Dagur - 09.12.1995, Side 17

Laugardagur 9. desember 1995 - DAGUR - 17
Sváfum stundum úti í hlöðu
- gripið niður í frásögn Ingibjargar Hjartardóttur frá Tjörn í bókinni „Betri helmingurinn“
Mænuveikin skiidi okkur að
f bókinni „Betri helmingurinn“
sem Skjaldborg hefur gefið út er
að finna viðtal við Ingibjörgu
Hjartardóttur frá Tjöm í Svarfað-
ardal, eiginkonu Ragnars Stefáns-
sonar, jarðskjálftafræðings. Ingi-
björg er tvíburi og kemur úr hópi
sjö systkina þannig að heimilið
var stórt. í eftirfarandi kafla talar
Ingibjörg um fjölskylduböndin og
bernskuárin á Tjöm.
„Við vomm orðnar tæplega
þriggja ára þegar Sigrún systir
mín fékk mænuveikina sem þá
gekk um dalinn og reyndar landið
allt. Svo vill til að lítið og í sjálfu
sér einskisvert atvik varð til þess
að í mörg ár átti ég ákveðna skýr-
ingu á veikindum tvíburasystur
minnar. Um það bil sem Sigrún
veiktist var verið að baða okkur
systumar. Steinunn var á fyrsta ári
en þó nógu gömul til að brölta
eitthvað um. Ekki man ég ná-
kvæmlega hversu mikið. Það man
ég hins vegar enn í dag að þegar
Sigrún var í balanum datt Stein-
unn ofan í og úr þessu varð mikill
grátur. Amma tók Steinunni upp
úr og huggaði hana. Þannig sé ég
þessa minningu fyrir mér. Það
kom svo í ljós að Sigrún var orðin
veik af mænuveikinni og ég hélt
lengi að hún hefði veikst vegna
þess að Steinunn datt ofan á hana.
Sigrún var flutt á sjúkrahús og
þaðan í endurhæfingu. Hún var
auðvitað ekki að heiman allan
þennan tíma en í minningunni er
það samt svo að ég man varla eftir
henni næstu þrjú árin og ríflega
það. Við vorum orðnar sex ára
þegar við urðum aftur óskiljanleg-
ar eins og tvíburasystur eiga að
vera. Auðvitað man ég eftir því
þegar hún kom heim. Ég fylltist
óskaplegri tilhlökkun í hvert sinn
sem það stóð til. En í rúm þrjú ár
var ég lengst af bara ég, án tví-
burasystur.
Ég man til dæmis eftir því þeg-
aí ég varð fimm ára. Ég held að
það sé í fyrsta sinn sem ég man
eftir afmælinu mínu. Þá var ég
ein. Ég fékk í afmælisgjöf gular
hjólbörur fullar af garðyrkjuverk-
færum. Þetta voru litlar leikfanga-
hjólbörur úr plasti, sem þá voru að
koma á markaðinn. Mér er þessi
afmælisgjöf minnisstæð vegna
þess að pabbi sýndi mér nákvæm-
lega hvernig ætti að nota öll þau
verkfæri sem í hjólbörunum voru.
Ég hef einstaka sinnum leitt
hugann að því hvort þetta aðskiln-
aðartímabil sé orsök þess að milli
okkar tvíburanna þróaðist ekkert
yfimáttúrulegt samband eins og
mér skilst að gerist oft. Raunar
finnst mömmu við vera mjög ólík-
ar í lundemi. Hún hefur velt því
mikið fyrir sér hvort þessi aðskiln-
aður sé orsökin. Ég hygg þó að
staðreyndin sé sú að tvíburar eru
oft mjög ólíkir í sér, jafnt þótt ein-
eggja séu, eins og við. Rannsóknir
hafa til dæmis leitt í ljós að iðu-
lega verður annar tvíburinn leið-
andi og stjómar hinum. Engu að
síður er samband mitt við Sigrúnu
nánara en sambandið milli mín og
annarra systkina minna. Skýringin
gæti þó einfaldlega verið sú að í
ellefu ár, frá því við vorum sex
ára til sautján ára aldurs, vorum
við sífellt saman. Við sváfum í
sama herbergi bæði heima og í
skólanum og það var fátt sem við
gerðum hvor í sínu lagi.
Litla systir í
uppeldishlutverkinu
I þessum stóra systkinahópi ól-
umst við upp. Eftir á að hyggja
held ég að við höfum verið mjög
hamingjusöm fjölskylda. Við syst-
kinin lékum okkur saman og
stundum auðvitað við krakka á
næstu bæjum. Um aðra leikfélaga
var sjaldnast að ræða nema reynd-
ar frændsystkini okkar í báðar ætt-
ir sem ég held að flest hafi verið í
sveit heima um langan eða
skamman tíma. Við gátum leikið
okkur saman vegna þess hve stutt
var á milli okkar. I minningu
minni skiptist systkinahópurinn þó
í tvennt. Kristján og Hjörleifur
mynda tvennd út af fyrir sig en
við fimm eldri systkinin erum hins
vegar í hóp saman.
Steinunn sem er rúmum tveim-
ur árum yngri en við tvíburamir
tók snemma að sér eins konar
uppeldishlutverk gagnvart okkur.
Hún hafði strax á unga aldri miklu
ríkari ábyrgðartilfinningu en við
og var allt öðruvísi skapi farin. Ég
hygg að við höfum verið í kring-
um tíu ára og hún átta, þegar hún
var farin að ráðskast með okkur,
skipa okkur að hjálpa til við upp-
vask eða tiltekt. Og við hlýddum.
Það er til marks um þennan mun
sem var óneitanlega á skapgerð
okkar og háttemi, annars vegar
Jólagallerí
myndlistarnema
Myndlistamemar í Myndlistaskól-
anum á Akureyri hafa opið svo-
kallað jólagallerí myndlistamema
á laugardögum og sunnudögum í
desember kl. 14-17 og einnig
verður opið 21. og 22. desember
nk. Myndlistamemar bjóða upp á
handunnar jólagjafir og er flóra
þeirra Iitrík og fjölbreytt.
Meðfylgjandi mynd var tekin í
jólagalleríinu sl. laugardag.
Mynd: BG
Fjölskyldan á Tjörn. Hjörtur og Sigríður með börnin sjö. Þórarinn, föðurafi
Ingibjargar, er lengst til vinstri og lengst til hægri er Ingibjörg systir hans.
Hún var oft gestkomandi á Tjörn.
Ingibjörg Hjartardóttir.
okkar tvíburanna og Steinunnar
hins vegar, að þegar við voru allar
þrjár komnar á unglingsár, út-
skýrði einhver piltur áhuga sinn á
Steinunni, fyrir henni sjálfri, með
þessum orðum: „Ég skal segja þér
það, Steinunn, að þú ert lang-
snyrtilegust af ykkur Tjamarsystr-
unum.“
Bemskuheimili mitt var fjöl-
mennt. „Kjarnafjölskyldarí' ein
taldi níu manns. Það orð hafði þó
ekki verið fundið upp á þessum
tíma. Auk kjamafjölskyldunnar
bjuggu föðurforeldrar mínir, Þór-
arinn Kr. Eldjám og Sigrún Sigur-
hjartardóttir, uppi á lofti, og til
viðbótar vom svo lengst af vinnu-
menn og vinnukonur á heimilinu.
Bæði pabbi og mamma höfðu
mikið að gera, mamma með öll
þessi böm og pabbi vann talsvert
utan heimilisins. Enn má svo bæta
því við að systkinaböm beggja
foreldra minna voru send „í sveit"
að Tjöm yfir sumarið. Stundum
var svo margt fólk á Tjöm að það
þurfti að borða í tvennu lagi. Það
var lengi eitt aðalstarf okkar systr-
anna að þvo upp eftir máltíðir.
Það er til marks um fólksfjöldann
þegar flest var að sumarlagi að
fyrir kom þegar við vomm loksins
búnar að þvo upp eftir hádegis-
mat, að kominn væri tími til að
leggja á borð fyrir kaffi.
Þegar gestir bættust við eins og
oft gerðist að sumarlagi sváfum
við systkinin í svefnpokunum,
stundum úti í hlöðu, stundum í
tjaldi. Ég man vel þá lilfinningu
að vakna í hlöðunni við kaldan
súg að neðan. Þetta gerðist seinni
part sumars þegar hey var komið í
hlöðuna. Þá var pabbi kominn á
fætur, búinn að setja súgþurrkun-
ina í gang og byrjaður á fjósverk-
unum.
Sigrún, amma mín, dó þegar ég
var sjö ára. Það var hún sem
kenndi okkur að syngja. Það var
eins og fyrirfram ákveðin
kennslustund. Við söfnuðumst
saman í eldhúsinu á efri hæðinni
og sungum. Hún kenndi okkur
líka bænir. Foreldrar mínir
kenndu okkur ekki bænir. Þau létu
gamla fólkinu það eftir. Ég sé það
enn fyrir mér þegar amma var að
kenna okkur kvæðið „Gimbillinn
mælti og grét við stekkinn." Við
systkinin grétum okkur í svefn út
af þessu sorglega kvæði. Sjálf
setti ég mig í spor lambsins og
hljóp í huganum grátandi fram og
aftur um túnið.
Lengi býr að fyrstu gerð
Ég held að foreldrar mínir hafi
verið mjög heppilegir uppalendur
fyrir okkur systkinin. Þó að ég sé
þeirrar skoðunar að börn ali sig að
mestu leyti sjálf upp gera þau það
ekki úr engu. Frá foreldrunum eða
uppalendunum fá þau efniviðinn.
Við skynjum lífið og sjáum
umhverfi okkar eins og okkur er
sýnt það. Hjá foreldrum mínum
fór saman ástúð, vinsemd og
gagnkvæm virðing bæði innbyrðis
milli þeirra en líka gagnvart okkur
bömunum. Og yfirbragðið var
alltaf létt. Það var aldrei djúpt á
kímninni. Einu sinni minnist ég
þess að við vorum öll í einhvers
konar leik og höfðum raðað okkur
upp frammi á gangi. Mamma kom
fram í ganginn og sá okkur standa
þama.
- Á ég virklega öll þessi börn?
spurði hún. Svo taldi hún okkur
og fékk töluna sjö. Hún kallaði á
pabba og hann taldi líka.
- Jú, sagði pabbi. Mér telst til
að þau séu sjö. Eigum við ekki
einmitt sjö böm? Það hljóta þá að
vera þessi.
Ég .var strax á bamsaldri hreyk-
in og stolt af foreldrum mínum
fyrir þær sakir hversu ágætis
manneskjur þau eru. Við systkinin
áttum því láni að fagna að alast
upp á sérstaklega góðu heimili þar
STANGA-
VEIÐIMENN
Sala veiðileyfa í Svalbarðsá í Þistilfirði er hafin.
Verð á veiðileyfum frá 9.600,- með veiðihúsi.
2 til 3 stangir og eru þær seldar saman.
Upplýsingar gefur Jörundur Markússon,
sfmi 567 4482, fax 567 4480.
sem ríkti ætíð góður andi. Aldrei
heyrði ég foreldra mína tala illa
um annað fólk. Foreldrar okkar
umgengust okkur systkinin, böm-
in sín, eins og vini sína. Fjölskyld-
an var eins og einn stór vinahópur
og pabbi og mamma fundu sér
gjaman einhver tómstundavið-
fangsefni sem við gátum tekið þátt
í líka. Fjallgöngumar sem fjöl-
skyldan fór eru mér í fersku
minni.
Pabbi og mamma virtu skoðan-
ir okkar, langanir og lífssýn þótt
þau legðu jafnframt fram skoðanir
sínar. Þau komu oft fremur fram
við okkur sem fullorðið fólk en
sem einhverja hálfgerða óvita. Þau
gáfu sér líka alltaf tíma til að
sinna okkur þrátt fyrir mikið ann-
ríki á stundum. Ég nefni sem
dæmi að þegar pabbi kom úr fjós-
inu á morgnana var langt morgun-
kaffi og rneðan setið var undir
borðum var lesin framhaldssaga
eða jafnvel áhugaverðar greinar úr
blöðum og tímaritum. Þetta var á
sinn hátt hátíðisstund fjölskyld-
unnar. Það var líka mikið sungið á
heimilinu og öll spiluðum við á
hljóðfæri.
Enn í dag erum við mjög sam-
stæður hópur, öll þessi stórfjöl-
skylda. Ef tekið er mið af jafn-
öldrum okkar, giftumst við syst-
kinin fremur seint. Það hefur
stundum hvarflað að mér að skýr-
ingin sé sú að við höfðum enga
sérstaka þörf fyrir að stofna eigið
heimili. Við þurftum ekki að rjúka
til og stofna eigin fjölskyldu til
þess að „flýja“ bemskuheimilið.
Þvert á móti héldum við í
bemskuheimilið og komum heim
jafn oft og kostur var í mörg ár
eftir að við vorum í rauninni flutt
að heiman og gemm enn.“
Viðtalstímar
bæjarfulltrúa
Mánudaginn 11. desember 1995
kl. 20-22 verða bæjarfulltrúarnir
Jakob Björnsson og Heimir
Ingimarsson til viðtals á skrifstofu
bæjarstjóra að Geislagötu 9, 2.
hæð.
Bæjarfulltrúarnir munu svara
símtölum eftir því sem aðstæður
leyfa.
Síminn er462 1000.
Hamar
félagsheimili Þórs:
Líkamsrækt og tækjasalur
Ljósabekkir
Vatnsgufubað
Nuddpottur
Salir til leigu
Beinar útsendingar
Getraunaþjónusta
Hamar
sími 461 2080