Dagur - 26.09.1992, Síða 10

10 - DAGUR - Laugardagur 26. september 1992
Laugardagur 26. september 1992 - DAGUR - 11
í hugum margra tengist gítarinn fremur alþýðu- og dægurtónlist en
verkum hinna sígildu tónbókmennta. Hávaðasamir rokkarar
baðaðir marglitum ljósum og dimmraddaðir trúbadorar koma
ósjálfrátt í hugann. Margir hafa einnig lært að spila einfaldar
laglínur á gítar sem einhverjum hugkvæmum Islendingi hefur
orðið á að nefna vinnukonugrip og heitið síðan fest í
slangurmálfarinu. Gítarinn er einnig sjálfsagður er efna þarf til
gamans þar sem fólk kemur saman á góðum stundum og lætur
amstur hins daglega lífs líða úr huga sér. En þrátt fyrir hina
alþýðlegu ímynd sem þetta hljóðfæri hefur á meðal fólks á það sér
langa og merka sögu við túlkun sígildrar tónlistar - ekki síður en
önnur strengjahljóðfæri. Gítarinn telst hinsvegar ekki til þeirra
hljóðfæra er mynda strengjasveitir líkt og fíðla og selló. Hann er
einleikshljóðfæri í klassískri tónlist og á því sviði hafa margir
tónlistarmenn helgað sig klassískum gítarleik.
c0uts.e
',n
e uftsíSÍ *
víeftt W 5
,C t4*; '
\V,yusVu
Frétt í tímaritinu Calssital Guitar um verðlaun Arnaldar Arnarsonar á þessu ári.
Avfi

K‘
.■landi
í\C
AVn“' .. ;,v liSTW"-
VovU '« iloílb*
íVVUSt^
•\ .l'' ;i,U' ,
,vftu I , oV
a ulU
íitt*
\n ^oftu, atSon
^rnaUHu - ■ *»>**■
r v,«;
C,U\V.
A\«-U
n ■',■■•'
joftr
AvnftU'"; ;;,e t«rhc.
woft ,.\úoo- Scc°\
—■—fcsV . . ..... i 'oftMuU ,, pcftft
Sov ^
-nst Íft^fÍcö: Ver'v mW'' vo olay vft
segir í frétt að íslenski gítaristinn Arnaldur
Arnarson, er sé búsettur í Barcelona, hafi
nýlega unnið til tveggja viðurkenninga.
Annars vegar í keppni tónlistarmanna,
„East and West Artists,“ í New York í apríl
og síðan í 21. International „Fernando Sor“
gítarkeppninni sem haldin var í Róm í maí
þar sem hann vann til fyrstu verðlauna.
Katalónar - ein af fjórum
þjóðum Spánar
- En á Barcelona orðið mikil ítök í Islend-
ingnum sem hóf að leggja stund á klassískt
gítarnám í bernsku og tók síðan „kúrsinn“ á
framhaldsnám og atvinnumennsku að
menntaskólanámi loknu?
„Barcelona er vissulega glæsileg borg og
stendur á gömlum merg. Þótt mengun sé
orðin nokkurt vandamál er þar mjög margt
að sjá. Sjálf borgin telur hátt í tvær milljónir
íbúa en alls búa um þrjár og hálf milljón
manna í Barcelona og útborgum hennar. Er
það liðlega helmingur Katalóna en þeir eru
um sex milljónir. Katalónar eru að mörgu
leyti í fararbroddi hvað menningu og listir
varðar og þessi áhugi þeirra stendur á göml-
um grunni. Á Franco-tímanum dró hins
vegar mikið úr allri menningarstarfsemi.
Katalónar eru í raun sérstök þjóð og í allt
búa fjórar þjóðir á Spáni er hver hefur sína
tungu og margvísleg sögu- og menningarleg
einkenni. Katalónar líta þannig ekki á sig
sem Spánverja og eiga sína eigin tungu.
Franco stefndi hins vegar að allsherjar sam-
runa þeirra þjóða er byggja Spán og tungur
þeirra voru bannaðar. Þannig eru margir
Katalóníumenn, sem ólust upp á þeim árum
er fasismi Francos réði ríkjum ekki eins fær-
ir að rita tungu feðra sinna - katalónskuna -
þar sem hún var ekki kennd á því tímabili
og sú kynslóð sem vex upp í dag. Talmálið
erfðist þó á milli kynslóða og flestir íbúar
Katalóníu tala móðurmál sitt reiprennandi.
Nú er katalónskan opinbert mál í Katalóníu
- jafn rétthá spönskunni og er kennd í
skólum. Allir sem starfa við opinbera þjón-
ustu verða að geta tjáð sig á katalónsku.
Franco gerði raunar fleira til að blanda
þjóðunum saman og valdi til þess klókari
leið en til dæmis var notuð í austantjalds-
ríkjunum þar sem fólk var hreinlega flutt til.
Hann sá til þess að fjármagni var veitt til
ákveðinna framkvæmda, einkum uppbygg-
ingu til iðnaðar á svæðum hinna ólíku
þjóða. Þar með skapaðist atvinna og fólk frá
öðrum landshlutum og héruðum fluttist
þangað sem framkvæmdirnar voru í gangi
og blönduðust heimamönnum. Þetta var
úthugsuð leið til að draga úr innbyrðis þjóð-
ernisáhrifum og gera Katalóna og aðra
þjóðarhópa að Spánverjum.“
Ólíklegt að þjóðir Evrópu
uni samruna
- En þetta tókst ekki og þjóðernislegar
aðstæður á Spáni hljóta því að vekja upp
hugsanir um hvort unnt reynist að samræma
hugi fólks á stærri og ef til vill ólíkari svæð-
um álfunnar til sameiginlegrar hugsunar. Á
meðan við sátum saman og ræddum málin á
Seltjarnarnesinu um síðustu helgi - áður en
Arnaldur hélt til Barcelona - var franska
þjóðin að ganga að kjörborðinu til að greiða
atkvæði um Maastricht-samkomulagið og
búist var við tvísýnum úrslitum eða þeim
nauma meirihluta er raunar varð. Talið
barst því óneitanlegta að Evrópubandalag-
inu og framtíð þess ríkjasamruna með hlið-
sjón af sögu Spánar.
„Nei, Franco tókst ekki að blanda íbúum
Spánar saman og gera úr þeim einsleita
þjóðarsál,“ sagði Arnaldur. „Til þess er
þjóðernisvitundin of sterk og efldist þvert á
móti við allar þvinganir og varð mjög öflug
þegar valdi einræðisins sleppti. Þótt fjár-
magni væri veitt til framkvæmda og ákveð-
innar atvinnusköpunar eins og ég sagði þá
var eftir sem áður samdráttur og hnignun á
einræðistímabilinu. Mikill uppgangur hefur
verið á Spáni undanfarin ár,“ hélt Arnaldur
áfram. „Miklar framkvæmdir hafa átt sér
stað og hvað Barcelona varðar hefur ákveð-
in þensla einkennt efnahagslífið. Nýafstaðn-
ir Ólympíuleikar hafa kynt þar undir en nú
eru ákveðin teikn á lofti um samdrátt og
jafnvel niðursveiflu í atvinnulífi. Af þeim
sökum ríkir nokkur óvissa um framtíðina nú
á Spáni. Spánn er einnig orðinn dýrt land og
geta verðhækkanir hæglega haft áhrif á
ferðamannaþjónustuna sem er stór atvinnu-
vegur landsmanna. Einnig má velta áhrifum
af auknu samstarfi og samruna innan
Evrópubandalagsins á efnahag Katalóníu
og Spánar fyrir sér.“
Arnaldur hefur ákveðnar skoðanir á
Evrópubandalaginu og kveðst ekki sjá að
slíkur samruni ólíkra þjóða og stefnt sé að
geti gengið. Með hliðsjón af sögu Spánar
megi ólíklegt teljast að þjóðir Evrópu fáist
til að hverfa að jafn miklu leyti undir eina
stjórn og stjórnmála- og embættismenn
Viðtal:
Þórður Ingimarsson
álfunnar vinna nú að meðal annars með
hinu umdeilda samkomulagi sem gert var í
borginni Maastricht í Hollandi.
Gítarhátíö og einleikstónleikar
á Akureyri næsta sumar
- Arnaldur hefur greinilega skilning á hugs-
un og tilfinningum Katalóníumanna sem
hann hefur dvalið á meðal í um áratug. En
eftir því sem heimalandið ber oftar á góma
er ljóst að hugur hans stendur mjög til að
geta starfað meira á íslandi. En er hann
með einhver ákveðin áform í huga?
„Ætlunin er að koma aftur til Akureyrar
næsta sumar, halda námskeið og endurtaka
gítarhátíðina," segir Arnaldur þegar hann
er inntur eftir hvort hann hyggðist halda
uppteknum háttum sínum hvað íslands-
heimsóknir varðar. „Og þá ætla ég að hefja
hana með einleikstónleikum á Akureyri. Eg
hef mikinn hug á að starfa meira hér heima
á íslandi í framtíðinni. Ef til vill skapast
betri möguleikar til þess þegar beint flug á
milli íslands og Barcelona verður að veru-
leika, sem nú er stefnt að á vegum Flug-
leiða. Framtíðin verður annars að leiða í
ljós hvernig mér tekst að sameina þau störf
sem ég hef nú með höndum og áhugamál
mín verkefnum hér heima á íslandi. En vilj-
inn til þess er fyrir hendi.“
Einn þeirra er Arnaldur Arnarson, gítar-
leikari í Barcelona. Hann hóf að læra á gítar
um tíu ára aldur er hann var að alast upp í
Svíþjóð en stundaði eftir það nám í klassísk-
um gítarleik hér heima og á Englandi þar til
hann hélt til Spánar haustið 1983. Þar hélt
námsferill hans áfram og örlögin hafa hagað
því þannig til að hann hefur búið og starfað
þar síðast liðinn áratug.
Eyfírðingur í báðar ættir
Þótt Arnaldur hafi búið erlendis á annan tug
ára hefur hann haldið mikla tryggð við
heimkynni sín og þær rætur er tengja hann
við ísland - ekki síst við eyfirskar byggðir.
Hann er uppalinn á Seltjarnarnesi en á ættir
sínar að rekja til Akureyrar og Eyjafjarðar.
Faðir hans, Örn S. Arnaldsson, læknir, er
fæddur og uppalinn á Akureyri og móðir
hans er Rósa Hjaltadóttir frá Rútsstöðum í
Eyjafjarðarsveit. Arnaldur kvaðst hafa
dvalið mörg sumur í sveitinni - skólanum
hafi vart verið lokið á vorin þegar hann var
kominn upp í rútu eða vöruflutningabíl
á leið norður í land. Allt að tíu tíma ferða-
lag á holóttum vegum - lengri ferð en taki
að fljúga frá íslandi til Barcelona - að
minnsta kosti eftir að fyrirhugað beint flug
þangað verði orðið að veruleika. í Eyjafirð-
inum kvaðst hann hafa kynnst öllum
almennum sveitastörfum og einnig lært að
umgangast hesta - hann hafi smitast af
hestabakteríunni þar.
„Ég held ég hafi komið heim á hverju
sumri eftir ég fluttist erlendis og einnig um
jól - segi stundum til gamans að kökurnar
séu svo góðar á íslandi,“ sagði Arnaldur
meðal annars þegar hann ræddi um tengsl
sín við heimahagana og sumardagana bæði
norðanlands og sunnan. Hann dvaldi um
tíma í Davíðshúsi á Akureyri á síðastliðnu
sumri - stundaði kennslu, hélt tónleika og
tók þátt í gítarhátíð sem haldin var á Akur-
eyri í júlímánuði.
Hafði alltaf mikinn áhuga á
klassískri tónlist
- Þegar Arnaldur hélt til Spánar haustið
1983 hafði hann ákveðið að helga gítarnum
krafta sína. En hvenær vaknaði áhugi hans á
hinni klassísku hlið þessa hljóðfæris?
- segir Arnaldur Arnarson,
gítarleikari í Barcelona, sem
stefnir að einleikstónleikum
og gítarhátíð á Akureyri
nœsta sumar
„Ég hóf að læra á gítar þegar ég var tíu
ára. Þá bjuggum við í Umea í Svíþjóð þar
sem faðir minn var við framhaldsnám og
tónlistin varð einskonar hluti af grunnskóla-
námi mínu. Þegar við fluttumst aftur til
íslands hafði ég fengið það mikinn áhuga á
gítarnum að ég ákvað að halda tónlistar-
náminu áfram ásamt menntaskólanámi og
stundaði nám í klassískum gítarleik við
Tónskóla Sigursveins D. Kristinssonar um
nokkurra ára skeið. Að menntaskólanum
loknum varð ég eins og fleiri að taka
ákvörðum um næsta áfanga í lífinu og
niðurstaðan varð sú að velja tónlistina. Ég
fór í framhaldi af því til Manchester á Eng-
landi og hélt áfram námi í gítarleik næstu
fjögur árin.“ Arnaldur kvaðst ætíð hafa haft
mikinn áhuga á klassískri tónlist - hlustað á
hana og hafi sá áhugi eflaust ýtt undir þá
ákvörðun sína að leggja út í framhaldsnám í
klassískum gítarleik.
„Nei - rokktónlistin
höfðaði ekki til mín“
- Þrátt fyrir hina klassísku hefð gítarsins er
hann einnig leiðandi hljóðfæri í annarri teg-
und tónlistar - dægurtónlistinni og þar hafa
eiginleikar hans verið útfærðir með aðstoð
raftækninnar. Margir ungir menn hafa látið
heillast af rafmagnsgítarnum um lengri eða
skemmri tíma - en var Arnaldur Arnarson
aldréi í þeim hópi?
„Ég hlustaði nokkuð á rokktónlist sem
unglingur en því tímabili lauk hjá mér um
16 ára aldur. Rokkið höfðaði ekki nægilega
til mín og klassíska tónlistin hafði hreinlega
náð yfirhöndinni í huga mínum þegar á
unglingsárum. Ég var farinn að hlusta nær
eingöngu á klassíska tónlist þegar leið á
sautjánda árið. Gaf mér þá ekki lengur tíma
til að hlusta á annað.“
Arnaldur hugsar sig um. „Rokkhljóm-
sveit - nei aldrei var reynt að fá mig til að
taka þátt í rokkhljómsveit. Ég held að frem-
ur lítið hafi verið um unglingarokkhljóm-
sveitir eða bílskúrsbönd eins og þær eru
stundum nefndar á unglingsárum mínum.
Tímabil bítlatískunnar var liðið og þá varð
nokkur lægð í sköpun og flutningi rokktón-
listarinnar þar til næsta bylgja reis og
breiddist út frá Bretlandseyjum. Sú bylgja
rokktónlistar sem Friðrik Þór Friðriksson
lýsir í kvikmyndinni Rokk í Reykjavík var
ekki hafin þegar ég hélt utan til framhalds-
náms. Ég held ég hefði aldrei farið út á þá
braut þótt slíkt hefði verið í boði. Hinu er
ekki að neita að margir strákar sem byrja að
spila á gítar fá mikinn áhuga á rafmagnsgít-
arnum. Hann á hins vegar fátt sameiginlegt
með flutningi klassískra tónverka.“
„Bakdyramegin“ í Barcelona
- Spánn er í hugum margra höfuðvígi hins
klassíska gítars og þekktir gítarleikarar eiga
uppruna sinn þar. Var ætíð ætlun Arnaldar
Arnarsonar að fara á þessar frægðarslóðir
klassísks gítarleiks til framhaldsnáms?
„Eftir fjögurra ára námsdvöl í Manchester
fór ég að huga að framhaldinu og vissulega
hafði ég áhuga fyrir Spáni. Því varð úr að ég
fór til Alicante á sunnanverðum Spáni
haustið 1983 og sótti tíma hjá einkakennara
í klassískum gítarleik um veturinn. Vorið
eftir fór ég ásamt kennara mínum til
Barcelona. Mig langaði að kynnast þessari
merku katalónsku menningarborg og tón-
listarlífi hennar. í framhaldi af þessari
heimsókn bauðst mér kennslustarf við tón-
listarskóla - Escola D Arts Musicals Luthier
og örlögin höguðu því þannig til að ég er
búsettur þarna og starfa meðal annars við
þennan skóla ennþá.“
Þegar Arnaldur var inntur eftir hvað hann
ætti við með örlögum kvaðst hann stundum
hafa sagt á léttum nótum að hann hafi farið
bakdyramegin inn í skólann. „Þannig var að
skólastjóri þessa skóla var kona að nafni
Alicia Alcalay. Með tímanum tókust ágæt
kynni með okkur er leiddu á endanum til
þess að hún er konan mín í dag. Alicia er nú
búin að reka þennan skóla í þrettán ár en
hann er stærsti tónlistarskóli í Barcelona í
einkarekstri og er nú með um 400 nemend-
ur.“
Tvenn keppnisverðlaun á
síðasta vori
- Eftir að hafa farið „bakdyramegin“ inn í
tónlistarskólann í Barcelona, eins og Arn-
aldur hefur sjálfur komist að orði - hafið
sambúð með innfæddri konu og tekið þátt í
atvinnurekstri er þau hafa með höndum lá
beinast við að spyrja hvort hann sé þá ekki
sestur að í Katalóníu?
Nei - hann vill ekki taka svo djúpt í
árinni. „Við erum með talsvert viðamikinn
rekstur þarna sem ekki verður hlaupið frá á
meðan að vel gengur. Auk skólans rekur
Alicia hljóðfæraverslun er sérhæfir sig í sölu
spænskra gítara. Ég hef aðstoðað hana
nokkuð við stjórn skólans en sinni einnig
kennslu auk þess að starfa við rekstur versl-
unarinnar. Ég hef einnig haldið tónleika
öðru hverju og tekið þátt í keppnum. Ég hef
lagt meiri áherslu á keppnir að undanförnu
og vinnu við undirbúning þeirra þannig að
tónleikahald hefur fremur setið á hakanum
- að minnsta kosti um sinn.“
í júlítölublaði tímaritsins Classical Guitar
'
_ r