Dagur - 21.11.1995, Qupperneq 4

4 - DAGUR - Þriðjudagur 21. nóvember 1995
ÚTGEFANDI: DAGSPRENT HF.
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31,
PÓSTHÓLF 60, AKUREYRI,
SÍMI: 462 4222
ÁSKRIFT KR. M. VSK. 1500 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ M. VSK. KR. 125
RITSTJÓRAR: JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, (ÁBM.),
ÓSKAR ÞÓR HALLDÓRSSON, (ÁBM.)
AÐRIR BLAÐAMENN:
AUÐUR INGÓLFSDÓTTIR, GEIR A. GUÐSTEINSSON,
HALLDÓR ARINBJARNARSON,
SIGURÐUR BOGI SÆVARSSON, FROSTI EIÐSSON (íþróttir),
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 464 1585, fax 464 2285).
LJÓSMYNDARI: BJÖRN GÍSLASON
PRÓFARKALESTUR: SVAVAR OTTESEN
ÚTLITSHÖNNUN: RÍKARÐUR B. JÓNASSON
AUGLÝSINGASTJÓRÍ: FRÍMANN FRÍMANNSSON
DREIFINGARSTJÓRI:
HAFDÍS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASÍMI 462 5165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: HÖRÐUR BLÖNDAL
PRENTVINNSLA: DAGSPRENT HF.
SÍMFAX: 462 7639
SÍMFAX AUGLÝSINGADEILDAR: 462 2087
- LEIÐARI-------------------------
Brekka fiöbkyldiunMr
Vandamál íslensks launaíólks er fyrst og fremst of
lág laun. Þetta eru ekki ný sannindi, lág-
launastefnan í landinu hefur til fjölda ára kippt löpp-
unum undan afkomu fjölskyldna. Þrátt fyrir fögur
fyrirheit í nánast hverjum einustu kjarasamningum
á lýðveldistímanum, hefur aðilum vinnumarkaðarins
ekki borið gæfa til að forða því í eitt skipti fyrir öll að
stór hluti launamanna lifi við sultarmörk. Og ekki
hefur rikisvaldið staðið sig betur, hvað eftir annað
hafa stjórnmálamenn með misgáfulegum samþykkt-
um gengið endanlega frá afkomu heimilanna.
Það kemur ekki til greina að gengið verði lengra í
skattheimtu á launafólk í landinu, loksins er stjórn-
málamönnum að verða það ljóst. Skattaálögur á
hinn venjulega launamann sem berst við það að
eignast þak yfir höfuðið, borgar af námslánunum og
húsnæðislánunum, greiðir fyrir barnapössun og
greiðir himinhá tryggingariðgjöld, eru einfaldlega
allt of miklar. Jaðarskattarnir eru að ganga frá fjöl-
skyldufólki með miðlungstekjur. Það er þessi þjóðfé-
lagshópur sem borgar skattana, hann heldur þjóðfé-
laginu uppi að drjúgum hluta. Fyrir unga fjölskyldu-
fólkið sem er að basla við að eignast þak yfir höfuð-
ið, er lltill hagur af því að vinna meira og skapa sér
þannig fjárhagslegt svigrúm. Ríkisvaldið hefur með
sárgrætilega vitlausu skattakerfi séð um að gera
þessu fólki lifið meira en lítið leitt. Og það skyldi nú
ekki vera að þessi endemís vitleysa hafi öðru fremur
orðið til þess að fjölskyldufólk hefur flúið land á síð-
ustu misserum meira en dæmi eru um á síðustu ár-
um?
Loksins er stjórmnálamönnum ljóst að jaðarskatt-
arnir eru komnir langt út fyrir allt velsæmi og fjár-
málaráðherra lét svo um mælt á dögunum að þess-
um málum verði að kippa í liðinn. Þessum ummæl-
um ber að fagna og fylgst verður gaumgæfilega með
því að orðum ráðherrans fylgi raunhæfar aðgerðir.
í nýjasta tölublaði Neytendablaðsins er sláandi
samanburður á kjörum sambærilegra fjölskyldna á
öllum Norðurlöndunum. Útkoma íslands er ekki
hagstæð og þurfti engum að koma á óvart. Megin-
niðurstaðan er þessi: íslenska fjölskyldan vinnur
miklu meira en fjölskyldur á hinum Norðurlöndun-
um og hefur um þriðjung tekna sinna af yfirvinnu og
aukastörfum. Þrátt fyrir botnlausa vinnu nær ís-
lenska fjölskyldan alls ekki sambærilegum tekjum
að teknu tilliti til skattgreiðslna og fjölskyldur á hin-
um Norðurlöndunum. Munurinn er frá 26 til 70 þús-
und krónur í ráðstöfunartekjur á mánuði.
Þetta eru sláandi tölur en því miður eru þær stað-
reynd.
Hvers vegna flytjast Akur
eyringar burt úr bænum?
Arið 1993 fluttu 33 einstaklingar
umfram brottflutta til Akureyrar.
Síðan hafa á hverju ári nokkru
fleiri flutt úr bæjarfélaginu en til
þess. Árið 1993 voru það 150 ein-
staklingar, í fyrra 38 og fyrstu tíu
mánuði þessa árs hafa 120 manns
flutt burt úr bænum umfram að-
flutta. Mestur hefur brottflutning-
urinn á þessu ári verið frá því í
maí til september, þ.e. á sama
tíma og árstíðabundið atvinnuleysi
er yfirleitt minnst. Samtals eru
það 960 manns sem hafa flutt frá
Akureyri fyrstu tíu mánuði þessa
árs á meðan 840 einstaklingar
hafa flust til bæjarins. Af þessum
einstaklingum eru það 177 sem
flust hafa til útlanda á meðan 125
hafa flust til sveitarfélagsins frá
útlöndum.
Hverjar eru helstu ástæður
þessara flutninga til og frá sveitar-
félaginu? Til bæjarins flytur fólk
fyrst og fremst af tveimur ástæð-
um, þ.e. af atvinnuástæðum og
vegna náms. í ljósi þess að allstór
hópur utanbæjamemenda stundar
nám við framhaldsskólana á Ak-
ureyri og Háskólann á Akureyri á
hverju ári er ekki ólíklegt að þess-
ir nemendur séu bróðurparturinn
af þeim 840 einstaklingum sem
flust hafa til bæjarins fyrstu níu
mánuði ársins. Éf tölur um að-
flutta fyrstu níu mánuði ársins em
skoðaðar kemur í ljós að flestir
flytjast til bæjarins á tímabilinu
maí til september eða liðlega 500
manns, en þessi innflutningur
kann einmitt að tengjast skóla-
starfinu í bænum. Frá desember
1994 til janúar 1995 fluttust síðan
til viðbótar um eitthundrað manns
til bæjarins, sem ekki er ólíklegt
að hafi einnig tengst skólastarfinu
ef höfð eru í huga annaskipti sem
einmitt eru á þessum tíma í áður-
nefndum skólum bæjarins. Engu
að síður er ljóst að til bæjarins
flytjast einstaklingar vegna at-
vinnu sem þeim býðst í bænum,
en einhver störf losna svo að segja
vegna þeirra sem flytjast burt úr
bænum, en eins og áður segir eru
það tæplega eittþúsund manns
sem flyst burt úr sveitarfélaginu á
fyrstu tíu mánuðum ársins. Hluti
þessa hóps er að sjálfsögðu skóla-
fólk sem hefur lokið námi sínu í
bænum og hyggur e.t.v. á fram-
haldsnám eða hverfur til starfa
Við þurfum því ekki
að spyrja hvert stefni
í íbúaþróun bæjarins
á þessu og undanförn-
um árum, það virðist
nokkuð ljóst, hitt er
öllu óljósara hvernig
menn hyggjast bregð-
ast við þróuninni
þrátt fyrir ýmis yfir-
boð í þeim efnum.
annarsstaðar. Aðrir flytja einungis
af atvinnuástæðum brott úr bæn-
um. Erfitt er að segja fyrir víst
hversu stór hópurinn er sem flyst
burt af atvinnuástæðum, án þess
að kanna það sérstaklega, en hitt
er alveg víst að væri atvinnustigið
hærra í bæjarfélaginu mundi hluti
þessa hóps dvelja áfram í bænum
ásamt því menntaða fólki sem
héðan flyst af sömu ástæðu.
Til útlanda flyst fólk einkum af
tveimur ástæðum, sem báðar eru
tengdar hvor annarri, af atvinnu-
ástæðum og vegna náms. Frá út-
löndum flyst fólk einkum að starfi
eða námi loknu vegna atvinnu-
tækifæra hér heima. Brottflutning-
urinn til útlanda var mestur á
tímabilinu maí til september sem
bendir til þess að brottflutningur-
inn sé meira vegna náms en af at-
vinnuástæðum, ekki síst þar sem
atvinnustigið er mest einmitt á
sama tíma. Um þetta er þó ekki
hægt að fullyrða svo óyggjandi sé
nema kanna málið betur. Þó er
ljóst að báðar þessar ástæður
liggja hér að baki því aukið at-
vinnustig í bænum letur til náms
erlendis frekar en hitt og dregur
að sjálfsögðu úr brottflutningi
fólks af atvinnuástæðum.
Við þurfum því ekki að spyrja
hvert stefni í íbúaþróun bæjarins á
þessu og undanfömum árum, það
virðist nokkuð ljóst, hitt er öllu
óljósara hvernig menn hyggjast
bregðast við þróuninni þrátt fyrir
ýmiss yfirboð í þeim efnum. Það
varðar bæjarbúa miklu hvemig
brugðist verður við fólksflóttanum
frá sveitarfélaginu og þeir munu
án efa fylgjast grannt með fram-
vindunni, að minnsta kosti þeir
sem eftir verða.
Hermann Oskarsson.
Höfundur er félagsfræðingur og lektor við Há-
skólann á Akureyri.
íslandsbanka svarað
- svar frá Vilhjálmi Inga Árnasyni vegna greinargerðar íslandsbanka hf.:
Hér í blaðinu hefur birst greinar-
gerð frá stjómendum Islands-
banka hf. þar sem fullyrt er að ég
hafi á undanfömum mánuðum
lagt mig fram við að koma óorði
á bankann. Ég hef við upphaf
tveggja annara neytendamála
fengið sendar svipaðar yfirlýsing-
ar frá sömu aðilum, en úrskurðir
Bankaeftirlits Seðlabankans og
Hæstaréttar hafa jafnan sent þær
aftur til föðurhúsanna. Ég vil þó
af gefnu tilefni taka fram, að á
þessu tímabili hafa hinir almennu
starfsmenn bankans sýnt mér ein-
staka lipurð í samskiptum utan
banka sem innan.
Álit bústjóra
Tilefni greinargerðar stjómenda
íslandsbanka hf. er 26 blaðsíðna
greinargerð ásamt ábendingum,
sem „Samstarfshópur um bætt
viðskiptasiðferði" vann og send
var til Gests Jónssonar hrl. skip-
aðs bústjóra þrotabús A. Finns-
sonar hf.
Gestur hafði á fundi með
kröfuhöfum og lögmanni þeirra,
lýst þeirri skoðun sinni, að „svo
virtist sem til þessa fyrirtækis hafi
verið stofnað, eingöngu til að
minnka þá þegar orðið tap ís-
landsbanka hf.“. Kröfuhafamir
voru sammála Gesti, og ábend-
ingamar voru unnar til að rök-
styðja þessa yfirlýsingu hans.
Meiðyrði
í greinargerð íslandsbanka hf. er
haft eftir Guðjóni Steindórssyni,
útibússtjóra á Akureyri, að ég fari
með rangt mál og ósannindi. Ég
mun af því tilefni höfða einkamál
á hendur Guðjóni Steindórssyni,
og kalla í vitnastúku þá aðila sem
ummælin eru eftir höfð, til að
dómari fái eiðsvarna staðfestingu,
og geti fellt dóm urn fullyrðingu
Guðjóns.
Yfirlýsingar undirverktaka
í greinargerð íslandsbanka hf. er
Vilhjálmur Ingi Árnason.
vitnað til skriflegra yfirlýsinga
íjögurra undirverktaka A. Finns-
sonar hf. um að ummælin sem ég
hef ritað eftir þeim, séu „rangar
staðhæfingar“ og „óstaðfestar
sögusagnir“.
Athyglisvert er, að í þessum
yfirlýsingum er hvergi sagt að ég
hafi ranglega eftir, heldur einung-
is að þær upplýsingar sem mér
voru gefnar séu rangar.
Ég hef nú fengið í hendur und-
irritaðar yfirlýsingar, meðal ann-
ars úr hópi þessara fjögurra verk-
taka, sem staðfesta skrif mín.
Þvinganir
Ég álít að hinir skuldsettu verktak-
ar hafi verið þvingaðir til að
breyta framburði sínum, og í ljósi
þeirra vinnubragða, tel ég að það
hafi verið rétt ákvörðun að ég
einn bæri ábyrgð á birtingu þess-
ara gagna. Réttmæti þess álits er
síðan fyrir Bankaeftirlit Seðla-
banka Islands að dæma um.
Vilhjálmur Ingi Árnason.
Höfundur er formaður Neytendafélags Akur-
eyrar og nágrennis.
Álitsgerð íslandsbanka
H.WM <*•*)'’**
~ttc _____
'trZiæZ: tí-ZSZ
***Í*mÍw« »»»<*H* <uua'M «»*>*»** *£*’'*'? '* F** *
r-— ir&irír-w rí.rs.'trÆ ri.'.K’-
»»•*’* sriíssr-rí' “•~r'",rr,r trx-
(«*t*
m»’Um-*-**
,V< H W««