Dagur - 25.01.1994, Blaðsíða 6

6 - DAGUR - Þriðjudagur 25. janúar 1994
_ □□
"jg'D *□* □□ •□“
1a:njff' • • g □ □
íbróttaskóli
Iþró
bar
arnanna
hefst laugardaginn
29. janúar nk.
í íþróttahúsi
Glerárskóla.
Skólinn er fyrir börn
á aldrinum 3ja til 6 ára.
Nánari upplýsingar í Hamri
í síma 12080.
Vlnningstöiur I 22. jan. 94.
laugardaginn L
VINNINGAR FJÖLDI VINNINGSHAFA UPPHÆÐ Á HVERN VINNINGSHAFA
1. 5af 5 0 2.259.363
Z. 4af5^ Ílx 4 98.091
3. 4al5 115 5885
4. 3af5 3.792 416
Heildarvinningsupphæð þessa viku: Kr. 4.905.974.
UPPLÝSINGAR: SlMSVARI 91 -681511 lukkulína991002

Ráöhústorgi 5, 2. hæö
Gengið inn frá Skipagötu
Sími 11500
Á söluskrá
Borgarhlíð:
4-5 herb. raðhús á tveimur hæðum m.
bílskúr, samtals um 142 fm. Eign í
ágætu lagi.
Litlahlíð:
5 herb. raóhús á tveimur hæðum um
128 tm. Áhvilandi húsn.lán um 4 millj.
Seljahlíð:
3ja herb. raðhús um 73 fm. Áhvllandi
húsn.lán um 3,6 millj. Laust strax.
Víðilundur:
4ra herb. endalbúð á 2. hæð um 107
fm. Áhvllandi 40 ára húsn.lán um 2,5
millj. Laust fljótlega.
Aðalstræti:
Parhús - norðurendi - hæó, ris og
kjallari, samtals um 165 fm. Áhvflandi
húsn.lán um 2 millj.
Vantar:
Gott einbýlishús á einni hæð I Lunda-
skólahverfinu.
Heiðarlundur:
5 herb. raðhús á tveimur hæðum um
117 fm. Eign I góðu lagi. Áhvilandi
húsn.lán tæpl. 4 millj. Laust fljótlega.
FASTEIGNA & VJ
SKIPASALA ZjSSm
NORÐURLANDSD
Ráðhústorgi 5, 2. hæð
gengið inn frá Skipagötu
Opið virka daga
frá kl. 9.30-11.30 og 13.15-17.
Sölustjóri:
Pétur Jósefsson
Lögmaður: —
Benedikt Ólafsson hdl. f|
Að vita hvað maður gerir
- brot úr ferðasögu
Lengi Iwfói ég Lágafell
lirið wér nar í draumi.
Óniinn norður í Fremstafell
fengið í tímans straumi,
sem rennur í bóndans bjargráðasjóð
afbúhyggju úr jarðar Ijóði.
Þaó cr ótrúleg sú sólskinsvíðátta
lands, sem vió ókum um þennan
þrettánda júlí. Ekki skýdrag á lofti
nema sólin, komst einu sinni iljót-
huga maður aö orói. Og hér var
þaó sólin ein sem bakaði þetta
lífsins brauö bænda Suðurlands,
um óravíóáttur túna, þar sem jafn-
vel svartir sandar sem voru áóur,
vefja um sig bylgjandi sandtöö-
unni og háliðagrasinu en rígresið
bíöur bctri tíma til sláttar.
Eg hugsa til Gunnlaugs Krist-
mundssonar sandgræöslustjóra og
hvaó þaö var seinvirkt aö höggva
spor fyrir giröingastaurana í ísald-
ar melana meö sljóum járnkalli.
„Aldrei aö hafa ullarvettlingana á
höndunum heldur láta þá lausa á
gaddavírnum þegar veriö er aö
strengja," sagöi þessi merkilegi
heiöursmaöur og brautryðjandi
við okkur í þessu erfiða verki.
Það opnast nýr geimur undra-
lands, cftir því scm fjær dregur
Olfusborgum í Olfusi, þar sem viö
höföum dvalist um tíma. Hér sem
á öldum áöur vermenn brutust í
haröræóum vetra um vörðulausar
heiðar eða víðáttur biskupsstóla
og umboósmanna tómthúss og
torfæru lífs. Viö höföuni komió
þar degi fyrr, sem vertíóarmerkin
sáust, og glöggt þar sem Þuríður
formaður hafói lcngst róió til
llskjar með mönnum sínum og sjá
má endurbyggöa verbúó hennar,
reisulega aö sjá hið ytra meö lág-
um bálkum innanhúss meó veggj-
um, sem hvílur bátsmanna, cn
hrufóttri hraunhleðslunni sem
gæta má sín fyrir við inngöngu.
Viö höföum líka séð „Húsiö"
fræga á Eyrarbakka þar sem Sylv-
ía systir langafa míns jók mjög
hróöur þessa húss meó heimilis-
haldi sínu. Þó maöur hennar Guö-
mundur Thorgrímsson verslunar-
stjóri bæri á herðurn sér frægö
þessa húss.
Viö höfum líka séð varnargarð-
ana scm reistir voru gegn brotsjó-
um sem mestan óskundann geróu í
landbroti og byggðaröskun og sá-
um líka hina óralöngu og nærri
bcinu sjávarströnd sem í fyrndinni
hefur varla veriö nema fjörðum
skorin, þó öndvegissúlum land-
námsmanns væri auðrötuð aó þó
misjöfnum dómum sagnfræóinga
umgullgildi heimilda.
Eg hef lengi hlýtt á málfar
manna sem vita um víðáttur Suö-
urlands en líka um hin undra-
kröppu skil veðra og veóurlægða
þar sem fjöll og jöklar skipta
sköpum ferðafólks og farartækja.
Hvort trússahestur var ellegar
töfravagn nútímans eöa þá þeirra
þriggja bænda þingeyskra, sem
aldir skilja að í tíma, en fluttu suó-
ur meö bú sín og börn. Gnúpa-
Báröur var þeirra lýrstur á ferö og
saga hans meö nokkrum ólíkind-
um þar sem hann deildi flutning-
um meó búfé sínu frá Lundar-
brekku í Báróardal en byggói svo
bæ sinn að Gnúpum í Fljótshverfi.
Hitt er fullvíst aó Asmundur Beni-
diktsson frá Stóruvöllum í Báróar-
dal flutti suöur yfir Sprengisand
aó Haga í Gnúpverjahrcppi 1859
meó fólk sitt cn haustið áöur sauö-
fjárbú sitt. Löngu seinna fór Þórö-
ur Flóventsson bóndi í Svartárkoti
í Bárðardal, mcrkilegur og kunnur
fylgdarmaður. um fjallvegi og tor-
færuleióir og brauótryöjandi í til-
raunum meö silungakiak. Þóröur
ilutti hluta af sauöfjárbúi sínu
1918 Sprengisand um Vonarskarð
aö Odda á Rangárvöllum til sonar
síns séra Erlendar.
Sögur geymdust um allar þcss-
ar feróir sem cnn halá ekki týnst.
Þóröur geröi Svarátkotshrútnum
skinnskó að ganga á. Um Sprcngi-
sands leió sagói Þóróur: „Ekkert
mál aó fara Sprengisand rétt cins
og löng baðstnfugöng." En ferö
Þórðar tók tólf daga. Báöur lagói
Báröargötu. Asmundur dvaldi
viku í Fljótsdal viö Sprengisand
meö hestalest sína og búslóö og
tuttugu og þrjár manneskjur, „tvö
börn llutt í hrypum á reiðings-
hesti" segir þar um og einnig þaö
aö Asmundi varó aó sækja meðul
noróur aö Hálsi í Fnjóskadal
vegna lungnabólgunnar og gengiö
haföi einnig á matarbirgðir fólks-
ins.
Máski var svo ein mcrkilegust
feróin um Sandinn sunnan frá
þegar fyrsti bíllinn birtist í ágúst
1933 og haföi fengið sig ferjaóan
yfir Túná og renndi sér norður til
okkar á Mýri. Lítill kútur aóeins
með einföldu drifi og blæjum.
Frægir menn voru þar í sætum:
Einar Magnússon, menntaskóla-
kennari, Valdimar Sveinbjarna-
son, íþróttakcnnari, Jón Víðis á
vegamálaskrifstofunni og Sigurð-
ur frá Laug, scm mun hafa ekið
bílnum og átt hann.
Oft haföi ég hcyrt þann boö-
skap að nægilcgt og gjöfult land
væri um láglcndi Suöurlands fyrir
alla Þingeyinga ef þcirn sýndist
svo. Kunnugir Norölendingar
Jón Jónsson.
sögðu mér cftir dvöl sína, að voriö
væri vikum fyrr á l’crö í landnánti
Ingólfs en Náttfara.
Löngu seinna var sagt frá svo
miklum votviörum sunnan fjalla
að lægi viö að sækja þyrfti túna-
slátt á bátum. Til mótvægis cr svo
aftur sumarið 1993 þcgar aö tún
norðanlands eru 80% kalin aö
dómi ráðgjafandi manna. Það cr
ckki ónýtt aö eiga orð til um allt
sem er liugsaö á jöróu.
Við ökum gegnum kafgrasió
heim að Lágafelli í Landcyjum og
þaó er þrettándi júlí.
Þaó var aö klárast hirðing af
þessum 50 hcktörum sem Magnús
Finnbogason bóndi, börn hans og
húsfreyja höfóu haft undir sól-
skininu þcssa 14 daga cóa svo
sem þaó tók mcó margvíslcgum
búnaöi og búhyggni, aö túnin
horla upp í himin sinn cl'tir rcgni
sýndist mér cöa hcyróist.
Hér vaxa upp skjólbclti í
nokkru kappi viö húsbóndann frá
því hann sextugur stráði gróörar-
kvistum um skuróbakkana cn cru
hér tíu ára orðnir hærri cn þcssi
norðlenski bóndi sem hér cr
áhorfandi og skrifar um. Aö vísu
eru hér til kalviöarkvistir naktir
svo skammt sem hér cru frá Land-
cyjarsandi þar scm brigarðablök
bjuggu sjómönnum grand. Hér eru
ekki blcikir akrar cn átján hcktarar
sern sáö var í vor til uppskcru í
haust, jafnvel hér í óvissu inn-
kaupaútsæðis. Spáir þó arði í
haust þegar slcgið cr. Máski heitir
þaö aö sjá í gcgnunt holt og hæöir.
Stóra skcmma Magnúsar og lc-
laga hans býöur þögul og gcymir
véltækina þar scm mikli þurrkar-
inn kaldur væntir sér verkclnis
þegar stundin kcmur og korniö
fyllir mælinn. Sláttuþreskivélin
mun rcnna í gang scm líka slær
fyrir landgræösluna bcringpuntinn
og lúpínuna, þá undrajurt og sköp-
unargáfuðu sem cr aö byrja aö
yrkja jöröina í átthögum mínum í
Litlu-Tungu mcö fjólubláum
draumum sínum, þar scm sandinn
skel'ur ekki lengur og óvinir
Yngva Þorsteinssonar bitu grasiö
cn veróa máski bráöum framliðnir
heimalingar mcö túttur í byggöa-
söfnum.
„Viö skulunt ci æörast," segir
Magnús, „þó inn falii sjór." Ef
korniö ekki nær þroska má gefa
þaó scm vothey og horfa til næstu
uppskeru. Láta þaö í rúllur segjum
við sem trúum á það scm bjargráö
fyrir norðan. Magnús er ekki háð-
ur rúllum hvítum, grænum cóa
svörtum, hann er máski ekki ntik-
ió fyrir liti ncma á jöró og þá
grænt.
Hér fór fram sýnikcnnsla í
raunvcruleik og verkfræói og út-
deiling brauösins þó í mjöli væri
þcgar Magnús gaf Friðrikku minni
smá poka; nokkrar hnefafyllir af
byggtnjöli sem hann haföi sáó til,
slegiö, þreskt, þurrkað og malaö
og ég svo scinast hcima í Fremsta-
felli smjattaö á því komnu úr
bakstri innanum bæticfnasnautt
hveitió. Hér fer frani trúboö lífsins
sem villir ckki á sér heimildir þó
vonbrigöi séu sífcllt í för mcð
trúnni og jafnvcl hcittrúnni cða
heitatrúnni í dag.
Magnús á Lágalclli og lclagar
hans hafa lífsreynt útsæöi aó
lcggja í sína jörö. Þaö viröist
lcggja minni orku í aö va.xa upp í
loltið og vindinn og aó auki frost-
þolnara, vonandi cr hann í ljúfri
nálægö viö vísindamennina scm
afrek vinna aö Keldnaholti.
En þaö hcf ég l’yrir satt er ég
talaði viö Magnús þcgar komió
var frarn í septcmbcrmánuó aö
tveggja raöa byggiö gefi honum
góöa uppskcru. Engu slíku var til
aö dreifa þcgar viö 25 bændur í
Þingcyjarsýslu hól'um í fijótræöi
nokkru cn þó meó ráöum reynslu-
manna og þar mcö doktora, korn-
rækt árió 1961, scm sannaði okkur
livaó rcynslan cr haröastur hús-
bóndi cn olt sá cr satt scgir frá og
sækir cnn í sama horfiö mcó þaö,
og sú nauðsyn aö vita hvaö maóur
gcrir.
Bálabrekka
Lcngst inni í afrétti liins ganila
Ljósavatnshrcpps cru mörg ör-
ncfni scm sum livcr standa cin og
yllrgcfm í annars örsnauðu land-
inu af öllu ööru, cn tcngja mcnn
viö sögu sína þó. Halda í gcymslu
og vitna um óralanga byggö og
barningslíf fólks. Þar hcitir á cin-
um staö Bálabrckka. Ekki cr þar
gróöursæld og hel'ur lcngi vcriö.
Kannski var þar farió ógæfijega
meö eld, máski var þar höggvinn
skógur til kolageróar, og víst cr
þar rauðablástur í grcnnd og mik-
ils hcfur þurft viö aö halda hcimil-
iscldi og húsahlýju. Líka þurfti
búlc sitt ef fólk átti aö halda lífi
cn tvcggja þraut úthald og
óbyggöin stóð cftir.
Afram halda örncfnin aö niæla
í þögn sinni cn líka í hávaóa sín-
um og hrcystilátum hvar þau hcita
aö Efstalciti og ciga fundi mcö
fólki. Máski cr þar mcö þó gögn-
uni sínum og gæöum sú hin mikla
Bálabrckka hvar cldana kynda
hinir undarlcgustu mcnn aö kvöld-
bænum sínum.
Hvar öruggur cr gróöurinn um
sinn hag þar sem þvílíkir cldar
fara hamförum og fárvióri takast á
um byggö cöa ckki byggð í þcssu
landi?
Jón Jónsson.
WitiiiaffliaauDErcniriy
FELAGSMALARAÐUNEYTIÐ
Utankjörfundar-
atkvæöagreiösla
Hinn 19. febrúar 1994 fer fram atkvæóagreiðsla um
eftirgreindar tillögur um sameiningu sveitarfélaga:
1. Um sameiningu Breiðdalshrepps og Stöóvarhrepps.
2. Um sameiningu Hafnar, Mýrarhrepps og Nesja-
hrepps.
3. Um sameiningu Noróurársdalshrepps, Stafholts-
tungnahrepps, Borgarhrepps, Borgarness, Álftanes-
hrepps og Hraunhrepps.
Hinn 19. mars 1994 fer fram atkvæðagreiðsla um sam-
einingu Glæsibæjarhrepps, Öxnadalshrepps og
Skrióuhrepps.
Utankjörfundaratkvæðagreiðsla vegna þessara tillagna
er hafin og fer hún fram hjá sýslumönnum og hrepp-
stjórum um land allt.
Félagsmálaráðuneytið 21. janúar 1994.
Höfundur cr bóndi aó Fremstafelli í Kinn.
Hestamenn!
Látum ekki aka á okkur
í skammdeginu - notum
ENDURSKINSMERKI
HESTAMANNAFÉLAGIÐ LÉTJIR
stotnað 5 nóv 1928 POBo« 348 • 602 AKureyri