Dagur - 28.10.1982, Blaðsíða 5

ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
RITSTJÓRNARSlMAR: 24166 OG 24167
SÍMI AUGLÝSINGADEILDAR OG AFGREIÐSLU: 24222
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARM.: HERMANN SVEINBJÖRNSSON
BLAÐAMENN: ÁSKELL ÞÓRISSON OG GYLFI KRISTJÁNSSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI: JÓHANNES MIKAELSSON
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT H.F.
Samgöngur undirstaða
landsbyggðarstefnu
„Góðar samgöngur eru ein meginundirstaða
öflugrar landsbyggðarstefnu og forsenda fyrir
traustri búsetu og efnahagslegum framförum
í kjördæminu,“ segir í ályktun um samgöngu-
mál, sem samþykkt var á kjördæmisþingi
framsóknarmanna á Húsavík fyrir skemmstu.
Þar segir ennfremur:
„ Því fagnar þingið þeim mikilvægu áföngum
sem náðst hafa í vegamálum kjördæmisins.
Þingið lýsir stuðningi við þá stefnu sem fram
er sett í þingsályktun um langtímaáætlun í
vegagerð. Þingið leggur áherslu á að jafnframt
því sem stofnbrautir verða byggðar upp og
lagðar bundnu slitlagi sé haldið áfram upp-
byggingu þjóðbrauta í kjördæminu.
Kaupstaðir og kauptún í kjördæminu byggja
afkomu sína að verulegu leyti á sjávarútvegi.
Því er það mjög brýnt hagsmunamál íbúa
þessara staða að hafnarskilyrði verði bætt og
leggur þingið áherslu á áframhaldandi fram-
kvæmdir á því sviði en mikilla úrbóta er þörf.
Áfram verði haldið framkvæmdum við flug-
velli í kjördæminu. Þingið leggur megin-
áherslu á bættan og aukinn öryggisbúnað og
lagfæringu flugbrauta en jafnframt verði lag-
fært hið bágborna húsnæði sem farþegum er
boðið upp á víðast hvar. “
Urbóta er þörf
í húsnæðismálum
Kjördæmisþing framsóknarmanna í Norður-
landskjördæmi eystra ályktaði einnig um
húsnæðismál og þar segir:
„ Vegna mikillar verðbólgu og hins háa fjár-
magnskostnaðar sem af henni leiðir eiga þeir
sem nú eru að byggja eða kaupa húsnæði við
gífurlega erfiðleika að etja.
Þingið telur að hér verði stjórnvöld að grípa
inn í og beita aðgerðum til úrbóta með skjót-
um hætti. Jafnframt bendir þingið á að verð-
trygging lána Húsnæðismálastofnunar ríkis-
ins verði eingöngu miðuð við kaupgjaldsvísi-
tölu.
Hins vegar telur þingið mjög brýnt að jafna
þann mikla mun sem nú er á aðstöðu þeirra
sem njóta fyrirgreiðslu frá Byggingarsjóði
verkamanna og hinna sem byggja eftir al-
menna húsnæðismálakerfinu. Sérstaklega
þarf að hækka lán til þeirra sem byggja eða
kaupa íbúð í fyrsta sinn og lengja lánstímann
til að draga úr greiðslubyrðinni.
Þá telur þingið að breyta þurfi húsnæðislög-
gjöfinni í því skyni að auðvelda og örva bygg-
ingar leiguhúsnæðis og auka með því framboð
á slíku húsnæði. “
„Margur ágreiningurinn
væri úr sögunni
ef fræðsla væri meiri“
Það þýðir að sjálfsögðu að hinir
almennu launataxtar verða að
hækka. Þetta hlutfall þyrfti að
fara niður í 25-30% af heildarl-
aununum.
Hins vegar eru alls ekki ein-
tómar neikvæðar hliðar á þessu,
síður en svo. Margir gætu ekki
hugsað sér að vinna við þau störf
sem þeir eru í nema vegna þess
að bónusinn veldur því að þeim
finnst þeir hafa eitthvað að
keppa að. Þetta á fyrst og fremst
við um einstaklingsbónusinn því
þar er fólk ekki háð vinnufélög-
unum hvað varðar greiðslur fyrir
afkastaaukningu.
Svo spila gæðamálin mikið inn
í þetta og þá á ég helst við fisk-
iðnaðinn, en bónusinn spilar
raunar alls staðar inn í þar sem
bónus er viðhafður. Gæðamál-
unum hefur hrakað víða með til-
komu bónussins. Þetta er ekki
bara fólkinu sem vinnur verkin
að kenna heldur er eftirliti oft
ábótavant. Það er raunar stór-
furðulegt að atvinnurekendur
skuli hafa neitað því að taka upp
greiðslu- eða bónuskerfi fyrir
gæði. Þetta er stórfurðulegt
vegna þess að við vitum að verð-
felling framleiðslu vegna galla er
með því versta sem við ,getum
orðið fyrir.
Ég hef orðið vör við það t.d. í
frystihúsunum að verið sé að
vinna gjörónýtan fisk sem ekki
ætti að nota í neitt nema skreið.
Það er stundum eins og það sé
ætlast til þess að konurnar geri
fyrsta flokks vöru úr gjörónýtu
hráefni og þetta er náttúrlega
ótækt. Þetta snertir kannski ekki
bónusinn beint, svo ég snúi mér
nú aftur að honum og fræðslu-
málunum. Margur ágreiningur-
inn út af bónusmálum og öðrum
málum væri úr sögunni ef fræðsl-
an væri meiri. Mér hefur orðið
tíðrætt um bónusmál og það er
kannski fyrst og fremst vegna
þess að þar finnst mér vanta
stórkostlega á að fræðslan sé í
lagi.
„Það þarf að stórauka
fræðslustarfsemina hjá verka-
lýðshreyfingunni því fólk er
ekki nándar nærri nógu með-
vitað um rétt sinn og skyldur.
Það eru ákvæði í kjarasamn-
ingum um fræðslu fyrir trú-
naðarmenn, viku á hverju ári,
og um fræðslufundi fyrir
starfsfólk tvisvar á ári,
klukkutíma í senn“, sagði
Þóra Hjaltadóttir, formaður
Alþýðusambands Norður-
lands í viðtali við Dag.
„Núna í haust var haldinn
fyrsti hluti trúnaðarmannanám-
skeiðs á Illugastöðum. Þátttak-
endur voru 18-19 frá Eyjafjarð-
arsvæðinu, Hofsósi og Hvamms-
tanga. Vegna þess hve erfitt hef-
ur verið að fá fólk til að yfirgefa
sína vinnu og heimili hefur kom-
ið til tals að halda svona trúnað-
armannanámskeið í heimahög-
um eða sem næst þeim. Meðal
þess sem tekið er fyrir á trúnað-
armannanámskeiðunum eru
réttindi og skyldur verkafólks,
tryggingamál, lífeyrismál,
vinnuvernd og svo að sjálfsögðu
starf og staða trúnaðarmannsins
í fyrirtækinu, svo eitthvað sé
nefnt. Framhaldsnámskeið
verða svo á Illugastöðum eftir
áramótin. Það er rétt að geta
þess að trúnaðarmenn halda sín-
um launum meðan þeir eru á
þessum námskeiðum. Menning-
ar- og fræðslusamband alþýðu
annast skipulagningu þessara
námskeiða. Þeirsem sækjaþessi
námskeið eru yfirleitt mjög
ánægðir með árangurinn af
þeim.
Af öðrum námskeiðum má
nefna námskeið fyrir öryggis-
trúnaðarmenn á vinnustöðum
sem skipulögð eru af Vinnueftir-
liti ríkisins. Eitt slíkt námskeið
verður nú í lok mánaðarins á
Siglufirði og síðar verða slík
námskeið á fleiri stöðum. Þetta
eru þriggja og hálfs dags nám-
skeið og menn halda launum þó
þeir sitji þau.
Síðan eru ákvæði í kjara-
samningum Alþýðusambands
Norðurlands um að námskeið
skuli halda fyrir starfsfólk á
sjúkrahúsum, dvalarheimilum,
leikskólum og dagheimilum.
Þessi námskeið eru fyrir ófag-
lært fólk og veita þau rétt til
launahækkunar, 8% eftir al-
mennt kjarnanámskeið og 4%
fyrir valgreinanámskeið, sem
eru sérstaklega sniðin fyrir þessa
starfshópa, annars vegar starfs-
fólk sjúkrahúsa og dvalarheim-
ila og hins vegar starfsfólk leik-
skóla og dagheimila. Fyrra
námskeiðið stendur í 50-60 tíma
og það síðara mismunandi langt
eftir starfsgreinum. Þetta er
byrjað á Dalvík og Ólafsfirði og
verður á vegum námsflokkanna
hér á Akureyri. Þeir sem sækja
þessi námskeið gera það í eigin
tíma að tveimur þriðju hlutum.
Þá má nefna vinnuverndar-
kynningu á vinnustöðum, en
reynt verður að fara á alla
stærstu vinnustaði á Norður-
landi og safna fólki af smærri
vinnustöðunum saman og halda
klukkustundar langan fund til
kynningar á vinnuvemd og holl-
ustuháttum á vinnustöðum.
Loks er það svo bónusfræðsl-
an. Það er bundið í kjarasamn-
ingum um bónus að trúnaðar-
menn megi sækja viku námskeið
árlega og þeir missa ekki kaup
við það. Slíkt námskeið var
haldið í fyrra á Sauðárkróki.
Það er stórmál að upplýsa trún-
aðarmenn og hinn almenna
launþega sem vinnur við bónus
eða önnur kaupaukakerfi um
það hvernig kerfið verkar.
Framundan eru fleiri námskeið
fyrir bónustrúnaðarmenn."
„Hversu algengur er bónus,
hvað vinna margir félagar í Al-
þýðusambandi Norðurlands
hlutfallslega eftir kaupaukakerf-
um?“
„Ég veit það nú ekki nákvæm-
lega en ég gæti trúað að það
væru tveir fimmtu félaganna að
minnsta kosti. Flestir þeir sem
vinna að framleiðslustörfum hér
á Akureyri vinna t.d. eftir slík-
um afkastahvetjandi kerfum,
hvort sem það er bónus eða eitt-
hvað annað. Það er tilhneyging
til þess að koma þessu á sem
víðast. Þetta er notað til þess að
fá meiri framleiðslu með minni
tilkostnaði, þ.e. meiri fram-
leiðni. Þetta eykur laun og ætti
þannig að geta verið beggja
hagur, fyrirtækjanna og starfs-
manna.
Það er hins vegar ljóst
að bónushlutfall launanna hefur
verið allt of hátt og þannig bein-
línis haldið niðri almennum
launatöxtum. Að þessu leyti má
segja að bónusinn sé kominn út í
öfgar eins og t.d. í fiskiðnaði.
Almennt gæti ég trúað að hlut-
fall bónusgreiðslna í heildar-
launum væri á bilinu 30-40%
„Hafa menn engar efasemdir
um ágæti þessa kerfis?“
„Jú, og það sem helst mælir á
móti því er of mikið vinnuálag.
Það er staðreynd að fólk sem
vinnur samkvæmt þessum hvetj-
andi kerfum slitnar miklu fyrr en
ella og einkum á þetta við um
einstaklingsbónuskerfin. Um-
ræðan um það hvernig eigi að
bregðast við þessu hefur sífellt
verið að aukast, en ennþá hefur
enginn fundið hvað eigi að koma
í staðinn. Ég held að við séum
komin allt of langt í þessu og að
við höfum í rauninni eyðilagt
vinnumóralinn með bónus. Mér
finnst orðið of algengt að fólk
mæti í vinnuna fyrir tímakaupið
og geri eitthvað fyrir bónusinn.
Það er eiginlega grátlegt að sjá
þetta þar sem hópbónus er við-
hafður, þar sem allir vinna fyrir
einn og einn fyrir alla. Þeir sem
eru duglegri slá af einfaldlega
vegna þess að þeir vilja ekki vera
að vinna fyrir hina. Hitt er svo
Þóra Hjaltadóttir.
raunar miklu verra og það er
það, að þeir sem minna mega sín
og geta ekki afkastað eins miklu
og hinir liggja gjarnan undir því
ámæli að þeir séu latir. Þetta er
afleitt viðhorf því þó að einhver
afkasti helmingi minna en annar
er ekki þar með sagt að hann
leggi ekki eins að sér og sé eitt-
hvað minna þreyttur. Þetta fólk
verður fyrir gífurlegum þrýstingi
í bónushópunum og er annað
hvort jagað þannig áfram að það
vinnur meira en það þolir, elleg-
ar það er útilokað frá hópnum.
Vegna þess hve tímalaunin eru
lág eykst spennan og kapphlaup-
ið í bónusnum og er víða mun
meira en góðu hófi gegnir. Ég
held að það sé nauðsynlegt að
bregðast við þessu m.a. á þann
veg að láta bónushluta launanna
vega minna í heildarlaununum.
Furðulegt hlé
í handboltanum
Nú um þessar inundir er hlé á
leikjum KA í annarri deild í
handbolta. Ef skoðuð er upp-
röðun leikja í deildinni er það
nánast óskiljanlegt að slíkt hlé
þurfi að koma. Hér á Akur-
eyri eru aðeins tvö félög sem
leika handknattleik, og svo
hagar til nú að þau leika sitt í
hvorri deildinni, þannig að
leikir þeirra innbyrðis ná ekki
tilætluðum árangri.
KA hefur nú leikið nokkra
leiki á þessu keppnistímabili og
staðið sig ágætlega. Nú fá þeir
hins vegar frí í einn mánuð án
þess að leika í deildinni eða í
bikarkeppni. Þeir æfa oft í viku,
eða allt að átta sinnum en engir
leikir fara fram þannig að ekki er
vitað hvort allar þessar æfingar
ná tilætluðum árangri.
Félögin á höfuðborgarsvæð-
inu geta hins vegar leikið inn-
byrðis oft í viku þannig að leik-
menn fá ómælda leikreynslu.
Við getum hins vegar ekki borið
Akureyrarfélögin saman við öll
félögin á höfuðborgarsvæðinu,
og verðum að viðurkenna að-
stöðumun vegna búsetu. Það
hefði hins vegar verið hægt að
raða leikjum deildanna þannig
að leikið sé nokkuð samfellt
meðan á keppni deildarinnr
stendur.
Þór, sem leikur í í þriðju
deild, verður líka illa fyrir barð-
inu á uppröðun leikja í þriðju
deild. Þórsarar hafa náð ágætis
árangri í fyrstu leikjum sínum,
en þeir sjá fram á tveggja mán-
aða hlé yfir áramótin.
Sömu sögu er að segja um
Dalvíkinga, en aðstaða þeirra er
þó sínu verst þar er þeir hafa
ekki nothæft íþróttahús til að
æfa í. Akureyrarfélögin reyna
að halda uppi keppnisreynslunni
með því að leika saman innbyrð-
is. Það kemur KA ekki að fullum
notum þar er flest liðin sem þeir
leika við í annarri deild eru
sterkari en Þór, en þessir leikir
koma hins vegar Þór betur til
góða. Sá hængur er hins vegar á
að leikmenn fara fljótt að
þekkja hvor inn á annan þegar
þeir leika saman tvisvar í viku.
Vonandi tekst stjórn HSÍ betur
upp í framtíðinni að raða upp
leikjum i deildunum.
Dalvíkingar
eru að
ná sér á strik
- Töpuðu með eins marks mun fyrir Fylki
Þriðju deildar lið Dalvíkur í
handknattleik keppti tvo leiki
í Reykjavík um síðustu helgi.
Að sögn þjálfara þeirra, Matt-
híasar Asgeirssonar, voru
þetta ágætis leikir og senni-
lega þeirra bestu í vetur.
Hann sagði að þeir hefðu farið
frekar seint í gang, og hefðu
þurft að leika fyrstu leikina
Hvemig
fjármagna
Dalvíkingar
handboltann?
Það er alkunna að íþrótta- viku og fjarlægja ruslapokana frá
hreifingin sé fjárvana og allir húsunum, og setja (vonandi)
þekkja betlið í forsvarsmönn- tóma poka í staðinn.
æfingarlitlir.
Fyrri leikurinn þeirra um
helgina var gegn Fylki en þeir
voru efstir í deildinni og höfðu
unnið alla sína leiki með nokkr-
um mun. Að sögn Matthíasar
náðu Dalvíkingar sér þarna
mjög vel á strik á fjölum Laugar-
dalshallarinnar og stóðu í Fylk-
ismönnum allan tímann.
Þegar flautað var til leiksloka
var staðan 19 gegn 18 Fylki- í
hag, en þeir höfðu haft eins
marks forustu í hálfleik, þannig
að síðari hálfleikur var jafntefli.
Síðari leikurinn var gegn liði
Ögra, en leikmenn þess liðs eru
heyrnarskertir. Þar vann Dalvík
stórsigur 31 gegn 15. Matthías
hvaðst vona að þetta væri allt að
smella saman hjá þeim og þeir
mundu veita öðrum liðum í
deildinni verðuga keppni.
um þessara félaga.
Þó eru í gangi ýmsar fjáröfl-
unnarleiðir hjá hinum ýmsu fé-
lögum, mismunandi frumlegar.
Þegar forsvarsmenn handbolt-
ans á Dalvík voru að því spurðir
hvernig þeir fjármögnuðu dýrar
keppnisferðir, og rekstur hand-
boltadeildar, stóð ekki á svari.
Leikmenn þriðjudeildarliðs
Dalvíkinga sjá um sorphreinsun
hjá bænum. Þeir fara einu sinni í
Lokahóf
hjáKA
*
Stjórn knattspyrnudeildar
KA hélt yngri flokkum sínum
lokahóf fyrir skemmstu. Þar
var sagt hver flest mörk í
sumar en það var engin önnur
en Sigrún Sævarsdóttir sem
skoraði 19 mörk.
Næst kom leikmaður í sjötta
flokki, Friðrik Sigurðsson, en
hann gerði 15. Þá kusu þjálfarar
allra flokka mann flokksins, en
þar höfðu þeir að leiðarljósi
hæfni, ástundun og framfarir, í
sjöunda flokki sigraði ívar Sig-
urðsson Bjarklind, Friðrik Sig-
urðsson í 6. flokki, Gísli Símon-
arson í 5., Jónas Þór Guð-
mundsson í 4. og Ingólfur Egg-
ertsson í 3. Öll fengu þau far-
andgripi til varðveislu í eitt ár.
4 - DAGUR - 28. október 1982
28. október 1982 - DAGUR - 5