Dagur - 13.03.1987, Blaðsíða 9

Dagur - 13.03.1987, Blaðsíða 9
13, mars 1987- DAGUR-9 Múhameðstrúar-brúðkaup skilur að karla og konur. Konur halda hátíð fyrir sig og karlar sína. Loks þegar gestirnir eru farnir, leyfist þeim nýgiftu að vera saman. :uropa Afrika Australien Bajkalseen . '"Á- USSR Múhameðstrú er útbreidd um stóran hluta jarðar. Meira en 500 milljónir manna eru múhameðstrúar og fylgja boðum kóransins um skyldur og réttindi í hjónabandinu. Múhameðstrúarmenn skiptast í tvo hópa, súnníta og sjíta. Súnnítar eru miklu fleiri, en sjít- arnir eru strangtrúaðir og hálfgerðir meinlætamenn. Þá er einkum að finna í íran. Milljónum karla leyfist að eiga fleiri en eina konu Það eru í kringum 500 milljónir múhameðstrúarmanna í heim- inum. Það þýðir, að hjóna- bantlsfyrirkomulag þeirra, sem leyfir að karlmaður megi eiga allt að fjórum konum, er það algengasta, þegar frá er talin kjarnafjölskylda okkar Vestur- landamanna. Kjarnafjölskyldan birtist í dálítið mismunandi myndum í okkar heimshluta, en einnig er hana að finna í Kína og Ind- landi. í Indlandi tengist kjarna- fjölskyldan þó venjulega nokkru meira fjölskyldu karl- mannsins. Skilyrði þess að múhameðs- trúarmaður megi eiga fjórar konur, er að hann sjái jafnvel fyrir þeim öllum og geri ekki upp á milli þeirra. Fjölskylda í múhameðstrú- ar-þjóðlífi byggir á feðraveldi. Það þýðir, að þau börn sem kona fæðir af sér teljast til fjöl- skyldu eiginmanns hennar og réttindi þeirra er yfirleitt þar að finna. Hjónabandið er eins kon- ar samningur milli tveggja fjöl- skyldna; brúðarinnar og brúð- gumans. Venjulega eru það konurnar í fjölskyldunni, sem velja karl- manni konuefni. Það er sjald- gæft meðal múhameðstrúar- manna, að ungu pari leyfist að ganga í hjónaband vegna ástar. Stúlkur og drengir eru yfir- leitt aðskilin í uppeldinu eftir að þau eru komin á kynþroska- skeið, og því hafa þau ekki mörg tækifæri til að hitta jafn- aldra af hinu kyninu. Konurnar í fjölskyldunni eru aftur á móti í meira sambandi við konur og dætur annarra fjöl- skyldna. Oft er það stúlka af eigin ættbálki, kannski frænka piltsins, sem þær velja fyrir brúði. Þá hafa þær tækifæri til að kynnast stúlkunni vel, og hún kemur heldur ekki inn á alveg framandi heimili, þegar hún giftist og flyst til fjölskyldu eiginmannsins. Það nefnist endogamy að gift- ast innan ættarinnar. í arabisku múhameðstrúar-samfélagi hef- ur þessi.háttur varðandi hjóna- bönd líka efnahagslega þýð- ingu. í fyrsta lagi vegna þess, að kannski verður þá auðveldara að ná samningum um brúðar- verð og heimanmund, í öðru lagi helst arfur, sem stúlkunni kynni að áskotnast, innan ættar- innar. Kóraninn segir svo fyrir, að piltar skuli erfa %, stúlkur V4. En í mörgum múhameðstrúar- löndum reyna menn að fara í kringum þessa reglu og koma í veg fyrir að stúlkur hljóti arf. Menn vilja helst koma í veg fyr- ir að skipta þurfi jarðnæði og öðrum eignum, ef stúlka skyldi giftast út fyrir fjölskylduna. Stúlkan verður að vera hrein mey Brúðargjald og heimanmund reiða foreldrar brúðguma og brúðar af höndum eftir því sem við á. Brúðargjaldið er venju- lega peningagjöf, sem notuð er til að kaupa búnað til hins nýja heimilis. Heimanmundurinn fer til kaupa á skartgripum, fatnaði o.s.frv., sem stúlkan flytur með sér í hjónabandið. Þessa hluti á stúlkan og þeir eru hennar einkaeign og öryggi, ef hjóna- kornin skyldu taka upp á því að skilja. Og í múhameðstrúar- hjónabandi er frá upphafi gert ráð fyrir þeim möguleika. Við brúðkaupið, sem fer fram á heimili brúðgumans, heldur hvort kynið hátíð fyrir sig, þar til að því kemur, að brúðguminn skal í fyrsta sinn sænga hjá brúði sinni. Morgun- inn eftir fer kona úr fjölskyldu brúðgumans og sækir lakið úr hjónasænginni, og það á helst að vera blóðugt. Annars er litið svo á, að stúlkan hafi ekki verið hrein mey, og þá er hægt að lýsa hjónabandið ógilt. Sums staðar á stúlkan jafnvel á hættu að verða drepin, annað hvort af fjölskyldu eiginmannsins eða sinni eigin. Eftir að brúðkaupið er afstaðið er það þýðingarmesta hlutverk konunnar að fæða börn og sinna húsverkum með öðrum konum í fjölskyldunni. Helst á hún að ala syni, því að meðal múhameðstrúarmanna teljast þeir meira virði. Samkvæmt kóraninum ber konunni að hafa barnið á brjósti í tvö ár, og á þeim tíma má hún ekki sænga með eiginmannin- um. Sé þessu boðorði fylgt, eru meiri líkur til að barnið lifi, og konan sleppur við að verða strax aftur þunguð. En þessi regla getur líka átt sinn þátt í því, að eiginmaðurinn fái sér nýja konu. Það er mjög mismunandi, hvernig samkomulagið er hjá konum saman manns. Venjan er sú, að hann sofi hjá þeim til skiptis, vikutíma í einu. Stund- um eru konurnar afbrýðisamar innbyrðis, og yfirgefa jafnvel fjölskylduna. í öðrum hjóna- böndum lifa konurnar við gagn- kvæma aðstoð, samvinnu og jafnvel vináttu. í þjóðíélögum þar sem ríkir polygamy, fjölkvæni, er konun- um misskipt. Það verða auðug- ustu, og oft elstu, karlarnir, sem hafa efni á að eiga flestar konur. Ungum mönnum getur reynst erfitt að safna nægu fé til að kvænast og stofna heimili, en kerfið tryggir það, að nánast all- ar konur giftast og öðlast þann- ig framfærslurétt. (III. Videnskab 1/87. - Þýð. Þ.J.) Frankie Johnson í Sjallanum Gcstir Sjallans um helgina fá að njóta sönghæfileika Frankie Johnsons Jr. Frankie þessi er mjög fjölhæfur listamaður. Hann er lcikari, dansari, skemmtikraftur og mjög góður söngvari. íslendingar muna e.t.v. eftir Frankie fyrir þær sakir að hann . sigraði í heimsmeistarakeppninni í Free style dansi þegar Ástrós Gunnarsdóttir hafnaði í 4. sæti. Ferill hans hófst er hann 12 ára gamall, söng í Dómkirkjunni í Cardilf en síðan stofnaði hann eigin popphljómsveit. Nýverið kom Frankie fram í spænska sjónvarpinu, þar sem hann söng fyrir fjórar milljónir áhorfénda en nú gefst Akureyr- ingum kostur á að hlýða á söng kappans í Sjallanum á föstudags- og laugardagskvöld. Bridds: Tvísýnt á loka- sprettinum Nú er þremur kcppniskvöld- um af fjórum lokið í Sjóvá- sveitahraðkeppni Bridgefélags Akureyrar en engin leið er þó að spá um lokaröðina, því keppnin er mjög jöfn. Staða efstu sveita er nú þessi: 1. Gunnar Berg 720 stig. 2. S.S. Byggir 714 stig. 3. Haukur Harðarson 703 stig. 4. Árni Bjarnason 701 stig. 5. Sjóváumboðið, Akureyri 698 stig. 6. Stefán Vilhjálmsson 674 stig. 7. Stefán Sveinbjörnsson 673 stig. 8. Rögnvaldur Ólafsson 672 stig. 9. Bragi V. Bergmann 661 stig. Alls taka 18 sveitir þátt í keppninni en meðalskor er 638 stig. Keppnisstjóri er Albert Sig- urðsson en Sjóváumboðið á Akureyri gefur öll verðlaun til keppninnar. Síðustu umferðirnar fara fram í Félagsborg á þriðjudagskvöldið og hefst keppnin klukkan 19.30. Rétt er að minna á að nú fer hver að verða síðastur að til- kynna þátttöku í Stórmóti BA sem fram fer í Félagsborg um næstu helgi. Öllu spilafólki er að sjálfsögðu heimil þátttaka. BB. Urgangí frá slátur- húsum breytt í fegrunarvörur og lyf Franska fyrirtækið Silab fram- leiðir grunnefni í fegrunarvörur og lyf úr eggjahvítuefnum, sem fást úr dýrablóði. Hugmyndin að þessari endurvinnslutækni þróað- ist við rannsóknastofnun í líf- efnafræði við VER-háskólann í Limogenes. Minnst 6000 tonnum af dýrablóði hefur- árlega verið hellt í frárennsli frá sláturhúsum í Limogeneshéraði. Talið er, að Silab nýti nú um 10% af þessu blóði. Umfangsmiklar rannsókn- ir háskólans leiddu til þess að far- ið var að vinna þrjú mismunandi efni úr eggjahvítunni í blóðinu: Sameindir, sem varna því að örverur og vírusar ráðist að lif- andi vef, mismunandi blóðvatn, sem notað er í fegrunarvörur og loks orkutöflur (peptide) sem notaðar eru í sérfæði á sjúkrahús- um. Silab hefur tekið að sér að nýta niðurstöður rannsóknanna til framleiðslu efn.a til notlcunar í iðnaðinum. (Þýtt. Þ. J.) Sprengingar þurfa ekki að vera til eyðileggingar. Nú gera menn tilraunir með að nota sprengi- efni við samsetningarvinnu, t.d. til að tengja saman röraleiðslur, þar sem erfitt er að komast að með logsuðutæki. í Kanada hefur sprengiefni verið notað við lagningu röra, sem voru fast að metra í þvermál. Sprengiefni var sett meðfram samskeytunum bæði innan og utan hringinn í kring og síðan þakið yfir með sand- pokum. Til að koma sprenging- unni af stað var notuð fjarstýr- ing. Þegar rörin voru skoðuð eftir sprenginguna, sást að þau höfðu tengst saman bæði betur og jafnar en unnt er að gera með logsuðu. Rörin tvö voru nánast eins og eitt málmstykki og engir veikir punktar fundust á samskeytunum. Ætlunin er nú að nota þessa aðferð við lagn- ingu og viðgerðir röra neðan- sjávar. Viðgerðir röra neðansjávar með hefðbundnum aðferðum eru bæði dýrar og hættulegar. Logsuöumaðurinn vinnur við skemmt rör í þar til gerðurn klefa, sem sökkt er niður á botninn og lofti dælt í, og venjulega verður logsuða við þær aðstæður ekki sterk. Með því að nota fjarstýrðar sprengingar gera Kanadamenn sér vonir um að hafa fundið aðferö til að skeyta málma sam- an örugglega og án þess að stefna mannslífum í hættu. (lli: Videnskab 1/87. - Þýð. Þ.J.)

x

Dagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagur
https://timarit.is/publication/256

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.