Dagur - 15.12.1992, Qupperneq 2

2 - DAGUR - Þriðjudagur 15. desember 1992
Fréttaviðtalið
Mfldlvægt að fá áhættufé inn í reksturinn
- rætt við Magnús Gauta Gautason, kaupfélagsstjóra KEA, um hlutabréfasölu,
sameiningu Vélsmiðjunnar Odda og Slippstöðvarinnar, kaupin á Kaffibrennslunni og Sjöfn og fleira
Magnús Gauti segir opið til skoðunar að KEA selji aftur öðrum aðilum fyrr-
um eignarlilut Hamla í Kaffibrennslunni og Sjöfn.
Kaupfélag Eyfirðinga hefur
verið töluvert í fréttum að
undanförnu og kemur þar
margt til. KEA kom við sögu
við sameiningu Slippstöðvar-
innar hf. og Vélsmiðjunnar
Odda hf., í öðru lagi keypti
KEA á dögunum hlut eignar-
haldsfélagsins Hamla hf. í
Kaffibrennslu Akureyrar og
Efnaverksmiðjunni Sjöfn og í
þriðja lagi stendur nú yfir sala
á samvinnuhlutabréfum í
KEA. Magnús Gauti Gauta-
son, kaupfélagsstjóri KEA,
situr fyrir svörum um þessi mál
og önnur mál sem lúta að
rekstri félagsins. Hann var
fyrst inntur álits á því af hverju
fólk ætti að kaupa samvinnu-
hlutabréf í KEA öðrum bréf-
um fremur.
Viljum gera vel við
hluthafana
„Almennt má segja um hluta-
bréfakaup að þau byggjast á
væntingum um arð og að bréfin
hækki í verði, einnig skiptir
skattaafsláttur til einstaklinga
miklu máli. Varðandi okkar
hlutabréf er KEA eitt stærsta
fyrirtækið á hlutabréfamarkaðn-
um og efnahagur okkar er traust-
ur. Reksturinn hefur gengið
þokkalega upp á síðkastið og ég
vona að svo verði áfram. Ég tel
því að þessi bréf borin saman við
önnur hlutabréf séu vænlegur
kostur. Síðan koma önnur sjón-
armið inn í þetta, t.d. spurningin
um hvort fólk sé tilbúið að
styrkja atvinnureksturinn. Þetta
á ekki síst við um lífeyrissjóðina
og aðra stóra fjárfesta, enda
ræðst styrkur lífeyrissjóða og
fjármálastofnana af stöðu
atvinnulífsins. Við höfum sagt að
við stefnum að því að greiða hlut-
höfum 15% arð af hlutabréfun-
um, en hins vegar getum við ekki
tryggt það. Stjórn KEA mótaði
þá stefnu að greiða 15% há-
marksarð og að bréfin haldi verð-
gildi sínu með útgáfu jöfnunar-
bréfa. Við viljum gera eins vel
við hluthafana og efni og ástæður
leyfa. Við getum ekki tryggt 15%
arð fremur en önnur félög á
hlutabréfamarkaði, en hins vegar
eru góðar líkur á því. Þetta er
lítill hluti af okkar fjármagni og
til þess að borga þennan arð þarf
Magnús Gauti Gautason, kaupfé-
lagsstjóri KEA.
ekki mikinn hagnað af rekstri
KEA,“ sagði Magnús Gauti.
Hlutafjárútboðið
styrkir stöðu KEA
- Er þetta hlutafjárútboð fyrir-
boði þess að Kaupfélagi Eyfirð-
inga verði áður en langt um líður
breytt í hlutafélag?
„Nei, þetta er enginn fyrirboði
þess,“ sagði Magnús Gauti.
„Með breytingum á samvinnu-
lögum var opnaður sá möguleiki
að fá áhættufé inn í samvinnu-
félögin, sem var ekki hægt áður.
Samvinnufélögin hafa verið að
dragast aftur úr. Við erum að
nýta okkur þennan möguleika
vegna þess að það er okkur jafn
nauðsynlegt og hlutafélögum að
hafa aðgang að áhættufjármagni.
Ég nefni sem dæmi hve mikilvægt
það er að geta fjármagnað stórar
fjárfestingar að hluta með nýju
hlutafé frekar en að þurfa að taka
peningana að láni. Þetta styrkir
mjög stöðu okkar þegar til lengri
tíma er litið.“
Viðbrögð við hlutafjárútboði
KEA voru mjög góð og strax
keyptu stórir fjárfestar bróður-
partinn af bréfunum í þessu 50
milljóna króna hlutafjárútboði
(að nafnvirði). Um hádegi í gær
voru óseld hlutabréf að nafnvirði
7 milljónir króna (söluverðmæti
um 15 milljónir, sem eru tæp 15%
bréfa í þessu hlutafjárútboði.
Skuldir KEA verið
lækkaðar á árinu
Frá hlutabréfasölu að kaupum
KEA á hlut Hamla í Kaffi-
brennslunni og Sjöfn. Magnús
Gauti sagði að vissulega væri
þarna um að ræða stóra fjárfest-
ingu, sem þó væri ekki stór í hlut-
falli af efnahag KEA. „Við reikn-
um með að þrátt fyrir þessa fjár-
festingu munum við hafa lækkað
skuldir okkar í krónutölu um ára-
mót, þó að gengisfellingin hafi
óneitanlega sett strik í reikning-
inn. Við höfum náð að lækka
skuldirnar m.a. með sölu eigna,
lækkun birgða og aðhaldi í
rekstri.“
Magnús Gauti sagði að hagn-
aðarvon væri grundvöllur þess að
ráðast í kaup á fyrirtækjum. „Við
höfum þær væntingar að rekstur
þessara fyrirtækja standi vel und-
ir kaupverði þeirra,“ sagði hann.
Gert er ráð fyrir að fljótlega
upp úr áramótum verði farið í að
skoða rekstur beggja fyrirtækja
„í ljósi breyttra aðstæðna," eins
og Magnús Gauti orðaði það.
- En kemur til greina að KEA
selji aftur til annarra aðila fyrrum
hlut Sambandsins í Kaffibrennsl-
unni og Sjöfn?
„Um það hefur engin ákvörð-
un verið tekin og ekkert fjallað
um það á stjórnarfundum. Hins
vegar tel ég að þetta sé opið til
skoðunar. Ég lít ekki svo á að
það sé okkur kappsmál að eiga
þessi fyrirtæki hundrað prósent.
Við litum svo á að annars vegar
væri þarna um að ræða góða fjár-
festingu og hins vegar vildum við
tryggja að fyrirtækin yrðu hér
áfram, frekar en að lenda í hönd-
um samkeppnisaðila. Frá mínum
bæjardyrum séð var það augljóst
að smám saman myndi draga úr
starfseminni hér á Akureyri og
hún efldist jafnframt í Reykja-
vík.“
Rétt ákvörðun að sameina
Slippstöðina og
Vélsmiðjuna Odda
Með sameiningu Slippstöðvar-
innar hf. og Vélsmiðjunnar Odda
hf. eignast Kaupfélag Eyfirðinga
um 30% í nýju sameinuðu fyrir-
tæki; Slippstöðinni-Odda hf.
Magnús Gauti segist vera ánægð-
ur með þetta skref. „Ég held að
ákvörðun um sameiningu hafi
verið rétt og með henni séum við
að búa til fyrirtæki sem hafi betri
möguleika til að lifa í framtíð-
inni, mun betri möguleika en
Vélsmiðjan Oddi og Slippstöð-
inni hefðu sitt í hvoru lagi. Járn-
smíði og skipasmíðar hafa átt í
erfiðleikum og sameining fyrir-
tækjanna er svar við þeim. Ég
vona að sameiningin ásamt ýms-
um skipulagsaðgerðum og breyt-
ingum á þessum rekstri verði til
þess að fyrirtækin fari að
blómstra.“
Hafnarsjóður kaupir hluta af
húseignum Vélsmiðjunnar Odda
hf. en aðrar húseignir verða sett-
ar á söluskrá. „Ég geri mér hæfi-
legar vonir um að þær seljist á
ekki mjög löngum tíma,“ sagði
Magnús Gauti.
„Við áttum yfir 97% í Vél-
smiðjunni Odda og Slippstöðin
keypti hlutabréfin og greiddi fyrir
með hlutabréfum í Slippstöðinni.
í stað þess að eiga yfir 97% í
Vélsmiðjunni Odda eigum við nú
ríflega 30% í Slippstöðinni-Odda
hf. Stóra málið er að ná fram
sparnaði og samkeppnishæfni.
Ég tel að til lengri tíma litið sé
kaupfélagið betur sett með að
eiga 30% í Slippstöðinni-Odda
en 97% í Vélsmiðjunni Odda,“
sagði Magnús Gauti.
Hann bætti við að ef ekki hefði
tekist samkomulag um samein-
ingu fyrirtækjanna, þá væri óvíst
að hefði komið nýtt hlutafé í
Slippstöðina. „Án nýs hlutafjár
held ég að hefði verið erfitt að
reka Slippstöðina áfram og
rekstrarstöðvun Slippstöðvar-
innar hefði verið mjög slæmur
kostur. Hún hefði haft gríðarleg
áhrif á Akureyri, komið illa við
jafnt Kaupfélag Eyfirðinga sem
önnur fyrirtæki í bænum.“
Óljóst meö hagnað ársins
Magnús Gauti sagði erfitt að
meta það um miðjan desember
hver verði rekstrarniðurstaða hjá
KEA um áramót. Jólaverslunin
sé eftir að stærstum hluta og
óvissa sé um fleiri þætti, t.d. afla-
brögð. „Þá er að nefna hluti eins
og gengisfellinguna og ýmsar
efnahagsráðstafanir stjórnvalda,
sem við gerðum ekki ráð fyrir í
okkar áætlunum. Einnig get ég
nefnt að við höfum orðið fyrir
meiri skuldatöpum en við höfð-
um reiknað með. Því miður sýn-
ist mér að skuldatöp séu orðin
óhjákvæmilegur hluti af fyrir-
tækjarekstri. Við áætluðum að
rekstrarhagnaður yrði um 60
milljónir króna, en við þurfum að
fara í saumana á þeim áætlunum
með tilliti til gengisbreytingarinn-
ar og annarra þátta.“
Á þessu ári hefur starfsmönn-
um KEA fækkað nokkuð og
Magnús Gauti býst við enn frek-
ari fækkun á næsta ári. „Því mið-
ur sé ég ekki fram á annað en að
starfsmönnum muni áfram
fækka, að minnsta kosti til vors.
Það er samdráttur hjá okkur eins
og almennt í þjóðfélaginu og við
verðum að bregðast við því eins
og aðrir, meðal annars með því
að lækka kostnað. Ég á ekki von
á neinum fjöldauppsögnum, en
við munum væntanlega ekki ráða
í þær stöður sem losna,“ sagði
Magnús Gauti.
Ymislegt gengur vel
- annað miður vel
Rekstur ýmissa deilda KEA hef-
ur gengið miður vel, en annars
staðar hefur orðið breyting til
batnaðar.
Mikill samdráttur hefur orðið í
fiskvinnslunni. Aflabrögðin hafa
verið léleg og afurðaverð lækkað,
jafnframt því sem kostnaður hef-
ur hækkað.
Á þessu ári var opnuð ný mat-
vöruverslun KEA á Akureyri,
KEA-Nettó. Magnús Gauti sagði
að hún hafi gengið mjög vel og
salan þar hafi orðið meiri en gert
hafi verið ráð fyrir og þegar á
heildina væri litið hafi KÉA auk-
ið hlutdeild á matvörumarkaðn-
um á Akureyri.
Að undanförnu hefur Jón Þór
Gunnarsson unnið fyrir KEA og
Dalvíkurbæ að athugun á þeim
möguleika að setja upp svokall-
aða fiskiréttaverksmiðju á
Dalvík. Magnús Gauti sagði að
niðurstaða þeirrar athugunar lægi
ekki fyrir, en væntanlega myndu
línur skýrast öðru hvoru megin
við áramótin.
Vestur í Bandaríkjunum hefur
vatnsápökkunarfyrirtækið
AKVÁ selt vatn um nokkurt
skeið og segir Magnús Gauti að
ýmislegt sé að gerast á þeim vett-
vangi.
„Við höfum haldið áfram að
selja til þeirra verslanakeðja sem
við vorum í viðskiptum við á
New York svæðinu. Við höfum
eytt litlum fjárhæðum í kynningu
á vatninu á þessu svæði, en hins
vegar höfum við lagt peninga og
vinnu í kynningu á vatni á svæð-
inu í kringum Boston og reiknum
með að fara í gang með kynning-
arherferð í janúar á næsta ári.
Við reiknum með að leggja tölu-
verða peninga í auglýsingar,
enda er mjög hörð samkeppni á
þessum markaði," sagði Magnús
Gauti Gautason. óþh
„Við höfum þær væntingar að rekstur þessara fyrirtækja standi vel undir kaupverði þeirra,“ segir Magnús Gauti um
kaup KEA á Sjöfn og Kaffibrennslunni.