Dagur - 25.04.1995, Blaðsíða 14

14 - DAGUR - Þriðjudagur 25. apríl 1995
MINNIN6
Kristjan Kristinsson
frá Sandvík
Fæddur 9. janúar 1919 - Dáinn 14. apríl 1995
Kristján var fæddur 9.01. 1919 í
Leirhöfn á Melrakkasléttu, elsti
sonur hjónanna Kristins Krist-
jánssonar bónda í Nýhöfn og
Sesselju Benediktsdóttur konu
hans. Kristján kvæntist Maríu
Bruhuke frá Þýskalandi. Þeirra
börn voru: Wolfgang Jóhann, f.
23.11.49 - d. 29.04.71, sem Krist-
ján gekk í föðurstað. Kristinn, f.
18.11.51 - d. 27.11.80. María, f.
25.11.54 og Hans Alfreð, f.
10.12.60, og barnabörnin eru
orðin sex.
Laugardaginn 22.04. var frændi
minn, Kristján Kristinsson, jarð-
sunginn frá Snartastaóakirkju.
Eitt lífskeið getur skipst í vor
og sumar, og svo haust og vetur.
Kristján frændi minn var af eldri
kynslóðinni, einn af frændfólki
mínu sem skapaói það umhverfi,
ást og umhyggju sem við, stór
hópur af frændsystkinum ólumst
upp í.
Vorið 1949 urðu miklar breyt-
ingar hjá föðurfjölskyldu minni
þegar tvær ungar þýskar stúlkur
komu þangað sem vinnukonur.
Onnur stúlkan, María Bruhne,
varð síóar lífsförunautur Kristjáns
frænda míns. Þaó var örugglega
hans mesta gæfuspor í lífinu að
ganga að eiga hana, því þau voru
rnjög samhent hjón. María eignað-
ist dreng eftir að hún kom til Is-
lands, Wolfgang Jóhann, sem
Kristján gekk í föðurstaó. Þau
eignuóust síðan þrjú börn saman
og í dag eru bamabörnin orðin
sex.
Þegar ég hugsa til þess tíma
sent ég var barn aó alast upp norð-
ur á Sléttu, þá finnst mér aó þaó
hafi alltaf verið sumar, þar sem
himinn og haf runnu saman í einn
bláma. Þar sem lífsafkoman
byggðist á landbúnaði og sjófangi
og allt iðaði af lífi. Stundum kvað
við skothljóó þegar Kristján í
Sandvík var að skjóta sel, en
Kristján var góö skytta og veiói-
ntaóur. Það fylgdi því alltaf
ákveðin spenna hjá okkur börnun-
um að skoða veiðina, hvort sem
það var selur, tófa, fuglar eða fisk-
ar. Þetta var allt hluti af daglega
lífinu þar sem pabbarnir sáu urn
útiverkin og mömmurnar voru
heima vió matargerð við eldhús-
bekkinn og tíminn stóð nánast
kyrr.
Svo kom haust. Við frænd-
syskinin vorum orðin fulloróin og
lífið var ekki endalaust sumar.
Það kom haust hjá hjónunum í
Sandvík þegar elsti sonur þeirra,
Wolfgang Jóhann, drukknaói í
hörmulegu slysi heima í fjörunni
og síóar varð annað hörmulegt
slys þegar Kristinn, sonur þeirra,
fórst með rækjubátnum Trausta
ÞH-8 frá Kópaskeri.
Hjónin frá Sandvík uróu fyrir
mikilli sorg. Þar studdu þau hvort
annað eins og þau höfðu gert í
gegnum lífið. Heilsunni fór aó
hraka og allt í einu var frændi
minn oróinn gamall maóur og ég
komin á miðjan aldur. Ég kom
alltaf við hjá þeim þegar ég fór
austur á Sléttu. En það voru
komnir aðrir tímar nú voru um-
ræðuefnin barnabömin. Síðustu
dagana var Kristján á sjúkradeild-
inni sem ég vinn á á Húsavík. Þaó
var ánægjulegt aó fá að hjúkra
honurn og sjá aó hann var að
hressast og hvað það gladdi gamla
manninn mikió þegar Vignir dótt-
ursonur hans kom noróur til afa
síns. Þaö var stefnt aö því að hann
færi heim eftir helgina. En svona
var lífið, hann andaóist á Fjórð-
ungssjúkrahúsinu á Akureyri 14.
apríl.
Ég vil þakka Kristjáni frænda
mínum það sem hann gaf mér í
lífinu: Kynni af góðum manni,
sem ég heyrói aldrei segja styggð-
aryrði um nokkum mann á sinni
lífsgöngu. Ég vil votta Maríu og
fjölskyldunni í Sandvík mínar
innilegustu samúóarkveðjur.
Sesselja Steinarsdóttir.
Á föstudaginn langa missti ég
minn besta vin, mág minn Krist-
ján í Sandvík.
Andlát hans kom mér í raun
ekki á óvart. Eftir uppskuróinn og
aðgeróina á Akureyri nú í febrúar,
dvínaði þrekiö og greinilegt var aó
eitthvað mikið varð að ske ef hann
átti að ná heilsu á ný. Þegar við
Helga mín kvöddum hann á spítal-
anum á Húsavík viku fyrir andlát-
ið sáum við bæöi að hverju gæti
stefnt. Mér fannst þá ég vera að
kveðja hann í hinsta sinn.
Hugurinn hvarflar til baka og
minningamar streyma fram eins
og myndir á tjaldi. Alltaf er Stjáni
minn fyrir miðri mynd, en sviðið
tekur stöðugum breytingum. Sam-
vinna okkar bændanna á Leirhafn-
arbæjunum gerði okkur mögulegt
að byggja upp okkar býli og sjá
fjölskyldunum farborða. Efnin
voru ekki mikil og því varð að
nýta þaó vel sem landið og hafió
að bjóóa. Húsin reistum við eitt af
öóru, - íbúðarhús, fjárhús, hlöður
og hjalla. Rekaviðurinn var ristur í
stoðir og sperrur eóa sagaður nið-
ur í fjárhúsgrindur undir féó.
Kleyfustu spýtumar fóru í girð-
ingarstaura. Ibúðarhúsin í Sandvík
og Miðtúni voru bæói byggð úr
err-steini sem við steyptum í vél
sem hugvitsmaóurinn, pabbi þinn
og tengdafaðir minn, Kristinn í
Nýhöfn, smíðaði.
Þau þættu ekki merkileg í dag
tækin sem við höfðum til aó yrkja
með jöróina. Móarnir voru brotnir
og sandbörðin sléttuö, melamir
þaktir mold en stórgrýti ýtt út fyrir
túnjaðarinn. Með litlum Farmal
Cub voru túnin slegin og heyinu
snúió og inn komst það í hlöóurn-
ar þótt það kostaði bæói svita og
tár. Sælustundirnar að loknu erf-
iðu dagsverki voru þreytunni þó
yfirsterkari. Þær voru sigurlaun
hins örþreytta manns. Með þess-
urn litla traktor brutum viö móana,
smíðuðum á hann ýtu og með
honum drógum við trén úr fjör-
unni. Hann var 6 hestöfl að mig
minnir - en við bættust okkar öfl.
Ég man vel eftir okkur, jafnvel
báðurn vera að ýta þessu litla tæki.
Settum hann í gír og settum svo
heróarnar á þá staði þar sem helst
var viðspyrna og ýttum sameigin-
lega - og ég held að við höfum
stundum verió drjúgari en vélin
þegar við tókum báóir á.
Snemma á búskaparárum okkar
keyptum vió ásamt Steinari bróð-
ur þínum mótorbát sem vió nefnd-
um Hafþór. Þaó var mikió happa-
fley og mörg tonnin færðum við
aó landi. Þeir voru dásamlegir
dagarnir út vió Rauðanúp þegar sá
guli var vel vió. Þaó kom fyrir að
viö tvíhlóóum bátinn, settum þá
aflann í land í Geirsvík eða á
Grjótnesi og síóan var haldið út á
mióin á ny. Þaó voru ánægðir en
þreyttir menn sem sigldu inn á
Leirhafnarvíkina í miðnætursól-
inni með drekkhlaóinn bát í annaó
sinn þann daginn.
Þegar vel gekk í grásleppuveið-
inni söltuðum við um 100 tunnur
af hrognum og í mörg ár eftir að
við hættum samciginlegri útgerð á
Hafþór lagðir þú fyrir grásleppuna
á litla bátnum þínum. Síðustu árin
fórstu þó ekki lengra en rétt út fyr-
ir skerjasundið þar sem þú gjör-
þekktir hverja flúð og hverja
fiæðu.
En traustustu böndunum tengd-
umst við mássi minn þegar við
lágum tveir saman á grenjum aust-
ur í heiði og biðum eftir því að
lágfóta léti sjá sig. Það er engin
sæluvist að liggja illa búnir alger-
lega hreyfingarlausir klukkustund-
um saman í hvassviðri og hríöar-
slyddu norður á Melrakkasléttu.
Vió höfðum þó prímus sem við
reyndum að hita upp tjaldið með -
ef hann þá gleymdist ekki í ákaf-
anum þegar við lögðum af stað að
heiman. Sterkari eru þó minning-
amar um vomætumar björtu, þá
djúpu kyrrð og ró sem hvíldi yfir
heiðinni frá miðnætti og fram
undir óttuna, þegar fyrstu geislar
morgunsólarinnar brutust í gegn-
um lognmóðuna út við sjóndeild-
arhringinn í austri. Þá skyndilega
var næturkyrrðin rofin. Lóan hóf
sinn dýrðarsöng, hrossagaukurinn
og spóinn tóku undir með rjúpna-
skaranum sem fór að kallast á viö
nágranna sinn á næsta holti.
Ég vil þakka þér Stjáni minn
þessar góöu minningar.
Við Helga mín munum sakna
þess að sjá þig ekki oftar koma
labbandi neöan frá Sandvík á
þinni morgungöngu með Skugga,
hundinum þínum sem batt svo
sterkum böndum sínum við þig.
Sléttan okkar hefur misst einn af
sínum bestu sonum.
Svífur frá djúpi sólin skœr,
söngfuglar kveða snjöllum rómi,
dagperlur fagrar blika á blómi,
svífur afengi blíður blœr.
Af nœtursvéfni nývöknuð
náttúran gervöll lofar Guð.
(Kristján Jónsson Fjallaskáld)
Með þessum fátæklegu orðum
kveð ég þig kæri mágur. Við
Helga mín vitum aó þín bíður góð
móttaka á himnum. Þú varst
traustur bróðir, vinur og félagi.
Árni Pétur Lund.
Móðurbróóir minn, Kristján Krist-
insson, Sandvík á Melrakkasléttu,
er látinn, 76 ára að aldri. Foreldrar
hans voru hjónin Kristinn Krist-
jánsson, bóndi og jámsmióur í
Nýhöfn og Sesselja Benedikts-
dóttir.
Kristinn unni Leirhöfn mikið
og ásamt Sesselju byggði hann
upp jörðina Nýhöfn sem er 1/4 úr
óskiptu Leirhafnarlandi. Staðsettu
þau hús sitt við sjóinn á svonefnd-
um Leirhafnartanga. Þau eignuð-
ust 6 böm og var Kristján sá er
hér er minnst þeirra elstur, fæddur
9. janúar 1919. Bar hann heiti afa
síns Þorgrímssonar, frá Hraunkoti
í Aðaldal og var ekki undarlegt
svo mikið sem Kristni þótti til um
föður sinn. Onnur börn þeirra
hjóna voru Helga Sigríður, Bene-
dikt, Steinar, Sigurður Jóhann og
Guðmundur. Eru þau öll á Iífi
nema Benedikt sem dó ungur.
I Leirhöfn þykir fallegt og
sömuleiðis í Nýhöfn. I norðaustri
rís Rauðinúpur tignarlegur úr sæ
og frá honum fjallahringur sem
lokast með Snartarstaðanúp í
suðri. Afmarkar þessi fjallahring-
ur undirlendi sjávar. Til vesturs
sést til Tjömess, Kinnarfjalla og
Tröllaskaga. Til norðurs er hafið
og himininn svo langt sem augað
eygir og í júní má sjá sólina tylla
sér niður á spegilsléttan hafflötinn
og rísa að nýju án hvíldar. Þannig
eru bemskustöðvar Kristjáns og
við þær tók hann tryggð.
Kristján var vel meðalmaður á
hæð, grannvaxinn, skarpleitur, vel
að manni og harðduglegur aó
hverju sem hann gekk. Ungur fór
hann um tíma á togara og held ég
að sjómennskan hafi ætíð heillað
hann. Kristján var laghentur og
ágætur smiður, átti enda stutt að
sækja þá eiginleika.
Árió 1949 var ráðin í Nýhöfn
ung þýsk stúlka, María Bmhne, f.
13. september 1928. Er skemmst
frá því að segja að með Maríu og
Kristjáni tókust ástir og gengu þau
í hjónaband 8.9. 1951. Þau
byggðu fljótlega íbúðarhús ör-
skammt frá Nýhöfn og nefndu
Sandvík.
Um svipað leyti hófu einnig
búskap systkini hans, Helga í
Miðtúni og Steinar í Reistamesi,
hvert á sínum hluta úr Nýhöfn
þannig að jarðnæðið var ekki
ótakmarkað. Fyrstu árin voru þeir
bræður mcó sameiginlegt fjárhús
en fljótlega byggói Kristján sér
sitt eigið og ræktaói sín tún. Þótt
ekki væri aðstaða til að hafa margt
fé, voru afurðir góðar og afkoman
síst lakari en hjá öórum. Þá var
Kristján duglegur að sækja aðra
vinnu sem gafst, var í síld á sumr-
in, sláturhúsi á haustin og refa-
veiðum á vorin. Var hann annáluð
skytta hvort heldur hann átti við
lágfótu, fugl eóa sel.
Þeim Maríu og Kristjáni var
fjögurra bama auðið. Elstur var
Wolfgang Jóhann f. 23. nóvember
1949, Kristinn f. 18. nóvember
1951, María f. 25. nóvember 1954
og Hans Alfreð f. 10. desember
1960.
Það er stutt á milli bæjanna
Miðtúns og Sandvíkur og milli
föður míns, Árna Péturs og þeirra
bræðra Kristjáns og Steinars var
mikil samvinna, einkum þó Krist-
jáns og því kom það að sjálfu sér
að milli krakkanna í Sandvík og
okkar bræðranna í Miðtúni mynd-
uðust afar sterk tengsl. Ekki var
fyrr farið á fætur en hringt var
milli bæja og mælt sér mót, t.d. að
sækja kýmar, smíða fleka, byggja
kofa, fara á hestbak eða annað
sem ákveðið hafði verið þegar
skilió var seint kvöldið áður. Auð-
vitað kom það oft í hlut foreldr-
anna aó aðstoða og snemma fóru
líka foreldramir að geta nýtt sér
bamahópinn við búskapinn. Allt
gekk þetta árekstralaust og krakk-
amir heimagangar á báðum heim-
ilum. Kristján þekkti hugsanagang
þeirra og hafði gaman af þeim.
Minnist ég hans sitja og hlusta á
masið í okkur meó pípuna sína
brosandi að vitleysunni sem út úr
okkur rann. Þá áttu feóumir til að
rétta okkur hjálparhönd og man ég
eftir þegar Stjáni aðstoðaði mig og
Kidda son sinn vió að setja upp
miðstöð í moldarkofa. Ég veit að
hann haföi gaman af uppátækinu.
Þannig liðu bama- og unglingsár-
in á þessum stað við eilíft sólskin
og gott veóur.
En skammt var í alvöru lífsins.
Þann 29. apríl 1971 drukknaði
Wolfgang í höfninni í Leirhöfn,
þegar lítilli fleytu hvolfdi skammt
frá landi. Vom þeir bræður Volli
og Kiddi, eins og þeir vom jafnan
kallaðir, ásamt þriðja manninum
að fara í land frá því að leggja báti
við legufæri. Kristinn var mjög
hætt kominn en lifði slysið af
enda mikill þrekmaður. Að sjálf-
sögöu fékk þetta áfall mikið á þau
hjónin Maríu og Kristján. En
skammt var högga á milli og níu
árum seinna fórst Kristinn sonur
þeirra ásamt öðrum manni er bátur
þeirra sökk í aftakaveðri á leið frá
Akureyri til Kópaskers þann 26.
nóvember 1980. Það voru erfiðar
stundir sem þau áttu María og
Kristján meðan leit stóð yfir sem
þó bar ekki árangur. Þessi slys
settu mark sitt á Kristján og þarf
engan að undra. Var sem lífsneist-
inn hefói að einhverju leyti
slokknað, - lífið e.t.v. misst að
hluta tilgang sinn. Kristinn var þá
nýlega búinn að byggja íbúðarhús
á Kópaskeri og stofna heimili með
Guðrúnu Eiríksdóttur og tveimur
sonum hennar. Saman áttu þau lít-
inn dreng sem ber nafn afa síns
Kristjáns. Þá átti Kristinn eina
dóttur fyrir, Ester, sem bjó hjá
móður sinni.
Aó missa tvo gjörvulega syni á
sviplegan hátt hlýtur að beygja
menn, en þeir sterku brotna ekki
og þaó gerðu hvorki Kristján né
María. En stórt skarð var höggvið
í fjölskylduna í Sandvík og fyrir
leikfélagana og bræóuma í Mió-
túni verður það ekki fyllt. í Sand-
vík var alltaf gott að koma og fyrir
allar samverustundir á æskuárum
er Kristjáni nú þakkað.
Fyrir rúmum 10 árum hætti
Kristján sauðfjárbúskap. Bjó hann
áfram í Sandvík meó Maríu og
syninum Hans Alfreð sem stundað
hefur sjómennsku frá Leirhöfn og
víðar. Sótti Kristján vinnu um
tíma á Kópasker og stundaði grá-
sleppuveiðar að vori á bát sínum
frá Nýhöfn. Þá nytjaði hann tún
sín og seldi hey. María dóttir
þeirra er gift Hauki Þórissyni
starfsmanni Hitaveitu Suóumesja
og búa þau í Vogum Vatnsleysu-
strandarhreppi. Eiga þau þrjú
börn, Þóri, Jóhann Kristinn og
Maríu Margréti. Þá átti María
dreng fyrir, Vigni Skúlason. Vign-
ir hélt mikið upp á afa sinn og
ömmu og dvaldi oft hjá þeim fyrir
norðan, enda þar gott að vera. Það
var að bera í bakkafullan lækinn
hjá þeim Maríu og Stjána þegar
Vignir lenti í mjög alvarlegu mót-
orhjólaslysi s.l. sumar á leið norð-
ur til afa og ömmu. Var honum
vart hugað líf, en er nú á batavegi.
Já, mikið hefur verið lagt á fjöl-
skylduna í Sandvík.
Kristján var líkamlega hraustur
fram á efri ár en þá fór þrekið
smám saman að dvína. Síðast
heimsótti ég Kristján og Maríu í
stuttri heimsókn á æskustöðvamar
s.l. sumar. Drakk ég hjá þeim
kaffi í sólskini á tröppunum í
Sandvík. Það var gaman að ræða
við þau þessa stund, hvort heldur
það var um alvöru lífsins sem nóg
er af eöa þegar rifjaóar voru upp
gamlar endurminningar. Þá kímdi
Stjáni eins og svo oft áður.
Fyrir nokkmm vikum fór hann
á sjúkrahúsið á Akureyri í stóra
aðgerð. Hann kom aftur heim en
var svo lagður inn á sjúkrahúsið á
Húsavík skömmu fyrir páska. Á
skírdag versnaði honum skyndi-
lega og var fluttur til Akureyrar.
Daginn eftir - föstudaginn langa -
lét hann aftur augun í síðasta
skipti. Hjá honum vakti hans Mar-
ía. Friður færðist yfir andlit
þreytts manns sem hafði fongió að
bera sínar byrðar á lífsleiðinni. Ég
trúi því að á móti honum hafi tek-
ið synir hans sem hann saknaði
svo mjög og leitt hann í eilíft ríki
Guðs.
Um leið og ég kveð kæran
frænda rninn Kristján í Sandvík
hinstu kveðju, votta ég og mín
fjölskylda, Maríu, bömum hans
og öðrum aðstandendum dýpstu
samúð.
Blessuð sé minning Kristjáns í
Sandvík.
Níels Árni Lund.