Dagur - 24.09.1988, Blaðsíða 11

10 - DAGUR - 24. september 1988
„Það er
sofabakvið
pálmatré“
Menn eru misjafnlega jarð-
bundnir. Sumir vilja dvelja á
heimaslóðum alla sína tíð,
aðrir kjósa að flakka um
heiminn. Einn þeirra síðar-
nefndu er Jens Kristjánsson,
sem nú stundar fjölmiðlanám
í Bandaríkjunum. Kannski
segir hann okkur kvöldfrétt-
irnar í framtíðinni, en að
þessu sinni œtlar hann að
segja okkurfrá œvintýrum og
uppákomum sem hann hefur
lent í, t.a.m. á Akureyri og í
ísrael. Eflaust muna margir
eftir piltinum því Jens þótti
fádæma litríkur á mennta-
skólaárunum og er það
kannski enn.
M
eð kaffi og kraum-
andi pípustert inn-
an seilingar hóf
Jens frásögn sína.
Hann fæddist 14.
október 1961
klukkan 6 að morgni og er alinn
upp á Kristnesi hjá móður sinni,
Ingibjörgu Pálsdóttur, en hún var
og er hjúkrunarfræðingur á Krist-
nesspítala. Ingibjörg er þýsk, en
Kristján, faðir Jens, er íslenskur
og búsettur í Reykjavík. Jens er
því hálfþýskur og talar íslensku
og þýsku jöfnum höndum. Hann
segist reyndar vera Sorbi að ein-
um áttunda, en það er slavneskur
þjóðflokkur sem hluti af móður-
ætt hans er kominn af. Fullt nafn
hans hefur ekki fengist viður-
kennt, en það er hvork meira né
minna en: Jens Kristján Línus
May Kristjánsson.
„Ég ólst þarna upp í sveitasæl-
unni og lék mér í heyinu, enda
með heymæði mikla. Mamma var
Jens Kristjánsson frá Kristnesi lýsir lífshlaupi sínu í ýmsum löndum
alltaf að segja mér að vera ekki
að leika mér í heyinu, en ég var
svo þrjóskur að ég stakk mér af
enn meiri krafti í heyið og kom
heim hrínandi og bólginn og gat
vart andað.“
„Tómas Ingi sagði að
ég hefði slæm áhrif
á bekkinn“
Við stöldruðum ekki lengi við
bernskuminningarnar en Jens
gekk í skóla á Hrafnagili. Hann
fór síðan í Menntaskólann á
Akureyri og útskrifaðist þaðan á
vordögum 1982 eftir fimm ára
nám á málabraut.
- Pú hefur væntanlega sótt
heim í sveitasæluna á sumrin.
„Já, ég bjó heima hjá mömmu
á sumrin og var þar reyndar með
annan fótinn, sinnti hestunum og
kettinum. Mamma er með tvo
hesta, fékk þá 1972, árið eftir að
við fengum köttinn, og ég hef átt
annan þeirra síðan. Hinn seldum
við 6-7 árum seinna og fjárfestum
í hesti sem heitir Gregoríus
grámann. Hann er orðinn fjör-
gamall og þeir báðir.
Kötturinn er líka enn til
staðar. Hann varð 17 ára í lok
maí. Petta er mikill, stór og ægi-
lega feitur köttur. Pyngsti köttur
sem ég hef haldið á. Samt eru
engin ellimörk á honum. Hann
slæst ennþá og þykist eiga
Hælið.“
- Snúum okkur að mennta-
skólaárunum. Þú vaktir mikla
athygli í skólanum, kanntu ein-
hverjar skýringar á því?
„Nei, öngvar. Ekki nema hvað
Tómas Ingi Olrich, þáverandi
konrektor, kallaði mig inn á
skrifstofu til sín einn daginn og
honum þótti ég hafa verið heldui
mikið fjarverandi. Hann lýsti því
yfir að ég hefði slæm áhrif á
bekkinn. Ég skildi ekki hvað
maðurinn var að fara og skil það
ekki ennþá, eins og ég var blíður
nemandi og auðsveipur og með
eindæmum áhugasamur. Það
kom samt ekki mikið út úr eink-
unnunum, enda var ég í hinum
alræmda 5.B og sá bekkur hafði
ýmislegt annað orð á sér en góðar
einkunnir.“
„Röflaði bara á þvsku
í Ríkinu“
- Mér skilst þó að þú hafir ekki
átt í vandræðum með þýskuna,
enda móðurmál þitt, og það hef-
ur jafnvel heyrst að þú hafir not-
að þýskukunnáttuna til að
blekkja saklausa samferðar-
menn.
„Já, það getur passað. Ætli ég
hafi ekki verið 17 ára þegar ég
veðjaði við Jakob Kristinsson um
það að ég kæmist í Ríkið og veðj-
uðum við um flösku af Kijafa. Ég
skondraði síðan í Ríkið og röflaði
bara á þýsku, skildi hvorki ensku
né aðra tungu, sérstaklega ekki
íslensku. Það varð mikið stíma-
brak þarna inni því enginn skildi
þýsku. Þá fóru þeir bakatil á
lagerinn og náðu í mann sem
kunni hrafl í þýsku. Þeir voru nú
dálítið efins um mig en ég stóð
fast á mínu og það endaði með
því að ég fékk flöskuna.
Kvöldið eftir var ég að rúnta
um bæinn og um þrjúleytið um
nóttina var bankað á gluggann
hjá mér og vinkona mín spurði
hvort ég gæti ekki keyrt hana og
manninn sem hún var með heim
til hennar. Þetta var fyrir utan
Sjallann. Jú, það var sjálfsagt. Ég
leit ekkert á manninn en við
stúlkan spjölluðum mikið saman.
Síðan er mér litið í baksýnisspeg-
ilinn og sé þá manninn sem seldi
mér flöskuna í Ríkinu daginn
áður. Eftir það fór ég ekki í Ríkið
fyrr en maðurinn hætti að vinna
þar.“
- Saknarðu menntaskólaár-
anna?
„Ja, þetta var mjög skemmti-
legur og lærdómsríkur tími. Ef ég
ætti að lifa þau aftur hugsa ég að
ég myndi breyta ýmsu. T.d. að
lesa skólabækurnar, það kemur
að góðu gagni stundum, og leggja
sum sé meiri rækt við námið en
minni rækt við líkams- og sálar-
rækt sem fram fór á öldurhúsum
bæjarins. Þegar maður eldist og
vitkast sér maður hvað þetta var í
rauninni vitlaust, en þetta var
ægilega skemmtilegur tími og ég
hugsa oft til hans með kökk í
hálsinum."
/ /
A samyrkjubúi í Israel
- Hvað tók við hjá þér eftir
menntaskólanámið?
Jens rótaði í pípunni og svolgr-
aði Braga-kaffið sem hann hefur
ekki bragðað lengi, enda ekki
algengt í Bandaríkjunum. Hann
reif sig upp úr menntaskóla-
minningum og sagði með hægð:
„Ég vann í eina 15 mánuði á
Akureyrarflugvelli sem hlaðmað-
ur og fleira. Þá fór útþráin að
kræla á sér einu sinni enn.
Mamma fór fyrst með mig út þeg-
ar ég var tveggja ára og eftir það
fórum við út á eins eða tveggja
ára fresti, stundum tvisvar á ári.
Svo var það einn daginn að
stúlka sem ég þekkti kom út úr
vél Flugfélags Norðurlands. Ég
dröslaði tösku hennar á vagninn
og spurði hana hvar hún hefði
verið. Hún sagðist hafa verið á
samyrkjubúi í Israel og með það
sama ákvað ég að drífa mig
þangað. Þetta var upphafið að
þriggja ára flakki vítt og breitt
um heiminn."
- Hvernig var að vinna á sam-
yrkjubúi í ísrael?
„Það var rosalega gott. Mig
minnir að það hafi verið í sex
daga stríðinu sem landið var lagt
í rúst og mikil þörf á sjálfboðalið-
um til uppbyggingarstarfa. Þá
komu margir Evrópubúar til ísra-
el og aðstoðuðu landsmenn við
uppbyggingu á búunum. Þarna
skapaðist hefð og nú koma þang-
að bæði Evrópubúar og Banda-
ríkjamenn í stórum stíl, alls kyns
flökkulýður, og ég veit t.d. að
það eru hópferðir frá Þýskalandi
á þessi samyrkjubú. Það eru í
kringum 30 sjálfboðaliðar á
hverju búi í einu.
Ég var þarna að tína banana á
ökrunum, þvo diskana í eldhús-
inu, skúra gólf og um tíma var ég
með stelpu sem vann á barna-
heimili og þar sem hún vann á
öðrum tíma en ég var ég farinn
að gæta barna með henni. Það
var mjög gaman."
„Það fæst ekkert í
eyðimörkinni“
- Hvernig var samkomulagið á
samyrkjubúinu?
„Það var alveg frábært. Þetta
eru mestmegnis flökkukindur
sem safnast saman á þessum sam-
yrkjubúum og nota það jafnvel
sem hvíldarheimili. Þá eru þeir
kannski búnir að vera á flakki í 6-
8 mánuði og það er t.d. mjög
ódýrt að fara frá Grikklandi til
ísrael og setjast að á samyrkjubúi
í nokkrar vikur. Þarna skiptast
menn líka á upplýsingum og spá í
ferðir til Egyptalands eða lengra
inn í Afríku. Þetta er að hluta til
nokkurs konar upplýsingamið-
24. september 1988 - DAGUR - 11
„Mér datt í hug hvort ég stæði ennþá einhvers staðar í rykinu þegar ég væri fertugur og ætti hvergi heima ... Með það ákvað ég að fara í skóia.“
Mynd: GB
stöð því opinberar upplýsingar
eru oft af skornum skammti.
Það er einn galli við samyrkju-
bú: Maður þarf ekki að hugsa
þar. Við fáum fæði, húsnæði,
vinnufatnað og vasapeninga og
þurfum bara að koma okkur í
vinnu og vinna okkar 6-8 tíma.
Síðan getur maður þess vegna
legið í „coma“ fram að næsta
degi. Enda drekka menn mikið af
bjór þarna og rótsterku anís-
brennivíni og fikta við fleira.“
- Hvað varstu lengi í ísrael?
„Ég var tvisvar í ísrael, u.þ.b.
sex mánuði í hvort skipti. Þá var
ég í Egyptalandi í rúman mánuð
og ferðaðist um það endilangt í
lest. Ég eyddi líka ógurlegum
tíma í Sínaí eyðimörkinni, var
alltaf að koma þangað, fara og
koma aftur. Þetta er dýrðarinnar
staður. Það fæst ekkert í eyði-
mörkinni, enda ekki hægt að tala
um mannabyggð nema þrjá litla
staði þar sem Bedúínar bjuggu.
Ég var alltaf á einum af þessum
stöðum, sem var næst ísrael, oe
þar var stórmarkaður mikill. I
honum fengust svartar ólífur,
pítubrauð, geitaostur, vatn, en
ekkert meira. Á þessu lifði
maður.“
„Nú á ég hvergi heima“
- Hvað var svona heillandi við
Sínaí eyðimörkina?
„Eyðimörkin er ólýsanleg.
Þetta var alveg við sjóinn og
maður bjó ekki í neinu húsi held-
ur svaf ég á ströndinni. Þarna
voru pálmar, sandurinn, sjórinn
og kóralrif, ekkert annað. Það er
dásamlegt að sofa bak við pálma-
tré, vindurinn kemur bara úr
einni átt þarna og hlémegin við
trén er blíðalogn. Þangað ætla ég
að fara í brúðkaupsferð, þegar að
því kemur. Að vísu kom vin-
stúlka mín með aðra tillögu um
daginn: Óbyggðir Bandaríkj-
anna, þannig að við munum
sennilega varpa hlutkesti um
staðinn."
- Eftir þetta flakk fórstu að
hugsa um skólagöngu á ný, ekki
satt?
„Jú, ég sótti um nám í Texas,
en til þess að komast út þarf mað-
ur að taka enskupróf. Ég hef allt-
af verið frekar góður í enskunni
en það gerðist eitthvað í þessu
prófi og ég féll, fékk 525 punkta
en þurfti að ná 550. Ég komst því
ekki inn í skólann þetta árið
þannig að ég fór í Háskóla
Islands í eitt ár, í ensku, tók síð-
an prófið á ný og sótti um aðra
skóla. Þá fékk ég 661 punkt út úr
prófinu, sem þykir gífurlega há
einkunn. Kennararnir úti segja
mér að þeir þekki engan sem hef-
ur náð svona mörgum punktum,
hvorki Bandaríkjamenn né
útlendinga. Mér var boðinn
skólastyrkur frá háskólanum í
Mississippi og fór þangað. Ég er
búinn með tvö ár og á eitt eftir.
Ástæðan fyrir því að ég fór í
skóla var sú, að ég var staddur
rétt utan við Eilat, sem er syðsta
borgin í ísrael. Maður þarf að
fara yfir Negev eyðimörkina til
að komast upp til Tel Aviv, sum
sé upp til mannabyggða. Ég var
að reyna að húkka mér far en það
gekk ekki og hafði staðið allan
daginn í rykinu. Mér datt í hug
hvort ég stæði ennþá einhvers
staðar í rykinu með bakpoka á
bakinu þegar ég væri fertugur og
ætti hvergi heima. „Nú er horfið
Norðurland, nú á ég hvergi
heima", leið í gegnum huga
minn. Með það ákvað ég að fara
í skóla og reyna að gera eitthvað
úr mér, verandi líka með stúdents-
próf frá hinum ágæta skóla,
Menntaskólanum á Akureyri."
„Gat ekki tekið neitt úr
sálartetrinu og
slett framan í næsta mann“
Þegar Jens var í MA bjó hann á
heimavist og síðan á farfugla-
heimili á Akureyri. Þar var oft
glatt á hjalla og ekki var síður
mikið um að vera þar sem hann
bjó í Reykjavík meðan hann var
í Háskólanum. Hann leigði
nefnilega herbergi á Grenimel 9
hjá Halldóri Halldórssyni, sem
mjög hefur verið rætt um í sunn-
anblöðunum og mikil málaferli
hafa spunnist í kringum hann. En
á þessu tímabili kom út ljóðabók
eftir Jens, Kaktusblóm, undir
dulnefninu Mýrkjartan.
- Hvað kom til að þú gafst út
ljóðabók?
„Þegar ég var á flakkinu hafði
ég engan sem þekkti mann til að
tala við, samræðurnar urðu yfir-
borðskenndar og maður gat ekki
tekið neitt úr sálartetrinu og slett
framan í næsta mann. Til að losa
um slíkar tilfinningar setti ég
saman vísur og kviðlinga um það
sem skeði. Þetta var líka nokkurs
konar dagbók. Þegar ég kom til
landsins eftir síðustu ferðina sett-
ist ég niður og vélritaði kvæðin
og þegar ég fór suður í Háskól-
Sjá næstu síðu.