Dagur - 02.09.1989, Blaðsíða 13

sakamálasaga
í-
,-v.jO f \L-e4 *r' •* ' i.* 'vii'j'" *' & mu*^ r./i y» ■.
t\.K K r.» nurj.'■*».i •*• u »
Laugardagur 2. september 1989 - DAGUR - 13
Kveimagullld sem hvarf sporlaust
hátt, sem sæmdi vellauðugum
manni. Gæfan var honum hlið-
holl og Franklin D. Roosevelt,
sem þá var ríkisstjóri í New
York, skipaði hann hæstaréttar-
dómara í ríkisréttinum. Crater
hafði náð hápunktinum. Hann
var ríkur og voldugur. En 2.
ágúst átti sér stað atburður, sem
ógnaði þægilegri tilveru hans.
Hann var í fríi með konu sinni í
sumarbústað þeirra hjóna í
Maine. Símtal, sem hann átti, var
þess valdandi, að hann sneri
tafarlaust að því loknu aftur til
New York. „Ég verð að útkljá
ákveðið vandamál,“ sagði hann
konu sinni, en lofaði að vera
kominn aftur fyrir afmæli hennar
að viku liðinni. En hún sá hann
aldrei framar.
Þann 6. ágúst gaf hann út tvær
ávísanir upp á 4.100 dollara
samtals og sendi aðstoðarmann
sinn Joe Mara út í banka til að
innleysa þær. Þegar Mara kom
aftur, hafði hann sett pappíra úr
skjalasafninu í fjórar stórar og
tvær minni skjalatöskur. Hann
sagði Mara, að hann ætlaði að
„stinga af til Westchester í
nokkra daga og koma cinhverju í
verk“.
Þrátt fyrir þessi ummæli birtist
hann síðar um kvöldið í uppá-
haldsnæturklúbbi sínum á 45.
götu. Hann fékk sér nokkra
snafsa ásamt dansmcynni Ruby
Ritz en fór svo eins og fyrr er sagt
og kvaðst ætla í leikhús.
Þótt undarlegt megi virðast, liðu
fjórar vikur og degi betur þar til
það varð opmbert, að einn af
hæstaréttardómurum ríkisins
væri horfinn. Vinir jafnt sem
óvinir, allir ámóta skelkaðir,
gerðu allt sem í þeirra valdi stóð
til að þagga niður það hneyksli,
sem þeir áttu von á að tengjast.
Saksóknarinn Thomas Craine í
Manhattanhéraðinu vildi yfir-
heyra frú Crater, en hún neitaði
að bera vitni og voldugir vinir
dómarans stóðu með henni.
Ekki leið á löngu þar til ábend-
ingar um það. hvar dómarann
væri að finna, tóku að streyma
inn frá öllum heimsins hornum.
Myrtur í eldhúsi
herraseturs
Árið 1955 var hollenska miðlin-
um Gerard Croiset sýnd mynd af
Crater. Hann fullyrti, að dómar-
inn hefði verið myrtur í eldhúsi
herraseturs ekki langt frá Bronx
bæjarhlutanum í New York og
lík hans væri grafið þar í garðin-
um.
l lús eins og miðillinn lýsti var til
á þeim stað, sem liann tiltók,
þegar dómarinn hvarf. Á þcim
tíma höfðu yfirmenn innan borg-
arkerfisins notað það til unaðs-
stunda með vinkonum sínum.
Við eftirgrennslan kom í Ijós, að
eigandinn, sem nú var látinn,
Henry Krauss, hafði borið um
það vitni, að hann hefði komiö
að eldhúsinu útbíuðu í blóði að
morgni þcss 10. ágúst 1930.
En nokkurt lík fannst aldrei.
Umgengnishættir dómarans
Joseph Crater voru óvenjulegir
fyrir mann í hans stöðu og höfðu
orðið honum úti um viðurnefnið
„Jói í fullu fjöri“.
Að kvöldi hins 6. ágúst 1930 kom
Joseph Crater með vel vaxna
dansmeyju upp á arminn út úr
dýrum næturklúbbi við 45. götu í
New York. Þau stoppuðu á gang-
stéttinni og dómarinn veifaði á
leigubíl. Hann faðmaði lagskonu
sína að sér, kyssti hana létt á kinn
og sagði: „Sjáumst á morgun,
Ruby.“ En svo fór ekki. Þau
sáust aldrei framar. Hún fór í
leigubílnum, en dómarinn fór og
keypti sér miða að vinsælli
Broadwaysýningu „Dancing
Partners“.
Þaðan í frá hefur ekki sést til
dómarans. Hvarf hans var svo
furðulegt og átti sér stað á svo
viðkvæmum tíma, að enn í dag
eru dularfull mannshvörf þar um
slóðir kölluð „Cratermál“.
Crater dómari er ennþá á listan-
um yfir horfna og týnda hjá New
York-lögreglunni, þótt hann nú
væri orðinn aldargamall og ennþá
eru allar vísbendingar, ef þær
berast, um hvarf hans athugaðar.
Kvennagull
í meistaraflokki
Crater var tilfinninganæmur fjöl-
skyldufaðir en kvennagull í
meistaraflokki. Hann var ein af
styrkustu stoðum samfélagsins,
en kaus sér helst samvistir svika-
hrappa. Hann var harður í að
framfylgja lögum og reglu, en var
samtímis hluti af svikulustu
stofnun New Yorkborgar, sem
sögur fara af. Hann hefði orðið
frábær lagaprófessor en hann
vildi verða ríkur. Sem góðum
lögfræðingi, en ágjörnum, var
honum vel fagnað af þáverandi
leiðtogum borgarinnar. Sumarið
1929 var hann settur bústjóri í
þrotabúi Libby hótelsins og sem
slíkur seldi hann fjárfestingarfé-
lagi nokkru hótelið á 75.000 doll-
ara. Sex vikum síðar seldu hinir
nýju eigendur borginni það til
niðurrifs fyrir 2,8 milljónir doll-
ara. Nokkrir aðilar háttsettir í
stjórnsýslukerfi borgarinnar,
meðal annars Crater skiptu með
sér ágóðanum.
„Ég verð að útkljá
ákveðið vandamálu
Árið 1930 lifði Crater á þann
Lok, lok og læs...
Vekjaraklukkan hringdi út
klukkan fjögur um nóttina, en
hvorug mæðgnanna í herberginu
við hliðina rumskaði. Þær urðu
heldur ekki varar við neitt annað
torkennilegt hljóð um nóttina og
sváfu svefni hinna réttlátu til
morguns. Því er það, að enga vís-
bendingu er að hafa í einhverju
furðulegasta morðmáli Ameríku.
Óleysanlegt mál
Roy Orsini dó frá eiginkonu og
13 ára gamalli dóttur. Hann lá á
grúfu í rúminu, klæddur nátt-
skyrtu einni fata og skotinn í
hnakkann af stuttu færi með 38
kalíbera skammbyssu.
Tom Farley fulltrúi í morðdeild
lögreglunnar var gamalgróinn í
starfi. Að morgni þess 12. mars
árið 1981 hristi hann grásprengd-
an kollinn yfir „óleysanlegu
máli". Orsini lá skotinn til bana í
svefnherbergi sínu, gluggarnir
voru lokaðir og hurðin læst að
innanverðu. Sjálfsmorð var úti-
lokað.
Orsini var 38 ára gamall. Hann
var orkutæknifræðingur, talinn
góður fjölskyldufaðir og trúr eig-
inmaður. Hann bjó ásamt konu
sinni, Lee, og táningsdótturinni
Tiffany í fögru úthverfi borgar-
innar North Little Rock í
Arkansas. Enginn vissi til að
hann ætti sér neinn óvin.
Orsini fór snemma að sofa að
kvöldi þess 11. mars. Hann ætl-
aði árla af stað næsta morgun til
fundar við viðskiptavin í 100 km
fjarlægð. Vekjaraklukkuna stillti
hann á fjögur til að ná út úr borg-
inni áður en morgunumferöin
hæfist.
Þyrfti Orsini að fara snemma af
stað, eins og stundum kom fyrir.
þá var hann vanur að sofa einn til
að raska ekki ró fjölskyldunnar,
þegar hann færi. Þegar svo stóð á
sváfu eiginkonan og dóttirin í
næsta herbergi. Klukkan rúmlega
níu um kvöldið bauð hann þeim
mæðgum góða nótt með kossi og
fór upp að sofa. Það var það síð-
asta sem þær sáu til hans á lífi.
Hurðin var læst innan frá
Morguninn eftir fór frú Orsini á
fætur um sjöleytið. Mæðgurnar
snæddu morgunverð saman og
gengu síðan til skóla dótturinnar.
Frúin fór heim aftur og hóf önnur
morgunverk. Þegar þeim var lok-
ið á neðri hæöinni, fór hún upp til
að búa um og laga til í svefnher-
bergjunum. Fyrst varð fyrir her-
bergi eiginmannsins. Hurðin var
læst. „Þetta er ekki Roy líkt,“
hugsaði hún með sér. Lægi hon-
um á, skildi hann venjulega eftir
galopnar dyr og herbergið á rúi
og stúi.
Hún tók í hurðarhúninn. Hurðin
var læst innan frá-, en það hafði
hún ekki verið frá því að þau
fluttu inn fyrir fimmtán árum.
Gæti hann hafa sofið yfir sig?
Eða var hann veikur? Frú Orsini
hristi handfangið og rykkti í það,
barði að dyrum og kallaði hvað
eftir annað: „Roy, er eitthvað að
Roy?“
Lee Orsini fékk ekkert svar og
varð nú hrædd fyrir alvöru. Hún
hljóp út og bankaði í örvæntingu
á dyrnar hjá nágranna sínum,
fröken Glenda Bell. Með sameig-
inlegu átaki tókst þeim að brjóta
upp svefnherbergishurðina. Lee
Orsini rak upp hálfkæft skelfing-
aróp. Maöur hennar lá á grúfu í
rúminu og ennþá í náttfötunum.
„Þetta virðist frekar vera
skáldskapur en
raunveruleiki
Fröken Bell hringdi á lögregluna.
Litlu síðar birtust Farley og hans
menn. Þeir staðfestu, að Roy
Orsini átti skammbyssu eins og
flestir Bandaríkjamenn, en hún
var á sínum stað í skúffu nokkra
metra frá rúminu. Reyndar var
skammbyssa Roys 38 kalíber eins
og kúlan, sem bundið hafði endi
á líf Roys, en byssa hans var
Smith & Wesson en morðvopnið
Colt. En þrátt fyrir það hefði
Roy Orsini ómögulega komist
yfir að setja byssuna í skúffuna
og leggja sig í rúmið eftir að hafa
skotið sig í hnakkann.
Gluggarnir og hurðin voru vand-
lega athuguð. Öllum hafði þeim
verið lokað og læst innan frá.
Vekjaraklukkan, sem stillt var á
fjögur, hafði hringt út. Ekkert
kom í ljós, sem gaf vísbendingu
um, hvort morðið hefði verið
framið fyrir eða eftir þann tíma.
Hvorki Lee Orsini né dóttirin
Tiffany höfðu heyrt skotið. Því
var talið, að morðvopnið hefði
verið með hljóðdeyfi.
Nákvæm rannsókn fór fram á öll-
um ættingjum og kunningjum
hjónanna. Svipuð rannsókn var
gerð á eiginkonunni, þótt lægra
færi. í Ijós kom, að þau hjón
höfðu lifað góðu lífi og engar
misfellur var að finna í sambúð
þeirra eöa umgengni við dóttur-
ina. Og enginn fannst í þessari
leit, sem ástæðu hefði til að
myrða Roy Orsini.
Fariey sagði: „Ég hef rannsakaö
mörg morð, en ekkert líkt þessu.
Þetta virðist frekar vera skáld-
skapur en raunveruleiki.“