Dagur - 03.04.1991, Qupperneq 7

í DAGS-ljósinu
Miðvikudagur 3. apríl 1991 - DAGUR - 7
I
Aukin harka í deilu Útgerðarfélags Akureyringa og sjómanna:
Er deilan óleysanlegur rembihnútur?
Aukin harka hefur færst í deiiu
Utgerðarfélags Akureyringa
við sjómenn á ísfisktogurum
félagsins. Erfitt virðist að sjá
að sættir takist á næstunni og
deiluaðilar mætist á miðri leið.
Upplýsingar frá Útgerðarfé-
laginu og Sjómannafélagi
Eyjafjarðar virðast stangast all
verulega á og deilan ber nú
keim af áróðursstríði beggja
aðila.
Á blaðamannafundi sem
Utgerðarfélag Akureyringa boð-
aði til á annan dag páska kom
fram að stjórn félagsins teldi sig
ekki geta boðið meira en 41%
heimalöndunarálag, sem gilti frá
síðustu áramótum, í samræmi við
samning sjómanna á Kolbeinsey
ÞH og útgerðarfyrirtækisins
Ishafs hf., sem gengið var frá
laugardaginn fyrir páska. Fram
kom í máli Gunnars Ragnars,
framkvæmdastjóra ÚA, að félag-
ið harmaði að hluti sjómanna
þess hafi hætt störfum. Jafnframt
sagði hann að stjórn fyrirtækisins
hafi heimilað sér og Vilhelm Þor-
steinssyni að auglýsa stöður á
ísfisktogurum félagsins og leita
leiða til þess að manna skipin að
nýju. Stöður háseta á togurunum
voru auglýstar í gær.
Gunnar Ragnars sagði að verð
það sem fiskmarkaðarnir greiddu
skapaði óánægju hjá sjómönnum
sem landa að mestu afla til eigin
fiskvinnslustöðva. Útgerðarfélag
Akureyringa hafi reynt að koma
til móts við sjómenn með því að
taka upp svokallað heimalöndun-
arálag.
„Það er hins vegar ljóst að
þessi mál snúast um grundvallar-
atriði. Þetta er nefnilega spurn-
ing urh það hvernig við ætlum að
skipa málum í okkar sjávar-
útvegi, ekki bara veiðunum held-
ur líka vinnslunni og ekki síst
markaðsstarfseminni sem búið er
að byggja upp í áratugi. Það er
alveg ljóst að ef fiskvinnslan á að
borga markaðsverðin, sem
myndast hafa vegna takmarkaðs
framboðs, þá myndi glatast það
sem hefur verið byggt upp á
undanförnum árum og áratugum
og það myndi líka hafa áhrif á þá
sókn sem við höfum átt á erlend-
um mörkuðum fyrir frystar sjáv-
arafúrðir í gegnum tíðina. Ef fara
ætti út í að selja allan fisk á fisk-
mörkuðum er auðvitað einboðið
að verðin myndu lækka. Þá er
spurningin hvort sjómennirnir
stæðu allir í þeim sporum sem
stór hluti þeirra stendur í í dag,“
sagði Gunnar.
Hann sagði að hinn kosturinn
væri sá að selja allan afla á
mörkuðum óheft bæði innan-
lands og erlendis, sem myndi á
sama hátt lækka verðin til hags-
bóta fyrir erlenda fiskkaupendur
og fiskverkendur og auka kostn-
að við meðferð og meðhöndlun
aflans innanlands.
Gunnar rakti síðan gang samn-
ingaviðræðna ÚA og sjómanna.
Hann sagði að 20. febrúar sl. hafi
Sjómannafélag Eyjafjarðar gert
tillögu um 48% heimalöndun-
arálag á þorski og 48-70% heima-
löndunarálag á aðrar tegundir.
Þann 26. mars sl. sagði hann að
borist hafi tilboð sjómanna um
93,7% heimalöndunarálag fyrir 2
kg fisk og aðrar fisktegundir sam-
kvæmt því. Daginn eftir hafi sjó-
menn síðan lækkað tilboðið nið-
ur í 82,7% heimalöndunarálag.
„Sjómönnum hefur verið greitt
40% heimalöndunarálag frá 1.
mars sl. Við segjum það hér að
þetta 40% heimalöndunarálag
standist við aðra aðila og þá sér-
staklega þá aðila sem við teljum
ástæðu til að bera okkur saman
við. Þetta heimalöndunarálag
gerir það að verkum að tekjur
sjómanna hjá ÚA eru fyrir ofan
meðaltal sjómanna í landinu.
ÚA varpaði einnig fram þeirri
hugmynd að festa verð á hinum
ýmsu fisktegundum eins og víða
er farið að gera og við buðum
upp á það að markaðstengja 12%
af aflanum þar sem yrði tekið
meðaltal þriggja markaða í
hverri viku við Faxaflóa. Þessa
hugmynd settum við fram með
sérstöku tilliti til þess að óánægja
sjómanna og umræða þeirra hef-
ur einmitt snúist um markaðina
og það verð sem markaðirnir
greiða. Það er skemmst frá því að
segja að engar af þessum hug-
myndum fengu hljómgrunn.
Það stendur eftir núna að
Útgerðarfélag Akureyringa er til-
búið til þess að greiða 41%
heimalöndunarálag sem gildir frá
síðustu áramótum. Við höfum
einnig boðið upp á það að setja í
gang könnun á öllum þáttum
þessa máls, þróun verðs og fram-
boðs á erlendum og innlendum
mörkuðum, afla upplýsinga um
það hvað greitt er vítt og breitt
um landið, vinna úr þessum upp-
lýsingum með sjómönnum og
átta sig á því hvar Útgerðarfélag
Akureyringa stendur að þessu
leyti í dag. Krafa sjómannanna
snýst um 80-90% heimalöndun-
arálag. í fyrstu kröfunum 20.
febrúar var þetta 48%. Það hefur
því hækkað um 30-40% síðan,“
sagði Gunnar.
Hann bendir á sem dæmi að í
tilboði sjómanna frá 27. mars sl.
sé gengið út frá 77,35 krónum
fyrir kílóið af óflokkuðum
þorski. Meðaltalsverðið á þorski
miðað við verðlagsráðsverð frá 1.
mars sl., 10% kassauppbót og
40% heimalöndunarlági sé 69,67
krónur. Þá bendir Gunnar á að í
sama tilboði sé miðað við 45,75
krónu kílóverð fyrir ufsa. Sjö
söludaga í mars hafi meðalverð á
ufsa á fiskmörkuðum í Hafnar-
firði, Reykjavík og á Suðurnesj-
um verið 41,01 króna. Á sama
hátt hafi sjómenn ÚA gert kröfu
um 40,6 krónu fyrir karfakílóið
að meðaltali en á nefndum
mörkuðum hafi verið greiddar
36,32 krónur fyrir kílóið af karfa.
Kristján Ragnarsson, fram-
kvæmdastjóri Landssambands
íslenskra útvegsmanna, segir að
hér sé um að ræða deilu Útgerð-
arfélags Akureyringa og sjó-
manna þess en LÍÚ fylgist að
sjálfsögðu úr fjarlægð með gangi
mála.
„Það er erfitt að segja hvaða
lærdóm megi draga af þessari
deilu. Við erum með fiskmarkaði
hér heima og sömuleiðis erlendis
sem við skömmtum inn á til þess
að fá sem hæst verð. Ef þetta
væri frjálst væri verðið miklu
lægra. Þetta veldur fyrirtæki eins
og Útgerðarfélagi Akureyringa,
sem hefur ekki lengi selt fisk
erlendis, erfiðleikum.
Um það þarf ekki að deila að
tekjur sjómanna hækkuðu að
meðaltali um 25% á síðasta ári á
meðan laun í landi hækkuðu um
7-8%.
Inn í þetta blandast olíukostn-
aðarhlutinn. Innan skamms tíma
fá sjómenn aftur 7-8% hækkun
vegna lækkunar á olíu.
Eftir að verðlagsráðsverð er
orðið úr tengslum við það sem
borgað er fyrir fisk verða menn
að leysa þetta á fiskmarkaði eða
með eilífum samningum."
- Geta útgerðarmenn fallist á
það sjónarmið sjómanna að fisk-
ur fari í gegnum fiskmarkaðina?
„Fiskmarkaðarnir hér fyrir
sunnan hafa verið að eflast
merkilega mikið. Magnið jókst
um 36% á síðasta ári og er nú
komið í 60 þúsund tonn. Það er
meira en selt er á mörkuðunum í
Grimsby og Hull. Stór fisk-
vinnslufyrirtæki hér syðra, sem
jafnframt reka útgerð, hafa átt
mjög erfitt með að sætta sig við
að setja sinn fisk á markað, en
hafa verið að láta undan í því. Þá
kemur upp sú spurning hvort
Eyjafjörður sé nógu öflugt
útgerðarsvæði tii þess að þar sé
einhver marktækur markaður.
Það er fjarri lagi að kaupa fisk á
Akureyri eftir markaðsverði hér.
Mönnum hefur enn ekki sýnst
fyrir norðan að fiskmarkaður geti
leyst þetta.“
Óskar Vigfússon, formaður
Sjómannasambands íslands, seg-
ir að deila ÚA og ÚD við sjó-
menn hafi ekki verið rædd í
stjórn sambandsins, það verði
væntanlega gert á fundi í næstu
viku.
„í mínum huga er þessi deila
bein afleiðing þess sem gerðist í
Verðlagsráði sjávarútvegsins í
vetur, þar sem menn vildu ekki
gangast inn á þá kröfu okkar að
markaðstengja afla lönduðum
hér heima. Við sáunr það fyrir
okkur að með hækkandi verði á
mörkuðunum, bæði erlendis og á
mörkuðunum hér heima, yrði
mjög erfitt um vik fyrir sjómenn
að sætta sig við að vera með eitt-
hvert heimalöndunarálag sem
væri algjörlega út úr kortinu.
Sannleikurinn er sá að Verð-
lagsráð sjávarútvegsins er gengið
sér til húðar og það er ekkert
nema skrípaleikur að vera með
það inn í dærninu. Við viljum sjá
þann tíma koma að allur fiskur
sem veiddur er á íslandsmiðum
fari í gegnum markaði hér
heima.“
- Óttast sjómenn þá ekki
verðhrun á mörkuðunum?
„Það er hlutur sem við verðum
bara að taka.“
Óskar segist ekki hafa trú á því
að forráðamönnum Útgerðarfé-
lags Akureyringa takist að
manna skip sín á meðan á þessari
deilu stendur. „Það væru þá
skrítin kýrhöfuð sem réðu sig á
þessi skip. Það eru ekki
sjómenn.“
Óskar segist ekki geta spáð um
þróun þessarar deilu. „Náttúru-
lega þurfa báðir að sýna samn-
ingsvilja, bæði útgerðin og okkar
ágætu félagar. Róm var ekki
byggð á einum degi og svo er
einnig með fiskverðið. Það er
ennþá í lausu lofti og vonandi
geta menn komist niður á
sanngjarnari grundvöll í þessu.
Það er klárt ntál að það verður að
stokka þetta kerfi upp.“
En tekur Óskar Vigfússon
undir þau orð sjómanna ÚA að
laun þeirra séu með því lægsta
sem gerist á landinu?
„Við höfum beinharðar tölur
úr skýrslum Landssambands
íslenskra útvegsmanna sem segja
allt annað um launakjör sjó-
manna hjá ÚA en Útgerðarfélag-
ið vill vera láta.“ óþh

HVÍTUR STAFUR
BLINDRAFELAGIÐ
ilæ
IFERÐAR
AKUREYRARB/ER
Akureyrarbær umhverfisdeild
Unglingavinna
Verkstjóri óskast til starfa í sumar.
Æskilegt er aö umsækjandi hafi náö 20 ára aldri
og hafi reynslu af verkstjórn og garðyrkjustörfum.
Umsóknarfrestur er til 12. apríl 1991.
Upplýsingar um kaup og kjör veitir starfsmanna-
stjóri í síma 96-21000.
Upplýsingar um starfi eru veittar á skrifstofu
umhverfisdeildar í síma 96-25600.
Umsóknareyðublöð fást í starfsmannadeild Akur-
eyrarbæjar.
Umhverfisstjóri.
BEINT FLUG
Akureyrí-Zurich
íll
ta
ítel
SU
komin út
Gerum tilboð í hópferðir,
komdu við eða hringdu og
fáðu
Ferðaskrifstofan
NONNI hf.
Brekkugötu 3
v/Ráðhústorg
símar 27922 og 27923
Sætaframboð í ferðum þessum er takmarkað og ef
dæma má af reynslu síðasta sumars þegar öll sæti
seldust upp á skömmum tíma er ekki ráð að draga
lengi að panta sér sæti og tryggja ánægjulega ferð
Umboð á Akureyri fyrir Ferðaskrifstofuna
mdivm