Dagur - 02.07.1988, Síða 5

carmina
„Ég var heimsfrægur
í skólammf
- segir Kristinn G. Jóhannsson stúdent ’56
2. júlí 1988 - DAGUR - 5
„Ég hef vafalaust verið á þess-
um árum eins og ég er núna,
fljúgandi einhvers staðar til
hliðar við strætin yfirleitt, eða
lífið eins og það gerðist í kring-
um mig.“ Svo mælir Kristinn
G. Jóhannsson skólastjóri og
listmálari þegar hann er spurð-
ur út í hið rómantíska Ijóð
Davíðs Stefánssonar sem
Carmínugreinin um Kristin
hefst á. Ljóðið valdi Kristinn
sjálfur en annan texta skrifaði
Knútur Bruun.
„Já, já ég hef alltaf verið sérvitr-
ingur og tiltölulega viðkvæmur
fyrir umhverfinu, þannig að mér
líður einna best eins og nú er orð-
ið að ég loka mig að miklu leyti
hérna af og læt mig annað litlu
skipta. Ég er búinn að skila mín-
um hluta af félagsmálastússinu,
og nú er kannski fyrst komin upp
sú draumastaða sem ég var með í
huga þegar ég valdi þetta ljóð,“
segir Kristinn
Við erum staddir í vinnustofu
listamannsins að Ráðhústorgi 1
en þar vinnur hann nú að undir-
búningi einkasýningar að Kjar-
valsstöðum í haust. Draumastað-
an sem Kristinn talar um er að
geta dvalið á vinnustofunni nokk-
urn veginn óháður umhverfinu
og umhverfið sé honum óháð,
nokkurs konar „gagnkvæmt vin-
gjarnlegt afskiptaleysi“.
Kristinn segist teíja að yfirleitt
verði ákveðin hvellsprenging
þegar þeir draumar sem lýst er í
Carmínutextum mæta raunveru-
leikanum síðar meir. „Hjá mér
hófst þessi hvellsprenging með
þeirri köldu staðreynd að maður
lifir ekkert af því að vera sveim-
huga listamaður fyrir ofan og
utan það sem er að gerast í kring-
um mann.“
„Þess vegna fór nú fyrir mér
eins og svo mörgum öðrum að
það sem ég síst ætlaði að gera
varð mitt ævistarf," segir Kristinn
og á þar við kennslustörfin. Frá
því að hann lauk myndlistarnámi
sínu, eða f tuttugu og fimm ár
samfleytt, hefur hann starfað sem
skólastjóri í Ólafsfirði og á Akur-
eyri.
Um það leyti sem Kristinn
fluttist til Ölafsfjarðar var
„draumur" hans orðinn á þá leið
að ná því jafnvægi að vera í
kennslunni yfir veturinn en geta
síðan málað á sumrin. „Ólafs-
fjörður var svo tímafrekur og
yndislegur á allan hátt að mál-
verkið bara varð eftir,“ segir
Kristinn.
Auk þess að vera skólastjóri
starfaði hann mjög mikið með leik-
félaginu á staðnum. Sumrin fóru
því meira og minna í félagsstörf.
I þessari hringiðu hins daglega
brauðstrits segist Kristinn oft
hafa verið með samviskubit yfir
því að hann væri að svíkjast und-
an málverkinu.
„Draumur" Kristins er þó síð-
ur en svo orðinn að engu því
hann hefur aldrei sleppt hendinni
alveg af penslinum. Undanfarin
þrjú til fjögur ár hefur hann svo til
getað einbeitt sér algjörlega yfir
sumartímann að því að rækta þá
hæfileika sem hann býr yfir.
Hann hefur dregið sig út úr öðru
en starfinu við litla skólann sinn.
Kristinn hefur nú komið sér upp
fastri vinnuaðstöðu þar sem hann
hefur gott útsýni yfir mannlífið í
Miðbænum.
Ég spyr hvort hann geti ekki
bara farið að lifa af því að mála,
eins og sagt er. „Ég vil það ekki.
Þá er ég orðinn háður smekk
manna og því að fara að mála fyr-
ir einhvern vissan markað. Þetta
er sú aðstaða sem ég vil vera í, að
hafa nokkurn veginn öruggt fyrir
grautnum af mínu opinbera starfi
og geta síðan óháður öllu haldið
mínu striki í málverkinu. Hins
ber þó að geta í þessu að þrátt
fyrir að ég hafi stefnt mína leið í
þessu upp á síðkastið, þá er hér
verulega mikið um að vera og
það fer héðan mikið af myndum
á milli sýninga. Að því leytinu er
þetta orðið jafn gott og það getur
verið og ég er ánægður."
Eins og áður segir hefur Krist-
inn fengið afnot af Kjarvalsstöð-
um í haust. Þá verða liðin tvö ár
frá síðustu sýningu hans. Kristinn
er nú á þriggja mánaða starfs-
launum hjá ríkinu og segir að nú
sé komið að þeim punkti þar sem
á það reynir hvort annað er til
staðar líka, þ.e.a.s. það sem
hann á að leggja til sjálfur. „Ef
þetta verður ekki góð sýning þá
er engu um að kenna nema sjálf-
um mér,“ staðhæfir hann.
„Snemma gekk hann eigin göt-
ur, lítt farnar, og þótti skrýtinn
mjög bæði útvortis og innvortis,“
segir í textanum. Kristinn segist
lítinn sem engan þátt hafa tekið í
félagslífi skólans utan að mála
leiktjöld og leikara hjá leikfélag-
inu. „Ég var ekki í félagslífi
vegna þess að það átti einfaldlega
ekki við mig. Ég var mjög inní
mig og hef aldrei verið góður í
fjölmenni. Þess vegna kemur það
úr hörðustu átt að síðustu ár hef
ég varla haft undan að halda ræð-
ur á alls konar mannfundum. Það
eru varla til þau félagasamtök
sem ekki hafa til mín leitað með
slíkt.“
Þegar líður á viðtalið og
menntaskólinn berst aftur í tal
kemur í ljós að hæfileikar Krist-
ins nýttust víðaren í leikfélaginu.
Auk þess að hafa teiknað Carm-
ínu ’56 og fleiri, ásamt þeim
Bolla Gústavssyni og Páli Þór-
hallssyni, var ekki haldin
skemmtun í skólanum án þess að
hann málaði þar auglýsingar eða
skreytingar. „Ég var mikið í
kringum félagslífið en svo þegar
kom að hátíðinni sjálfri þá fór ég
heim og lagði mig. Mínu hlut-
verki lauk um kvöldmatarleytið
daginn sem viðkomandi hátíð var
haldin,“ segir Kristinn og hlær
að. Menntaskólaárin segist hann
telja skemmtilegustu ár lífsins.
„Draumarnir og skemmtilegheit-
in sem fylgja þessum árum rifjast
upp við lestur Carmínu,“ segir
hann.
Ég bið Kristin að rifja upp eins
og eina góða sögu frá þessum
árum en það vill hann ekki, jafn-
vel ekki þó að ég slökkvi á bandinu.
„Maður er alltaf á besta aldri og
lífið er nákvæmlega núna. Það er
tilgangslaust að vera nokkuð að
rifja upp gömul ævintýri. Þau
voru góð meðan á þeim stóð en
síðan er það búið.“
Um skrítilegheit sín segir hann
að vissulega hafi hann klætt sig
skringilega. „Ég var heimsfrægur
í skólanum, af því að ég hélt
mína fyrstu sjálfstæðu sýningu
strax þegar ég var í fimmta bekk.
Þetta dugði til heimsfrægðar í
skólanum að eigin áliti og allra
annarra sem voru mér nánastir í
skólanum. Þetta gaf mér auðvit-
að tilefni til þess að vera öðruvísi
en annað fólk og þess vegna var
ég kannski öðruvísi klæddur og
síðhærðari en aðrir menn.“
Kristinn segir að a.m.k. hafi
sýningin vakið talsverða athygli
og telur að þetta hafi nýst honum
í viðskiptum við Akureyringa.
„Ja, nei sko það er einhver
náttúrugáfa sem ég er ekkert viss
um að ég hafi spilað allt of vel úr.
Þetta hefur verið of brotakennt
og ég hef ekki haft í mér það afl
að berjast í því að vera bara í
þessu heldur viljað hafa bakhjarl
í stríðinu.“
Eftir stúdentspróf hóf Kristinn
myndlistarnám, fyrst hér heima,
en síðan í Edinborg í tvö ár. Eftir
Edinborgardvölina var hann
teiknari á Vikunni í stuttan tíma
en síðan var hann allt í einu orð-
inn kennari á Patreksfirði. Þaðan
lá leiðin til Ólafsfjarðar sem fyrr
segir.
En gerði hann sér þá enga
grein fyrir því á menntaskóla-
árunum að hann þyrfti eins og
aðrir að takast á við alvöru
lífsins? „Draumurinn á þessum
árum er aldrei raunsær og á ekki
að vera það. Þá er það ekki
draumur.“
í Carmínutextanum um Kristin
kemur fyrir þessi upptalning:
„Listhneigður, söngvinn, leik-
elskur og vífsamur. Skrúðmælt-
ur, bókhneigður, og elskar lífið í
sinni fegurstu mynd. Hans motto
er: DUM VIMUS; VIVAMUS."
Hið fyrsta skýrir sig auðvitað
sjálft en Kristinn segist ekki hafa
verið meiri söngvari en hver
annar. „Ég gat haft hátt þegar
það átti við.“
Vífsamur? segir blaðamaður
án þess svo sem að hafa hugmynd
um það við hverju hann á að
búast sem svari. „Já, nei, nei,
kemur ekki til mála. Ég var
hræddur við kvenfólk. Þetta er
sjálfsagt ein óskhyggjan ennþá,“
segir Kristinn í mesta flýti og þar
með er málið afgreitt. En hvað
með mottóið: Látum oss lifa
meðan við lifum?
„Það fylgdi því, að vera lista-
maður að lifa voðalega hratt,
deyja helst á ungum aldri og vera
þá svekktur og vannærður. Ég
hef hins vegar ekkert efni á því
lengur að vera að setja mér
mottó,“ segir Kristinn G.
Jóhannsson. ET
Úr Carmínu
„Ég vil þangað, sem ég heyri
minn eigin andardrátt,
og allt er undrum vafið
og ævintýrablátt....
og ég get innsta eðli mitt
eitt til vegar spurt. -
Ég vil fara - fara eitthvað
langt, langt í burt. “
D.S.
Kristinn Gunnar Jóhannsson er fæddur 21. desember á því herr-
ans ári 1936. Dalvík er plássið, sem pilturinn leit heimsins ljós
í fyrsta sinn. Þaðan hvarf hann, þegar á unga aldri, til Akureyr-
ar, höfuðþorps Norðurlands. Snemma gekk hann eigin götur,
lítt farnar, og þótti skrýtinn mjög bæði útvortis og innvortis.
Hann er síðhærður, snareygður, dökkur á brún og brá, lítill
vexti og skrautsamur til klæða. Listhneigður, söngvinn, leikelsk-
ur og vífsamur. Skrúðmæltur, bókhneigður og elskar lífið í þess
fegurstu mynd.
Hans mottó er: DUM VIVIMUS; VIVAMUS.
Hann hefur verið í: I. Smábarnaskóla; II: Barnaskóla; III.
Gagnfræðaskóla; IV. Menntaskóla. Slíkur er hans menntaferill
til þessa. Utan framangreinds trúi ég hann hafi verið í listalæri
einhverju, og í framtíðinni mun Kristinn hyggja á listnám
erlendis.