Dagur - 30.04.1981, Síða 15

TONLISTARPISTILL Guðmundur Gunnarsson
Kóriiui Kleikir
og hljóðlátur gítar
Páskahátíðin er eflaust mesta
trúarhátíð kristinna manna. Ekki
þarf að fara mörgum orðum um
tengsl trúarlífs og tónlistar. Þar um
ber vitni hinn geysilegi fjöldi kirkju-
legra tónverka, sem til er, allt frá
einföldustu sálmalögum til stór-
fenglegustu kórverka, sem samin
hafa verið. Mörg þeirra eru einmitt
tengd píslarsögunni og páskunum
og flutningur þeirra þá um hönd
hafður. Slíkir tónlistarviðburðir
um nýliðna páska voru fiutningur
Pólýfónkórsins á Jóhannesarpassíu
Bachs og Messías HSndels í túlkun
Kirkjukórs Langholtssóknar. Ekki
er hér rúm að ræða kóra þessa og
stjórnendur þeirra þótt freistandi
væri.
Hér á heimaslóðum voru engir
slíkir viðburðir á boðstólum um
sjálfa hátíðisdagana. Undanfar-
andi vikur voru þó ekki viðburða-
lausar eins og fram kemur hér á
eftir.
En fyrst vil ég hverfa á fornar
heimaslóðir austur í Reykjadal. Þar
gafst á að hlýða nýjan blandaðan
kór um hátíðina. Þar í sveit starfaði
karlakór um áratugaskeið, svo að
sönghefðin er fyrir hendi. En til
þess að virkja kraftana þarf hæfan
stjórnanda og hefur ungur tónlist-
arkennari úr Reykjavík, sem starfar
við skólana á Laugum, tekist
það hlutverk á hendur. Kórinn
heitir því undarlega nafni Kleikir,
sem er staðbundið þar í sveit, er
skipaður um 40 manns með allgóðu.
jafnvægi milli radda. Lagaval bar
vott um skólun söngstjórans. Þar
var ekki einungis að finna gamla
kunningja eins og „Sveinar heyrið
hornið drynja" heldur einnig
madrigala frá fyrri öldum og
nútímatónlist, innlenda og erlenda.
Undirritaður verður að nota tæki-
færið og þakka gömlum söngfélög-
um og sveitungum fyrir ánægjulega
stund.
Þá skulu tíundaðir helstu
viðburðir hér í bæ, sem höfundur
hefur heyrt og séð frá því síðasti
pistill var festur á blað. Klassiskur
gítar er ekki hávaðasamt hljóðfæri
og það virtist ekki vekja mikla for-
vitni tónleikagesta bæjarins, þegar
ungur gítarleikari, Pétur Jónasson,
hélt tónleika. Rétt um 20 sálir sáust
í tónleikasalnum. Ekki er slík að-
sókn uppörvandi fyrir einleikar-
ann. Því er e.t.v. ekki rétt að segja
hinn unga tónlistarmann ekki
standa þeim John Williams og
Zegovia jafnfætis enn sem komið
er. En enginn verður verri maður af
því að heyra lag eins og „Minning-
ar frá Alhambra í góðum flutningi.
Strengjasveit Tónlistarskólans í
Reykjavík hélt tónleika í kirkjunni
kvöldið fyrir pálmasunnudag. Ekki
er því að neita, að skemmdi það
blæ tónleikanna, að þeir hófust
ekki á auglýstum tíma og efnisskrá
var breytt og fellt niður það verk,
sem undirrituðum hefði þótt mest-
ur slægur í að heyra. Af einstökum
viðfangsefnum var forvitnilegast
að heyra „Die verklárte Nacht"
Arnolds Schönbergs. f þessu
dimma og dulúðga verki er tíma-
mótamaðurinn og tólftónaskáldið
ekki horfinn frá tónlistarhefðum
nítjándu aldar eins og rækilega var
raunin á í verkinu um hinn tungl-
sjúka Pétur, sem við heyrðum fyrr í
vetur.
Aðsókn að síðastnefndu tónleik-
unum var viðunandi en tónleika-
gestir létu sig ekki vanta og troð-
fylltu kirkjuna, þegar hinn síungi
en sjötugi tónlistarfrömuður, Ás-
kell Jónsson birti okkur árangur af
starfi sínu og Kirkjukórs Lög-
mannshlíðar nú í vetur. Enn settu
svip á kvöldið þau Inga Rós
Ingólfsdóttir og Hörður Áskelsson,
bæði ung og velmenntuð í list sinni
og er vonandí, að þau fái verkefni
við sitt hæfi á landi hér.
Meginverkefni kórsins var messa
í G-dúr eftir Schubert, samin þegar
tónskáldið var 17 eða 18 ára. Það
skýrir e.t.v., að hún hefur ekki í
sama mæli yfir sér blæ angurværrar
rómantíkur og er á flestum verkum
Schuberts. Kórinn og þrír einsöngv-
arar, Helga Alfreðsdóttir, Þórar-
inn Halldórsson og Eiríkur
Stefánsson, fluttu messuna af
sönggleði og skörungsskap. Aðsókn
og stemming kvöldsins var óneit-
anlega ánægjuleg afmælisgjöf til
Áskels og sjálfur vil ég bæta við frá
eigin brjósti heillaóskum honum til
handa.
Að lokum verður hér samkvæmt
ábendingu frá ágætum tónlistar-
manni og unnenda hér í bæ bætt úr
ágalla á síðasta þætti. Að einum
undanteknum voru ekki nafn-
greindir einsöngvarar á sam-
söngvum karlakóranna. Með Geysi
komu fram gamla kempan Sigurð-
ur Svanbergsson, Ragnar Einars-
son, sem nýlega er kominn í raðir
söngmanna hér í bæ, Sigurður Sig-
fússon og öm Birgisson.
Með Karlakór Akureyrar Hall-
dór Þórisson og Auður Aðal-
steinsdóttir auk Hreiðars Pálma-
sonar, sem nefndur var. Auður er
kornung söngkona, sem nú kom í
fyrsta sinni fram og að þvi er ég
best veit gildir hið sama um örn
Birgisson. Athygli vekur, hve margt
af þessu fólki er ungt og upprenn-
andi. Skal öllum þökkuð frammi-
staðan og óskað góðs gengis á
söngferli framtíðarinnar.
DÆGURTONLIST
Snorri Guðvarðarson
Að tjá ástína í moll
Snorri Hansson (Mifus) er ekki
aldeilis af baki dottinn í plötuút-
gáfu. Síðast malaði „Söngelska
fjölskyldan" honum gull, og það
jafnvel meira en bjartsýnustu
menn þorðu að vona. Nú er leitað
fanga lengra að, alla leið til Vest-
mannaeyja. Næsta plata, sem á
að koma út í fyrri hluta næsta
mánaðar, hefur að geyma 12 lög
eftir bræðurna Arnþór og Gísla
Helgasyni. sem þar eru fæddir og
uppaldir, en eru nú búsettir í
Rvík.
Fyrir u.þ.b. mánuði, fékk und-
irritaður kassettu af „I bróðerni“,
en það er heiti plötunnar. Hef ég
því haft ærinn tíma til að hlusta á
hana í rólegheitum, og venjast lög-
unum. Þegar ég fékk eintakið,
bað nafni minn Hansson mig, að
hlusta vel á hana, og gefa síðan
umsögn. Þó þessi grein ætti e.t.v.
á einhvern hátt að vera plötunni
til framdráttar, vildi hann ekki fá
samfelldan lofsöng um „Bróð-
ernið“. Byrjaði ég þá strax, að
reyna að finna veika punkta.
Seinna meir ætlaði ég að tæta
hana niður, en koma með nokkr-
ar uppörvandi fullyrðingar í lok-
in. En ég er hræddur um, að það
verði nokkurn veginn öfugt! Til
að byrja með, skulum við fá
nokkurs konar efnisyfirlit.
Útkoma þessarar plötu er fyrir
marga hluti merkileg. Eru þeir
bræður, Arnþór og Gísli, báðir
fæddir verulega sjónskertir, en
hafa sótt tónlistartíma í Eyjum,
og náð það langt á tónlistarsvið-
inu, að þrátt fyrir fötlun sína eru
þeir nú þekktir úl um allt land. Er
það því vel við hæfi, að platan
komi út nú, á ári fatlaðra, þó þar
sé um tilviljun að ræða. Sennilega
minnist fólk þeirra mestmegnis
fyrir flautuleik (blokk-flautu), en
þar er Gísli á ferðinni. Arnþór,
aftur á móti, leikur á píanó og
önnur hljómborð. Eiga þeir sín
sex lögin hvor á plötunni, en
Arnþór á líka nokkra texta.
Upptaka fór fram í Stúdíó
Stemmu, við Laufásveg í Reykja-
vík, og var hún aðallega í hönd-
um Sigurðar R. Jónssonar. Ut-
setningar annaðist Helgi E.
Gísli
Helgason.
Kristjánsson, og eru þær í flestu
afbragðsgóðar, og falla mjög
smekklega að viðfangsefni hans.
Aðalsöngvarar eru tveir: Guð-
mundur Benediktsson og Ólafur
Þórarinsson. Og ef einhver er
þeirrar einföldu skoðunar, að
enginn sé frambærilegur söngvari
hér norður í ballarhafi nema
hann heiti Björgvin eða Pálmi,
ætti sá hinn sami að setjast niður
og hlusta á þá félaga Guðmund
og Ólaf í bróðerni! Aðrir, sem
koma fram á plötunni, eru: Árni
Áskelsson trommuleikari, og Sig-
urður Rúnar Jónsson (Diddi
fiðla), sem spilar að sjálfsögðu á
fiðlu, og er þar að auki einn af
eigendum stúdíósins. Einnig spila
þeir Helgi E. Kristjánsson og
Guðmundur Benediktsson á
ýmsis hljóðfæri.
Það hefur víst aldrei áður verið
gefin út plata hér á landi, sem er
með flautuleik í fararbroddi, en
er samt sem áður í takt við tímann
og tilveruna. Hvernig sem ég
hugsa þetta fram og aftur finn ég
enga samsvörun, enga hliðstæða
plötu, jafnvel þó leitað sé út fyrir
landsteinana. Jethro Tull hefur jú
þverflautuna hans Andersons að
nokkurs konar vörumerki, en þar
kemur hún helst inn í sungin lög
sem sólóhljóðfæri í milliköflum,
en ekki leiðandi í heilum lögum.
Fyrsta lagið, Ástarvísa, er
sungið af Ólafi, og er eftir Arn-
þór. Á blaði sem fylgir plötunni,
eru frásagnir af tilurð laganna, og
einnig smávegis tæknilegar
upplýsingar um þau. I umsögn
fyrsta lagsins er bent á, hvernig
rafmagnsgítarar eru notaðir í
röddun á móti flautu. Ekki hafði
ég tekið eftir því, enda ekki gott að
heyra annað, en þar sé blásið í
fleiri flautur. Kom þetta mér
mjög skemmtilega á óvart. Næstu
tvö lög eru eingöngu leikin, og
eru bæði eftir Gísla. Þau heita:
Heim og f minningu látins leið-
toga. Má segja, að þau gefi okkur
innsýn í hugarheim þeirra
bræðra, og bendi ótvírætt á það,
sem verður þeim helst að yrkis-
/ efni. Vestmannaeyjar og Kína eru
þeirra hjartans mál.
Þá er það Haustmót, sungið af
Guðmundi, og eftir Arnþór.
Stigagangsbergmál, eða öðru
nafni „gangekkó“, hvað er nú
það? Jú, það vill þannig til, að
stúdíó Stemma er til húsa að
Laufásvegi 12, og þar er hinn
myndarlegasti stigagangur. Það
eina, sem þarf að gera er, að
staðsetja hljóðnema efst uppi og
hátalara niðri, og þá kemur þetta
allt saman af sjálfu sér. Reyndar
er þessi aðferð örlítið færð í auk-
ana 1 þessu lagi, því hér er Helgi
staddur niðri, og tekur hressilega
undir í millikafla lagsins. Þá er
hljóðgerfill (þeirra þýðing á
synthesizer) notaður ósparlega í
laginu. Á köflum mætti halda, að
um kynningu væri að ræða á
þessu annars ágæta hljóðfæri, og
skemmir það töluvert, að mínum
dómi.
„Draumur um von, sem ef til
vill rætist" nefnist það næsta, og
er eftir Gísla. Er það einungis
spilað á flautur.
Síðast á A-hlið er frfskt og
Amþór
Helgason.
leikandi lag, sem nafnist Eftir-
vænting. Smekklegur píanóleikur
Arnþórs í þessu lagi hans er mikil
lyftistöng fyrir það, og gerir lagið
mjög grípandi. Batnar við meiri
hlustun.
Og þá er það „hin hliðin".
Fyrsta lagáB-hlið erorðið 15ára
gamalt, og nefnir Arnþór það
einfaldlega Vestmannaeyjar. Þeir
bræður fundu það út, að leika
mátti lagið afturábak, tón fyrir
tón, og þannig nefna þeir það Hin
hliðin. Einn kafli þeirrar útsetn-
ingar, sem hér er að finna, er
spilaður afturábak, svona rétt til
að leyfa manni að heyra, hvernig
það hljómar öfugt.
Og þá erum við komin að besta
lagi plötunnar. Þetta lag á örugg-
lega eftir að heyrast oft í hinum
ýmsu þáttum útvarpsins.
Guðmundur syngur hér Frétta-
auka, eftir Amþór og Ása í Bæ.
Margt verður til að gleðja eyrað í
þessu lagi, en að öllum öðrum
ólöstuðum, stendur Diddi fiðla
uppúr fyrir frábæran leik sinn.
Þarna spilar hann allt upp í fjórt-
án sinnum á fiðluna sína sama
sólóinn, hvern ofan í annan.
Merkilega gott lag!
Þá er einfalt, og frekar tilþrifa-
lítið lag, sem nefnist vinátta. Lag
um þá vináttu. sem einstaklingar
af ólíku þjóðerni geta bundist. Og
á eftir því kemur annað „instru-
mental" lag, sem nefnist því
stressaða nafni: Vesturvíkurtón-
listarhátíðartaugaveiklunar-
streitulag. Stórundarlegur sam-
leikur flautu og gítars. Ekki get ég
sagt, að þetta lag sé í neinu sér-
stöku uppáhaldi hjá mér, og til að
byrja með, fannst mér það vera
fullt af vitleysum. Síðar var ég
uppfræddur um, að svona ætti
það að vera. En ekki finnst mér
lagið neitt skárra fyrir það. Næst-
síðasta lag plötunnar ber nafnið
Kvöldsigling. Er það eftir Gísla
og sungið af Ólafi. Bráðfalleg
melódía, en einhvern veginn
finnst mér þetta Eyjasund, sem
sungið er um, ekki vera i Vest-
mannaeyjum. Lagið hefur fengið
mjög sterkan Grískan stíl í út-
setningunni, og þá ímyndum við
okkur bara, að við séum stödd í
Eyjahafinu!
Astarjátning heitir siðasta lag
plötunnar. Það er ekki sungið,
enda ábyggilega erfitt að semja
sannfærandi texta um þetta hug-
tak. Þegar maður tjáir ást sína,
hlýtur maður að vera í moll!
Lagið er það líka að mestu leyti.
Þegar á heildina er litið, kemur
„í bróðerni" mjög vel út, með
betri plötum síðari ára. Þægileg
og grípandi, og venst vel. Sungnu
lögin fjögur standa þó upp úr, og
eiga vafalítið öll eftir að heyrast.
Þá má einnig búast við, að „Vest-
mannaeyjar" gleymist okkur ekki
í bráð.
DAGUR.15