanheilsu að stríða
undanfarið, þó hann léti lítið á
því bera, því kom andlát hans
nokkuð á óvart. Nú síðast hafði
hann dvalið rúma viku á sjúkra
húsi er hann lést.
Jóhannes fæddist í Evanger í
Noregi 2. júlí 1908 og dvaldist
þar til nítján ára aldurs. í æsku
hneigðist hugur hans til
mennta, en svo fór með hann
sem marga aðra frá þeim tím-
um, að sjálfsmenntunin varð
hans veganesti og má segja, að
þar hafi hann náð furðu langt.
Til íslands fluttist hann árið
.1929 og vann fyrstu árin hjá
Landssímanum við símalagnir,
en hóf starf á Skinnaverksmiðj-
unni Iðunni árið 1934 og vann
þar óslitið til dauðadags.
Hann var fjölhæfur verkmað
ur, íhugull og útsjónarsamur,
hafði vélgæslu á hendi í verk-
smiðjunni og þurfti að sinna
margvíslegum verkefnum og
margslungnum stundum.
En þó oft væri kallað á Jó-
hannes og kannske af fleiri en
einum í senn, var hann æðru-
laus og sá alltaf leið út úr vand
anum. Hann var maður traust-
vekjandi, viðmótsþýður og geð-
prúður svo af bar. Við sem höf-
um notið samfylgdar hans um
áratugi, minnumst hans með
virðingu og þökkum samfylgd-
ina.
Það er vissulega erfitt að trúa
því, að Jóhannes skuli vera horf
inn okkur fyrir fullt og allt, og
tómleikatilfinningin gerir vart
við sig. En þannig er mannlífið,
vinirnar hverfa einn og einn
„og enginn stöðvar tímans
þunga nið.“
Árið 1930 kvæntist Jóhannes
eftirlifandi konu sinni Birnu
Ingimarsdóttur, sem bjó honum
ylríkt heimili. Þar var gott að
dvelja og njóta ástríkis þessara
elskulegu hjóna.
Dætur þeirra þrjár tóku að
erfðum eiginleika foreldranna,
svo að nú þegar Jóhannes er
farinn, er það Birnu mikill
styrkur að eiga þær að. Til
þeirra beinast nú innilegar
samúðarkveð'jur frá starfsfélög-
um og vinum, með bæn til Guðs
um blessun þeim til handa á
sorgarstund.
J. S.
ENDA þótt segja megi, að hið
eina, sem okkur mönnunum er
gefið að vita fram í tímann, sé
að eitt sinn skuli hver deyja, þá
er það ávallt svo, að við undr-
umst og okkur setur hljóða,
Námskeið fyrir verslunarfólk
Skipulags- og fræðsludeild Sam
bandsins efnir til námskeiðs á
Akureyri fyrir starfsfólk í smá-
söluverzlun snemma á næsta
ári. Námskeiðið er ætlað verzl-
unarstjórum jafnt í dagvöru-
verzlunum sem sérvöruverzl-
unum, verðandi verzlunarstjór-
um og öðrum starfsmönnum,
sem kaupfélögin vilja mennta
til verzlunarstjórnar. Námskeið
ið verður í tveimur hlutum,
fyrri hlutinn fer fram 20.—31.
janúar og seinni hlutinn 10.—
21. marz.
kvæmd verður Sigurður Jóns-
son, verzlunarráðunautur. Kenn
arar verða 10—12 talsins, vænt-
anlega flestir þeir sömu og í
fyrra. Námskeiðið verður skipu
lagt með þeim hætti, að hver
nemandi fái tækifæri til virkrar
þátttöku. Var þessi háttur hafð-
ur á í fyrra og þótti gefast vel.
Nú þegar er hægt að skrá
nemendur til þátttöku, og verða
þeir látnir sitja fyrir sem fyrst
sækja um.
(Sambandsfréttir )
RÍKISÚTGÁFA námsbóka gef-
ur nú út margar bækur, sumar
endurbættar frá fyrri útgáfum,
aðrar nýjar af nálinni. Sérstaka
athygli mína hafa eftirtaldar
bækur vakið:
ALDAHVÖRF eftir Þórleif
Bjarnason rithöfund og fyrrv.
námsstjóra, ellefta öldin í sögu
Islendinga, hjálparbók (hliðar-
bók) fyrir gagnfræða- og fram-
haldsskóla, 288 blaðsíður með
262 myndum. Þetta er læsileg
bók, yfirgripsmikil og fróðleg,
hvergi þó hlaðin þurrum fróð-
leik, svo sem töflum og skrám,
aðeins fáeinar blaðsíður aftast
óhjákvæmilegar skýringar. Þar
Góðar undirtektir í fyrra.
Fyrsta námskeiðið af þessu
tagi var haldið á Hótel KEA
síðastliðinn vetur, fyrri tvær
vikurnar í febrúar, en tvær hin
ar síðari í apríl. Námskeiðið var
fullsetið og auðsætt af þeim
góðu undirtektum sem það
hlaut, að ástæða er til að halda
það árlega eftirleiðis.
Námskeiðsstjóri verður Gunn
laugur P. Kristinsson, fræðslu-
fulltrúi KEA, en honum til að-
stoðar við undirbúning og fram
ERKI
og Norðlendinga til þess að
styrkja gott málefni með því að
kaupa jólamerki „Framtíðar-
innar“, cn allur ágóði rennur til
Elliheimilanna á Akureyri. —
Útsölustaður á Akureyri er
pósthúsið.
Unalinaar héldu lÉtavelfíi
Margir haía lagt fram tíma og fjármuni til þess að mögulegt yrði
að kaupa neyoarbíl fyrir Norðurland. — Um síðustu helgi héldu
nokkur börn úr 7. bekk í Otídeyrarskólanum á Akureyri hluta-
veitu. Söfnuðu þau þannig um 27 þúsund krónur, sein þau hafa
afhcnt til styrktar þessu góða málefni.
er og stafrófsskrá um félög, fyr-
irtæki og stofnanir, svo og
mannanafna-registur til mikils
hagræðis. Bókin er mjög skipu-
lega samin og greinileg, fjöldi
millifyrirsagna í þremur letur-
stærðum eftir efnislega að-
greindum stigum. Fyrsti kafl-
inn er kannski óþarflega barna-
legur, miðað við gagnfræðastig,
en þannig gerður til „bragð-
bætis“ á upphafi bókar, sem
ætla mætti að væri einungis
fræðileg, en er reyndar ótrúlega
skemmtileg. Hér er líka fjallað
um glæsilegasta kafla sögunnar,
öldina sem hefur fært okkur
allar framfarirnar, tímabilið
þegar stokkið var í einu fram
úr grárri fortíð, hlaupið yfir heil
þróunarskeið en hafnað uppi á
hátindi menningar og tækni. —
Höfundur segir í inngangi, að
tjaldað muni til skamms tíma
með slíkri bók, vegna áforma
um breytta kennsluhætti. Vel
má vera að svo sé, en eigi að
síður er bók hans mjög nauð-
synleg eins og á stendur og vel
til þess fallin að vera handbók
almennings á öllum aldursstig-
um.
Næst skal nefna bók eftir Pál
Líndal borgarlögmann, HIN
FORNU TÚN, er fjallar um
höfuðborg íslands, stærstu höf-
uðborg í heimi, miðað við mann
fjölda þjóðarinnar, „tilraun til
að gera nokkuð alhliða grein
fyrir Reykjavík í fortíð og nú-
tíð“, segir höf. í inngangi. Bók-
in er að allri gerð systurbók
ALDAHVARFA Þórleifs náms-
stjóra, meira þó sniðin fyrir al-
menning en skólana. Hér er um
nýjung að ræða, mjög vanda-
samt verk, einkum í þyí.að velja
og hafna, þar sem af svo miklu
er að taka. Verður ekkert full-
yrt hvernig það hefur tekizt,
en bókin er í alla staði éiguleg
og mjög girnileg til fróðleiks.
Hún er 215 bls., prýdd 170
myndum og nafnaskrá (og
atriðisorða) aftast.
Þá vil ég nefna bókina ÍS-
LENSK RÉTTRITUN eftir Hall
dór Halldórsson prófessor, leið-
beiningabók fyrir kennara og
annað áhugafólk um stafsetn-
ingu, gefin út að tilhlutan
menntamálaráðhera í tilefni af
fyrirmælum um breytingar á
ísl. stafsetningu í maí á þessu
ári. Hér er um að ræða vandaða
handbók hins færasta manns
um efni, sem öllum er nauðsyn-
leg.
Að lokum get ég um litla og
fallega bók eftir þrjá kennara
(Björgvin Jósteinsson, Helgu
Magnúsdóttur, Þóru Kristins-
dóttur), VIÐ LESUM, undir-
titill MYNDLESTRARBÓK. í
leiðarorðum er talið að bókin
sé hjálpartæki við móðurmáls-
kennslu og fyrsta hefti nýs
lestrarkennsluefnis, en þó megi
nota hana sjálfstætt. Enginn
venjulegur lestexti er í heftinu,
allt myndir til þeSs gerðar að
skoða, athuga og ræða um í
þeim tilgangi að byggja upp
orðaforða barnanna. Þetta er
því mjög nýstárleg „lesbók“ en
trúléga hin þarfasta, sé rétt á
haldið.
Allar þessar bækur eru unn-
ar af smekkvísi og vandvirkni
eins og aðrar bækur þessarar
útgáfu.
Jóhannes Óli Sæmundsson.
þegar við stöndum frammi fyrir
þeirri staðreynd, að einhver vin
ur eða vandamaður hafi verið
kallaður burt frá okkur.
Þannig fór um mig, er ég
frétti lál vinar míns Jóhannesar
Wæhle. Jafnvel þótt mér væri
það kunnugt, að hann hafði um
alllangt skeið ekki gengið heill
til skógar, fannst mér það svo
fráleitt að við fengjum ekki að
njóta samverunnar við hann
enn um sinn. Njóta glaðlyndi
hans og alvöru, sem átti sér
þann eiginleika, að okkur fannst
við alltaf fara betri menn af
hans fundi en við komum. Slík-
ir voru eiginleikar hans og slíkt
var það andrúmsloft, sem hon-
um jafnan fylgdi.
Mér er það ennþá minnisstætt,
er fundum okkar bar saman í
fyrsta sinn, fyrir um það bil
fjörutíu árum. Hann kom þá,
ásamt konu sinni, niður á Slát-
urhús K.E.A., þar sem ég starf-
aði. Voru þau að velja sér vetr-
arforða í bú sitt og kom í minn
hlut að afgreiða þau. Fannst
mér þá, við þessa fyrstu sýn, að
þessi hægláti maður og kurteisi,
hafa á mig einhver þau áhrif,
sem fylgdu mér löngu eftir að
hann hafði lokið erindi sínu og
var horfinn út úr mínum venju-
lega sjóndeildarhring.
Nokkrum árum seinna, hófust
svo hin raunverulegu kynni
okkar, þegar ég hóf störf hjá
Skinnaverksmiðjunni Iðunn, en
þar var hann þá fyrir og hafði
starfað um árabil. Tókst fljót-
lega með okkur góður kunnings
skapur, sem staðið hefir órofinn
síðan og ég verð honum ætíð
þakklátur fyrir.
Jóhannes var fæddur og upp-
alinn í Noregi, en kom hingað
til lands upp úr tvítugsaldri og
var hér búsettur upp frá því.
Má því segja, að hér hafi hann
ynnt af hendi ævistarfið. Var
hann líka orðinn meiri íslend-
ingur en margir þeirra, sem hér
eiga uppruna sinn og ætterni,
enda þótt hann bæri jafnan hlýj
an hug til ættlands síns og væri
ávallt reiðubúinn að greiða götu
landa sinna, sem hingað áttu
leiðir sínar. Sýndi það glöggt
drenglyndi hans og hvern mann
hann hafði að geyma.
Ég gat þess fyrr, að við fyrsta
fund okkar hefði hógværð hans
og hæglæti haft á mig undarleg
áhrif. Svo var það og ávallt síð-
an. Jafnvel þótt hann gæti verið
manna glaðastur á góðum stund
um, var alvaran þar alltaf að
baki. Og' það var hún, sem skap-
aði það andrúmsloft, sem hon-
um jafnan fylgdi.
Ekki hafði Jóhannes langa
skólagöngu að baki, en þó var
hann vel að sér um marga og
ólíkustu hluti. Komu þar til góð
ar gáfur hans og sterk athygli
á öllum sviðum. Öll störf léku í
höndum hans. Og löndin hans
bæði, og saga þeirra, voru hon-
um vel kunn, enda naut hann
þess að ferð'ast og skoða um-
hverfi sitt.
Jóhannes Wæhle lét aldrei
mikið á sér bera né sóttist eftir
metorðum eða völdum, og mun
því nafn hans varla skráð feitu
letri á spjöldum sögunnar. En
hann gekk heill að hverju því
starfi, sem hann tók sér fyrir
hendur og hann átti sér óskorað
traust allra þeirra, sem honum
kynntust. Á minningarblöðum
þeirra, verður mynd hans skýr
og ekki gleymast þótt árin líði.
Ég sendi konu hans og dætr-
um rnínar innilegustu samúðar-
kveðjur.
Páll Helgason. jj