Dagur - 26.08.1993, Síða 14

r ' - Rl ifl,a.n - P.PPf taíiriK AQ n in©Kt iUf m T
14 - DAGUR - Fimmtudagur 26. ágúst 1993
Lesendahornið
Ábending til lesenda
Bréfritari ræöir m.a. um drykkjarflát, en þau eru mishentug.
Það er gott að versla í KEA nettó og
þar er líka ódýrast að versla. En ég er
óhress með það, hve lítið er af ís-
lenskum vörum (sams konar og er-
lendum), eða pökkuðum á íslandi. Vil
ég nefna þrennt: þarfa-(klósett-)papp-
ír, eldhúspappír og tómatssósu (t.d.
frá Val eða öðrum íslenskum efna-
gerðum). Ég veit að íslenski pappír-
innn er nokkrum krónum dýrari en á
móti kemur spamaður á gjaldeyri og
að færri íslendingar verða atvinnu-
lausir. Hugsaðu um það lesandi góð-
ur, að þegar þú kaupir erlenda vöru
ertu ef til vill að taka vinnu frá vinum
þínum, fjölskyldu eða jafnvel sjálfum
þér. En í KEA nettó er gott að versla
og þar er nóg af bílastæðum. Bíla-
stæði fatlaðra eru til fyrirmyndar, en
því miður eru enn of margir ófatlaður,
sem nota þau. Einnig eru nokkrir, sem
leggja bfl sínum upp á sebrabrautina
milli hússins og merktu bflastæðanna.
Það er kominn tími til að bflstjórar
læri að hlýta reglum um sebrabrautir
og þekki merkingu þeirra.
Mysan fúlnar við stofuhita
Á ferðalögum vill fólk oft frekar
kaupa mjólk, eða undanrennu en gos
fyrir sig og bömin. En það er erfitt og
oft ekki hægt að geyma afganginn
óskemmdan, eða gæta þess að hellist
ekki niður, vegna þess að þessir
drykkir fást ekki nema í l lítra fem-
um. Væri ekki hægt að setja á mark-
aðinn mjólk og undanrennu í hálfs
lítra flöskum, með skrúfuðum tappa,
eins og gosið?
Margir eru ekki hrifnir af að
drekka G-mjólk, en hún er góð út í
eða á, kaffi og mat. Mysan er ekki
svipur hjá sjón. Hún er ekki lengur súr
og fúlnar við stofuhita, en áður súrn-
aði hún.
Ferlimál fatlaðra
Ég hef áður skrifað um ferlimál fatl-
aðra. Eins og ég áður sagði, eru bfla-
stæði fatlaðra við KEA Nettó, til fyrir-
myndar, breið og á góðum stað. Og
aftur komið annað merkt stæði við
innganginn í verlsunarmiðstöðina í
Sunnuhlíð. Ég þakka fyrir það. Önnur
merkt stæði, sem ég þekki, eru of
þröng. Salemismálin á bensínaf-
greiðslum hafa ekki breyst. Það vantar
ekki að þau séu rúmgóð og hægt að
fara inn á hjólastól. En aðstaðan, við
salemisskálina til að standa upp, hefur
ekkert breyst, því miður.
Er lögreglan til
fyrirmyndar?
Á lögreglan ekki að vera okkur til fyr-
irmyndar í umferðinni? Sunnudags-
kvöld eitt fyrir nokkru ók lögreglubfll
á undan mér. Löggan var bara í venju-
legum akstri, ekki hljóðmerki né
blikkljós. Þeir tóku 2 beygjur, án þess
að gefa stefnuljós og óku á 70 kfló-
metra hraða fram hjá Glerárskóla. En
til allrar lukku er skóli lokaður á þess-
um árstíma og engin böm á ferðinni.
Endurvinnum
Það ætti að setja skilagjald á öll gler-
flát og plastílát, undan lyfjum, ís,
áfengi, kökudropum, málningu, máln-
ingarvömm og öðrum vömm. Fólk
ætti líka að fara með allt gler til end-
urvinnslu- og móttökustöðva. Líka
gler sem ekki fæst greitt fyrir, t.d.
rúðugler og spegla. Húsasorp ætti að
flokka á heimilum. Úr því lífræna
mætti vinna skama til þess dreifa á
landgræðslubletti. Skarninn er jú
áburður, ekki satt? Allt timbur og hús-
gögn sem ekki em lengur notuð ætti
að losa á aðgengilegan stað, þar sem
ekki er fokhætta. Síðan mætti gefa
þeim sem vilja kost á að nota það.
Blindhæðir breiðari
Þegar vegir sem eru malbikaðir eða
með öðru slitlagi eru aðeins ein og
hálf breidd eins og víða er á fáfamari
leiðum þá ætti að hafa blindhæðir
malbikaðar og í fullri breidd á toppn-
um og nokkra metra í báðar áttir. Allt-
of margir aka á miðjum veginum, þótt
blindhæð, hvort sem hún er merkt eða
ómerkt, sé framundan.Þrátt fyrir að þá
séu miklur líkur á að sá sem víkur fari
útaf í lausamöl.
Sælgæti við afgreiðslukassa
Við afgreiðslukassa verlsunar hér í bæ
eru oft rekkar með ýmis konar sæl-
gæti í og er erlent sælgæti í meiri-
hluta. Þetta er slæmur staður, vegna
bamanna. En ef því verður ekki
breytt.því þá ekki að blanda saman ís-
lensku og erlendu sælgæti við kass-
ana. Þá geta forráðamenn bamanna,
kennt þeim að kaupa íslenskt fremur
en erlent.
Fyrir rúmum 2 árum, þegar ég á
Landsspítalanum, lá ung dönsk stúlka
á sömu stofu. Þegar hún fékk
göngugifsið fór hún niður „sjoppu" og
keypti sér súkkulaðistykki og var
mjög sæl á svip. Ég spurði hana, því
hún væri svo ánægð. Jú, hún sagði að
sælgæti væri svo ódýrt á íslandi, að
hún gæti veitt sér að kaupa það. „í
Danmörk er sælgæti mjög dýrt, en
maturinn ódýr. Þið íslendingar eruð
svo heimskir að hafa sælgætið svona
ódýrt, en matinn svona dýran“. Það er
mikið til í þessu. -Útlendingar, sem
heimsækja okkur og iandið okkar
þurfa að borða. Og þeim er alveg
sama hvort þeir geta keypt sælgæti,
eða ekki. Þessi danska stúlka, var af
meðalríku fólki, en samt sagðist hún
ekki kaupa sér sælgæti nema 3-4 sinn-
um á ári. Hún drakk mikið af mjólk
og var óð í skyrið. Tennumar vom all-
ar óskemmdar, með aðeins tveim við-
gerðum. Hún var 26 ára. Það myndi
spara tugi milljóna á hverju ári hjá
okkar litlu þjóð, ef við fæmm eins að
og Danir. Hefðum matinn ódýrari og
sælgætið dýrara. Hvemig væri að
leggja gjald yrðu á sælgæti, sem yrði
notað til að borga niður tannviðgerðir
bama? Fyrst ég er komin inn á heil-
brigðismál, þá er hér ein lítil spamarð-
artillaga. Ég legg til að þegar sjúkling-
ar sem eru eldri en fjömtíu ára
leggjast inn á spítala, fái þeir aðeins
hálft fæði frítt, nema læknar telji bráð-
nauðsynlegt að hann/hún fái fullt
fæði. Þeir sjúklingar, sem vilja meira,
án þess að læknar telji það nauðsyn-
legt, greiði sjálfir það sem á vantar.
Þegar fólk liggur í rúminu, er brennsl-
an hægari og það þarl' minna að
borða. Ég á ekki við að sjúklingar fái
tvær máltíðir á dag, heldur hálfan
skammt í morgun- hádegis- og kvöld-
verð. Þeir sem eru of feitir fái trefja-
ríka fæðu og lýsi, einnig skyr og und-
anrennu. Enginn fái svefn- eða verkja-
lyf að óþörfu. En því er ef til vill hætt
og er það vel.
Sparnaður hjá RÚV
Þar sem þjóðin þarf að spara, þá legg
ég til að Rás 2 sendi ekki út frá 9 til
12 og frá 15.30 til 18.00 alla virka
daga. Það eru mjög góðir þættir á Rás
1 kl 9-15 alla virka daga, sem allir
jafnt ungir sem gamlir hafa gott af að
hlusta á. Margir hlusta aldrei á Rás 1,
vegna þess að þeir eru vanir að hlusta
á Rás 2. Þar er tónlistin yfirgnæfandi
og hún gerir menn kærulausa og leiðir
til þess að fólk hættir að kunna að
hlusta.
Svo legg ég til að Sjónvarpið sendi
aðeins út fimm kvöld í viku, enmánu-
dags- og fímmtudagskvöld verði sjón-
varpslaus. Blessað sjónvarpið er langt
komið að eyðileggja allt félagslíf og
félagsstarf í landinu. Viðkvæði félags-
manna þegar verið er að boða til
funda eða annarrar starfsemi em oft
einhvemveginn svona: „Ég get ekki
komið í kvöld, ekki fyrr en tiltekinn
þáttur í sjónvarpinu er búinn,“ eða:
„Ég kemst ekki í kvöld, það er svo
góð dagskrá í sjónvarpinu í kvöld, er
ekki hægt að halda fundinn (samkom-
una) eitthvert annað kvöld?
Meiri samvinna mætti vera á milli
Ríkissjónvarpsins og Stöðvar 2, t.d.
um beinar útsendingar á íþróttum. Þær
ætti alltaf að sýna í óruglaðra útsend-
ingu. Ríkissjónvarpið endursýni síðan
þættina, eða hluta úr þeim á venjuleg-
um íþróttatímum á laugardögum og
öðrum íþróttakvöldum. Það gengur
ekki að skemma marga dagskrárþætti
og fréttir, dag eftir dag í Ríkissjón-
varpinu. Dagskrárlok séu 22:30 á
sunnudögum en jafnvel til kl. 03.00
aðfaranótt sunnudags.
Á fundum í vinnutíma
Ýmsir háttsettir menn (og konur) hjá
ríki, bæ og ýmsum einkafyrirtækjum
hafa nokkur hundruðþúsundir króna í
laun á mánuði og sinna oft alls kyns
aukastörfum samhliða aðalstarfinu.
Hvernig væri að skipta þessum störf-
um niður á lleira fólk? Eigum við
ekki nóg af hæfu fólki? Þá myndi at-
vinnulausum fækka og launamunur-
inn minnka. Segjum að maður sé í
fullu starfi, t.d. frá 8 til 18. Hann er
stjórnarformaður í 2 til 3 öðrum fyrir-
tækjum og þarf að fara á fundi hjá
þeim, einn fyrir hádegi og jafnvel tvo
eftir hádegi. Fyrir allar þessar setur
(mætingar) fær svo maðurinn laun.
Öldruð kona, Sigríður B. Sigurð-
ardóttir (f. 4. ágúst 1905), sambýli
aldraðra, Bakkahlíð 39 á Akur-
eyri, hafði samband við blaðið og
vildi koma eftirfarandi á framfæri:
Á sextugsafmæli Páls J. Árdals
skálds (f. 1. febrúar 1857 - d. 24.
maí 1930) árið 1917 fóru bömin í
bamaskólanum á Akureyri, þar
sem Páll var kennari, að heimili
hans í Aðalstræti og sungu þrjár
vísur eftir séra Matthías Jochunts-
son í tilefni af afmæli hans. Sig-
ríður man bara fyrstu vísuna en
Það er réttlátt að hann fái greidd laun
frá sínum aðalvinnustað, þegar unnið
er í aukavinnu. En það er spuming
hvort hann á rétt á launum á venjuleg-
um vinnutíma, ef hann hefði getað
haldið fundinn á venjulegum vinnu-
tíma, en hann var ekki á staðnum, því
hann þurfti að mæta annarsstaðar. Og
með réttu ætti hann að stimpla sig út
og inn úr aðalvinnunni, þegar hann er
ekki að vinna þar. Það er lítill vandi
að hafa tvö til sexföld laun fyrir sömu
klukkustundina á þennan hátt. Hin
blákalda staðreynd er auðvitað sú að
enginn getur verið á tveimur stöðum í
einu. Það er allt annað mál ef viðkom-
andi vinnur aukastörf í sínum frítíma.
Hraðakstur og bifreiðagjöld
Fyrir nokkrum ámm var flutt erindi í
útvarpi á vegum tryggingafélaganna
og Umferðarráðs. Erindið var flutt í
tilefni þess að iðngjöld bifreiðatrygg-
inga á íslandi höfðu hækkað stórlega.
Þar var komið inn á margt, en eitt man
ég öðru fremur. Það var, að í stað þes
að hækka iðngjöldin svona mikið,
væri að ef menn væru teknir fyrir of
hraðan akstur, misstu þeir bónusinn af
tryggingum bflsins. Það gæti líka orð-
ið til þess að menn keyrðu hægar. En
aðalorsök allra slysa, væri of hraður
akstur. Eftir hverju er verið að bíða?
Því ekki að taka bónusinn af trygging-
um þeirra sem teknir eru fyrir hrað-
aksturs eða ölvunaraksturs. Auðvitað
ætti þetta ekki við ef tilkynnt hefði
verið að bílnum hefði verið stolið, eða
ef það hefði sannast á annan hátt. Svo
er verið að taka bónusinn af, ef menn
eru svo óheppnir af aka á búfé í
byggð. Enn fremur ættu tryggingarfé-
lögin að láta lögregluna klippa númer-
in af þeim bflum hverra eigendur hafa
hvorki borgað tryggingariðngjöld né
samið um greiðslur á tryggingum af
bílunum.
Unga fólkið og sparnaðurinn
Hvemig á að kenna unga fólkinu að
spara, svo að það eigi t.d. peninga í
banka fyrir bílakaupum, eða útborgun
í íbúð, ef borga á skatt af vöxtum
þeirra fáu aura, sem lagðir eru inn?
Væri ekki ráð að hafa vexti af fyrstu
500 þús. skattfrjálsa? Og hvemig
stendur á því að bankamir hækka ekki
inn- og útlánsvexti jafnt? Er munurinn
ekki nógur fyrir? Þegar tekið er lán í
banka ættu bankamir að hafa samráð
sín á milli og ekki lána fólki, sem
skuldar stórfé í öðrum bönkum, nema
ef tekjur fólksins hafa hækkað. Gera
verður greiðslugetumat hjá lántaka.
Fyrir tuttugu - þrjátíu árum fékk eng-
inn lán fyrir húsgögnum, bíl eða
ferðalögum, svo eitthvað sé nefnt. Lán
voru aðeins veitt vegna fyrirtækja-
stofnunar og reksturs og til íbúðar-
kaupa. Það ætti líka að al'nema
ábyrgðarmannakerfið, hjá lögráða
fólki.
Fasteignakaup
Ólögráða unglingar ættu ekki að geta
keypt sér bíl eða íbúð (ef um lán er að
ræða) nema með samþykki (vottorði,
undirskrift) löglegs forráðamanns
jafnvel þó hitt foreldrið sé ábyrgðar-
maður. Ef unglingurinn getur ekki
borgað lenda öll önnur ógreidd gjöld,
t.d. tryggingar og viðgerðakostnaður.á
forráðamanni eða foreldri.
hana langar til að fá upplýsingar
um hinar tvær ef einhver gæti gef-
ið upplýsingar um þær. Vísan
hljóðar svona í minni Sigríðar:
Inn minn fagri Eyjafjörður
áttu nokkra sál.
Meðan þursinn þorri drekkur
þinnar dýrðar skál.
Attu fegurð, yl og yndi,
áttu snilld og göfuglyndi
eða binda sult við seyru
Sölvadal við Leiru.
Æm SVÆÐISSKRIFSTOFA MÁLEFNA
FATLAÐRA NORÐURLANDI EYSTRA
Vantar þig aukavinnu?
Okkur vantar stuðningsfjölskyldur.
Hlutverk stuðningsfjölskyldu er að taka fatlaðan
einstakling í sólarhringsvistun 3-5 daga í mán-
uði í þeim tilgangi að létta álagi af fjölskyldu
hans.
Hafir þú áhuga, hafðu þá samband við Vilborgu
á Svæðisskrifstofu fatlaðra í síma 26960.
Kristín R. Magnúsdóttir
Millifyrirsagnir eru blaðsins
Vantar upplýsingar