Dagur - 28.07.1981, Blaðsíða 6

Jón Bjarnason frá Garðsvík:
Skyndiför um Eyjafjörð
„Hús sem Steinhólaskáli eru enn of sjaldgæf i sveitum.“
Sunnudaginn 12. júlí varveðurlítið
eitt hlýrra en verið hafði að und-
anförnu og sló á norðanbelginginn,
þann er ráðið hefur ríkjum veður-
farsins á hinu kalda vori og því sem
af er sumri á því herrans ári 1981.
Þótt okkur hjónum sé, eins og
fleirum, gjarnt til útrása úr bænum
á sunnudögum, þá dagur er með
sæmilegum svip, höfðum við enga
áætlun um slíkt að þessu sinni. Um
miðjan daginn komu til okkar
gestir. Það voru þau Þorsteinn Sig-
fússon lögregluvarðstjóri í þeirri
borg sem Reykjavík heitir og
Hulda Petersen, kona hans. Er
Þorsteinn bróðursonur minn og á
því ætt að rekja til Eyfirðinga, eins
og ég. Nú vaknaði honum löngun
að líta byggð forfeðra sinna. Bauð
hann okkur hjónum í ökuferð um
Eyjafjörð fram og skyldi ég vera
leiðsögumaður og þóttist til þess
sæmilega fær, svo oft sem ég hef
þarna um farið og veit talsverð skil
á landsháttum og fólki.
Við ókum suður frá Akureyri
sem leið liggur og vikum heim að
Kristnesi, eins og sjálfsagt var. Frá
þeim merka stað er fagurt yfir að
líta, eins og allir vita. Að Hrafnagili
er að rísa þorp í kring um mennta-
setrið, svo og gróðurhúsin í
grenndinni. Ég benti frænda mín-
um heim að Espihóli. Þar býr
ágætu búi fyrrverandi sveitungi
okkar, Jón Jóhannesson frá Hóli í
Höfðahverfi. Að Hólshúsum hefur
að undanförnu búið annar góður
Höfðhverfingur, frú Sigríður
Guðmundsdóttir Schiöth, frá
Lómatjörn. Hún er nú vikin til
austuráttar, að halda sönglífi í
blóma á Húsavík. En Grund er á
sínum stað og býr enn að verkum
Magnúsar Sigurðssonar, hvert sem
augum er litið og svo mun lengi
verða. Þarna varð ég hvergi var
Snæbjarnar vinar míns, né Pálínu
Jónsdóttur konu hans og sakna ég
þess. Kirkjulykilinn fengum við
léðan hjá ungum frúm er undu í
sólbaði sunnan við húsið og léku að
börnum smáum.
Það þótti hjónunum að sunnan
með undrum, hve guðshúsið var
mikið og fagurt, byggt 1905.
Heima áttu þau Sögu Magnúsar á
Grund, eftir Gunnar M. Magnúss.
Kváðust þau taka mundu bók þá til
endurskoðunar, hið fyrsta. Sýndist
okkur sem kirkjan að Grund gæti
dugað öllum Eyfirðingum, en í
Saurbæjarhreppi standa enn þrjár
kirkjur. Nú skyldi guðshúsið í
Saurbæ, af torfi gert árið 1858,
tekið til skoðunar. Kirkju þessari er
prýðisvel við haldið og er söfnuð-
inum til sóma. Einmitt á þessu méli
var verið að leggja nýtt torf á þakið.
Það sækir mjög á að brenna, í hin-
um eyfirska sólþerri. Til forna
mælti heimasætan á Möðruvöllum
svo, er hún sá unnustann ríða að
bænum: „Nú er mikið um sólskin
og sunnanvind, ok ríður Sörli í
garð.“ Þótt margt sé breytt, gerir
enn hin sömu veður í Eyjafirði.
Áður hef ég farið um þessar
byggðir ókunnugum til leið-
beininga og þá ávallt vikið heim að
Villingadal. Þykir fólki ómaksins
vert að sjá þennan fagra dal sem
liggur í felum, en lumar þó á stór-
býli, jafnvel á eyfirskan mæli-
kvarða. Þarna á ég vinum að mæta,
en í þessari ferð var snúið frá húsr
um án þess að tal væri haft af
heimamönnum. Voru og bílar í
hlaði er bentu til þess að gestir væru
í fyrirrúmi.
Við ókum í hlað á Hólsgerði.
Þaðan sést fram að Úlfá, sem nú er í
eyði. Þar undan bænum drýgði
Hóla-Magnús ódæði sitt, er kostaði
hann margra ára vist á Brimar-
hólmi. Var hann stórættaður og er
furða að það skyldi ekki á þeim
tímum, duga honum til undan-
komu eða sýknunar. Þarna liggur
nú ruddur vegur fram dalinn, til
öræfa.
Nú var að sjálfsögðu snúið við
og aftur ekið hjá garði Sigurðar
hreppstjóra í Torfufelli, rétt eins og
hann væri ekki til og haldið austur
yfir ána um brúna undan Vatns-
enda. Alltaf finnst mér sem Hólar í
Saurbæjarhreppi hljóti að vera
einhver hin besta bújörð landsins,
enda kirkjujörð að fornu og nýju.
Ekki veit ég hve margir hektarar
mólendis bíða þarna plógsins, út
með ánni. En hér er um tómt mál
að tala. Bændur meiga ekki stækka
búin. Það er útrætt mál.
Steinhólaskóli nefnist veitinga-
hús er risið hefur í landi Grænu-
hlíðar. Eru hús sem þetta, enn of
sjaldgæf í sveitum með vegum
fram. Því verður það víðast fanga-
ráð ferðamanna er þyrstir gerast,
að aka heim á sveitabæi og verður
þar oft þröng við kaffiborð á hinum
bestu bæjum um helgar, einkum á
sumrin. Hugsa gestir slælega til
þess, hvert álag það er virtnu-
þreyttu sveitafólki, að halda uppi
risnunni er þeir rétta fram hönd,
þakka fyrir sig og sína og aka úr
hlaði. Svo má húsfreyjan hraða sér
að því, oftast liðlítil, að þvo upp og
ganga frá öllu, því nú kallar
mjaltatíminn að, eða aðrar annir er
búið snerta. Oft eru sunnudagarnir
erfiðastir húsmóðurinni í sveitinni.
Gestrisnin er dyggð sem hún hefur
gert sér að skyldu.
Nú ætti að vera orðin á þessu
breyting í Eyjafirði. Kristján Ósk-
arsson, áður bóndi í Grænuhlíð, og
frú hans Helga Hermannsdóttir frá
Leyningi, bjóða nú gestum sæti í
skála sínum og óðar eru veitingar á
borðum. Þarna er einkar heimilis-
legt og þægilegt að slappa af í faðmi
eyfirskra fjalla, við hið fegursta út-
Systrasel:
Framlög
nálgast
5%
Byggingarnefnd Akureyrar heí-
ur nú gefið samþykki sitt fyrir
þeim breytingum á húsnæðinu
Systraseli, sem gera þarf til að
þar geti orðið hjúkurnarheimili
aldraðra, svo sem eins og unnið
er að.
Leyfi viðeigandi yfirvalda hefur
fengist fyrir því að framlög og gjafir
til Systrasels megi færa sem frádrátt
við skattframtal, og vilja aðstand-
endur söfnunarinnar vekja athygli
gefenda á því, að sérstakar kvittanir
eru afhentar við móttöku framlaga.
Skulu þær látnar fylgja með skatt-
framtali.
Mótttaka framlaga í söfnunina
er í anddyri sjúkrahússins, á skrif-
stofu Akureyrardeildar Rauða
krossins að Skólastíg 5, en móttak-
an þar er opin milli kl. 5-7 síðdegis
(kl. 17-19) og á sjúkrasamlögum
Akureyrar og Eyjafjarðarsýslu.
{ lok síðustu viku færði Lions-
klúbburinn Huginn á Akureyri
myndarlega gjöf í söfnunina, kr.
20.000. Sú upphæð nemur reyndar
einu prósenti þess marks sem söfn-
uninni er sett, en lokatakmark
þessarar söfnunar er tvær milljónir
nýkróna. Þótt reiknað sé í nýkrón-
um, þá eru gömlu krónurnar vel
þegnar sem framlag, og gott fyrir
þá sem finna í fórum sínum ein-
hverjar gamlar krónur, að koma
þeim sem framlagi í þessa söfnun.
í lok síðustu viku hafði heildar-
framlag í söfnunina náð upphæð-
inni 96.605,00 og söfnunin því að
nálgast5%. Brátt þarf meiri snerpu í
söfnun fjár svo óhætt sé að festa
kaup á þeim tækjum til hjúkrunar-
heimilisins, sem lengstur af-
greiðslufrestur er á. Er það því
áskorun framkvæmdanefndar til
forsvarsmanna þeirra fyrirtækja,
sem fengið hafa erindi um framlög,
að þeir taki erindi þessi til skjótrar
afgreiðslu.
sýni um glugga. En þarna er eitt-
hvað meira, sem erfiðara er að lýsa
en fjöllum og grænum grundum.
Ég held það sé andi hússins. Andi
hinna gömlu og góðu íslensku
hugarhlýju er gestum mætir og
hefur ávallt mætt. Og þennan hug-
blæ hafa hin góðu hjón flutt með
sér í skálann, þótt svo eigi að heita
að þar fari fram greiðasala.
Það var í áætlun okkar að aka
norður Öngulsstaðahrepp og
vissulega var þar ekki um geitastíg
sig fram að feta. Þó urðum við
þessu afhuga er ég minntist þess, að
hærra og til vesturs liggur heil
kirkjusókn er gestir okkar höfðu
ekki rennt yfir augum. Að vísu var
Miklagarðskirkja tekin af grunni
fyrir nokkrum tugum ára, en
mannlíf og búskapur í Djúpadal
hafa ekki látið haggast. Þetta er góð
sveit og grösuð og eru býlin hin
myndarlegustu. Við ókum allt fram
að Litla-Dal. Þaðan sjást tóftir
Strjúgsár austan ár, en Kambfell
sjáum við ekki. Rústir þess bæjar
eru vestan árinnar og ber land á
milli. Frá þessum eyðibýlum erum
við Þorsteinn ættaðir að einum
þræði.
Ætla má að margir aðkomu-
menn fari svo um Eyjafjörð, að
hvorki sjái þeir né heyri nefnda
Djúpadalsbyggð, er sumir kalla
Undir fjöllunum. Hið sama má
segja um Villingadal og Sölvadal.
Þegar ég er að ljúka við að pikka
niður þessar línur, spyr ég minn
eigin haus: Til hvers ertu að þessu?
Eins og allir þekki ekki Eyjafjörð.
Og ég leitast við að svara: Ég skrifa
þetta til að benda fólki á, að það er
gaman og vel ómaksins vert að aka
um þessar byggðir á sumardegi. í
öðru lagi vil ég sanna mönnum að
byggðarlagið er ekki fullkannað
nema vikið sé til dala þeirra er ég
hef nefnt og liggja afsíðis nokkuð
og verða ekki séðir af aðalveginum.
í þriðja lagi vakir það fyrir mér að
sanna mönnum ágæti þess, að eiga
vísan skála um þjóðbraut þvera,
þar sem njóta má hvíldar og hress-
ingar í ró. Þess má og geta í leiðinni,
að rjúmapönnukökurnar hennar
Helgu í Steinhólaskólanum eru
óviðjafnanlegar.
Vinurminn
Ég geng um holtin heima og hef við fœtur grjót
og veit að nú er vorið að vinstrast sólu mót.
Eg sé þig elta œrnar og aka taði á völl
ég greini önn og ilm úr jörð, óp og hlátrasköll.
Ég fór um hlaðið hjá þér, það halda mig sumir álf.
Þú hafðir á lúnum herðum heimskan litinn kálf
Huppa með asa elti, ósiðaðan hund,
og staldraði við og starði á þau stimpast litla stund.
Ég sé þig bisa boginn við blokk úr stórri vél.
Með svarf og sigg í lófum þú sinnir öllu vel.
í lágu húsi og hljóðu er heimurinn þinn.
Þig hef ég löngum þekkt að góðu, þú ert vinur minn.
Ég kom til þín í Slippinn að kaupa járn í gœr
og sá þig vera að verki, votan niður á tœr.
Annan sá ég upp í stiga, með eldský kringum sig
það voru menn með þunga hjálma á þönum kringum mig.
Svo gekk ég inn í búðina á góðra manna fund,
þótt allir á þig hrópi þú áttir fyrir mig stund.
Þú brostir hlýtt að hugmyndinni um hausana tólf.
En það er of dýrt að kaupa kálfum konunglegt gólf.
Ég vitjaði þín á Halann þú varst á skrapi þá
þér vellti úthafsbáran þung og kuldagrá.
En hjarta litlu fleytunnar hœgt og stöðugt sló.
Guð ég bið að gceta þin á gráum úfnum sjó.
Ég fer um fcegða ganga og fylgist með þinni leið,
þú sinnir sjúkum og þjáðum og sefar kvöl og neyð.
Ég sé hvernig sálþín andar i sinni bœnagjörð
ég ann þér erfiðismaður, alls hins besta á jörð.
Ingibjörg Bjarnadóttir.
Fíladelfía, Lundargötu 12.
Þriðjudaginn 28., bænastund kl.
20.30. Fimmtudaginn 30.,
biblíulestur kl. 20.30. Allir vel-
komnir. Laugardaginn 1. ágúst,
safnaðarsamkoma kl. 20.30.
Sunnudaginn 2. ágúst, almenn
samkoma kl. 20.30. Allir vel-
komnir,
Hjálpræðisherinn. Sunnudag-
inn 2. ágúst Jcl. 20.30 almenn
samkoma. Allir hjartanlega
velkomnir.
Friðbjarnarhús. Minjasafn
I.O.G.T. er opið sunnudaga kl.
14-16.30. Húsið er byggt 1846.
Stúkan ísafold er stofnuð í
þessu húsi 1884. Þar er að finna
ýmsar minjar, og eru gefnar þar
ýmsar fróðlegar upplýsingar
varðandi starfsemi þessa.
Laugalandsprestakall. Messað á
Munka-Þverá sunnudaginn 2.
ágúst, kl. 13.30. Sóknarprestur.
«ÍIS®1ÍSP
Þann 25. júlí voru gefin saman í
hjónaband ( Akureyrarkirkju
ungfrú Guðrún Fjeldsted
Hjartardóttir hjúkrunarfræð-
ingur og Bjarni Smári Jónasson
efnafræðingur, og þann sama
dag voru gefin saman i hjóna-
band ungfrú Ásdís Svanborg
Jónasdóttir starfsstúlka F.S.A.
og Óskar Árnason rafsuðumað-
ur.
Ferðafélag Akureyrar. 31. júlí til
3. ágúst, Herðubreiðarlindir og
Askja. 1.-8. ágúst, Brúaröræfi.
AUGLÝSIÐ í DEGI
■ti
Útför konunnar minnar og móður okkar,
VILHELMÍNU JÓNSDÓTTUR,
frá Ásl,
fer fram frá Stærra-Árskógskirkju fimmtudaginn 30. júlí kl.
13.30.
Lárus Þorsteinsson,
Slgurlaug Lárusdóttir,
Guðrún Lárusdóttir,
Vilhjálmur Agnarsson.
6.DAGUR