Dagur - 08.12.1990, Qupperneq 5

Laugardagur 8. desember 1990 - DAGUR - 5
Loðnan brást á
haustvertíðinni
- óvissa ríkir um ástand loðnustofnsins en flestir telja að
flotinn láti úr höfn 2. janúar til loðnuleitar
*“**...... Ar
-----.... / flli
“* ►*>•tTJj'"*"*

FN:
'ar
'flgUií)
ÖL5S--S

•Uuri-...
Vtonuslys í
.' ikuifi bruov

KsijS'íSr..: í Src;-jjJ.
{ vikunni stöðvuðust allar loðnuveið-
ar vegna ástands loðnustofnsins.
Þetta þýðir að undirmenn á loðnu-
flotanum, samtals 47 skipum, og
margir starfsmenn í loðnubræðslum.
verða atvinnulausir þar til veiðar
hefjast á ný. Staðan hjá bræðslunum
gagnvart kaupendum gæti verið
verri, því ekki hefur verið samið um
afhendingu ntikils magns af lýsi og
mjöli fyrirfram, vegna reynslunnar
frá síðustu vertíð. Dagur hafði sam-
band við forsvarsmenn loðnuverk-
smiðjanna á Norðurlandi og nokkra
útgerðarmenn auk fulltrúa sjó-
rnanna, til að leita álits á þessu
ástandi.
Siglufjörður
Þórður Andersen, forstjóri S.R. á
Siglufirði, segir að sá loðnuafli sem
landað hafi verið til þessa í haust hjá
bræðslunni nái ekki 1.200 tonnum,
sem þykir mjög lélegt. Þórður segir
að lítið sé hægt að gera annað en
bíða og vona það besta, en ástandið
er slæmt, verksmiðjan búin að senda
allmarga menn heim og vel gæti farið
svo að þeim 10 sem eftir eru nú verði
enn fækkað. „Maður sér ekki fram á
annað en uppsagnir, komi ekki meiri
loðna. Loðan hefur hegðað sér svip-
að og á sama tíma í fyrra. Hún kem-
ur upp eftir áramótin. Það er varla
hægt að kalla þetta göngur sem kom-
ið hafa núna, loðnan stendur djúpt
og.er dreifð. Loðnan á Kolbeinseyj-
arsvæðinu nú er mjög horuð og alvég
átulaus," segir hann.
Þórshöfn
Þórshöfn hefur tekið mest af loðnu af
öllum stöðum á Norðurlandi, 13.900
tonn. Konráð Jóhannsson segir að
hljóðið í mönnurn sé ekki gott út af
veiðistöðvuninni, en að öðru leyti
hafi flest gengið ágætlega hjá þeim.
Vel hafi gengið að fá báta til að landa
á Þórshöfn bæði núna og í fyrra. 15
manns starfa hjá verksmiðjunni, sem
afkastar tvöfalt á við Krossanesverk-
smiðjuna, 600 tonn á sólarhring.
„Hér eru bara 4 á vakt f einu, á tví-
skiptum vöktum. Svo eru 2 löndun-
armenn og viðgerðarmenn sem sinna
fleiru en verksmiðjunni. Mannskap
verður ekki sagt upp hér fyrir ára-
mót,“ segir Konráð. Um loðnugöng-
una í haust og vetur segir hann að
loðnan hegði sér allt öðruvísu en
áður og hefðbundið sé. Mönnum
beri þó ekki saman um hverju sé um
að kenna. „Núna er hún búin að
ganga tvisvar. Margir telja að fyrri
gangan hafi komið beint að norðan,
upp að norðausturhorninu og síðan
suður með landinu. Loðnan sem
veiddist fyrir vestan hefur verið mjög
blönduð, og mér finnst það ekki lofa
góðu. Við fengum smáslatta af
Björgu Jónsdóttur ÞH, þegar bátur-
inn var að losa sig áður en hann fór
heim, og það er mjög stór og falleg
loðna. Við vorum að spá í að senda
Halldóri ráðherra sýnishorn af
henni, hún er svo falleg,“ sagði
Konráð.
Krossanes
útgerðarmaður Bjargar Jónsdóttur
ÞH, er óhress með ástandið, og segir
þessa stöðvun koma sér afar illa fyrir
útgerðir loðnuskipa og sjómennina.
„Við töldum að vottur væri korninn
af betri loðnu, og loðnan sem minn
bátur kom með síðast var stór og
feit. Maður verður að lifa í von um
að þetta lagist. Björg Jónsdóttir var
ekki búin að veiða nema 2.316 tonn,
en kvótinn okkar í haust var 8.725
tonn. Útgerðirnar fara mjög illa út úr
þessu, og.auðvitað sjómennirnir líka.
Fyrir þessa minni báta er haustið
mikilvægt, því við verðum að geta
dreift veiðunum á sem lengstan tíma.
Þegar kemur fram á vertíðina, og
loðnan er fyrir suðaustan eða sunnan
land, horfir allt erfiðara fyrir báta
eins og Björgu. Okkar aðallöndunar-
höfn hefur verið Þórshöfn, og þegar
mikið er veitt af loðnu á stuttum tíma
getur verið erfitt að finna löndunar-
staði. Við fórum afar illa út úr þessu
í fyrravetur, þá urðum við að sigla
langt. Vinnslugetan er lítil á Suður-
og Suðvesturlandi, og þeir eru með
sín eigin skip sem hafa forgang. Þetta
verður okkur með burðarminni skip-
in afar erfitt. En við getum ekki farið
á síld, sem væri þó æskilegt, því
loðnuskip mega ekki stunda síldveið-
ar nema að fá yfirfærðan kvóta af
öðru skipi,“ segir Bjarni. Hann tók
að lokum fram að eins og málin
stæðu nú væri vafasamt hvort það
borgaði sig að senda Björgu Jóns-
dóttur á rækjuveiðar í bili. Síðasta
sumar hefði slampast vegna hagstæðs
olíuverðs og góðrar veiði, en síðan
hefur rækjuverð lækkað og olíuverð
rokið upp.
Súlan EA hefur veitt 4.868 tonn af
9.700 tonna kvóta frá 20. október.
Sverrir Leósson, útgerðarmaður,
segir að ntenn séu að vonum óhressir
með að sigla í land, en segir öruggt
að skipin láti úr höfn 2. janúar til
loðnuleitar ásamt rannsóknaskipun-
um tveimur. „Þetta er þó skárri afli
hjá okkur en var í fyrra þegar við
fengum aðeins rúm 1.500 tonn fyrir
áramótin. Það er slæmt að þurfa að
stoppa eftir að búið er að gera klárt á
loðnuveiðar. En ekki er um annað að
ræða en taka því, fiskifræðingar eru
það svartsýnir á ástand loðnustofns-
ins. Það er ekkert loðnuveiðibann í
gildi, menn fóru einfaldlega að ósk-
um ráðherra um að hætta í bili. En
ég er viss um að loðnan fer að veiðast
aftur eftir áramót,“ segir Sverrir
Leósson.
Konráð Alfreðsson, formaður
Sjómannafélags Eyjafjarðar, segir að
uppsagnarfrestur undirmanna á
loðnuflotanum sé 7 dagar frá því að
komið er í höfn. „Menn fara beint á
atvinnuleysisbætur eftir vikuna. Þeir
fara þá á skrá hérna hjá félaginu.
Hákon á Grenivík, Súlan og Þórður
Jónasson eru þau loðnuskip sem
skráð eru í Eyjafirði. Loðnuvertíðin
byrjaði mjög illa, og ég býst ekki við
að undirmenn hafi haft nema trygg-
inguna. Þegar allir bjuggust við að
þetta væri að lagast dettur allt niður,
og menn orðnir atvinnulausir. Það
veit enginn hvað gerist eftir áramót-
in, hrygningarstofninn er talinn svo
lítill að ekkert er hægt að veiða úr
honum. Það var svo sem svart ástand
fyrir jólin í fyrra, þá fannst ekki
neitt, en á þeim tíma voru samt eng-
ar uppsagnir," segir Konráð. EHB
Vopnafjörður
Finnbogi Alfreðsson hjá Loðnu-
bræðslu Lóns hf. á Vopnafirði segir
að verksmiðjan hafi brætt 5.500 tonn
af loðnu og 500 tonn af síld það sem
af er vertíðinni. „Þetta er ágætt mið-
að við að við eruni að byrja. Við
munurn vinna síld hérna einu sinni í
viku, fram yfir áramót, svo við stopp-
um ekki. Þetta stopp er auðvitað
mjög slæmt fyrir okkur eins og aðra,
því fyrir litlu verksmiðjurnar er hag-
kvæmt að hafa vertíðina sem lengsta,
og fá sem mest.út úr árinu. Menn
voru fyrst núna að sjá einhver merki
þess að gangan væri að leggja af stað
austur fyrir landið, menn lónuðu á 3
til 5 km lengju vestur af Kolbeinsey.
Þar var mjög stór og falleg göngu-
loðna. Þetta hefur ekki gerst fyrr á
vertíðinni. Kvótinn verður sennilega
ekki aukinn umfrarn þessi 370 þús.
tonn yfir landið, þótt veiðar verði
leyfðar aftur eftir áramót," segir
hann.
Raufarhöfn
Hjá S.R. á Raufarhöfn er búið að
landa rúmlega 6 þús. tonnum. Árni
Sörensen, forstjóri, segir engar
ákvarðanir liggja fyrir um ntannskap-
inn í verksmiðjunni, en þar vinna um
30 manns. „Það er ekki talin uppsögn
þótt ntenn séu sendir tímabundið
heim vegna hráefnisskorts. Ég geri
ráð fyrir að hluti af mannskapnum
verði látinn fara heim urn tíma. Mað-
ur reynir að vera bjartsýnn en veit
ekki hvernig ástandið verður eftir
áramótin. Flrygningarloðnan hefur
ekki fundist nema í litlum mæli, of
litlum til að viðhalda stofninum. í
fyrra fannst engin hrygningarloðna
fyrir áramót, en hún kont í ljós eftir
áramót. Maður hangir á því að þetta
verði eins núna. Ég hef ekki trú á að
stór kvóti verði eftir áramót þótt
eitthvað verði leyft að veiða,“ segir
Árni.
Jóhann Pétur Andersen, fram-
kvæmdastjóri Krossaness hf., segir
að ekki standi til að segja neinum
mönnum upp hjá verksmiðjunni fyrir
áramót. Til Krossaness hafa borist
um 1500 tonn af loðnu, en eins og
kunnugt er var verksmiðjan byggð
upp á þessu ári, og talsvert verk er að
stilla saman tæki hennar. Starfs-
mennirnir hafa nóg að gera við þetta
og fleiri verk, og auk þess hefur
Krossanes beinin frá Ú.A. til að
bræða, en það eru unt 6 þús. tonn á
ári. „Menn vita ekkert hvaða ákvarð-
anir verða teknar í ráðuneytinu, en
sjómenn gera ráð fyrir að fá að fara
til veiða aftur 2. janúar. Þá myndu
þeir leita með skipum Hafrannsókna-
stofnunar þangað til eitthvað finnst.
En það veit auðvitað enginn fyrir-
frant hvernig þetta verður,“ segir
Jóhann Pétur.
Útgerðarmenn og
sjómenn óhressir
Hreiðar Valtýsson, útgerðarmaður
Þórðar Jónassonar EA, segist hafa
átt von á þessu stoppi. „Við bjugg-
umst við þessu, og vorum eiginlega
hættir áður en flotinn fór í land.
Þórður var búinn að fá 2.758 tonn
þegar hann hætti um mánaðamótin.
Menn treysta á að veiðar byrji aftur
eftir áramót, og treysta því að sagan
frá því í fyrra endurtaki sig. Það veit
þó enginn með vissu. Ef svo illa fer
að ekkert verður eftir áramót getum
við snúið okkur að öðru, en ég
reikna þó varla með að svo illa fari.
Auðvitað er þetta slæmt, menn voru
lengi vel að vona að þetta lagaðist,
en svo fór ekki. Ég tel að það hafi
verið rétt ákvörðun að sigla flotanum
í land og bíða. Það hefur enginn
gagn af því að vera á sjó þegar litlar
veiðihorfur eru. Það þarf hinsvegar
að halda loðnuleitinni vel áfram,“
segir Hreiðar.
Bjarni Aðalgeirsson á Húsavík,
Evrópumarkaöshyggjan:
Hagsmunir og valkostir Islands.
Höfundur rekur þróun Evrópumark-
aöshyggjunnartilfríverslunarkenningar
Adams Smith. Af henni hafi sprottiö
jafn ólikar stofnanir og Gatt, Oeec/
Oecd, Eb, Efta og síðast hugmyndin
um Efnahagssvæði 18 Evropuríkja,
Ees. Gerö er grein fyrir einkennum og
markmiöum þessara stofnana,
yfirþjóölegu eöli Eb og fullveldisafsali
aöildarríkjanna. Gerö er úttekt á gildandi
pfnahags- og utanríkisviðskiptakerfi
Islands. í lokakafla skoöar höfundur
aöra og betri valkosti fyrir ísland en Ees
og Eb.
Þetta er traust og aögengileg heimild
um mikilvægasta milliríkjamal okkar í
dag. Vfirgripsmikiö efni er sett fram á
lipru máli og svo skýran hátt, aö allir
megi skilja. Fjöldi mynda og skýringa-
teikninga. Kilja í storu broti, 118 bls.
Verö kr. 1000,00.
íslensk sjálfstæöis- og
utanrikismal.
Yfirgripsmikiö grundvallarrit þar sem í
fyrsta sinn er brugöiö upp heildarsýn
yfir sjálfstæöis-, fullveldis- og utan-
ríkismál þjóöríkisins, konungsríkisins
og lýöveldisins. „Þjóðveldiö" er þjóð-
félagsfræöilega skiígreint sem þjoöríki
með stjórnskipulagi höföingjaveldis, er
þróaðist niöur í klíkuveldi og tortímdi
sjálfu sér vegna höfðingjadeilna og
ógætilegra milliríkjasamskipta. Megin-
hluti bókarinnar er um utanríkis- og
öryggisstefnu lýöveldisins og 8 hlutlæg
stefnumótandi atriöi, sem smáríki getur
ekki sniögengiö. Varar höfundur við
hliöstæðum hættum Sturlungaqldar,
sem nú steöja að fullveldi okkar. í um-
sögn „Þjóölífs" segir: „Hér er á ferðinni
bók, sem á erindi til allra þeirra, sem
líta vilja þróun íslandssögunnar frá nýj-
um sjónarhóli." Yfir 70 myndir og upp-
drættir, 336 bls. í stóru broti og vönduöu
bandi. Verð kr. 2800,00.
Lýöræöisleg félagsstörf,
2. útgáfa.
Heilsteypt og yfirgripsmikil handbókfyrir
alla þá, sem taka vilja ábyrgan þátt í
félagsstarfi og ná árangri í fundarstörf-
um og mælsku. Bókin fjallar á hlutlaus-
an, hagnýtan og fræðilegan hátt um
alla þætti félags- og fundarstarfa, fundi
og fundarstiórn, félags- og forystustörf,
mælsku, rökræöur, lyöræöisskipulagiö
og samhengi félagslífsins. Margar
fróðlegar teikningar af hentugu fyrir-
komulagi í fundarsal smærri og stærri
funda. I bókinni eru verkefni og dagskrár
til þjálfunar á 10 málfundum. Hentug
bók fyrir málfundarstarfsemi allra
félaga, flokka og skóla, byggö á ís-
lenskum aöstæöum. 304 bls. í fa
bandi. Verö kr. 2000,00.
i fallegu
BÓKASAFN FÉLAGSMÁLASTOFNUNARINNAR
Pósthólf 9168 - 109 Reykjavík-Simi 75352
Bókasafn Félagsmálastofnunarinnar, pósthólf 9168, 109 Reykjavík
Já takk. Ég óska aö fá sendar í póstkröfu eftirtaldar bækur skv. sértilboðinu:
□ Islensk sjálfstæöis- og utanríkismál tuUu.UU 2240,00 Nafn:
□ Lýðræðisleg félagsstörf, 2. útgága cUUU,UU 1600,00 Heimili:
□ Evrópumarkaðshyggjan IUUU.UU 800,00 Póststöð:
□ Allar3bækurnar DuUUjUU 4350,00 Kennitala:
Sími: