Dagur - 01.02.1985, Qupperneq 6

6 - DAGUR - 1. febrúar 1985
Tryggvi Harðarson með heimskautarefinn sem hann skaut í Ódáðahrauni.
- Spjallað við Tryggva Harðarson, refaskyttu í Svartárkoti
Það er ennþá auð jörð er við rennum í hlað í Svartárkoti í Bárðardal. A
afskekktari bœ höfum við sjaldan komið en þó erþjóðbrautin ekkifjarri.
Svartárkot er á heiðarsporðinum austan megin í dalnum, við Svartárvatn
og þaðan sést vel til allra átta. Lengst í suðri sést inn á sjálfan Vatnajökul
en í norðri er Mývatnsheiðin, eyðileg en samt full af lífi. í austri
Herðubreið og fjallahringurinn óvíða fegurri í fallegu veðri og góðu
skyggni.
Tryggvi Harðarson, bóndi og refaskytta í Svartárkoti er úti við er við
komum heim að bœnum. Hann þenur stálfák sinn um nœrliggjandi holt og
móa og vélarskellir rjúfa kyrrðina. Mótorhjólið hefur leyst þarfasta
þjóninn afhólmi við að smala samanfé. Tryggvi kemur að vörmu spori og
býður okkur til stofu. Okkur leikur forvitni á að vita hve lengifjölskyldan
hefur búið á þessum stað.
- Mitt fólk hefur verið hér síð-
an 1946. Faðir minn byrjaði bú-
skap hér á jörðinni þá um haustið
en jörðin hafði verið í eyði um
sumarið, segir Tryggvi. Hann
kann vel við sig á þessum stað en
neitar því þó ekki að jörðin verði
að teljast afskekkt.
- En við erum í góðu vega-
sambandi. Hér er yfirleitt ekki
mjög mikill snjór og ef snjóar þá
erum við með snjóblásara þannig
að hér er í mesta lagi ófært
nokkra daga á ári. Annars var
snjórinn með mesta móti sl. vetur
og túnin voru öll að meira eða
minna leyti dauð sl. sumar, vegna
klakans.
í Svartárkoti var kúabúskapur
hér áður fyrr en nú er sauðféð
eitt um hituna ásamt aligæsunum
sem vappa um á hlaðinu. Þær var
Tryggvi nýbúinn að fá í tilrauna-
skyni. Hlunnindi eru og talsverð
af vatninu en þar hefur netaveiði
verið stunduð lengi og fiskur var
yfirleitt vænn hér áður fyrr.
Tryggvi man eftir að einir tveir
tíu punda urriðar hafi veiðst í
vatninu, annar í net, hinn á stöng
og eins hefur fengist þar átta
punda bleikja.
- Hvað með Svartána?
- Það er urriði í henni líka en
við höfum lítið leyft að veiða þar.
Sex daga á greni
- Nú ert þú meindýraeyðir hér
í sveitinni. Er þetta opinber
staða?
- Það má kalla það svo. Ég er
í vinnu hjá hreppnum við að út-
rýma ref og mink.
- Hvernig hagar þú þessum
veiðum?
- Ég fer á vorin í refinn, á
grenin og minkinn á vorin og
haustin. Það hefur annars komið
fyrir að ég hef elt tófuna uppi á
vélsleða á vetrum.
- Nú eru þetta talsverðar úti-
legur. Hvað hefur þú legið lengst
á greni?
- Það eru einir sex dagar það
lengsta, án þess að koma heim.
Það var þegar ég var að byrja á
þessu en þá var mikið meira um
tófu hér en nú. Það er frekar lítið
um tófu um þessar mundir og
meðan svo er þá veldur hún ekki
teljandi skaða á fé, segirTryggvi
en bætir því við að það komi þó
fyrir. T.d. hafi gert mikið
norðanáhlaup sl. haust en þá hafi
fleiri rollur verið bitnar á heið-
inni.
- Ég sé að þú ert með upp-
stoppaðan ref hér á borðinu hjá
þér. Hefur þú tölu á því hvað þú
ert búinn að skjóta marga?
- Nei ekki hef ég það nú en
refurinn hér á borðinu er svokall-
aður heimskautarefur. Ég skaut
þrjá slíka fyrir einum tveim eða
þrem árum og lét stoppa tvo
þeirra upp.
- Hvar náðir þú í þá?
- Einn þeirra var hérna suður
í hrauninu, Ódáðahrauni. Hinir
aðeins austar.
- Þú merkir ekki við á byssu-
skeftið hvað þú skýtur marga?
- Ekki geri ég það nú, segir
Tryggvi og hlær, - en ég á þetta
auðvitað allt niðurskrifað í
skýrslum sem ég verð að halda.
- Er þetta uppgripastarf?
Verða menn ríkir af því að bana
refum og minkum?
- Það held ég tæpast. Ég er á
tímakaupi við þetta en síðan er
„premía" eða skotlaun fyrir hvert
dýr. Tímakaupið er ekki hátt en
premían bætir skotin.
- Þú færð þá ekki skot hjá
hreppnum?
- Nei ég sé alveg um þau
sjálfur.
- Hleður þú sjálfur?
- Það hef ég alveg látið vera,
þrátt fyrir að skotin hafi hækkað
geysilega í verði.
- Þú þarft kannski að skjóta
tvo í skoti til að koma sléttur út?
- Ekki er það nú svo slæmt
enda óalgengt að hægt sé að
koma skoti á fleiri en eitt dýr
samtímis. Það er helst þegar
hvolparnir eru með líka.
Aldrei tómhentur heim
- Það hefur verið talið mikið
þolinmæðiverk að liggja á
grenjum. Hvað hugsa menn á
meðan beðið er eftir lágfótu?
- Þeir hugsa ýmislegt, enda oft
nógur tími til að hugsa. Þetta er
ekki leiðinlegt. Þaö getur oft ver-
ið ákaflega gaman að liggja á
grenjum þó veður geti verið
misjöfn. Reyndar er kalsahríð
ekkert gamanmál en við liggjum
oftast í svokölluðum skotbirgjum
sem við hlöðum.
- í svefnpokum?
- Það er ýmist. Það kemur fyr-
ir að menn vefja pokum utan um
lappirnar ef kalt er í veðri.
- Fara menn oft slippir og
snauðir heim?
- Aldrei tómhentir, ég man
a.m.k. ekki eftir því. Það geta
verið allt að sjö hvolpar í hverju
greni auk fullorðnu dýranna
þannig að þó ekki sé unnið á
öllum dýrunum þá næst alltaf
eitthvað. Oft hreinsum við
grenin.
- Þú liggur þá aldrei einn á
greni?
- Alltaf tveir. Páll Kjartans-
son á Víðikeri hefur verið með
mér í þessu á seinni árum. Það er
ekki hægt að vera einn í þessu.
Svæðið er ákaflega víðlent og t.d.
eru einir 60 km héðan fram að
syðsta greninu. Þá erum við
komnir langt suður fyrir Kiðagil.
Tryggvi Harðarson og faðir
hans Hörður Tryggvason eru
með um 350 fjár sem Tryggvi seg-
ir vera í rúmu meðallagi. Við
spyrjum hvort það sé nóg til að
lifa af?
- Það fer eftir því hve hátt er
lifað, segir Tryggvi brosandi.
í máli Tryggva kemur fram að
hann stundar lítið skytterí fyrir
utan það sem hann er ráðinn til af
hreppnum. Rjúpur segist hann
ekki sjá nálægt Svartárkoti eftir
að rjúpnaveiðitíminn hefst og
hann er sjálfbjarga með gæsir.
Við spyrjum að lokum hvort
„túrisminn“ teygi anga sína að
Svartárkoti á sumrin en sem
kunnugt er hefur það mjög færst
í vöxt að ferðamenn leggi leið
sína um Sprengisand á sumrin.
- Við finnum ekki fyrir þessari
aukningu hér og þó. Það er alltaf
talsvert rennerí hér í gegn. Það
liggur vegartroðningur upp í
Dyngjufjöll og Öskju og það er
sérstaklega um helgar sem fólk er
hér á ferð. En stórleg aukning er
það ekki, segir Tryggvi um leið
og hann fylgir okkur út að
bílnum.