Dagur - 08.04.1994, Qupperneq 4

4 - DAGUR - Föstudagur 8. apríl 1994
ÚTGEFANDI: DAGSPRENT HF.
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31,
PÓSTHÓLF 60, AKUREYRI, SÍMI: 96-24222
ÁSKRIFT KR. M. VSK. 1400 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ M. VSK. KR. 125
GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMETRA 765 KR.
RITSTJÓRAR: JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, (ÁBM.),
ÓSKAR ÞÓR HALLDÓRSSON, (ÁBM.)
FRÉTTASTJÓRI: KRISTJÁN KRISTJÁNSSON
AÐRIR BLAÐAMENN:
GEIR A. GUÐSTEINSSON, HALLDÓR ARINBJARNARSON (íþróttir),
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 96-41585, fax 96-42285),
STEFÁN SÆMUNDSSON, ÞÓRÐUR INGIMARSSON
LJÓSMYNDARI: ROBYN ANNE REDMAN
PRÓFARKALESTUR: SVAVAR OTTESEN
ÚTLITSHÖNNUN: RÍKARÐUR B. JÓNASSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRÍMANN FRÍMANNSSON
DREIFINGARSTJÓRI:
HAFDÍS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASÍMI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: HÖRÐUR BLÖNDAL
PRENTVINNSLA: DAGSPRENT HF.
SÍMFAX: 96-27639
Þjónustan norður
Um árabil hafa verið uppi háværar raddir um að
stjórnvöld beiti sér fyrir flutningi stofnana út á
land. Þessar kröfur eru eðlilegar þar sem margar
þjónustustofnanir eru síst verr staðsettar úti á
landi en í Reykjavík. Lengi vel virtist umræðan
snúast um að þessar kröfur væru bara „lands-
byggðarsöngur “ eða minnimáttarkennd gagnvart
höfuðborgarsvæðinu en svo fór að menn fóru að
skoða kosti og galla við flutning á einstökum
stofnunum og jafnvel stíga skrefið til fulls.
Umræðan um flutning stofnana þarf að vera fag-
leg og vel undirbúin. Þá kröfu verður að gera til
stjórnmálamanna og annarra að þeir standi vel að
þessum málum, setji fram í umræðuna alla kosti
og galla við flutning stofnana og fari yfir hug-
myndirnar með yfirmönnum viðkomandi stofnana.
Menn mega heldur ekki gleyma því að staðsetn-
ingin úti á landi getur gefið stofnunum færi á að
veita aðra og betri þjónustu en áður og þannig
haft mjög jákvæð áhrif á uppbyggingu þeirra.
í dag er eitt skref stigið í þessa átt þegar skrif-
stofa Ferðamálaráðs íslands verður opnuð á Akur-
eyri og þangað flyst þjónusta við innlenda ferða-
þjónustuaðila. Ferðaþjónustan er sífellt vaxandi
atvinnugrein og uppbygging hennar hefur ekki
síður verið á Norðurlandi en í öðrum landshlutum.
Vonandi verður ferðaþjónustuaðilum um allt land
góður stuðningur að skrifstofunni á Akureyri og að
tilkoma hennar hjálpi til við að nýta endalausa
möguleika sem ferðamannalandið ísland býður
upp á.
Nú er lag
Töfralausnir á atvinnuleysisvandanum eru ekki til.
Um þetta atriði virðast flestir sammála, ekki bara
hér á landi heldur á alþjóðavettvangi. í nýju frétta-
bréfi fjármálaráðuneytisins er velt upp hvaða við-
horf virðist almennt ríkjandi á alþjóðavettvangi
varðandi ráð við atvinnuleysisvandanum. Flest at-
riði sem þarna eru nefnd hafa heyrst áður, svo
sem áhersla á stöðugt verðlag, jafnvægi í ríkisfjár-
málum, menntun og starfsþjálfun atvinnulausra,
sem hafi að markmiði að gera atvinnulaust fólk
gjaldgengt á vinnumarkaði.
Athyglisverðast er þó að lesa í fréttabréfi ráðu-
neytisins um samkeppnisstöðu fyrirtækja. Þar seg-
ir að lítil og meðalstór fyrirtæki séu á alþjóðavett-
vangi talin einn helsti vaxtarbroddur atvinnulífs-
ins. Einfalda þurfi reglur um stofnun fyrirtækja og
einnig þurfi að auðvelda fyrirtækjum útvegun
áhættufjár og aðgang að upplýsingum og ráðgjöf.
Afnám viðskiptahindrana og aðlögun skattalög-
gjafar bæti samkeppnisstöðu allra fyrirtækja sem
og bættar samgöngur og efling rannsókna og
vöruþróunar. Það er rétt hjá ráðuneytismönnum
að í glímunni við atvinnuleysi hérlendis þarf að
skoða reynslu annarra þjóða í slíkri baráttu. Ráðu-
neytin og ríkiskerfið ættu því að taka þessar
ábendingar til sín og sýna nú í verki að það er
hægt að einfalda „kerfið" þannig að þeim sem
gera vilja jákvæða hluti í atvinnulífinu fallist ekki
hendur frammi fyrir öllum kröfunum og reglu-
gerðaflóðinu.
Barnaheill á Norðurlandi
Forvarnir gegn fíkniefnum
Norðausturlandsdeild samtakanna
Barnaheilla gerói athugun á hög-
um barna og unglinga á Akureyri
sl. haust. Tekin voru viðtöl við
fólk sem hefur náið samband við
börn og unglinga m.a. í starfi sínu.
Rætt var við lögreglu, formenn
nefnda á vegum bæjarins, lækna,
sálfræðinga, foreldra, skólahjúkr-
unarfræóinga, starfsfólk á mynd-
bandaleigum, kennara, starfsmenn
félagsmiðstöðva o.fl. Einnig var
rætt við nokkra unglinga.
Hvergi í þessum viötölum
komu fram upplýsingar sem bentu
til þess að fíkniefni þ.e. önnur
vímuefni en áfengi væru notuó
hér af unglingum. í viðtali við
rannsóknarlögreglu hef ég komist
að því að slík efni s.s. hass og
amfetamín hafa stungið upp koll-
inum hér á Akureyri á undanförn-
um árum. Margir minnast eflaust
þess að eitt slíkt mál kom upp hér
fyrir 2-3 árum. Þá er vitað aö tals-
vert hefur verið um snefun á líf-
rænum leysiefnum á undanförnum
árum þó aö minna sé um það nú
sem betur fer. Kannski hafði það
sín áhrif er fjölmiðlar birtu lýs-
ingu á afleiðingum slíkrar iðju hjá
ungum manni, sern lamaðist
vegna áhrifa lífrænna leysiefna er
hann hafði snefað.
Alþjóða heilbrigðismálastofn-
unin (WHO) hefur flokkað aó-
gerðir, sem beinast gegn fikni-
efnaneyslu, niður á eftirfarandi
hátt:
1. stigs fyrirbyggjandi aðgerðir:
Stuðningur við heimili, skóla,
félagsmiðstöðvar og aðra þætti,
sem tengjast starfi og lífi ung-
linga.
2. stigs fyrirbyggjandi aðgeróir:
Leitarstarf ýmis konar til að
greina sem fyrst og hefta framþró-
un óæskilegs atferlis hjá ungling-
um.
3. stigs fyrirbyggjandi aðgerðir:
Neyðarúrræði ýmis konar, þar
meó taldir vistunarmöguleikar.
Vió verðum vör vió þaó aö sí-
fellt er verið að leggja hald á ótrú-
Geir Friðgeirsson.
lega mikið magn af ýmis konar
fikniefnum á höfuðborgarsvæðinu
og ekki síst í Leifsstöð á Keflavík-
urflugvelli. Fyrir nokkrum árum,
að ekki sé talað um fyrir 15-20 ár-
um, var slíkt nær óþekkt hérlend-
is.
Því hljótum vió hér á þessu
landshorni að íhuga hvort ekki
komi að því að fíkniefni berist í
meira mæli hingað heldur en nú
er. Og hvernig ætlum vió að berj-
ast gegn því að slíkt gerist?
Hvernig getum við komió í veg
fyrir aó ungmenni hér ánetjist
fíkniefnum?
Mikilvægast er að gera sér
grein fyrir því í hverju hættan er
fólgin. í fyrsta lagi þarf að hindra
aó heppilegur jarðvegur sé fyrir
hendi. Hugarfar þeirra sem ungir
eru og óreyndir má ekki undir
nokkrum kringumstæðum vera já-
kvætt gagnvart fíkniefnum.
Nægilegt er að berjast við af-
leiðingar áfengisneyslu þótt ekki
bætist við barátta gegn hinum
margvíslegu og stórhættulegu
fíkniefnum. Þau koma sem bein
viðbót við áfengisneysluna, hvaö
svo sem talsmenn hassnotkunar
og annarrar fíkniefnanotkunar
segja.
Til að ánetjast fíkniefnum þarf
viðkomandi að komast í kynni við
efnin. Eins og þróunin hefur verið
á höfuðborgarsvæðinu og í ná-
grannalöndum okkar verðum við
jafnvel að gera ráð fyrir að okkar
ungmennum geti verið boðið upp
á slík efni fyrr eða síóar. Við for-
eldrar og allir sem vinna með ung-
linga berum því nokkra ábyrgð á
að fræða unglinga um hætturnar
vió fíkniefnin. (Sjá myndskýringu
hér á síóunni).
I okkar litla samfélagi virðist
svo sem framboðið á fíkniefnum
sé lítið, en ef breyting verður á því
í framtíðinni þarf að fá einstak-
linga og umhverfi þeirra s.s. heim-
ili, vinnustaði, félagsbönd til aö
hafna öllum slíkum tilboðum fyr-
irfram. í því felst forvarnarstarfið.
Ungmenni sem veit hvar hættan
liggur veit að fíkniefni eins og
hass, kókaín, amfetamín, lífræn
leysiefni o.fl. eru stórhættuleg og
mun því væntanlega hafa vit á því
að hafna öllum tilboðum um
neyslu á þeim.
Hvað geta forcldrar gcrt til aó
varna því að þeirra börn geti
mögulega lent í aó ánctjast fíkni-
efnum? Auk þess að veita börnum
sínum ást og sem bestar félagsleg-
ar aðstæóur verða foreldrar að
gera sér far um aó halda trúnaði
barna sinna og fylgjast með þeim
eins og kostur er á. Einnig geta
foreldrar kynnt sér fræðsluefni um
fíkniefni og komið fræðslu á þcim
til barna sinna þannig að þau hafi
nokkra þekkingu á þcssum vágest-
um. Þó ber að hafa í huga að vitað
er að fræðsluáróður gegn vímu-
gjöl'um getur verkað sem auglýs-
ing fyrir þá. Því þarf að fara var-
lega viö alla slíka fræðslu.
Það bcsta sem við forcldrar
getum eflaust gcrt fyrir börn okkar
í slíku forvarnarstarfi er að lið-
sinna þeim um áhugamál þeirra og
að kenna þcim að njóta lífsins án
notkunar vímugjafa.
Akurcyri 2. apríl 1994.
Geir Friðgeirsson.
Höfundur er barnalæknir, sljórnarmaður í
Barnaheill á NA-landi og var í þverfaglegum
samslarfshópi um fikniefnamál unglinga á Ak-
ureyri 1983-1985.
Myndin sýnir að náin tengsl eru ckki aðeins á milli ávanacfnis cða fíknicfnis
(vímugjafa) og tiltckins cinstaklings, hcldur cinnig á milli slíkra cfna og þcss
umhverfis, sem hann hrærist í og er hluti af.
ingum hér heima og erlendis. Hún
hefur einnig haldið einkasýningar
heima og erlendis. Sýningin verð-
ur opin daglega (nema miðviku-
dag) kl. 14-19 til sunnudagsins 24.
apríl.
Dröfn
sýnirí
Reykjavík
Á morgun, laugardag, kl. 15 opnar
Dröfn Friðfínnsdóttir, myndlistar-
kona á Akureyri, grafíksýningu í
Listasafni ASI við Grensásveg í
Reykjavík. Þetta er sjötta einka-
sýning Drafnar. Á sýningunni
verða 24 verk unnin í tréristu.
Stærð ntyndanna er frá 25x35 cm
til 100x140 cm. Eintakafjöldi
myndanna er mismunandi cða frá
einþrykki til tíu eintaka. Oll verk-
in eru unnin á árunum 1992-1994.
Dröfn hefur tekið þátt í samsýn-