Dagur - 15.06.1995, Blaðsíða 9

Fimmtudagur 15. júní 1995 - DAGUR - 9
Heimsókn í Glaumbæ
- Byggdasafn Skagfirðinga
Höfuðstöðvar Byggðasafns
Skagfirðinga eru í Glaumbæ,
rétt utan Varmahlíðar og hefur
bærinn verið til sýnis almenn-
ingi síðan 1952.1 safninu er mik-
ið af gömlum áhöldum og mun-
um og andrúmsloftið á staðnum
gefur góða hugmynd um lífíð í
torfbæjum stórbýla á síðustu
öld. Torfbærinn mun hafa verið
þarna í aldaraðir og var búið í
honum fram undir 1950. Auk
torfbæjarins er búið að flytja
hús sem heitir Áshús til Glaum-
bæjar og þar er nú hluti af safn-
inu staðsettur.
Sigríóur Sigurðardóttir hefur
verið safnstjóri í Glaumbæ síóan
1987. Tildrög safnsins segir hún
að megi rekja til þess að árið 1937
gaf Englendingurinn Mark Wats-
son 200 sterlingspund sem átti að
nota til að gera bæinn upp. Hafði
hann verið á ferð þar nokkru áður
og sannaðist eins og oft að gests-
augað er glöggt því hann gerði sér
grein fyrir að Glaumbær var hinn
merkasti bær.
Bærinn er byggður úr torfi en
veggir eru hlaðnir úr klömbrum og
streng. Bæjarhúsin sem nú standa
eru misgömul; yngstu voru byggð
Sigríður Sigurðardóttir, safnstjóri
Byggðasafns Skagfírðinga.
á árunum 1876-9 en það elsta, sem
er eldhúsið, er frá 1750. Bærinn er
óvenju stór af torfbæ að vera. Stof-
umar eru t.d. tvær og göngin frá
bæjardyrum til baðstofu eru 22
metra löng.
Snorri Þorfinnsson
Margt merkra manna hafa búið í
Glaumbæ og þeirra á meöal er
Snorri Þorfinnsson, sonur Þorfinns
Asdís Sigrún Sigurjónsdóttir og Anna Margrét Stcfánsdóttir taka vel á
móti gestuin í Áshúsi og bjóða þcini að kaupa kaffí og þjóðlegt meðlæti.
Kaffístofa í Ashúsi
- veitingar í íslenskum stíl
„Hér l'ærðu ekki kók eða fransk-
ar,“ segir Anna Margrét Stefáns-
dóttir þcgar blaóamann ber að
garði. Anna Margrét rckur,
ásamt Ásdísi Sigrúnu Sigurjóns-
dóttur, kaffistofu í Áshúsi, þar
sem gestum gefst kostur á að
setjast nióur eftir skoöunarferö
um byggóasafnið og fá sér kaffi
og aðrar veitingar að íslenskum
sió.
Ásdís og Anna Margrét búa
báóar í Skagafirði, sú fyrmefnda
er þar borin og barnfædd en síö-
arnefnda flutti þangað eftir að
hún kynntist manninum sínum
sem er Skagfiróingur og jafn-
framt frændi Ásdísar. Þær stöll-
ur voru búnar að undirbúa opn-
un kaffistofu í húsinu í fyrra en
úr því varð ekki vegna brunans.
Nú er búið að cndurgera húsið
og Ásdís og Anna Margrét eru
til í slaginn.
Hlýlegt andrúmsloft
Kaffistofan er í tveimur stofurn
á neðri hæó hússins. Fiest hús-
gögnin eru keypt á fomsölu eða
eru frá bæjum í Skagafirði og
inni cr fátt sem minnir á nútím-
ann. Anna Margrét og Ásdís eru
sammála blaðamanni um að
andrúmsloftiö inni sé hlýlegt og
segja að margir sem konti nefni
að húsið hafi „góða sál“.
„Þetta cr á nokkuð svipuðum
nótum hjá okkur og kaffistofan i
Dillonshúsi sem tilheyrir Árbæj-
arsafni. Við reynum að halda
okkur í takt við safnió þannig að
þegar fólk skoðar safnið og sýn-
ingarnar og kcmur svo og fær
sér kaffi á það ekki aó dctta úr
þessum safnanda,“ segir Anna
Margrét. Til aó leggja enn meiri
áherslu á gamla tíman klæðast
þær báðar líkt og húsfreyjur á
sveitabýlum áóur fyrr og ef ekkí
væru bílarnir sem sjást út um
gluggann væri auðveldlega hægt
að gleyina því að 21. öldin sé að
nálgast.
Súkkulaði og sveitabrauð
Á kaffistofunni verður hægt að
fá íslenskar veitingar cins og
þær gerast bestar. Pönnukökur,
klcinur, súkkulaði og sveita-
brauó veróa á boðstólnum að
ögleymdu skyrinu og flatkökun-
um svo eitthvað sé nefnt.
„Reyndar erurn við líka að sækja
um að fá bjórleyfi til að þjóna
ferðamönnum vel og rciknum
með að fá slíkt leyfi fijótlega,“
segir Ásdís. „En markmióið er
að bjóða hér einfaldar og ódýrar
veitingar í íslcnskum stíl," bætir
Anna Margrét við.
Kaffistofan tekur rúntlcga 30
manns og veröur opin í allt sum-
ar frá níu til sex á daginn eins og
byggóasafnið. Einnig geta hópar
komist að samkomulagi urn aó
fá að koma á kvöldin cóa á öðr-
um tímum ef slíkt hcntar betur.
AI
Karlsefnis, sem stjómaöi leiðangri
til Vínlands rétt eftir árið 1000.
Þorfinnur og kona hans Þuríður
höfðu vetursetu á Vínlandi og þar
fæddist Snorri. Talið er að hann sé
fyrsti hvíti maðurinn sem fæddist í
Ámeríku. Snorri bjó í Glaumbæ á
11. öld og reisti fyrstu kirkjuna
sem þar var byggö.
/
Ashús - húsið sem brann
I byrjun júní stækkaði byggðasafn-
ið töluvert þegar Áshús var opnað.
Afkomendur hjónanna Olafs Sig-
urðssonar og Sigurlaugar Gunnars-
dóttur gáfu byggðarsafninu húsið
en hjónin byggðu það á árunum
1883-6. Húsið er tvílofta timbur-
hús á steinhlöðnum kjallara og var
íverustaður afkomenda Olafs og
Sigurlaugar í fjóra ættliði.
Formáli að opnun Áshúss er
óvenjulegur. Húsið var flutt frá
Ási í Hegranesi árið 1991 og var
strax byrjað að endurbæta það og
laga. I fyrravor var endurbótum
lokið og stóð til að opna það til
sýningar en nokkrum dögum fyrir
opnun kom upp eldur í húsinu.
Talið er að kviknað hafi í út frá
efnum sem verið var að vinna með
og skemmdist húsið mikið vegna
elds og reyks. En Skagfiróingum
líkar ekki að gefast upp og í vetur
var allt húsið tekið í gegn öðru
sinni.
Sigríður segir að viðgerðir
vegna eldsins hafi verið gífurlega
umfangsmiklar. „Þaó þurfti að þvo
og pússa hverja einustu spýtu“. Á
efri hæðinni má enn finna reykjar-
lykt og þrátt fyrir pússun og lag-
færingar er viðurinn óvenjudökkur
vegna rcyksins. Þar sent þurfti að
laga var farin sú leið að fá gantlan
við frá bæjum í Skagafirði í staó
þess að kaupa nýjan vió sem er
miklu hvítari. Það rná því mcó
sanni segja að Áshús sé sameign
allra Skagfiróinga og þcir eru ófáir
bæirnir sem hafa lagt til við í end-
urbætumar, annaó hvort fyrir eða
eftir eldinn.
Mónika Helgadóttir og
skagfírskur útskurður
I Áshúsi verða í sumar tvær sýn-
ingar sem Sigríður hefur sett upp.
Onnur sýningin er á munurn úr búi
Moniku Helgadóttur á Merkigili í
Austurdal. Hún var mikil merkis-
kona og skrifaði Guðmundur
Hagalín m.a. um hana bók: „Kon-
an í dalnunt og dæturnar sjö“.
Hin sýningin er ekki síður
áhugaverö en þar gefur að líta
skagfirskan útskurð. Meðal muna
er útskurður eftir Bólu-Hjálmar.
Einnig er til sýnis smíði úr kassa-
fjölum sem er óvandaðri viður en
gefur hugmynd unt hve mikið var
lagt í nytjahluti. AI
Búið var í torfbænum á Glaumbæ framundir 1950.
Ashús var flutt frá Hegranesi að
Giaumbæ árið 1991. Myndin er tek-
in í fyrrasumar þegar fólk í sveit-
inni klæddist líkt og algengt var á
fyrri tímum og heyjaði upp á gamla
mátann. Uppákoman mæltist vcl
fyrir og er ætlunin að cndurtaka
hana í sumar.
Hér hefur Bólu-Hjálmar skorið út á
skápshurð: „Hver sem stokkinn
auðgrund á í eigu sinni, lista besta
lánið fínni. Annó 1843.“ Orðið
stokkur bcndir til að hurðin hafí
hugsaniega verið á öðrum hlut áður
en hún var sett á skápinn. Stcfán
◄ Jónsson frá Mallandi gerði
askana ofan á skápnum.
Garðeigendur -
Skógræktarfólk
Sumarblóm, fjölær blóm,
tré og runnar.
Bóndarósir, rósir.
Himalajaeinir 70-90 cm á hæð.
Blómstrandi gullregn 2 m á hæð.
Skógarplöntur í bökkum
og margt margt annað.
Gróðrarstöðin
Réttarhóll
f\.
Svalbarðseyri, sími 461 1660. i )
«• «» «• «» «» •• 4» «» «» «» «■ «» 4« «» «» «M «»
• w
• t
«* •• «• •• •• •• «W •• «* •• «9 •• «• «9 «9 «9 «9 «9 •■
»
W
15% kynningarafsláttur til 24. júní .»
Kynnið ykkur þessa vinsælu 0CCO skó
Þú getur unnið helgarferð til Kaupmannahafnar.
Þú kaupir eitt par af 0000 skóm til að komast í pottinn.
M.H. Lyngdal
Hafnarstræti 103 • Sími 462 3399
{•>
•» «» 9» «» «» «» «» «» «» «» «» «» «» «• «• «» «» «» «» «»