Dagur - 16.05.1992, Blaðsíða 13

12 - DAGUR - Laugardagur 16. maí 1992
Laugardagur 16. maí 1992 - DAGUR - 13
Hann býr í sveit en þó innan bæjarmarka Akureyr-
ar. Snúinn aftur og býr nú á jörð afa og ömmu. Einn
með hestum og öðrum ferfætlingum. Kominn á kaf
í hrossarækt. Ætlar að einbeita sér að tamningum í
sumar. Valdimar heitir hann og er Andrésson og býr
í Litla-Garði, skammt sunnan við Krókeyri. Valdi-
mar er háskólamenntaður og kennir íslensku við
Verkmenntaskólann á Akureyri en hann segir að
áhuginn á íslenskum bókmenntum og hrossum fari
mjög vel saman.
Valdimar er sonur Andrésar
sýslumanns á Selfossi Valdimars-
sonar Stefánssonar bónda í
Fagraskógi og Katrínar Karls-
dóttur Ágústssonar í Litla-Garði.
Hann er því af eyfirskum ættum
og hefur alla tíð verið mikið fyrir
norðan. Blaðamaður Dags
skrapp í heimsókn til Valdimars
og var vel fagnað af tveimur
vingjarnlegum hundum af Collie
kyni. Með útsleiktar hendur var
síðan sest með kaffibolla í eld-
húsinu og spjallað um hesta og
menn. Heyrum hvað Valdimar
hefur að segja:
„Ég var hér mikið sem krakki
hjá afa og ömmu í Litla-Garði og
kynntist hestamennskunni, enda
alltaf mikið af hestum hérna.
Áhuginn sem kviknaði þá hefur
fylgt mér alla tíð síðan og hefur
aukist frekar en hitt með árun-
um. Það má segja að ég hafi verið
hér hvert einasta sumar sem
barn. Síðan kom ég aftur norður
og settist í Menntaskólann á
Akureyri 1979 og brautskráðist
þaðan 1983. Um haustið það ár
fór ég suður og lagði stund á
íslensk fræði í Háskólanum.
Námið stundaði ég með hléum og
útskrifaðist með BA próf í
íslensku vorið 1991.
Kannski má rekja upphaf
áhuga míns á þjóðlegum fræðum
til bernsku minnar. Þórhildur
Sveinsdóttir, langamma mín,
móðir Þórhöllu ömmu í Litla-
Garði hafði það fyrir sið að segja
okkur bræðrunum þjóðsögur og
ævintýri fyrir svefninn. Hún sagði
ákaflega vel frá og kunni ósköpin
öll af sögum. Þessar stundir sitja í
minningunni og ef til vill á ég
langömmu minni það að þakka
að ég valdi þessa grein menntun-
ar.
Hinu get ég ekki neitað að í
menntaskólanum hafði ég góða
lærifeður sem einnig geta hafa ýtt
undir þessa ákvörðun, þá Valdi-
mar Gunnarsson og Erling Sig-
urðarson, afbragðs menn báðir
tveir.“
Var í kaupavinnu
hjá góðum bændum
í Hörgárdal
Með BA próf upp á vasann fór
Valdimar að líta í kringum sig og
þegar honum bauðst staða við
Verkmenntaskólann á Akureyri
sá hann kjörið tækifæri til að
koma norður.
„Afi og amma voru nýlega flutt
í íbúð við dvalarheimilið Hlíð og
Litli-Garður var laus. Það var
ákveðið að ég settist þar að og
þarna gat ég slegið tvær flugur í
einu höggi, sinnt hestamennsk-
unni og sótt vinnu á Akureyri."
- Þú hefur þá hellt þér út í
búskapinn.
„Já, ef búskap má kalla.
Sveitastörfin hafa alltaf verið mér
hugleikin. Ég var í kaupavinnu
hjá góðum bændum í Hörgárdal
meira og minna öll sumur frá 15
ára aldri. Fyrst var ég hjá Sverri
bónda Haraldssyni í Skriðu, síð-
an hjá Sturlu Eiðssyni á Þúfna-
völlum og loks Steini Snorrasyni
á Syðri-Bægisá. Mér finnst það
mikil gæfa að hafa kynnst þessu
fólki og þarna hafði ég alltaf með
mér hross.“
Valdimar hefur átt hesta frá
unga aldri og þá fyrstu fékk hann
frá afa sínum, Karli heitnum
Ágústssyni.
„Ég hef notið hans í minni
hrossaeign og þau hross sem ég á
núna eru flest frá honum komin
eða út af hrossum frá honum,“
sagði Valdimar. „Einum manni á
ég líklega meira að þakka en öll-
um öðrum hvað varðar þá íþrótt
sem hestamennskan er, en það er
Guðmundur Karlsson móður-
bróðir minn. Hann hefur kennt
mér mikið, bæði með tilsögn í
gegnum árin og þeirri yfirvegun
sem einkennir manninn. Honum
fæ ég líklega seint fullþakkað.“
Ætlum aö fara víða og
temja mikið
Reynslan af kaupavinnunni í
Hörgárdalnum er mikilvæg í aug-
um Valdimars og nýtist honum
vel í hrossaræktinni.
„Það hjálpaði mér mikið að
vera hjá svona góðum bændum.
Maður lærði að vinna vel og það
verður seint ofþakkað. Nú er ég
byrjaður í hrossaræktinni og ætla
að einbeita mér að henni og
tamningum í sumar þegar skóla-
starfinu lýkur. Ég verð eingöngu
við tamningar í sumar, en þeim
kynntist ég strax sem unglingur
heima í Litla-Garði.
Ég var svo lánsamur að kynn-
ast ákaflega góðum manni vorið
1991, en það er Ólafur Jónsson,
dýralæknir. Hann kemur austan
af Egilsstaðabúinu og er mikill
hestamaður eins og hann á ættir
til. Hann hefur verið með hesta
hjá mér í vetur og við ráðgerum
að liggja í ferðalögum á hestum í
sumar, fara víða og temja mikið.
Við ætlum í mikla ferð héðan
austur á Vopnafjörð og þaðan á
Hérað. Þar ætlum við að hitta
hestamenn og hafa af þeim gagn
og gaman. Ég hef verið að aug-
lýsa eftir hrossum til tamningar í
sumar. Þau ættu að temjast vel á
þessum ferðalögum. Þau hafa
mjög gott af því að hlaupa með í
svona ferðum. Við áætlum að
taka í þetta hálfan mánuð upp í
tuttugu daga og síðan verð ég
einnig mikið á ferðinni í nágrenni
Eyjafjarðar."
„Áhuginn á íslcnskum hestum og
íslenskum kveðskap samrýmist
mjög vel. Það er fátt betra en að
rifja upp gullaldarbókmenntir
Islendinga milli þúfna á sumrin ein-
hvers staðar uppi á fjöllum,“ segir
Valdimar.
Þáttur viðraður á heimreiðinni að
Litla-Garði. Valdimar ætlar að fara
víða í sumar og temja mikið.
Valdimar býr einn með hestum og
öðrum ferfætlingum og ekki má
gleyma öllum bókunum sem
íslenskumaðurinn hefur viðað að
sér. Hundarnir eru af Collie kyni og
heita Perla og Kátur. Læðan Hress
var fjarri góðu gamni þegar myndin
var tekin.
„Ahuginn á íslenskum
hestum og kvebskap
samrýmist mjög vel"
- segir Valdimar Andrésson, hestamaöurinn og íslenskukennarinn í Litla-Garöi
Með sautján hesta í húsi
og meira en fulla kennslu
- Hvernig hefur það farið saman
í vetur að kenna og sinna hross-
unum?
„Það hefur verið mikið að
gera, ég get ekki neitað því. Ég
hef verið með 17 hesta inni og
kennt fulla kennslu og meira en
það þannig að yfirleitt hef ég far-
ið seint að sofa og snemma á
fætur. Auðvitað hefur kennslan
líka tekið mikinn tíma þar sem ég
er að byrja og hef þurft að eyða
meiri tíma í undirbúning en
reyndari kennarar. Ég hef verið
að temja aðeins fyrir aðra í vetur
og reynt að sinna því verki vel og
allt tekur þetta sinn tíma.“
- Ég sá í Mínervu, bók
útskriftarnemenda í VMA, að þú
ert teiknaður á hestbaki og text-
inn snýst allur um hross. Þetta
áhugamál þitt hefur ekki farið
fram hjá nemendum, eða hvað?
„Nei, ég hef stundum minnst á
hesta við nemendur mína enda
eru geysimargir krakkar í Verk-
menntaskólanum mjög áhugasam-
ir um hesta. í hverjum einasta
hóp sem ég kenni eru einhverjir
sem eru „undir á'nrifum", sagði
Valdimar, en hann var fenginn til
að fara ríðandi í Brunnárhlaupið
á dögunum, þar sem nemendur
og kennarar VMA og MA skokk-
uðu frá Brunná að hjarta Akur-
eyrar.
„Ég hafði nú ekki hugsað mér
að fara ríðandi svona langt inn í
menninguna. Maður gerði þetta
oft í gamla daga. Þá var ég gjarn-
an sendur út í Höepfner eftir
mysu og fór þá oft ríðandi. Það
var mjög gaman en maður fer
ekki í búðina á hesti núna.“
Hef notið góðra manna í
sambandi við stóðhesta
- Þú ert kominn í hrossaræktina,
hvernig fékkstu þá bakteríu?
„Ja, eftir að hafa riðið á góðum
hestum þá kviknaði sá áhugi að
reyna að framleiða þá sjálfur.
Þetta eru mikil fræði og maður
verður að fylgjast vel með ef
maður ætlar að standa sig í
hrossaræktinni og hafa gott auga
með kostum hverrar skepnu.
Ég nýt afa míns í þessum efn-
um líka. Frá honum eru komnar
þær hryssur sem ég hef notað í
ræktuninni. Ég hef líka notið
góðra manna í sambandi við
stóðhesta. Það eru að koma upp
athyglisverðar unghryssur hérna
núna,“ sagði Valdimar og fór að
lýsa nokkrum þeirra nánar.
„Ég á sex vetra gamla hryssu
undan Ófeigi frá Flugumýri og
brúnskjóttri hryssu frá Syðri-
Varðgjá. Hún er geysilega efni-
leg. Undan þessari brúnskjóttu
hef ég fengið ákaflega góð hross
og hef kappkostað að koma
henni til góðra hesta. Þetta er
afar stór og vörpulega hryssa,
alhliða hross. Hún er systir bleiks
hests sem afi minn átti og margir
af eldri kynslóðinni muna
kannski eftir.
Undan þessari brúnskjóttu á
ég núna brúnan son Höfða-Gusts
923, en sá hestur er ákaflega vin-
sæll núna. Þetta er veturgamall
foli sem ég hef hugsað mér að
hafa graðan eitthvað. Þessi foli
fæddist aðfaranótt 7. júní.
Kvöldið 6. lést Karl afi minn á
Fjórðungssjúkrahúsinu þannig
að líf tók við af lífi og ég vona að
afi gamli komi til með að hafa
vakandi auga með gripnum.“
Hættir ekki að hugsa um
þá rauðu undan Kjarval
Nú var Valdimar kominn á skrið,
enda hrossaræktin hans hjartans
mál:
„Svo er hér rauð hryssa í eigu
Karls bróður míns, úr ræktun
afa, af svokölluðu Golu-kyni.
Hún á ættir að rekja til hryssu
sem afi kom með hingað í Eyja-
fjörð austan af Borgarfirði. Út af
henni átti hann mikla gæðinga,
harðvítug fjörhross og góð. Þess-
ari rauðu hryssu hélt ég undir
Kjarval frá Sauðárkróki og nú
stendur grenjandi við stallinn
hryssa á fjórða vetri, rauð, ákaf-
lega ganggóð, hreyfingafalleg, og
má segja að ég hætti aldrei að
hugsa um hana, sofinn eða
vakinn.
Árni Jóhannsson, mikill vinur
minn, hestamaður og stórsöngv-
ari, hefur útvegað mér pláss fyrir
eina hryssu hjá Ófeigi 882 frá
Flugumýri. Það er honum að
þakka að sú móálótta undan
þeirri skjóttu er til og svo fæ ég
að læða undir hann annarri
hryssu á sumri komanda, þannig
að þetta er alit í geysilegri upp-
sveiflu.
Svo hlakka ég mikið til þegar
ég get farið að nota þær hryssur í
ræktuninni sem ég á nú ungar og
á eftir að sýna. Það er nauðsyn-
legt núorðið að sýna hryssurnar
blessuðum ráðunautunum ef
maður ætlar að nota þær í rækt-
uninni," upplýsti Valdimar
fáfróðan blaðamann.
„Maður verður að vera
skynsamur í þessu eins og öllu
öðru og nota ekki annað en það
sem maður telur allra best í
ræktun. Hitt notar maður til reið-
ar.“
Kominn á Höfða-Gusts
línuna
Við fengum okkur meira kaffi og
tóbak. Svört og makindaleg læða
gægðist á gestinn en sýndi honum
lítinn áhuga. Hundarnir léku sér
úti á lóð og út um gluggann sáum
við hvar Halldór Ingi Ásgeirsson
var að sækja hross sem Valdimar
hafði í húsi. Sveitasælan sveif yfir
vötnum og ný og hljóðlát Fokker
vél sem kom inn til lendingar rauf
ekki kyrrðina. En áfram með
hrossin:
„Maður verður að hafa ákveð-
in markmið í ræktuninni. Það
dugar ekki að hlaupa úr einni
ættlínunni í aðra heldur reyna að
hafa hópinn nokkuð samstæðan.
Eins og margir fleiri nýt ég þar
Sveins Guðmundssonar á Sauð-
árkróki. Ég er ákaflega hrifinn af
þeim hrossum sem frá honum
hafa komið og hef hugsað mér að
nota hesta frá honum og út af
hans hestum. Ég er byrjaður að
færa mig inn á þessa Höfða-Gusts
línu í ræktuninni. Þar er kannski
einn hestur sem heillar mig öðr-
um fremur, brúnskjóttur og heit-
ir Galdur. Ég hef ætlað mér að
nýta tækifærið ef hann kemur
hingað norður og reyna að koma
undir hann. En þetta eru allt
hlutir sem maður kastar ekki til
hendinni. Maður verður að vera
duglegur ef árangur á að nást.“
Valdimar sagðist vonandi
kominn til að vera í hrossarækt
og hann hefur sett sér markmið
sem hann ætlar sér að ná.
Valdimar, Kátur og Hress
- og Perla
Litla-Garði fylgir ekki mikið land
en Valdimar segist þar enn njóta
góðra manna.
„Ég hef fengið að hafa hross
hjá Steini Karlssyni, móðurbróð-
ur mínum, og Þórunni í Fjósa-
tungu í Fnjóskadal. Einnig hef ég
notið frænda míns, Davíðs
Guðmundssonar í Glæsibæ.
Sama máli gegnir um heyið, ég
hef lítið getað heyjað vegna land-
leysis. Þar hefur góður vinur
minn og fyrrum húsbóndi, Steinn
Snorrason á Syðri-Bægisá, hjálp-
að mér. Ég hef ekki verið svikinn
af því heyi sem þaðan kemur."
Við fórum út til að líta á hest-
ana og héldum spjalli okkar
áfram. Ég bað Valdimar að segja
mér frá sambýlisdýrum hans,
hundunum og læðunni.
„Bleyðan hefur fylgt mér lengi
og er stórvinkona mín. Hún er 50
barna móðir og einu sinni var ég
að hugsa um að rækta ketti en
Texti og myndir:
Stefán Þór Sæmundsson
ekki hross. Ég hef einnig mjög
gaman af hundum og finnst nauð-
synlegt að hafa þá í félagi með
mér. Hundinn fékk ég hjá miklu
sómafólki á Barká í Hörgardal og
tíkina í Brúnagerði í Fnjóskadal.
Þau eru bæði af Collie kyni og
ákaflega skynsöm og skemmti-
legir félagar að öllu leyti.
Læðan heitir því óvenjulega
nafni Hress og hundurinn Kátur.
Tíkin Perla er nýlega komin á
heimilið en áður voru jólakortin
til Valdimars stíluð svona: Valdi-
mar, Kátur og Hress. Glað-
hlakkalegur titill, enda er Valdi-
mar bæði kátur og hress og hefur
yndi af gamansögum og vísum og
kryddar þær oft með gjallandi
hlátri sínum.
Gullaldarbókmenntir
rifjaðar upp milli þúfna
Valdimar segir að Litli-Garður sé
ákaflega vel staðsettur, þrátt fyrir
lítið landrými. Þetta sé í rauninni
sín draumastaða, að búa á Akur-
eyri og sækja þar vinnu og vera
með hestana í næsta húsi. Eftir
að Leiruvegurinn kom hefur
umferð um sunnanverða Drottn-
ingarbraut minnkað verulega.
„Afi minn féll frá í fyrravor en
kotið er nú í eigu ömmu minnar,
Þórhöllu Steinsdóttur. Mér líkar
mjög vel að búa hérna,“ sagði
Valdimar og kvaðst vera feginn
að losna af malbikinu í Reykja-
vík.
- Hvernig gengur þér að
sameina íslenskufræðinginn og
hestamanninn?
„Áhuginn á íslenskum hestum
og íslenskum kveðskap samrým-
ist mjög vel. Það er fátt betra en
að rifja upp gullaldarbókmenntir
íslendinga milli þúfna á sumrin
einhvers staðar uppi á fjöllum.
Ég læri sífellt nýjar vísur og
drekk í mig alþýðufróðleik. Síð-
an dunda ég við það að smiða
vísur sjálfur en passa mig á því að
láta ekki nokkurn einasta mann
heyra þær, því ég vil ógjarnan
koma meira óorði á mína persónu
en orðið er, sagði Valdimar og
skellti upp úr.
- Er þetta ekki fullmikil
hógværð? Mér segir svo hugur
um að bókin „Hrossavísur Valdi-
mars í Litla-Garði“ eigi eftir að
koma út innan tíðar.
„Þú segir nokkuð. Kannski
verð ég einhvern tíma svo svell-
kaldur að þora að birta eitthvað
af þessu. En það er mitt uppáhald
í öllum svona ferðum að rifja upp
dýran kveðskap ferskeyttan,
enda það kvæðaform sem lifir
helst með þjóðinni. Ég á ekki
langt að sækja áhuga minn á
kveðskap, ekki frekar en áhug-
ann á hestum. Afi minn, Karl
Ágústsson, var snjall hagyrðing-
ur en sá var galli á að hann skrif-
aði aldrei neitt niður og hafa
margar vfsur orðið gleymskunni
að bráð. Þórhalla amma mín var
þó það fyrirhyggjusöm að skrifa
þær oft niður þegar þær komu og
hún á því dágott safn af vísum
hans.“
Stutt spjall okkar um hesta og
menn var nú búið að teygja sig
upp í helgarviðtal og eins gott að
setja punkt áður en það þróaðist
út í ævisögu. Blaðamaðurinn
hvolfdi því kaffinu í sig og kvaddi
rómantíkerinn, vísnavininn og
hestamanninn Valdimar Andrés-
son í Litla-Garði og lífsförunauta
hans ferfætta.