Dagur - 29.03.1979, Blaðsíða 5

Útgefandi: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
Skrifstofur Tryggvabraut 12, Akureyri
Ritstjórnarsímar: 24166 og 23207
Sími auglýsinga og afgreiöslu: 24167
Ritstjóri (ábm.): ERLINGUR DAVÍÐSSON
Blaöamaöur: ASKELL ÞÓRISSON
Augl. og afgr.: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
Prentun: Prentverk Odds Björnssonar hf.
Á
barnaári
Bæjarstjórn óskaði umsagna frá
átta nefndum á vegum bæjarins,
um það hvernig staðið hefði verið
að málefnum barna á Akureyri og
hvernig betur mætti gera.
Á bæjarstjórnarfundi þriðju-
daginn 27. mars lögðu allir bæj-
arfulltrúar fram sameiginlega
ályktun bæjarstjórnar um þessi
mál, sem síðan var samþykkt með
atkvæðum þeirra allra, að við-
stöddum fjölmörgum gestum í
bæjarstjórnarsal og var bæjar-
stjórnarfundur þessi helgaður
málefnum barna í byggðarlaginu.
I ályktun bæjarstjórnar segir, að
fyrrnefndar umsagnir beri það
með sér, að aðbúnaður barna sé
góður þegar á heildina sé litið, en
margt megi þó betur fara. í tilefni
af alþjóðaári barnsins og vegna
þeirra nefndarálita, sem fyrir lágu,
var m.a. samþykkt:
„Hagur og velferð barna er mjög
bundin gengi foreldra og er heim-
ilið að jafnaði eðlilegasti og besti
staðurinn til uppeldis barnanna.
Húsnæði fjölskyldna er því mjög
veigamikill þáttur í góðum aðbún-
aði barna, og þarf að stuðla að
hagkvæmum úrlausnum í því efni.
Öryggi barna í umferð verði
aukið og í því skyni verði m.a.
unnið að aukinni umferðar-
kennslu í skólum og að koma á
starfrækslu umferðarleikvalla.
Auka þarf húsnæði skólanna,
bæði almennar kennslustofur og
sérkennslustofur, svo öll kennsla
geti farið fram í skólahverfum.
Jafnframt þarf að bæta aðstöðu til
félagsstarfa innan skólanna og
aðstöðu til náms utan kennslu-
stunda.
Auka þarf verulega við dagvist-
unarstofnanir um leið og vinna
þarf að því að foreldrar hafi tóm og
aðstöðu til að vera með börnunum
sínum.
Við mótun skipulags sé ávallt
höfð hliðsjón af margháttuðum
þörfum barna til útivistar, leikja og
annarra íþróttaiðkana, félags-
starfsemi og umferðaröryggis.
Komið verði á fót á árinu barna-
bókasýningu og kynningu á les-
efni barna í Amtsbókasafninu.
Bæjarstjórn Akureyrar lítur á
það sem sérstakt verkefni sitt í til-
efni barnaársins 1979 að stuðia að
bættum hag þeirra barna, sem búa
við líkamlega og andlega fötlun og
efla þjónustu þeim til handa.“
Jónas Jónasson
Leikhúsbréf að sunnan
Kæri Erlingur,
Megi allar góðar vættir í Súlum,
vera þér og þínum hliðhollar í
mesta máta á þessum síðustu og
alverstu tímum. Eins og við
sömdum án skuldbindinga, kem-
ur fér fyrsta bréf mitt úr leikhúsi
hér sunnanlands. Það er mikið að
gera í leiklistinni, skólar allir taka
heimsbókmenntir til sýninga og
hver man nú Box og Cox eða
álíka snildarverk og Blessunina
hann afa sáluga, sem voru hvað
merkilegust þegar ég var og hét
eitthvað að ráði?
Það er leikið út um allar trissur,
menn hlaupa frá beljunum sínum
á æfingar, eða liggja ekki á liði
sínu þótt gefi á sjó. Hér í Reykja-
vík sýndi Islenski dansflokkurinn,
en það er hópur sem mér hugnast,
frábærlega áhugasamur og í röð-
um hans mikið hæfileikafólk,
sem aðstæður í litlu íslensku
þjóðfélagi eru næstum að kyrkja
svo flokkurinn geti sem minnst
hreyft síg.
Garðar Cortes og áhangendur
hans vöknuðu við draum sinn.
Ópera var framin í Háskólabíói,
en Garðar gleymdi að bjóða mér,
þótt við töluðum kátlega saman
tveim dögum fyrir frumsýningu.
Svo ekki meira um það, nema það
hafi verið veðrið sem blés í hann
minnisleysi!
1 sama veðri var mér hinsvegar
boðið að sjá Fjalla-Eyvind í
Grindavík, sem er einn merkileg-
ur staður á þeirri tá landsins, sem
spáð er að detti af einn daginn í
jarðskjálfta. Þá er eins víst að
hann Einar Dagbjartsson verði á
sjó, og Dagbjartur sonur hans
með fullt hús af fiski. En þeir hafa
áreiðanlega gefið sér tíma til að
fara og sjá hana Höllu hans Eyva,
enda sú sem leikur, skipstjórafrú
og gott ef ekki einskonar útgerð-
arstjóri. En ég fór ekki, vegna
Jónas Jónasson.
veðurs, og síðan hef ég verið í
önnum. Þetta gjörningaveður var
eins og það sem skall á okkur Jó-
hann ögmundsson, dag einn fyrir
22 árum og við lá að báðir yrðum
að gista ásamt einni stelpunni
sem vísaði til sætis í þá daga. Við
Jóhann létum okkur þó hafa það
að brjótast inn í búningageymsl-
una hennar Siggu-Pöllu og brölt-
um síðan upp Menntaveginn,
klæddir eins og húskarlarnir í
Úlfhildi eftir hann Pál á Laugum,
nema vorum vopnlausir. Stúlkan
var klædd í pell og purpura, lík-
legast fötum Siggu Pöllu sjálfrar
úr Skóla fyrir skattgreiðendur,
mannstu?
Uppi á brekkubrún skildu
leiðir, Jóhann tók að sér að bjarga
áfram lífi stúlkunnar, en ég mátti
bjargast sem best ég gat, fylgdar-
laus gemsi að sunnan, staddur í
glórulausri akureyskri stórhríð,
og rataði varla heim.
Þú munt fá línur frá mér öðru
hverju, eftir því sem mér endist
aldur að hripa þér „stemmning-
ar“ úr sunnlensku leikhúsi.
Leikfélag Reykjavíkur er á átt-
ugasta og öðru leikári og 348.
viðfangsefnið er STELDU
BARA MILLJARÐI eftir Fer-
nardo Arrabal. Hann er í hópi
þeirra erlendu skálda sem settust
að í Frakklandi og kusu að skrifa
á frönsku ádeilduverk sín um
samtíðina eftir síðari heim-
styrjöldina og höfðu á 6. ára-
tugnum mikil áhrif á leikritun um
allan heim, (nema kanski hér
heima!). Sú stefna, segir þýðandi
í leikskrá, sem þeir tóku í bók-
menntaverkum sínum hefur verið
nefnd absúrdismi, þar sem þeir
draga fram hið fáránlega í um-
hverfi sínu og háttemi manna og
fjalla um það eins og eðlilega at-
burði í reglubundnu daglegu lífi.
Femardo Arrabal er Spánverji,
lögfræðingur og stærðfræðingur
og skákmaður góður og skrifar
víst leikrit stundum eins og fyrir
skákborð ef svo má segja. Gott
fyrir hann, en ekki eins gott fyrir
áhorfendann, ef sá er ekki skák-
maður! Ég hef grun um að marg-
ur sem sér þetta leikrit í Iðnó,
botni ekki alltof mikið í því sem
höf. er að fara. Honum er ævin-
lega mikið niðrifyrir, núna geð-
illur.
Að mínu mati er þetta verk,
eftir absúrdistahöfund, farsi
miklu mest í þessari uppfærslu og
þetta sé í raun mun betra leik-
húsverk en hér sýnist. Margt
kemur til, en einkum allt of mikill
hraði, óþarfa hreyfingar og æði-
bunugangur. Hlátur er sterkt
vopn til ádeilu, en hér ætti allt að
vera betur bundið einfaldleikan-
um í sviðssetningu, látæði per-
sónanna meira stílfært, „rniman"
meiri. Sviðið, tilraunastofa dokt-
ors í læknavísindum er hér eins og
ljósrík tæki í Tívolískotbakka eða
spilakassa, en kanski er absúrdið
svona? Ég hefði talið að hægt
hefði verið að staðsetja eitthvað
af þessum rörum og leiðslum og
apparötum, kanski á veggi, jafn-
vel frammi í salnum, og skapa
þannig meira svigrúm fyrir leik-
arana, ekki veitti af, eins og þeir
hamast.
Þetta er m.a. saga af lækni og
tilraunum hans og hvernig hann
reynir í fátækt sinni allar leiðir til
fjáröflunar, sem kunnar eru í dag
og vinsælar. Hann lætur meira að
segja ræna vísindamálaráðherr-
anum, frú Roussel og skal hún
fara í skiptum fyrir mikið. Samtal
hennar og hins góða læknis og
mannvinar, er hlægilegasti þáttur
leiksins að mínu mati og sótti á
mig sá grunur, að sú lýsing frú
ráðherra á starfinu og ríkisstjórn-
arfundum, sé hræðilega sönn og
(Framhald á bls. 7).
Börn eiga erindi í leikhús
fullorðinna — og fullorðnir í leikhús barnanna
Ávarp Odds Björnssonar í tilefni
18. alþjóðlega leikhússdagsins
Sem fslendingur ávarpa ég yður á
alþjóðlegum leiklistardegi — sem
ber upp á bamaár Sameinuðu
þjóðanna — með tilvitnun í Jóhann
Sigurjónsson, leikritahöfundinn
sem auðnaðist að hefja íslenska
leiklist í hærra veldi um leið og
hann gerði hana gjaldgenga á að-
þjóðlegum vettvangi:
„Eg var á sjöunda árinu þegar ég
sá sjónleik í fyrsta sinn á ævinni. Og
það var í heimahúsum. Egill bróðir
minn var lífið og sálin í fyrirtækinu
og hann lék aðalhlutverkið, sjálfan
Skugga-Svein.
Aldrei, hvorki fyrr né síðar hefur
nokkurt leikrit gripið mig með jafn
mikilli aðdáun og skelfingu, eins og
þegar Skuggasveinn hristi atgeirinn
og kvað ógurlegri raust:
Ógn sé þér I oddi
f eggjuiA dauói
hugur í fal
en heift i skafti.
Löngu seinna þegar ég var kom-
inn til vits og ára, skildi ég að þá
snart gyðja sorgarleikssins hjarta
mitt í fyrsta sinni með sínum vold-
uga væng ...“
Þegar ég sjálfur var 5 ára gerðist
það einn dag að faðir mínn, sem
var prestur í sveit, segir formála-
laust: „Á morgun förum við öll á
Blönduós og horfum á óperettuna
Nitousdshe." Þrátt fyrir aldur minn
eða öllu heldur aldursleysi, var
þetta mitt fyrsta ástarævintýri, og
það sem trúlega skipti sköpum um
feril minn sfðan. f virðingarskyni
við sannan leiklistarmann —- og
ieikhúsið sjálft — vil ég minnast
Lárusar Pálssonar, eitt augnatillit á
þessari sýningu varð þess valdandi,
að í brjósti 5 ára stráks vaknaði sá
ástarhugur til leiklistarinnar, sem
varð að hreinni ástríðu. Síðan hef
ég alltaf vitað, að I leiklist felast
verðmæti, sem hvorki fjölmiðlar né
nein stofnun önnur geta ýtt til
4
hliðar — hvað þá komið í staðinn
fyrir — vegna þess að þetta var
hugljómun augnabliksins, sem
jafnvel kvikmyndinni er fyrirmun-
að að keppa við. f leikhúsinu er
með öðrum orðum um að ræða
samspil tveggja aðila, eins nákom-
ið, lifandi og mikilvægt og þegar
tvær manneskjur tjá hvor annarri
ást sína.“
Það er stórt ánægjuefni að fá
tækifæri til að auðsýna leikhúsinu
þakklæti sitt, ekki síst á barnaári.
Ég býst við að við séum öll sam-
mála um — meðan við trúum því
að kærleikurinn falli aldrei úr.gildi,
að ungviðinu sé hollt að kynnast
við listgrein sem vekur til umhugs-
unar og glíma þegar í æsku við
spuminguna að vera eða vera ekki.
Ég trúi því líka, að börn eigi er-
indi I leikhús fullorðinna og full-
orðnir í leikhús bamanna. Þess
vegna ieyfi ég mér að nota
Skugga-Svein sem samnefnara og
hans hjartahlýja höfund, Matthías
Jochumsson, sem þýddi Shake-
speare og Byron með yfirburðum.
Ég trúi því með öðrum orðum,
að leikhús sé þýðingarmikið vegna
þess að það talar ekki tæpitungu.
Þess vegna þurfum við aldrei að
þræta um stefnur. Aftur á móti
krefst það manndóms bæði af mér
og þér — það er stríðsvettvangur
þar sem manngildi eru höfð I
heiðri, hvort sem fjallað er um gleði
eða sorg. Gefum bömunum tæki-
færi að taka þátt í ævintýrinu.
Leyfum þeim að kynnast við Ibsen
og alla stóra höfunda fortíðar og
samtíðar. Við ættum líka að leggja
okkur fram við að kynnast hugar-
heimi bamanna, minnug þess, að
það á að umgangast þau með þeirri
virðingu sem við auðsýnum öllu
vitibomu. — Og það má ekki ætla
sér annað hlutverk en sitt eigið. Það
er í sjálfu sér strangt, því leikhús er
leikhús, leiklist er leiklist, að. vera
eða vera ekki.
4.DAGUR
t
I
I------------------
Im Ingibjöm Guðnason er 82 ára gamall málari, sem enn er að starfi á Kópaskeri.
Þessi mynd var tekin af honum þegar hann gaf sér augnablikshvild frá málara-
■■ starfinu.
Triilur biða grásleppuvertiðar fyrir ofan höfnina á Kópaskeri.
Á síðasta ári voru níu hús gerð foklicid á Kópaskcri. Þeim var ekki gefið nafn, heldur bera þau núnicr og standa flcst
við Duggugerði.
Svipast um
á Kópaskeri
Kópaskers er hvergi getið fyrir
miðja síðastliðna öid. Um það bil
fór fram rannsókn á ýnisum höfn-
um á Norðurlandi og er sennilegt,
að þá hafi það ráð verið tekið að
gera „Kópaskersvog", eins og
staðurinn var fyrst nefndur, að
kauptúni Öxarfjarðar. Árið 1879
var „Kópaskersvogur“ löggiltur,
sem verslunarstaður og um sama
bil hófu lausakaupmenn siglingar
þangað. Einnig var verslað þar á
skipum frá Gránufélaginu og Ör-
um & Wulff.
Eftir að Kópaskersvogur hafði
verið löggiltur verslunarstaður, og
komu þangað úr þvi skip lausa-
kaupmanna flest ár til 1894, er
cimskip komu þangað í fyrsta sinn
með vörur.
Það færist sífellt í vöxt að ungt
fólk setjist að á Kópaskeri og bera
ný og glæsileg hús þess glöggt
vitni. Verslunin er í höndum
Kaupfélags Norður-Þingeyinga,
cn þar er einnig rekin umfangs-
mikil rækjuútgerð og verkun á
rækju.
Kópasker er vingjarnlegt þorp
sem býður gesti velkomna.
I
Myndir
og
texti
iGuðmundurf
Orn
|Ðenediktss.|
^ J

„Hlaðan“, sem Bjöm Kristjánsson, fyrrvcrandi kaupféiags stjóri, byggði á árunum 1933 til 1935. Þar er nú hluti af
vömlager K.N.Þ.
DAGUR.5
iíi