Dagur - 08.12.1990, Blaðsíða 18

oh _ cj'. ir\An
noí) y

18 - DAGUR - Laugardagur 8. desember 1990
Jón Hjaltason
Frönsk kvikmyndavika a Akureyri
- Kvikmyndaklúbbur Akureyrar lætur til skarar skríða
- fyrsta sýning á mánudaginn kl. 19 í Borgarbíói
Eins og Akureyringa rekur vænt-
anlega minni til tóku nokkrir
áhugamenn um kvikmyndir
höndum saman næstliðið sumar
og stofnuðu Kvikmyndaklúbb
Akureyrar. Allar götur síðan
hefur stjórn félagsins unnið
markvisst að því að fá hingað
norður kvikmyndir sem að öðr-
um kosti myndu ekki berast
norður um heiðar. Og nú er starf
þessara ötulu frumherja í þann
veginn að bera ávöxt. Frá mánu-
deginum 10. desembertil laugar-
dagsins 15. desember mun Kvik-
myndaklúbbur Akureyrar bjóða
bíóförum til franskrar kvik-
myndaviku. Sýningar verða í
Borgarbíói klukkan 19 hvern
virkan dag vikunnar, sú síðasta
laugardaginn 15. desember.
Aðgangseyrir er 300 krónur og til
að léttá undir með okkur hæglæs-
um á frönsku verður enskur texti
með hverri mynd.
Samkvæmt upplýsingum for-
ráðamanna félagsins verða ekki
sýndar færri en 12 myndir, sumar
leiknar aðrar ekki - og ein teikn-
uð. Teiknimyndin styðst við hug-
myndaflug japanska teiknimeist-
arans Toshio Saeki og segir frá
því sem ekki á að segjast. Leynd-
ustu hugrenningar smávöxnu jap-
önsku skólastúlkunnar öðlast líf í
þessari tæplega fimm mínútna
löngu stuttmynd leikstjórans
Michael Boschet.
Engin þeirra um það bil 12
kvikmynda er við fáum að sjá
nær því að vera hinnar sígildu
lengdar dæmigerðrar bíómyndar.
Sú lengsta þeirra er liðlega einn
og hálfur klukkutími, aðrar eru
skemmri, allt niður í fjórar
mínútur. Petta eitt undirstrikar
að franska kvikmyndavikan á
Akureyri mun ekki færa okkur
dæmigerðar bíómyndir. Ef litið
er svolítið nánar á hverja þeirra
fyrir sig verður enn ljósara að
Hollywood hefur ekki náð að
þrýsta stimpli sínum á Frakkana
sem heimsækja okkur daglega í
vikunni sem nú fer í hönd. Það er
frekar að Þjóðverjar hafi komið
þar fæti á milli stafs og hurðar því
að ein myndanna, Líknarhöggið
(Der Fangschuss eða á frönsk-
unni Le coup de grace) frá 1976,
er framleidd af frönskum og
þýskum í sameiningu en leik-
stjórinn er þjóðverskur, Volker
Schlöndorff. Sýningartími Líkn-
arhöggsins, en hún er næstlengsta
myndin sem við fáum að sjá, er
tæpar 100 mínútur. í kynningu
með Líknarhögginu segir að hún
hafi hreppt aðalverðlaunin á
kvikmyndahátíðinni í Napolí
árið 1977. Schlöndorff segir okk-
ur sögu af ástarsorg, ung stúlka
játar pilti ást sína en hann lætur
sér fátt um finnast, og dregur upp
mynd af óvægnum einstakling-
um, Éric og Sophie, sem bæði
kjósa að ganga veginn á enda
hvað sem það kostar.
Masculin féminin gerist í París. Árið er 1965. Paul snýr heiin eftir að hafa
gegnt herþjónustu. Pólitískar öldur rísa hátt og enginn kemst hjá því að taka
afstöðu.
Sa frægasti
Jean-Luc Godard er eflaust nafn-
kunnastur þeirra leikstjóra er
verk eiga á kvikmyndahátíðinni.
Hann er Parísarbúi, fæddur í des-
ember 1930 og verður því sextug-
ur um þessar mundir. Hann var
að nálgast þrítugt þegar hann
gerði sína fyrstu leiknu
kvikmynd, Breathless (1960).
Athygíi vakti að ekkert handrit
stóð að baki kvikmyndarinnar.
Aðalhlutverkið í Breathless
var í höndum Jean-Paul Sartre og
framleiðandinn var Francois
Truffaut.
Godard þótti strax skera sig úr
hópnum. Hann var eins og hel-
tekinn af hvcrflyndi mann-
skepnunnar og lægri hvötum
hennar. Strax 1960 gerði hann
hina alræmdu The Little Soldier,
um helvíti hinnar öfuguggaleg-
ustu óhamingju tilverunnar, -
þessi mynd var bönnuð um langt
árabil. í kjölfarið fylgdu myndir
eins og My Life to Live (1962)
leikin kvikmynd í heimildalíki
um líf ungrar götukonu, og
Pierrot le fou (1965), en það var
einmitt hún sem vakti athygli á
Frakkanum vestan hafs. Ekki
löngu síðar var Godard beðinn
að leikstýra Bonnie and Clyde,
sem átti eftir að verða geysilega
vinsæl, en hann neitaði, tor-
tryggði Hollywoodkerfið. Árið
eftir gerði hann Masculin
féminin, kvikmyndina sem Akur-
eyringum verður nú boðið að sjá.
Um þetta leyti stóð Godard á
tímamótum. Áhugi hans á sálar-
lífi mannskepnunnar var óðum
að víkja fyrir sterkri þrá til sam-
félagsbreytinga. Godard vildi
nota kvikmyndina til að bæta
samfélagið, hið einstaka var orð-
ið of tímafrekt, siðbæta varð
heildina. Godard gerðist vinstri
sinnaður. Sinnaskiptunum fylgdi
nýr leikstjóri og nýr tilgangur;
kvikmyndirnar áttu að umbreyt-
ast í hamarinn sem bryti niður
þjóðfélagsbölið, listin átti að
sigra græðgina, andinn efnið og
séreignin að breytast í sameign.
Hvort Masculin féminin ber ein-
hver merki þessara hamskipta
Godards veit ég ekki, hún er
kannski fullgömul til þess; en
sjón er sögu ríkari og bíófarans
að dæma.
í París að nóttu leiða leikstjórarnir Jacques Baratier og Jean Valére okkur
um Parísarborg eftir að skyggja tekur.
Argos
Eitt eiga kvikmyndirnar sem
hingað koma sameiginlegt, þær
eru allar framleiddar af sama
aðilanum, Argos Films. Þegartal-
ið berst að þessu fyrirtæki taka
Frakkar munninn fullan og full-
yrða að það „teljist til frum-
kvöðla í evrópskri kvikmynda-
gerð.“ Hvað sem um þetta má
segja þá er víst að Argos Films,
með framkvæmdastjórann
Anatole Dauman í fararbroddi,
hefur náð að setja mark sitt á
kvikmyndagerð í Evrópu. Vegna
þessa höfðu forsjármenn George
Pompidou-menningarmiðstöðv-
arinnar forgöngu um að efna í
kvikmyndahátíð, Dauman til
heiðurs. Og það er einmitt brot
af þessari hátíð sem nú skolar á
iand hér við Pollinn.
Segja má að Dauman og Argos
Films séu eitt og hið sama.
Fyrirtækið var stofnað 1949 og þá
þegar tók Dauman við stjórnar-
taumum þess og hefur ekki sleppt
þeim síðan. Kvikmyndaráðgjafi
við menningarmiðstöð Pompidou
í París, Jean-Loup Passek, lýsir
Films
Dauman sem manni endurreisn-
artímans „sem villst hefur inn á
okkar tíma, öld efnishyggjunn-
ar.“ Annar kunningi Dauman
segir hann manninn sem kann þá
list „að tengja saman peninga,
hugmyndir og svipmyndir og fá
út úr því þá ljúffengu ánægju sem
kölluð er kvikmyndagerð.“
Eitt megineinkenni Dauman
sem kvikmyndaframleiðanda er
dálæti hans á stuttum og meðal-
löngum myndum, ekki nauðsyn-
lega leiknum, sumar eru teiknað-
ar, aðrar hreinræktaðar heim-
ildamyndir um mannlíf og borg-
arbrag. Við fáum að sjá dæmi
þessa þar sem er myndin París að
nóttu (Paris la nuit) frá árinu
1955. Hugmyndin er skemmti-
lega einföld, að sýna mannlífið í
Parísarborg eftir að skyggja
tekur, hvernig glaðværðin, já
jafnvel léttúðin, verður að loKurn
að láta í minni pokann fyrir næt-
urmyrkrinu og þreytunni.
Anatole Dauman ákvað að
gefa stuttmyndinni stuðning sinn,
nú er eftir að sjá hvort Akureyr-
ingar gefi Dauman tækifæri.