Dagur - 11.02.1987, Qupperneq 2

2 - DAGUR - 11. febrúar 1987
m@m
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR:
STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
S(MI: 24222
ÁSKRIFT KR. 480 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ 50 KR.
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR:
HERMANN SVEINBJÖRNSSON
FRÉTTASTJÓRI:
GYLFI KRISTJÁNSSON
RITSTJÓRNARFULLTRÚI:
BRAGI V. BERGMANN
BLAÐAMENN:
ÁSLAUG MAGNÚSDÓTTIR, EGGERT TRYGGVASON, EGILL BRAGASON,
GESTUR E. JÓNASSON, GESTUR KRISTINSSON
(Blönduósi vs. 95-4070 hs. 95-4368),
HELGA JÓNA SVEINSDÓTTIR, INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR
(Húsavík vs. 41585 hs. 41529), KRISTJÁN KRISTJÁNSSON,
RÚNAR ÞÓR BJÖRNSSON, STEFÁN SÆMUNDSSON,
ÞÓRHALLUR ÁSMUNDSSON (Sauðárkróki vs. 95-5960 hs. 95-5729)
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDfS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASlMI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
leiðari._____________________________
Bág launakjör
kennara
í skýrslu Efnahags- og framfarastofnunarinn-
ar í París, OECD, um íslenskt menntakerfi er
fjallað sérstaklega um menntun kennara og
starf. Höfundar varpa fram þeirri spurningu
hvort ekki sé æskilegt að öll kennaramenntun
sé á háskólastigi og vísa þar til þess að t.d.
íþróttakennarar stunda ekki nám á háskóla-
stigi. Jafnframt er hugleitt hvort ástæða sé til
að lengja nám við Kennaraháskólann um eitt
ár.
Síðan er vikið að bágum launakjörum
kennara, sem birtist í því að 50-70% kennara-
nema koma annað hvort aldrei til kennslu-
starfa eða hætta þeim snemma og hverfa til
annarra starfa. Fullyrt er að of margir kennar-
ar vinni aðeins hlutastarf, sem leiði til þess að
þeir verji ekki orku sinni og athygli óskiptri í
starfið. Þessar aðstæður hafi í för með sér að
sú mikla vinna sem lögð er í kennaramenntun
og nýjar kennsluaðferðir fari forgörðum. í
skýrslunni er komist að þeirri niðurstöðu að
aðalvandinn í þessu efni séu hin lágu laun
kennara, sem dregist hafi aftur úr öðrum
stéttum miðað við fyrri ár. Kennarar neyðist
til að vinna mikla yfirvinnu og það komi niður
á gæðum kennslunnar. Höfundar velta fyrir
sér ástæðum þess að kjör kennara eru með
þessum hætti og telja hugsanlegt að ein
ástæðan sé vanmat á kennarastarfinu. Það sé
ef til vill rótgróið viðhorf í landinu að kennsla
krefjist ekki sérmenntunar. Þessu viðhorfi er
harðlega andmælt og talið til skaða að það
verði ofan á.
Þessar niðurstöður sérfræðinga OECD
þurfa engum að koma á óvart. Undanfarin ár
hefur gengið mjög erfiðlega að fá réttinda-
kennara til starfa í skólum landsins og vitað
er að kennsla er oft þrautalendingin hjá
mörgum kennurum launalega séð. Þau störf
eru vandfundin sem jafnilla eru launuð miðað
við menntun. Þess vegna leita 50-70%
kennaranema í önnur störf að námi loknu.
Það eru ekki einungis kennarar sem eiga
við þennan vanda að glíma. Það sama er uppi
á teningnum hjá mörgum starfsstéttum
öðrum, t.d. fóstrum. Svo kölluð uppalenda-
störf í þjóðfélaginu virðast almennt mjög van-
metin. Þessu þarf að breyta og það sem fyrst,
áður en í algert óefni er komið. BB.
_viðtal dagsins.
„Það eru örlög Mývatns eins
og annarra vatna þar sem
kísilgúr er að fínna að þorna
upp ef ekkert er að gert. Þá
endaði vatnið sem þurrnáma
fyrir kísilvinnslu. Þarna erum
við að vísu að tala um ferli sem
tekur óralangan tíma, menn
eru ekki sammála um tíma-
lengdina. Rannsóknir á þessu
eru af mjög skornum skammti.
Með námaleyfínu er Kísiliðj-
unni hf. gert að greiða ákveðið
hlutfaíl rannsóknarkostnaðar
við vatnið og við leggjum því
okkar skerf af mörkum í vís-
inda- og friðunarskyni. Þessar
rannsóknir eru tímafrekar og
yfírgripsmildar en það er gerð
krafa um að þær séu skilvirkar
svo hægt sé að grípa í taumana
ef hætta er á ferðum. Verk-
smiðjan er nú búin að vera
hérna í 20 ár og það er ekkert
sem bendir til að starfræksla
hennar hafí valdið skaða. Við
höfum þvert á móti gert gagn
með því að dýpka vatnið til að
vega á móti landrisinu,“ sagði
Róbert B. Agnarsson, fram-
kvæmdastjóri Kísiliðjunar hf.
við Mývatn.
- Hvað tókuð þið mikið efni
úr vatninu á síðasta ári?
„Það voru um 30 þúsund tonn.
Þetta þýðir auðvitað að vatnið
dýpkar sem svarar rúmmáli efnis-
ins sem úr vatninu var tekið. Við
höfum dælt úr Ytri-flóa öll 20
árin sem við höfum verið hér.
Flatarmál þess svæðis er um 20%
af heildaryfirborði vatnsins. I
Syðri-flóa eru kísilgúrlögin
þykkri en við förum ekki að
Róbert B. Agnarsson, framkvæmdastjóri Kísiliðjunnar hf.
„Kísiliðjan hf. stuðlar að
rannsóknum á Mývatni“
- segir Róbert B. Agnarsson, framkvæmdastjóri
Kísiliðjunnar hf. við Mývatn
vinna úr honum fyrr en síðar því
í síðasta námaleyfi var okkur gert
að Vera í Ytri-flóa næstu fimm
árin.“
- Getur þú lýst vinnsluferlinu í
verksmiðjunni í stuttu máli?
„Vinnsluferlið byrjar á því að
það er dælt úr vatninu. Við byrj-
um dælingu á vorin og erum að
fram á haust. Efninu er dælt upp
í safnþró en áður fer fram gróf-
hreinsun á efninu í dælustöð á
vatnsbakkanum. í verksmiðjunni
fer fram öskuhreinsun og eld-
gosaaska, sem hefur sest á vatns-
botninn og blandast við kísilgúr-
inn, er fjarlægð úr efninu. Þegar
kísilgúrinn fer í gegnum verk-
smiðjuna er allt vatn fjarlægt úr
honum, efnið er síað, þurrkað og
mulið í mismunandi kornastærð-
ir. Við notum gufuþurrkara sem
ganga fyrir gufunni úr Bjarnar-
flagi. Svartolía er notuð við
brennsluna en rafmagn er
almennt notað í öllum verk-
smiðjurekstrinum."
- Er ekki mjög hagkvæmt að
nota gufuna frá Bjarnarflagi,
náttúrulegan orkugjafa hér á
staðnum?
„Það hefur verið það hingað til
en þetta er að breytast núna. Það
urðu eigendaskipti á gufuveit-
unni í Bjarnarflagi þegar Lands-
virkjun keypti gufuveituna af
Jarðvarmaveitum ríkisins. Sann-
leikurinn er sá að Jarðvarmaveit-
ur ríkisins voru mjög illa staddar
og skulduðu mikið fé. Orsakanna
er að leita til umbrota sem urðu
hérna og allar borholur þeirra
eyðilögðust. Þeir urðu að bora
tvær nýjar holur á árunum 1979-
80 og það var kostnaðarsamt
m.a. vegna þess að fyrirtækið var
ekki tryggt fyrir tjóni af völdum
náttúruhamfara. Jarðvarmaveit-
urnar urðu að taka stórlán til að
standa í þessum framkvæmdum
en núna er verið að leysa þetta
vandamál með því að láta Lands-
virkjun yfirtaka fyrirtækið.
Landsvirkjun keypti eigur Jarð-
varmaveitna ríkisins fyrir 120
milljónir en skuldirnar á veitun-
um voru 160 milljónir.
Því er ekki að leyna að Kísil-
iðjan hf. hafði áhuga á að kaupa
eigur Jarðvarmaveitna ríkisins
og það hefði verið nærtækast því
við erum einu notendurnir að
gufu úr Bjarnarflagi. Iðnaðar-
ráðuneytið lagðist alltaf á móti
því að Kísiliðjan hf. keypti þetta
þó við værum tilbúnir að greiða
hærra verð en Landsvirkjun. Við
ætluðum að fara út í raforku-
framleiðslu úr gufunni og vera
sjálfum okkur nógir um gufu og
rafmagn. Þetta hefði verið hag-
kvæmt fyrir okkur og styrkt stöðu
fyrirtækisins. Gufuverð til okkar
verður óbreytt næstu fjögur árin
en síðan mun það hækka. Það
var samkvæmt beiðni hins
erlenda eignaraðila Kísiliðjunnar
hf. að orkuverð helst óbreytt
næstu árin því þeirra álit á stöð-
unni er að næstu ár verði fyrir-
tækinu erfið vegna samkeppni
o.fl. þátta. Árið 1991 mun orku-1
verð til okkar hækka um 40 til
50%.“
- Er ekki hagkvæmt að hafa
einn aðila eins og Landsvirkjun
til að hafa á hendi umsjón og
skipulag orkuveitna í landinu?
„Stefnan hefur verið sú að láta
Landsvirkjun sjá um nánast alla
orkuöflun í landinu. Það getur
verið hagur að því að hafa þetta
allt á einni hendi en það er líka
stórhættulegt því að þetta er ekk-
ert annað en einokun.“
- Hvað vinna margir hérna við
verksmiðjuna?
„Yfir vetrarmánuðina vinna
hérna 63 menn en við bætum við
6 til 7 mönnum yfir sumarið þeg-
ar við dælum úr vatninu. Við dæl-
um mánuðina maí til september.
Áður dældum við alveg fram í
október en við hættum því vegna
breytingar á rafmagnstaxta. Við
fengum svokallaðan sumardæl-
ingataxta samþykktan eftir mikla
baráttu því að raforka á að vera
ódýrari á sumrin en á veturna.
Október var ekki innifalinn í
þessum taxta svo við slepptum
honum úr.“
- Að lokum, Róbert, ert þú
Norðlendingur?
„Nei, ég er Reykvíkingur. Ég
er viðskiptafræðingur að mennt
og hef unnið fyrir Kísiliðjuna hf.
frá árinu 1982, en þá lauk ég
námi. Mér líkar ljómandi vel að
vera hérna í Mývatnssveit og það
var mikil tilbreyting að flytja
hingað eftir 25 ár í Reykjavík.
Það héldu nú margir að ég myndi
verða fljótur til baka aftur en
raunin hefur orðið önnur. Ég er
hér með fjölskyldu, konu og tvö
börn. Þetta er paradís fyrir
krakka.
Ég hef verið framkvæmdastjóri
fyrirtækisins síðan í júní 1985,
áður var ég skrifstofustjóri þess.“
EHB